Politieke onzekerheid
hindernis bloeiende
handel met Zuid-Afrika
CcidócSoutmit
STEL ZELF UW
FAVORIETE
PLOEG SAMEN.
SeicbcSomo/nt
Het echte leven begint in de Sovjetunie op de datsja
eutopo express
„Catastrofe dreigt voor
kerncentrale Bulgarije"
Brussel en
het wrede
Europa
Kuwaytse Zoo wil dieren uit Londeif;
BUITENLAND
ZATERDAG 29 JUNI 1991 PAGINA
MOSKOU Wanneer je de
Russen aan het werk ziet in en
rondom hun zomerhuisjes, de
zogenaamde datsja's, krijg je
een glimp te zien van een an
der Rusland; een Rusland
waar de individuele mens
heerst en niet het dogma van
de collectiviteit.
Elk weekend trekken hon
derdduizenden Russen naar
hun datsja's, die kunnen varië
ren van houten schuurtjes tot
bakstenen paleizen. De bof
konten onder hen vertrekken
al op vrijdagmiddag, hun auto
volgestouwd met eten, wodka,
hout, bakstenen, de kinderen,
de hond en een blik benzine
om weer terug te kunnen ko
men
Andere persen zich vanaf vijf
uur 's middags in de volgepak
te treinen, dubbelgevouwen
onder het gewicht van zeisen
en bagage. Ondanks de zware
pakken die ze meezeulen en
de volle treinen, hebben deze
'datsjniki' geluk. Ze bezitten
dank zij contacten, geld, een
erfenis of gewoon veel geluk
een huisje op het platteland.
In de klassieke vorm is een
datsja een blauw of groen ge
schilderd houten huisje met
twee of drie kamers en een
omheining. Voor het huisje
een gammel bankje om te
De datsja's zijn nooit af. Uren
werk en veel liefde worden er
in gestoken om de bouwsels te
perfectioneren. Zomer na zo
mer worden ze uitgebouwd,
opgeknapt en verbeterd. Voor
zover de financiële middelen
dat tenminste toelaten. Ver
volgens worden ze weer afge
sloten voor de winter
Het datsjaleven is echter niet
zo idyllisch als het er op het
eerste gezicht uitziet. Sinds de
steden vorig jaar de rantsoene
ring hebben ingesteld, weigert
de plattelandsbevolking de
stadslui toegang tot de win
kels. De datsjabewoners
moeten hun voedsel tegen par
ticuliere tarieven betrekken of
honger lijden. Ook neemt het
aantal diefstallen uit datsja's
toe, ondanks de afgesloten
hekken en de luiken.
datsja's te koop of te huur
geboden. Ook dit jaar is er
voor de freelance-boer wel een
zomerhuisje te vinden in de
zeer gevarieerde stedelijke
pers.
En wanneer dan het weekend
van noeste landarbeid voorbij
is, gaan de datsjniki weer op
huis aan, een week van rust
en ontpanning tegemoet op
hun overbemande fabriek. En
op vrijdag begint dan weer het
echte leven Op de datsja.
(c) The Times
JOHANNESBURG De
Nederlandse handelsdele
gatie die dit weekeinde
uit Zuid-Afrika terug
keert, trof een land aan
dat in een diepe recessie
verkeert. De economie zal
in Zuid-Afrika in 1991
geen enkele groei verto
nen, terwijl in feite een
fikse toename noodzake
lijk is om de gigantische
werkloosheid te bestrij
den. Ongeveer een derde
van de beroepsbevolking
is zonder werk.
Zuid-Afrika vertoont ontwik
kelingen zoals we die kennen
van een westerse economie,
maar heeft ook veel kenmer
ken van een Derde-Wereld
land. De scheiding tussen arm
en rijk is hier tevens de grens
tussen zwart en blank. De
blanke toplaag leeft in wel
vaart en beheert de agrarische
èn de industriële sector. De 28
miljoen zwarten leven in ar
moede en ruim dertig procent
is werkloos.
De structuur van de economie
wordt voor een groot deel be
paald door de aanwezigheid
van platina, goud, diamant en
mineralen. Zo beschikt het
land over 82 procent van
's werelds platinareserve, 56
procent van de goudvoorraad
in de wereld en 58 procent van
de chroomreserves. Bijna alle
mineralen komen in Zuid-
Afrika voor.
Machtig
Door de kapitaalintensieve
mijnbouw ontstond een aantal
grootschalige ondernemingen
zoals Anglo American en De
Beers. Deze bedrijven werden
zo groot en machtig, dat ze
zich makkelijk konden uit
breiden tot andere sectoren.
De Beers heeft zo ongeveer
het wereldmonopolie op de
winning en de verkoop van
diamanten, maar heeft ook
textiel en voedselbedrijven.
Vijf grote bedrijven, waaron
der Anglo en De Beers, con
troleren nu tachtig tot negen
tig procent van de op de beurs
genoteerde bedrijven in Zuid-
Afrika. Deze machtsconcen
tratie is een doorn in het oog
van het ANC. De organisatie
heeft aangekondigd dat een
toekomstige ANC-regering
sommige bedrijven vermoede
lijk gaat nationaliseren. Thabo
Mbeki, hoofd internationale
betrekkingen van het ANC:
„Nationaliseren is geen doel op
zich. Het is geen ideologie,
maar het kan een goed instru
ment zijn om herverdeling
van de rijkdom te herijken".
Buitenlandse investeerders
zijn nogal bevreesd voor de
ANC-plannen om bedrijven te
nationaliseren. Maar volgens
Mbeki is dat ten onrechte:
„Wij begrijpen heel goed dat
we niet kunnen vragen hier te
investeren om vervolgens de
zaak in beslag te gaan nemen.
Wij willen tot afspraken en
garanties komen zodat buiten
landse bedrijven weten waar
ze aan toe zijn".
Hoogste niveau
De Nederlandse delegatie, een
van de vele handelsmissies die
Zuid-Afrika de afgelopen tijd
bezochten, werd overal op het
hoogste niveau ontvangen.
President De Klerk, ministers
en ANC-leiders stonden in de
rij. Het ANC wil dat de sanc
ties nog even gehandhaafd
worden, tot er kiesrecht komt
voor de zwarte bevolking,
maar ziet ook het grote belang
van buitenlandse investerin
gen zodra de boycot wordt op
geheven.
Het ANC wil gaan werken aan
herverdeling van rijkdom. Er
moeten omvangrijke woning-
bouwprojekten voor de zwarte
bevolking komen, scholen
moeten in een zeer hoog tem
po worden gebouwd en de
werkloosheid moet worden
aangepakt. Mbeki hoopt dat
het land straks zelf de grond
stoffen kan bewerken, in
plaats van ze ruw uit te voe
ren. Verwerking in eigen land
zou veel werk kunnen opleve
ren. „Ik hoop dat bijvoorbeeld
Nederland met kennis en in
vesteringen daarbij een rol
kan spelen", aldus Mbeki.
Een andere groeisector die
veel werkgelegenheid zal ople
veren is het toerisme. Zuid-
Afrika beschikt over schitte
rende toeristische faciliteiten
die totnutoe vrijwel uitsluitend
worden gebruikt door binnen
landse vakantiegangers. Sinds
de ergste onlusten in de zwar
te wijken, in 1976, is het inter
nationale toerisme zeer be
perkt. Het lijkt nu aarzelend
op gang te komen, maar het
huidige geweld tussen de
zwarte organisaties ANC en
Inkatha weerhoudt nog veel
mensen.
Wijnen
De wijnsector heeft ook veel
potentie. Ondanks internatio
nale sancties-werken meer dan
300.000 mensen in de wijnin
dustrie, rondom het zonnige
Kaapstad. In Nederland wer
den de flessen wijn, vaak van
hoge kwaliteit, alleen ónder de
toonbank verkocht vanwege
angst voor protestacties. Wat
moediger wijnhandelaren kre
gen stenen door hun ruiten.
„Wij verwachten een stevige
toename van onze export",
zegt wijnexporteur J. Retief,
„onze sterkste troef is goede
kwaliteit voor een lage prijs.
Dank zij onze zwakke munt.
Een uitstekende witte wijn
kunnen wij in Nederland voor
I FOTO: SP
minder dan zeven gulden ver
kopen".
De Nederlandse delegatie
heeft in Zuid-Afrika geen gro
te orders afgesloten of fikse
investeringen gepleegd. Niet
omdat het ANC dat nog niet
zou willen, maar omdat er tè
veel onzekerheid heerst. Zuid-
Afrika heeft veel mogelijkhe
den, ook als toegangspoort tot
de rest van Afrika, maar de
politieke stabiliteit ontbreekt.
Zolang de onzekerheid blijft,
zullen de investeerders weg
blijven en daarmee de midde
len om werkloosheid ën ar
moede te bestrijden. Een vi
cieuze cirkel, want door de
werkloosheid en armoede
neemt de instabiliteit weer toe,
die alleen door snelle politieke
overeenstemming kan worden
doorbroken.
ADVERTENTIE
Met de start van de Ronde van Frankrijk breken
voor onze abonnees spannende weken aan.
Voor de eerste keer wordt de EIGEN TOUR geor
ganiseerd. Door het invullen van 15 namen en
rugnummers van renners stelt u uw eigen ploeg
samen, waarvan u denkt dat ze in de etappe-uit
slagen veel bij de eerste tien eindigen. In elke
etappe zijn punten te verdienen met deze vijf
tien renners. Deelnemers aan de EIGEN TOUR
hoeven maar eenmaal een deelnameformulier in
te leveren om drie weken lang kans te maken op
mooie dag- en eindprijzen.
Vandaag publiceren we vast het fantastische
prijzenpakket. Op de dag van de start van de
Tour de France, zaterdag 6 juli a.s., wordt een
complete pagina aan de EIGEN TOUR gewijd,
met o.a. het reglement, het deelnemersformu
lier, enige tips en de inleveradressen. Dan ook
wordt de officiële deelnemerslijst bekend ge
maakt, aan de hand waarvan u uw ploeg dient
samen te stellen.
De deelnameformulieren moeten zondagavond
7 juli voor 24.00 uur zijn ingeleverd;
óf bij een aantal inleveradressen, óf via de PTT.
LET OP DE TOUR DE FRANCE
SPECIAL VAN ZATERDAG 6 JULI A.S.
PRIJZENPAKKET
Het prijzenpakket heeft een totale waarde van
f 1 6.0 O O -
1e prijs: TULIP Personal computer t.w.v. f 2500,-
(beschikbaar gesteld door de Kern Groep)
2e t/m 20e prijs: waardebonnen van f 100,- tot
f2000,- te besteden bij RADIO MODERN
1e prijs:
Weekend naar de Tour de France, t.w.v f 137,50
(beschikbaar gesteld door Europa Express)
KERNGROEP
WENEN De Duitse krant Bild bericht dat Bulgarije de hulp
van Duitse atoomspecialisten heeft ingeroepen om „een nucleai
re catastrofe af te wenden". Het Internationale Bureau voor
Atoomenergie (IAEA) van de VN maakte gisteren bekend dat
Bulgarije's enige kerncentrale in Kozloduy een reeks gebreken
vertoont die omwille van de veiligheid onmiddellijk verholpen
moeten worden. De waarschuwing volgde na een recente in
spectie van drie weken door het IAEA. De deskundigen troffen
zoveel gebreken aan dat de Bulgaarse regering geadviseerd
werd meteen maatregelen te nemen. Het IAEA zei verschillende
landen en organisaties te hebben gevraagd Bulgarije te helpen.
„We verwachten deskundigen van de voormalige Oostduitse
kerncentrale Greifswald, die bekend zijn met Russische reacto
ren", citeerde Bild een woordvoerder van de Bulgaarse ambassa
de.
Greifswald is na de Duitse eenwording gesloten. De centrale
zou, net als veel andere centrales van Sovjetmakelij in Oost-Eu
ropa, talloze mankementen vertonen.
door JO WIJNEN
BRUSSEL Dit is het verhaal van een
nachtmerrie. De nachtmerrie van Brussel. De stad
ijlt en knarsetandt in haar slaap omdat al enige tijd
het verhaal de ronde doet dat haar positie als
'hoofdstad van Europa' niet langer onaantastbaar
is.
De geruchten over Europa's mogelijke ontrouw
aan Brussel doken in alle kwaadaardige hevigheid
op toen enkele maanden geleden aan het licht
kwam dat het huidige hoofdkwartier van de
Europese Commissie het befaamde, zelfs
enigszins beruchte, weinig fraaie, maar daarom
niet minder stervormige Berlaymontgebouw
een van asbest vergeven bouwval bleek te zijn, die
maar beter kon worden afgebroken.
De Belgische regering, die mede-eigenaar van het
pand is, haastte zich nieuwe plannen aan te
dragen. Want Brussel mag de EG niet tegen de
haren instrijken. Europa vormt immers het vlees
en het bloed van de stad. Zonder Europa zou
Brussel niet veel meer dan een provinciestad zijn,
verstoken van perspectief, zonder enig
internationaal karakter, gevangen in de taalstrijd,
verkommerd in burgerlijkheid en chagrijn en tot
uiterste saaiheid en kleurloosheid gedoemd.
Tegelijk met het oplaaien van de discussie over de
toekomst van het Berlaymontgebouw, kwam ook
aan licht hoe hard en zelfs meedogenloos
Frankrijk is als het gaat om het handhaven van
Straatsburg als de zetel van het Europees
Parlement. Parijs heeft de vestiging van alle
nieuwe Europese instellingen geblokkeerd zolang
niet de keiharde uitspraak is gedaan dat de positie
van Straatsburg als parlementszetel voor eeuwig
en altijd onaantastbaar is.
Dat soort standpunten kan het kleine België
natuurlijk niet innemen. België is in deze
aangelegenheid tot voorzichtigheid en
goedgeefsheid gedwongen.
Op de langere duur lijkt een scheiding van het
Europees Parlement enerzijds en de Commissie en
de Ministerraad anderzijds, niet houdbaar.
Parlement en Commisie immers zijn twee delen
van een geheel. Ze hebben elkaar nodig.
In de slagschaduw van deze constatering bewegen
Frankrijk en België zich nu twee geheel
verschillende richtingen. Straatsburg gaat een
nieuw gebouw voor het parlement neerzetten.
België is bezig hetzelfde te doen. Intussen haast
Brussel zich om zo snel mogelijk een
geldverslindende oplossing voor de huisvesting
van de Commissie te vinden.
De discussie over de hoofdstad van Europa heeft
intussen een nieuwe dimensie gekregen. Door de
hereniging van Duitsland is het zwaartepunt van
de EG een eindweegs naar het oosten verschoven.
Als over enige tijd landen als Polen, Hongarije en
Tsjechoslowakije als een soort vondelingen aan de
voordeur van de EG worden gelegd, schuift dat
zwaartepunt nog verder oostwaarts. Brussel komt
dat concentrisch te liggen, zoals dat heet. Dat alles
spreekt natuurlijk voor Straatsburg.
Toch concentreert de discussie zich niet alleen op
die stad. Ook Bonn is in het zicht van de
Eurocraten gekomen omdat daar, nu de
bondsregering naar Berlijn gaat verhuizen, een
enorme structuur ongebruikt en niet afgebouwd
blijft liggen. Daar zouden moeiteloos de Europese
diensten kunnen worden gevestigd, terwijl het
Europees Parlement naar het in aanbouw zijnde
Bondsdaggebouw zou kunnen verhuizen.
Zeker, het zijn allemaal speculaties, althans voor
de buitenstaander. Maar in dit soort zaken is de
Brusselaar natuurlijk geen buitenstaander. Hij is
partij.
Vandaar ook dat menig Brusselaar zich de
afgelopen weken zeer verwant heeft gevoeld met
uitgerekend de inwoners van Bonn. De verhuizing
van de Duitse regeringszetel confronteert de
Brusselaar genadeloos met het feit dat als de
politiek het op z'n heupen krijgt alles mogelijk
is. Geld speelt dan geen rol meer, mensen nog
minder. Macht en status zijn dan plotseling veel
belangrijker. En wat nog erger is: in dat soort
situaties is geen verzet mogelijk, helpt geen enkel
argument.
Brussel bevindt zich nu in de positie van de oude,
enigszins jichtige heer die een mooie, jonge meid
aan de haak heeft geslagen waarvan hij weet dat
die hem zijn goeie geld uit de zakken klopt, om er
op den duur toch met een jongere vent vandoor te
gaan die trouwens al in de -coulissen gereed staat.
Hij koopt jurkjes, kanten ondergoed en schoenen
met de hoogste naaldhakken om haar vertrek
zolang mogelijk uit te stellen. Hij koestert en
knuffelt haar. Hij kan de vent in de coulissen nog
wel te lijf gaan, maar die is groot en sterk en jong.
Dus wacht hij af en staat duizend angsten uit. Zijn
oudemannenliefde is een nachtmerrie geworden
over de machten van het kwaad die hem van alles
trachten te beroven waar hij zo trots op is.
Arm Brussel. Waarom heeft het uitgerekend dat
wrede, grillige, fatale en door iedereen zo
felbegeerde Europa aan zijn hart geprangd?
KUWAYT-STAD Directeur
Moussa al-Khasti van de die
rentuin van Kuwayt heeft
aangeboden dieren over te ne
men van de Londense Zoo, in
dien deze in september wegens
financiële tekorten zal moeten
worden gesloten. Er is vóór
juli zes en een half miljoen
miljoen gulden nodig om de
London Zoo open te houden.
„We krijgen in juli een nieuw
budget voor de wederopbouw
van de dierentuin en de aan
koop van dieren", aldus al-
Khasti.„Maar als we Londen
kunnen helpen door dieren
van hen over te nemen, zullen
we dat graag doen. We hebben
voedsel en water en de meeste
hokken zijn al gerepareerd".
Al-Khasti noemt de herope
ning van de dierentuin in Ku-
wayt-Stad een 'krachtig sym
bool'. De wederopbouw van de
dierentuin laat zien dat Ku
wayt zich aan het herstellen is
van de gevolgen van de Iraak-
se bezetting, die zeven maan
den heft geduurd.
De Iraakse soldaten hebben
danig huisgehouden in de die
rentuin. De hokken 'en kanto
ren waren vernield en sterk
vervuild. Verder zouden de
Een tijger in de Londense dierentuin wordt op veilige afstand uit
gedaagd door een jonge bezoeker. Als het aan de directeur van
de Kuwaytse Zoo ligt is het beest binnenkort in Kuwayt-stad te
bewonderen.
FOTO: AP
uitgehongerde soldaten zich kan al-Khasti niet bevestigen,
tegoed hebben gedaan aan de „Ze waren onze vijanden,
elanden en buffels van de die- maar we moeten wel proberen
rentuin. Geruchten dat ook de de waarheid te vertellen",
slangen opgegeten zouden zijn, Al-Khasti deed een oproep aan
de buitenlandse dierentui
om de diersoorten die gi
rende de oorlog zijn gestoi
te vervangen. Alle 326 v(
werden dood aangetroi J
alsmede drieënveertig val u
55 soorten zoogdieren en
veertig reptielen. Drie scl
padden overleefden de
reur: zij werden na de oo f
teruggebracht door een in
ner van Kuwayt-Stad die'
hen had gezorgd.
De Indische olifant
een van de weinige dieren
de verwoesting van de die
tuin hebben overleefd, zij
met een Iraakse kogel die
haar rechterschouder. „De
kezen konden haar en de
leeuwen, de twee nijlpaai j.
de giraffe en de beren nie
eten en ook niet stelen. D
om zijn ze er nog", luidl
commentaar van al-Khast
Het onmenselijke gedrag
de Irakezen ten opzichte
de dieren in wat eens één
de beste dierentuinen in
Midden-Oosten was,
het Westen veel opschud
verwekt. „We krijgen
steeds veel telefoontjes uit J
Westen van mensen die
gen hoe het met de dieren
vertelt al-Khasti. „Ik mere,
helaas vertellen dat maar
procent het heeft overlf ,a.
Wanneer we de veertig q'
cent hebben bereikt, gaar 0r
weer open voor bezoeker?
(c) The 1
