i
Barre tijden in VS voor
vrouwen en minderheden
Thatcher wil
in Hogerhuis
Kinderen Oost-Europ;
dupe van omwentelini
P
VS leveren felle kritiek op Bouterse
REISVERZEKERING
BINNENLAND
Ceidóc SouttMit
ZATERDAG 29 JUNI 1991 PAGIlU
Doden door bom in
Spaanse gevangenis
SEVILLA De ontploffing van een bompakie
in een gevangenis in de Spaanse stad Sevilla
heeft gisteren aan vier mensen het leven gekost.
Twintig gevangenen raakten gewond. De bom,
die bestond uit zeven kilo explosieven, ontplofte
terwijl het pakje werd onderzocht. Een bewaar
der en een gedetineerde waren op slag dood.
Enkele uren later werd het lijk van een tweede
bewaarder onder de puinhopen gevonden. Het
dodental steeg tot vier toen een zwaar gewonde
- een man die op bezoek was bij zijn gedetineer
de broer - in het ziekenhuis overleed. Onder de
gewonden was een jongetje, kennelijk het kind
van een gedetineerde. De explosie viel samen
met het proces in Sevilla tegen een vermeend
lid van de Baskische afscheidingsbeweging
ETA. De autoriteiten vermoeden dat het bom-
pakje van die organisatie afkomstig is.
„Een derde bevolking
Oost-Timor uitgeroeid"
HELSINKI In een rapport dat gisteren aan de parlementaire
assemblee van de Raad van Europa werd gepresenteerd, staat dat
de onderdrukkende maatregelen van de Indonesische regering in
Oost-Timor inmiddels aan 200.000 mensen het leven hebben ge
kost, een derde van de bevolking.
De schendingen van mensenrechten op het eiland zijn „extreem
zwaar", vond de assemblee, en er is geen respect voor „internatio
nale rechtsnormen. De assemblee nam een resolutie aan waarin
Indonesië wordt gevraagd om zijn troepen zo snel mogelijk uit
Oost-Timor terug te trekken en met het verzet in Oost-Timor tot
een staakt-het-vuren te komen.
In de resolutie wordt ook gepleit dat de lidstaten van de raad eco
nomische druk uitoefenen op Indonesië, een wapenembargo tegen
het land instellen en op zoek gaan naar een politieke oplossing,
samen met Portugal, de vroegere kolonisator van Oost-Timor.
Poolse jongeren
vallen zigeuners aan
WARSCHAU Bijna honderd jongeren in het
Poolse boerendorp Mlawa zijn de afgelopen dagen
met geweld de huizen van zigeuners binnenge
drongen en hebben daarbij twee mensen in el
kaar geslagen en negen huizen verwoest, aldus
het Poolse dagblad Gazeta Wyborcza. Na de over
val arresteerde de politie vier leiders van de
groep jongeren. Volgens de politie begon het ge
weld nadat een 18-jarige zigeuner met zijn auto
twee wandelaars had aangereden. Een van hen
zou daarbij ernstig gewond zijn geraakt. De jon
geren plunderden huizen in twee straten en ver
nielden een aantal auto's. Sommige zigeunerfami
lies sloegen op de vlucht met hun auto, anderen
zochten een veilig heenkomen in het politiebu
reau of in het bos. Er wonen naar schatting 10.000
tot 15.000 zigeuners in Polen.
Shamir: alleen oorlog
kan Syrië veranderen
JERUZALEM Alleen oorlog kan uiteindelijk
verandering brengen in de vijandige houding
die Syrië tegenover Israel inneefnt. Dat heeft de
Israëlische premier Yitzhak Shamir gisteren ge
zegd in het dagblad Yedioth Ahronoth. Shamir
voegde er onmiddellijk aan toe dat hij geen heil
ziet in oorlog met Syrië. De premier zei dat de
animositeit van Syrië jegens Israël onveranderd
blijft, ondanks inspanningen van de VS om in
het Midden-Oosten een vredesconferentie op te
zetten. De Amerikaanse regering wacht mo
menteel op de reactie van de Syrische president
Hafez Assad op voorstellen van minister van
buitenlandse zaken James Baker. Er wordt
steeds meer getwijfeld of een conferentie met
deelname van de aartsvijanden Syrië en Israël
wel mogelijk is.
ER
Frankrijk en Duitsla
willen uitlevering n;
PARIJS Frankrijk en Duitslani 'e
hun diplomatieke inspanningen bu 'r®
om Syrië te bewegen de oorlogsmisr
Alois Brunner uit te leveren. Brur)e
verantwoordelijk voor de deportat P
duizenden Griekse joden en stond tij< W
Tweede Wereldoorlog aan het hooi
het Franse nazikamp Drancy. B }m
woont onder een andere naam in p
waar hij in zijn zwaarbewaakte villa ^a'
mascus al talloze malen is gefotografiPv'
geïnterviewd. Syrië heeft altijd ontkf ,or
Brunner daar verblijft en heeft divei re,r
zoeken om hem uit te leveren gene
West-Duitsland deed in 1984 het eer n
leveringsverzoek, gevolgd door FranlIS
1988. In 1989 dienden de Duiters w<
verzoek in. 'nl
VERTREK OPPERRECHTER ALARMEERT LINKS AMERIKA
WASHINGTON Pro
gressief Amerika houdt
zijn hart vast nu de laatste
vooruitstrevende opper
rechter in het Amerikaan
se Hooggerechtshof, Thur-
good Marshall, zijn ver
trek heeft aangekondigd.
Etnische minderheden,
voorstanders van abortus
en tegenstanders van de
doodstraf voorzien barre
tijden nu Republikeins
president Bush de kans
krijgt een nieuwe, conser
vatieve, opperrechter te
benoemen die het Hof een
nog grotere 'rechtse'
meerderheid bezorgt.
Thurgood Marshall is de eerste
zwarte jurist in de geschiede
nis die het tot het Amerikaan
se hooggerechtshof heeft ge
bracht. Hij maakt al 24 jaar
deel uit van het negen rech
ters tellende Hof, dat een
enorme invloed heeft op het
Amerikaanse maatschappelij
ke leven. Marshall, die nu we
gens hoge leeftijd (83) ver
trekt, is nog door president
Lyndon Johnson, een Demo
craat, benoemd. Als Marshall
binnenkort zal zijn vervangen,
zullen alle negen leden van
het opperste gerechtshof, die
voor het leven worden aange
wezen. door Republikeinse
presidenten zijn uitgekozen.
Tot vorig jaar kende het 'Su
preme Court' een meerderheid
van rechters die geneigd wa
ren tot verdediging van de
rechten van vrouwen, homo
seksuelen, minderheden, ar
tiesten, journalisten en wets
overtreders. In de meest con
troversiële uitspraken bleek
voortdurend een vijf-vier ver
houding in het Hof te bestaan
ten gunste van een progressie
ve uitleg van de Amerikaanse
grondwet. Die verhouding
heeft ervoor gezorgd dat er nu
abortusvrijheid in de VS be
staat en 'positieve discrimina
tie' van zwarten.
Doodstraf
In 1990 kreeg Bush dank zij
een vacature in het hoogge
rechtshof een eerste kans om
de juridische weegschaal naar
de andere kant te laten door
slaan. De president benoemde
de behoudende David Souter
in het Hof, dat sedertdien ac
tief is gaan knabbelen aan het
recht op abortus, aan de
rechtsbescherming voor ver
dachten en aan de vrijheid
van meningsuiting.
Zo sprak het Hof nog vorige
week uit dat deelstaten het
recht hebben om te verbieden
dat in gesubsidieerde klinie
ken zelfs maar gediscussieerd
wordt met patiënten over de
mogelijkheid van legale abor
tus (in particuliere ziekenhui
zen). En zo oordeelde het Hof
nog deze week dat de vraag
hoeveel leed is aangericht aan
de familie van een vermoorde,
mag meewegen in de vraag of
de doodstraf gerechtvaardigd
is. Critici menen dat daarmee
is uitgesproken dat het leven
van een vrijgezel minder
waard is dan dat van een ge
huwde met kinderen.
Ook deze week kwam de uit
spraak - met een afwijkend
minderheidsstandpunt van on
der anderen Marshall - dat lo
kale overheden naakt dansen
in nachtclubs kunnen verbie
den, omdat naakt dansen niet
beschermd wordt door het
grondwetsartikel betreffende
vrijheid van meningsuiting.
Ook media en kunstenaars zijn
recent beperkt in hun vrijhe
den, ten gunste van mensen
die zich beledigd of beschadigd
voelen door controversiële
kunst en journalistiek die ver
band houdt mnet het actiewe
zen. Zo zijn er honderden za
ken per jaar waarin het hoog
gerechtshof 'toetst' aan de
Amerikaanse grondwet, die
ruim 200 jaar oud en zelden
gewijzigd is en daarom zeer
open voor persoonlijke en poli
tieke interpretatie.
De vrijheid van abortus bij
voorbeeld is sedert 1976 een
feit, toen het Hof de grondwet
telijke zeggenschap over het
eigen lichaam van toepassing
verklaarde op 'vrouw inclusief
vrucht'. Binnenkort komen er
nieuwe abortuszaken voor het
Hof, dat dan dezelfde grond
wet kan uitleggen als bescher
mend voor het 'eigen lichaam'
van de nog niet geborene.
Een Supreme Court zonder
Thurgood Marshall zal de 'Re
publikeinse agenda' nog ge-
zwinder dan nu proberen door
te voeren.
Uitgeboord
Franse en Britse arbeiders zetten het op een juichen, omdat het
boorwerk aan de Kanaaltunnel is voltooid. De laatste van de drie
tunnelbuizen waaruit de verbinding bestaat kwam gisteren ge
reed. Het ruim 25 miljard gulden kostende project ligt inr[
drie maanden voor op schema. De bedoeling is dat in jurt
de eerste trein door de tunnel rijdt.
LONDEN Oud-premier
Margaret Thatcher, die
heeft aangekondigd dat zij
zich na 32 jaar niet meer
herkiesbaar stelt voor het
Britse Lagerhuis, wil nog
wel actief blijven in de
politiek. Zij aast op een
plaats in het Hogerhuis.
In een interview met de tele
visiezender ITN deelde That
cher mee dat zij graag zitting
wil nemen in de Britse senaat.
„Dit is meer dan een hint",
verklaarde zij, daaraan toevoe
gend dat een beslissing daar
over aan anderen is.
Thatcher wees erop dat uit
haar vertrek uit het Lagerhuis
mag worden afgeleid „dat ik
niet de wens of verwachting
heb om terug te keren in num
mer 10" (de ambtswoning van
de premier in Downingstreet).
Ze meent dat het voor haar nu
„makkelijker zal worden om
precies te zeggen wat ik vind
zonder dat mensen me
verkeerd begrijpen". Tijdens
haar recente bezoek aan de VS
deed Thatcher in interviews
en toespraken een aantal uit
spraken die naar haar zeggen
ten onrechte zijn opgevat als
kritiek op haar opvolger.
Thatcher zal in het Lagerhuis
actief blijven tot de volgende
algemene verkiezingen, die ui
terlijk medio volgend jaar
moeten worden gehouden.
Verdere bijzonderheden over
haar toekomstplannen gaf
Thatcher niet.
De oud-premier houdt zich nu
bezig met fondswerving voor
de Thatcher Foundation, een
stichting die haar politieke
ideeen wil verbreiden.
Thatcher (65) was de langst re
gerende Britse premier van
deze eeuw. Zij trad in novem
ber af na toenemend verzet
binnen haar Conservatieve
Partij tegen haar leiderschap.
Ondermeer haar grote terug
houdendheid bij het proces
van Europese eenwording
stuitte op steeds meer weer
stand.
Thatchers besluit om
Downingstreet 10 verder te
vergeten, is voor alle promi
nente conservatieve politici
een pak van het hart. Vooral
toen zij nog premier was, stond
'Maggie' hen lelijk in de weg.
Wat haar politieke carrière be
treft, wordt ze trouwens veel
meer bewonderd door buiten
landers dan door Britten. Haar
eigen landgenoten erkennen
wel dat zë als premier heel
wat heeft gepresteerd, maar
daar tegenover staan een hele
serie ernstige mislukkingen.
Thatcher heeft gefaald op het
terrein van de nationale zie
kenzorg, het lager- en middel
baar onderwijs, de universitei
ten, kunsten en wetenschap
pen. Zij veroorzaakte de kom-
plete teloorgang van de Britse
spoorwegen. Haar talloze pri
vatiseringen geven nog her
haaldelijk aanleiding tot forse
verhogingen van de tarieven,
terwijl een leger profiteurs zijn
zakken vult. Onder Thatcher
zijn de meeste Britse rijken
nog een stuk welgestelder ge
worden, terwijl de armen al
maar dieper in de misère kwa
men te zitten.
rl
-JÈ)
Êgtjm
UNICEF VERONTRUST OVER TOEKOMST
f i -
Een oude man neemt de schade op die is ontstaan bij opgeworpen barricaden in de Algerijnse
hoofdstad Algiers. Het leger was gisteren bij de wekelijkse islamitische gebedsbijeenkomst met
groot materieel uitgerukt om acties van fundamentalisten te ontmoedigen. Ongeregeldheden heb
ben deze week aan dertien mensen het leven gekost.
FOTO: AP
Algerijnse president stapt op als partijleider
ALGIERS De Algerijnse
president Chadli Benjedid is
gisteren opgestapt als voorzit
ter van de regeringspartij
FLN. In het centraal comité
van het Front de Libération
Nationale zouden gisteren hef
tige meningsverschillen aan
het licht gekomen zijn over de
politiek van Benjedid tegen
over het Islamitisch Reddings
front en de staat van beleg.
Het is een oude wens van de
president om los te komen van
het FLN, maar totnutoe ver
zette zich een meerderheid
van de partij daartegen. Voor
Benjedid werd speciaal de post
van voorzitter van de partij
geschapen nadat hij jarenlang
de machtige funktie van secre
taris-generaal had vervuld, die
in Algerije altijd automatisch
met het presidentschap was
verbonden.
Tegelijk met de invoering van
de staat van beleg werd het
kabinet, nog geheel bestaande
uit FLN-ministers, naar huis
gestuurd en vervangen door
een kabinet dat zich aan elke
vorm van politieke controle
onttrekt en uit zogenaamde
„onafhankelijken" bestaat.
Door zijn aftreden kan Benje
did - ..ik ben de president van
alle Algerijnen" - voorkomen
afgeschilderd te worden als
een president van het FLN en
iemand die dus als gedood
verfde democraat het veld zou
moeten ruimen via democrati
sche presidentsverkiezingen.
Weinig wijst erop dat de presi
dent zich aan een andere partij
zou willen verbinden of zich
bij de beloofde vervroegde
presidentsverkiezingen kandi
daat zou willen stellen in de
verwachting een goede kans te
maken.
SUSKE EN WISKE
HET WITTE WIEF
(c) Standaard Ultgeverl|/Wavery Productions
GENEVE Kinderen in
Oost-Europa hebben het
zwaar te verduren onder
de moeizame overgang
naar een markteconomie.
Terwijl hun landen de
moeilijke economische
problemen bevechten,
verslechteren de sociale
omstandigheden waaron
der de kinderen moeten
leven. Dat heeft het kin
derfonds van de Verenig
de Naties, Unicef, gisteren
„Aanzienlijke verpaupering
van grote delen van de maat
schappij" is volgens Unicef het
belangrijkste probleem waar
de nieuwbakken democratieën
mee kampen. Sociale „veilig
heidsnetten" die de landen
hebben ingesteld schieten vol
gens het Unióef-rapport ern
stig tekort omdat er onvol
doende geld is.
In 1991 heeft zich een daling
van het gemiddelde gezinsin
komen voltrokken die onge
kend is in het Europa van na
de oorlog en zelfs in ontwikke
lingslanden zou opvallen, al
dus het rapport. De verpaupe
ring heeft zich overigens al in
de jaren voor de politieke om
mekeer doorgezet: In 1989
leefden zeker 10-.12 miljoen
kinderen in de Sovjetunie on
der de armoedegrens. Sinds
dien is de situatie alleen maar
slechter geworden.
Andere zorgwekkende ont
wikkelingen die in het Unicef -
rapport werden genoemd wa
ren:
Tsjechoslowakije, dat volgens
Unicef de beste welzijnspro-
gramma's en levensstandaard
kent van de Oosteuropese lan
den, zal het aantal arme kin
deren dit jaar naar verwach
ting zien verviervoudigen.
De huishoudens
steeds minder
vooral in Roemenie, 1
Joegoslavië en de SovJ
In Bulgarije is het rel
zinsinkomen onder If)
van een bezuinigingspij
ma gehalveerd. Li
De toegenomen kosil I
schoolmaaltijden en ij
De internationale
schap wordt door het I
fonds opgeroepen zich
te spannen om het so<
leid en de voedselvooi)
in de Oosteuropese lai
peil te houden. DaarnJ
publieke steun voor
vormingen worden
deerd, economische gi"
de lange termijn
vorderd, en een mass
tocht uit de verpauperd
worden voorkomen.
Scheepsramp Indonesië
KUALA LUMPUR Naar
schatting 120 Indonesiërs wor
den vermist in de Straat van
Malakka nadat hun boot in
aanvaring was gekomen met
een olietanker. De slachtoffers
zijn illegale immigranten die
vanuit Malaysia weer naar In
donesië werden overgebracht.
Een passerend schip in de zee
straat tussen Indonesië en Ma
laysia pikte gisteren dertien
drenkelingen op die zich aan
stukken wrakhout hadden
vastgeklampt.
(ADVERTENTIE)
DEN HAAG De Ame
rikaanse regering twijfelt
aan het respect van leger
leider Desi Bouterse voor
de wil van het Surinaamse
volk. Die twijfel wordt ge
voed door Bouterse's re
putatie van geweld tegen
en intimidatie van burger-
gezag.
Dit heeft Sally Cowal, tweede
staatssecretaris van interame-
rikaanse zaken gezegd tegen
een commissie van het Huis
van Afgevaardigden in Was
hington.
Bouterse brengt volgens Cowal
door zijn connecties met Co
lombiaanse drugshandelaren
de democratie op het westelijk
halfrond in gevaar. „De straf
feloosheid waarmee Bouterse
en zijn collega's burgerregerin
gen hebben afgezet of geïnti
mideerd en Suriname openzet
ten voor Colombiaanse cocaï
nehandelaren vormt een
angstaanjagend precedent voor
andere landen in de regio".
Drugsbaronnen
Cowal zegt dat Suriname van
een vreedzame democratie in
1975 veranderd is in een „door
militairen beheerste haven
voor drugshandelaren". Ze is
bang dat Colombiaanse drugs
baronnen, profiterend van
hun steunpunt in Suriname,
naar soortgelijke doelwitten
uitkijken en een ommekeer te
weeg brengen in de democra
tie op het westelijk halfrond.
„We zijn van plan de democra
tische krachten in Suriname te
ondersteunen en de militairen
erop te wijzen dat hun on
rechtmatige toeëigening van
macht en drugsbetrokkenheid
onaanvaardbaar zijn", aldus
Cowal. Volgens haar maakt
Washington zich „ernstig be
zorgd" over de ontwikkelin
gen in Suriname, maar is vast
besloten de democratie daar te
schragen.
Democratie
De Verenigde Staten zullen
met Nederland en de Organi
satie van Amerikaanse Staten
(OAS) overleg voeren over
steun aan de democratie in Su
riname. Cowal ziet veel heil in
Nederlandse voorstellen tot
nauwe samenwerking met Su
riname, doelend op het zoge
naamde plan-Lubbers. „De
Nederlandse voorstellen kun
nen bijdragen tot constructieve
verandering in Suriname".
Volgens Cowal kijkt de inter
nationale gemeenschap „met
argusogen" naar Suriname dat
nu een democratische regering
samenstelt na de verkiezingen
van 25 mei. „Het moet geen
regering van Bouterse's keuze
zijn.
De legerleider moet zich bui
ten de politiek houden en be
seffen dat het tijdperk van
dictatuur voorbij is", aldus de
Amerikaanse staatssecretaris.
NEEM EEN
BIJV&D.
Van Texel tot Mexico, of waar
u ook naar toe gaat: met een
reisverzekering die u heeft afge
sloten bij V&D zit u altijd goed.
Vlot geregeld, altijd voordelig
en een snelle schade-afhandeling.
Bij vakantie in Nederland bent
u al voor 1,- p.p. per dag
verzekerd en in het buitenland al
vanaf 1,40.
VROOM DREESMANN
Iran en Saudi-Arabie
herstellen betrekkingt
NICOSIA Iran en Saudi-
Arabie hebben hun diploma
tieke betrekkingen na ruim
tien jaar van spanningen vol
ledig hersteld. De Iraanse mi
nister van buitenlandse zaken
Ali Akbar Velayati heeft dat
gisteren bekendgemaakt. Bei
de landen zullen nu op korte
termijn weer ambassadeurs
uitwisselen. Na de islamitische
revolutie die zich in 1979 in
Iran voltrok ging het snel
bergafwaarts met de betrek
kingen met Saudi-Arabie en
andere Arabische landen. Be
langrijkste reden daari
dat het Iran van geestJ/^fl
der ayatollah Ruhollif"
meini zich steeds
op te werpen als de I
natie van de 1 miljard I
in de wereld. Tijdens I
lijkse pelgrimstocht na»
ca deden zich steedsf
problemen voor met i
Iraanse moslims. In lifrroei
den die tot de dood
400 mensen. Een ja.]3 9"
ging Saudi-Arabië o'dkw
volledige verbreking P®
betrekkingen met Teh*® m
