'room Slovenië
ordt nachtmerrie
Nederlanders in
oegoslavië kunnen
r niet mee zitten
E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Nieuwe partij voor Gorbatsjov?
-UITENLAND
Ceidae Qowiant
VRIJDAG 28 JUNI 1991 PAGINA 5
të
wintig doden in
'rans bronnenbad
%RBOTAN-LES-THERMES Bij
n brand in het bronnenbad van Bar-
n ,tan-les-Thermes, tachtig kilometer
zuidoosten van Bordeaux, zijn giste-
twintig mensen door verstikking
het leven gekomen. De meeste
ichtoffer zijn reuma-patiënten. De
and werd veroorzaakt door een omge-
Jlen teeremmer tijdens werkzaamhe-
2 n op het dak van het complex. Het
bl andende teer bereikte een verlaagd
afond van kunststof in de grote
achtzaal van de modderbaden en ont-
ikkelde een giftig gas. Door de snelle
1 okontwikkeling konden velen de uit-
ng niet meer vinden.
sda a
ver
Mandela en De Klerk
delen Vredesprijs
PARIJS Nelson Mandela en
president Frans de Klerk, twee
mannen die proberen zwart en
blank in Zuid-Afrika uit de
apartheid te leiden, zijn gisteren
door de UNESCO uitgeroepen
tot gezamenlijke winnaars van
een nieuwe internationale vre
desprijs. De naar de Ivoriaanse
president Felix Houphouet-
Boigny vernoemde prijs, waar
aan een bedrag is verbonden
van 260.000 gulden, werd aan
Mandela en De Klerk toege
kend „om hen aan te moedigen
te volharden in hun inspannin
gen om vooroordelen te over
winnen".
Zuid-Afrika tekent
Non-Proliferatieverdrag
JOHANNESBURG Zuid-Afrika
heeft gisteren bekendgemaakt dat het
het internationale Non-Proliferatiever
drag over de verspreiding van kernwa
pens zal ondertekenen. De beslissing
maakt een einde aan iaren van weer
stand die Zuid-Afrika bezat om deel te
nemen aan het verdrag dat in 1970 is
opgesteld en tot nu toe 141 onderteke
naars kent. Het verdrag verplicht de le
den geen kernwapens aan te maken of
te kopen en hun nucleaire installaties
open te stellen voor periodieke inspec
ties. Zuid-Afrika hoopt door de onderte
kening de lange jaren van politieke iso
latie sneller ongedaan te maken.
Calvi-zaak
heropend
ROME Een Itali
aanse rechtbank gaat
het onderzoek naar de
dood van de bankier
Roberto Cavi herope
nen. Calvi werd in
juni 1982 bengelend
aan een strop onder
een Londense brug
over de Thames aan
getroffen. Het nieuwe
onderzoek moet aanto
nen of sprake was van
zelfmoord of dat de
topman van Banco
Ambrosiano werd ver
moord.
Nog eens zes doden
bij onrust Algerije
ALGIERS Als gevolg van bot
singen tussen het leger en moslim
fundamentalisten in Algerije heb
ben gisteren ten minste nog eens
zes mensen het leven gelaten. Het
leger heeft nadrukkelijk gewaar
schuwd tegen ordeverstoringen
rondom de wekelijkse gebedsdien
sten vandaag. Sinds maandag zijn
nu in totaal zeker 16 mensen omge
komen bij het geweld in Algerije.
De botsingen van afgelopen dagen
zijn de ergste sinds het uitroepen
van de noodtoestand op 5 juni. De
laatste doden vielen in Lakhdaria
en Blida, beide steden op ongeveer
50 kilometer van Algiers.
Zwitserland verlaagt
de maximumsnelheid
BERN Met ingang van maandag
geldt op de meeste Zwitserse autowegen
een snelheidslimiet van 100 km/u. Mi
nister van justitie Arnold Koller kon
digde gisteren aan dat men het binnen
de regering eens was geworden om de
huidige maximumsnelheid van 120 km/
u te verlagen tot 100 km/u Enkele kan
tons hebben bij het doorvoeren van de
snelheidsbeperking nog enig uitstel ge
kregen. De beperking geldt voorlopig
tot eind augustus. De maatregel is geno
men om de vervuiling door uitlaatgas
sen in de zomermaanden aan banden te
leggen. Voor vrachtverkeer wordt de
snelheidslimiet verlaagd van 80 naar 70
km/u.
UBLJANA Slovenië
ieft welgeteld één nacht
in zijn onafhankelijk-
iid kunnen genieten,
irak president Kucan
iensdagavond in zijn on-
lankelijkheidsspeech
over de droom die
erkelijkheid was gewor-
tn, de realiteit van giste-
n moet er toch anders
ibben uitgezien dan hij
:h die in zijn slaap had
lorgesteld: door tanks
itgereden vrachtwa-
ins, barricaden door zijn
ile nieuwe land, en het
erale leger als 'bezet-
igsmacht' op strategi-
,e posities bij het vlieg-
ïld en aan de grenzen.
Ij had het in zijn ergste
Ichtmerries niet kunnen
lean wist gisteren dan ook
it beter te doen dan zijn be-
Iking op te roepen tot ver-
zonder daarbij precies aan
geven welke vorm dat zou
>eten hebben. Nu leek dat
•j t niet nodig, gezien de tallo-
barricaden die de burgers al
.<4 ld en opgericht terwijl de
itici nog, moe van het onaf-
Iikelijkheidsfeest, uitrustten.
t eerste gerucht over tanks
sta' naar het vliegveld opruk-
i, was voor Sloveense
F0 ichtwagenchauffeurs vol-
ende om de toegangswegen
ar de hoofdstad Ljubljana en
ir het 30 km noordelijker
r| egen vliegveld met hun
icks te blokkeren. Niet dat
t veel hielp, want voor het
st toonden de militairen
ti vastberaden hun doel te
lilniswagens, stadsbussen,
rwagens, ze bleken geen
id(
van alle bestand tegen het ge
weld van een aanstormende
gevechtstank op weg naar het
vliegveld.
„We stonden hier al een paar
uur toen de tanks de hoek om
kwamen. Ze stopten en enkele
militairen stapten uit om de si
tuatie te verkennen. Zonder
ook maar iets te zeggen ramde
de eerste tank zich daarna
dwars door onze wagens, aldus
een ooggetuige langs een van
de toegangswegen naar het
vliegveld. Sporen ter breedte
van een snelweg wijzen uit
waar de tanks zich vervolgens
door een korenveld hebben
gewerkt om hun posities langs
de landingsbaan in te nemen.
Molest verzekering?
Ietwat beteuterd kijkt een van
de Slovenen naar de verwron
gen overblijfselen van wat tot
voor kort zijn vrachtwagen
moet zijn geweest. De cabine
steekt nog ongeveer een halve
meter boven het beton uit, de
oplegger is redelijk ongeschon
den, maar de lading rubber
banden ligt over 50 meter ver
spreid. „Molestverzekering,
wat is dat?", beantwoordt hij
een vraag naar een eventuele
schadevergoeding met een te
genvraag.
Het doet hem genoegen dat
ook de tanks die in de bosrand
rond het vliegveld zijn opge
steld, de nodige schade hebben
opgelopen in hun 'lijf-aan-lijf-
gevecht' met de vrachtwagens.
Loshangende spatborden, af
gebroken uitlaten en olielek
kages bewijzen dat de civiele
tegenstanders zich niet zonder
slag of stoot hebben overgege-
Op een van de hoofdwegen
tussen Ljubljana en het vlieg
veld zijn de burgers er zelfs in
geslaagd een compleet konvooi
van - zij het kleinere - tanks
te stoppen. Na en passant een
politiewagen en een personen
auto letterlijk tot het formaat
van een wat uitgerekte hoog
polige deurmat te hebben te
ruggebracht, verkeken de mi
litairen zich toch op de daar
achter opgestelde truck: een
tank belandde .hulpeloos in de
greppel, de andere staan er -
omgeven door burgers, Slo
veense militairen en politie -
wat ongemakkelijk achter.
Trofee
Er is niet geschoten, maar de
militairen hebben de vinger
aan de trekker. Zij kennen het
verhaal van een iets verderop
gestrande tank. De inzittenden
daarvan werden door de Slo
veense politie met het geweer
in de rug uit het voertuig ge
haald, waarna het vehikel als
oorlogsbuit aan de woedende
bevolking werd overgedragen.
Een uur nadat de motor uit
viel, is alles wat demontabel
bleek, er ook inderdaad afge
schroefd en als trofee verdwe-
Hoogtepunt van dit Sloveens
burgerfestijn was de demonta
ge van het zware machinege
weer. Met de laadgrijper van
een toevallig langsrijdende
vuilniswagen werd het klein
kaliber kanon van de koepel
getrokken. Drie Slovenen
maakten zich er vervolgens
mee uit de voeten, waarna het
geweer nooit meer is gezien.
„Och, zolang ze er maar niet
mee op de verkeerde mensen
schieten, maakt het niet zoveel
uit", aldus het commentaar
van een Sloveens agent, toen
deze later van het voorval
hoorde.
Ondanks de oorlogssituatie
kwamen er toch nog toeristen
vanuit Oostenrijk de grens
over. Onder hen bevonden
zich vier evangelisten uit Rot
terdam. Van barricaden wil
den ze niets weten: „We zijn
onderweg naar Albanië om in
Tirana het geloof te brengen.
Vertel ons maar niet hoe
moeilijk het in Joegoslavië is,
dat merken we vanzelf wel.
We laten ons toch niet stop-
Kussen, een taart en limonade voor de jarige Petar Bjelica. De tank van deze Joegoslavische rege
ringssoldaat is welkom in de Servische enclave in Kroatië.
FOTO: EPA
'In Kroatië zal bloedvergieten erger zijn'
ZAGREB Het gebruik
van geweld door het fede
rale Joegoslavische leger
tegen de rebellen in Slo
venië is alarmerend. Maar
als dat leger op dezelfde
schaal ingrijpt in Kroatië,
en alle tekenen wijzen
daarop, zal het bloedver
gieten velen keren erger
zijn.
Slovenië is een kleine repu
bliek met een etnisch tamelijk
homogene bevolking van twee
miljoen mensen. Kroatië daar
entegen herbergt 600.000 Ser
viërs binnen de grenzen op
een bevolking van drie mil
joen. De ergste etnische con
flicten zijn dan ook op het
grondgebied van Kroatië voor
gevallen in de afgelopen
maanden.
Een grootschalig machtsver
toon door de federale strijd
krachten tegen de Kroatische
onafhankelijkheid zal de Ser
viërs zelfvertrouwen geven en
hun motiveren in opstand te
komen tegen de regering van
president Franjo Tudjman.
Deze opstand kan gemakkelijk
overslaan op het naburige Ser
vië of op Bosnië, waar een et
nische mengeling van islamie
ten, Kroaten en Serviërs
woont.
Verwacht wordt tevens dat de
Kroaten zich veel fanatieker
zullen verzetten tegen het fe
derale leger dan de Slovenen.
Het leger beschouwen zij als
pro-Servisch. De Kroaten zijn
goed bewapend en kunnen
makkelijk een guerrillacam
pagne vanuit de bergen op po
ten zetten. Daarnaast is de tra
ditie in Kroatië op het gebied
van gewapende rebellie veel
rijker dan in Slovenië.
'ervolg van de voorpagina)
hekfeN HAAG Bij Joego-
vië-specialist Phoenix
ikanties in Schiedam
de telefoon rood-
leiend. Alle reizen gaan
it or, hoewel mensen een
dere bestemming mo-
n kiezen en huin reis
t e Dt weekeinde zelfs gratis
innen annuleren. „Maar
lar hebben tot nu toe
>ljai ;chts twee mensen ge-
en uik van gemaakt, ver
fde 't een medewerkster".
k' 'et is ook alleen in Slovenië
puinhoop, maar Joegosla-
["q®£ is zo groot". Volgens de
oenix-hostess in Hotel Muti-
in Medulin in Joegoslavië is
t heel rustig. „Er is niks aan
hand. Het wordt ontzettend
'eblazen, dat is het enige
ï"V( t ik kan zeggen. De Engel
hebben orders gekregen
v>
om direct naar huis te gaan,
maar de Nederlanders zitten
er niet mee. Gasten in het ho
tel zijn ook niet aanwezig, ie
dereen is op stap. En dat ter
wijl er tweehonderd kilometer
verderop in Slovenië wordt
gevochten".
Het ministerie van buitenland
se zaken neemt voorlopig nog
een afwachtende houding aan.
Een algemeen advies om het
land te mijden, wordt nog niet
gegeven. Maar dat kan in de
loop van vandaag nog veran
deren, vertelt een woordvoer
der. „We krijgen honderden
telefoontjes van ongeruste
mensen, dat wel. We geven zo
veel mogelijk praktijkgerichte
adviezen. We kijken naar de
plaats waar mensen heen gaan
en de manier waarop ze daar
naar toe willen. Mensen die
door Slovenië en Kroatië wil
len rijden met de auto advise
ren we om daar twee keer
over na te denken. We vragen
ons af of dat wel verstandig
Een inwoner van Ljubljana bekijkt het staartgedeelte van een Joegoslavische legerhelikopter die in de Sloveense hoofdstad is neer
gehaald.
FOTO: AP
LUXEMBURG De span
ning in Joegoslavië is naar het
oordeel van de regeringslei
ders van de twaalf EG-landen
zo hoog opgelopen, dat ze van
daag nog het crisismechanisme
van de CVSE in werking wil
den stellen. Dat mechanisme,
waartoe vorige week tijdens
het CVSE-overleg in Berlijn
werd besloten, verplicht alle
35 bij de CVSE (de Conferen
tie voor Vrede en Veiligheid
in Europa) aangesloten landen
zich actief met de oplossing
van de crisis te gaan bezighou
den. De EG-regeringsleiders
zullen zich waarschijnlijk
scharen achter een verzoek
van Oostenrijk om de CVSE
bij het gebeuren in Joegoslavië
te betrekken. Volgens de de
vorige week in Berlijn ge
maakte afspraken kan het cri
sismechanisme pas in werking
treden als een land - in dit ge
val Oostenrijk - zich van de
steun van nog twaalf andere
CVSE-landen weet te verzeke-
Overigens voorziet het CVSE-
crisismechanisme niet in het
inzetten van troepen. Maar de
35 landen kunnen wel grote
druk op de partijen in Joego
slavië uitoefenen om af te zien
van geweld, een dialoog te be
ginnen over hun moeilijkhe
den en de bestaande staatsin
stellingen zo goed mogelijk te
laten functioneren.
Tijdens een gisteren in het Lu
xemburgse Vianden gehouden
bijeenkomst van de ministers
van buitenlandse zaken en de
fensie van de Westeuropese
Unie (WEU) werd al besloten
de zaak vandaag voor te leg
gen aan de EG-top.
HET LEVENDE EILAND
935 Na een tocht van 180 mijl bereikt de „Vrijheid II" het
1 nd Neiroe. Het ziet er onherbergzaam uit en dreigend verheft
konfri de hoge kegel van de vulkaan boven de rotsen uit. „Kijk",
actiijt Laary, wijzend op enkele vissersboten in de buurt, „die
Jieepjes zien er net zo uit als het onze. We zullen niet erg in de
en lopen. Maar het zijn geen vissers, hoor. Dat zijn bewa-
gsschepen. We zullen uiterst voorzichtig moeten zijn." Na het
invallen van de duisternis vaart de „Vrijheid II" een kleine baai
binnen en daar voegen zich na een uur enkele onderzeeboten bij
het schip. De mannen, die tezamen een aanzienlijke troepen
macht vormen, trekken speciale costuums aan en zetten helmen
op, want Larry heeft verteld, dat de twee vuurtorentjes aan de
ingang van de baai dodelijke stralen uitzenden. Rob draagt Skip,
die ook goed is ingepakt, wanneer ze aan land gaan.
MOSKOU Hervor
mingsgezinde Sovjetpoliti-
van naam voeren inten-
ef overleg over de op-
chting van een nieuwe
partij die Sovjetpresident
Michail Gorbatsjov de mo
gelijkheid kan bieden de
communistische partij de
rug toe te keren.
Onder hen bevinden zich li
berale communisten, radica
len en vertegenwoordigers
van het politieke midden. Zo
doen aan de besprekingen
onder meer de voormalige
minister van buitenlandse
zaken Edoeard Sjevardnadze
en de nieuw gekozen burge
meester van Moskou, Gavriil
Popov, mee. Ook wereld
kampioen schaken Garry
Kasparov en Gorbatsjovs
vertrouweling Aleksandr Ja-
kovlev nemen deel aan de
onderhandelingen.
Popov zal naar verwachting
vandaag het concept van de
partij in Moskou bekendma
ken. De nieuwe partij zou
Gorbatsjov de kans geven
om zich van de conservatie
ve vleugel van de communis
ten te ontdoen.
Arkadi Moerasjov, een voor
aanstaande radicaal, legde
uit dat het de bedoeling is
een partij op te richten die
de Sovjetpresident in staat
Venetië mist
Venetianen
Idoor
PAUL BOMPARD
VENETIË „Venetië moet
niet een antiek Disneyland
worden", betoogt burgemees
ter Ugo Bergamo van Venetië.
„We beginnen een steriele mu-
seumstad te worden zonder
een normaal eigen stadsleven,
een Venetië zonder Venetia
nen - afgezien van de mensen
die werken in de toeristen
industrie".
Venetië vecht tegen de stijgen
de waterspiegel, de vervuiling
in de grachten en de steeds
groter wordende stroom toe
risten. Door het groeiende
aantal bezoekers uit de Oost-
europese landen barst de stad
bijna uit haar voegen.
Daarnaast heeft Venetië te
kampen met een exodus van
Venetianen, die in de jaren
vijftig is begonnen en nu
steeds grotere vormen aan
neemt. In 1951 had Venetië
174.905 inwoners. In mei van
dit jaar waren dat er nog
slechts 77.634, een afname van
bijna zestig procent of meer
dan 2000 mensen per jaar.
„Vorige week hadden we acht
bruiloften in Venetië", aldus j
'signor' Bergamo. „Slechts j
twee van de echtparen waren
van plan in Venetië te blijven 1
wonen". De aaantrekkings-
kracht van de gondelbruilof
ten is groot, maar wonen en
werken in een stad met een
stagnerende economie en com
municatieproblemen is minder
aantrekkelijk.
„De meeste Venetianen kun
nen zich het niet meer permit
teren om hier te blijven wo
nen", legt Bergamo uit. „Wan
neer woningen te koop wor
den aangeboden springen er
onmiddellijk rijke 'Milanesi'
op af of buitenlanders. En dus
is Venetië een stad van vreem
delingen geworden, die zo nu
en dan in het weekend langs
komen".
(c) The Times
Fransen minder
blij met Cresson
PARIJS De wittebroodswe
ken van Edith Cresson zijn ab
rupt afgebroken. Nauwelijks
anderhalve maand na haar be
noeming moet de eerste vrou
welijke premier van Frankrijk
in een gezaghebbende popula
riteitspoll een recordterugval
van 16 punten slikken. Vol
gens het gisteren door Paris-~
Match gepubliceerde BV A-on
derzoek zou nog maar 27% van
de Fransen een goede indruk
hebben van de premier. Presi
dent Mitterrand deelt in de
malaise en zakte naar zijn
laagste populariteitsniveau
sinds 1986.
WEU: steun
voor plan
Ter Beek
li
stelt binnen twee jaar uit de
communistische partij te
stappen. „Gorbatsjov zal deze
partij niet alleen steunen,
maar ik denk dat de struc
tuur die wordt gecreëerd
Gorbatsjovs overwinning ze
ker zal stellen bij de verkie
zingen volgend jaar", ver
klaarde Moerasjov in een te
lefonisch interview.
Aanleiding voor de oprich
ting van een nieuwe partij
links van het midden van
het politieke spectrum was
de enorme overwinning die
Boris Jeltsin boekte bij de
presidentsverkiezingen voor
de Russische federatie in juni
dit jaar.
LUXEMBURG Minister
Ter Beek van Defensie heeft
gisteren veel steun gekregen
van zijn collega's van de West
Europese Unie (WEU) voor
het Nederlands initiatief troe
pen te steunen voor de hulp
verlening in gebieden dié door
hongersnood worden geteis
terd.
Ter Beek drong er tijdens het
WEU-overleg in het Luxem
burgse Vianden op aan even
tueel troepen en militaire
transportcapaciteit naar de
hoorn van Afrika te sturen om
daar te helpen bij het geven
van grootscheepse voedsel
hulp. Hij verwees daarbij naar
de ervaringen die eerder zijn
opgedaan in Bangladesj en
Irak. Overigens zei Ter Beek
dat het sturen van troepen pas
in laatste instantie mag ge
schieden, en alleen als de toe
stand daar zo ernstig is gewor
den dat de internationale
hulporganisaties niet meer de
mogelijkheid hebben de mil
joenen mensen die gevaar lo
pen van honger te sterven, te
helpen. De WEU-ministers be
sloten ook tot het opzetten van
een satellietcentrum dat de
WEU binnen enkele jaren in
staat moet stellen toezicht te
houden op de naleving van de
akkoorden over de conventio
nele ontwapening in Europa
en het observeren van milieu
rampen. De WEU zal gebruik
maken van de beelden van de
satelliet Helios, die binnen
twee jaar zal worden gelan
ceerd.
Marshall stapt uit
Hooggerechtshof
WASHINGTON De liberale
rechter Thurgood Marshall
heeft gisteren zijn ontslag ge
nomen als rechter bij het
Amerikaanse Hooggerechts
hof. In een zeer korte brief
aan president George Bush zei
Marshall dat zijn hoge leeftijd
- bijna 83 en het zware werk
voor het Hof de redenen wa
ren voor zijn ontslag. Marshall
viel onder meer op door zijn
taaie strijd als advocaat tegen
rassendiscriminatie.
