Europa verwacht geen grote daden
van Nederland als EG- voorzitter
Haagse maakt beeld vari
prins als jonge ritmeesW
BINNENLAND
Ccidóc Qowuwt
VRIJDAG 28 JUNI 1991 PAG»
Koning voorgedragen
als lid Rekenkamer
DEN HAAG De Tweede Kamer heeft gis
teren met overgrote meerderheid VVD-ka-
merlid en oud-staatssecretaris mr. H. Koning
voorgedragen als lid van de Algemene Re
kenkamer.
Koning kreeg steun van 123 van de 130 aan
wezige kamerleden. De Rekenkamer contro
leert de inkomsten en uitgaven van de rijks
overheid. De Kroon benoemt de leden van de
Rekenkamer op voordracht van de Tweede
Kamer. De kandidatuur van de vice-presi
dent van de Rotterdamse rechtbank mr. L. de
Bruin, voorgedragen door de Rekenkamer
zelf, was kansloos. Koning is voor de functie
gevraagd door de VVD-fractie. Hij had gister
morgen pas zijn sollicitatiebrief ingediend bij
kamervoorzitter Deetman.
Kamer: onderzoek naar
afschaffing dienstplicht
DEN HAAG De Tweede Kamer vindt
dat minister Ter Beek van defensie in het
aangekondigde onderzoek inzake de
dienstplicht ook de afschaffing daarvan
moet bekijken. Dat heeft de Kamer gister
avond uitgesproken door het aannemen
van een motie van deze strekking van
CDA en PvdA. De Kamer gaat daarmee
een stapje verder dan Ter Beek, die in zijn
defensienota stelt dat verdere verkorting
of afschaffing de komende tien jaar niet
wenselijk is. De Kamer vindt dat ook ver
korting van de dienstplicht in het onder
zoek moet worden betrokken. De Kamer
meent dat door de verdere verkleining
van de krijgsmacht de last van de dienst
plicht op een steeds beperkter aantal men
sen komt te liggen.
Anjers uitgereikt
Na afloop van de uitreiking van
de Zilveren Anjers door prins
Bernhard poseren de prijswin
naars in het Koninklijk Paleis op
de Dam. Onder hen de 82-jarige
dominee Gaaikema uit Haren,
de vader van Seth (links naast
prinses Juliana) en prof.dr.
Schulte Nordholt (uiterst rechts)
uit Wassenaar. Schulte Nordholt
kreeg de onderscheiding voor
zijn psalmberijmingen en zijn
bijdragen aan het Liedboek voor
de Kerken. Gaaikema tilde in de
jaren dertig in Groningen het
volkshogeschoolwerk van de
grond. De andere Anjers gingen
naar E. Palm, drs. R. Musaph-
Andriesse en frater Candidus
van der Linden.
FOTO: ANP
'Maffialeider' voor"
hotel doodgeschote
AMSTERDAM Een 37-jarige man is
bij een schietpartij voor het Hilton
Amsterdam neergeschoten en aan de
van zijn verwondingen overleden,
werd enige jaren geleden door het da^
Parool omschreven als leider van de
en gewelddadigste maffia-achtige misdal
nisatie in Nederland". Volgens een j
woordvoerder stond vóór het hotel een I
mensen waarin ruzie ontstond. Er weri
verse schoten gelost, waarna iedereen i
de voeten maakte. Het slachtoffer
straat achter. Zijn organisatie zou
beziggehouden met drugs, aanslagen i
witwassen van zwart geld. Pogingen om
blikaties in het Parool juridisch aan t
liepen destijds op niets uit.
I FRANS WIJNANDS, BOB VAN HUËT en AART HEERING
DEN HAAG /BRUSSEL
Het Nederlandse voor
zitterschap van de Euro
pese Gemeenschap wordt
in regeringskringen van
de lidstaten „met vertrou
wen" tegemoet gezien.
Maar niemand gelooft dat
er grote plannen of op
zienbare omwentelingen
op stapel staan. Als Ne
derland maandag de voor
zittershamer overneemt,
heeft het de handen voor
al vol aan lopende zaken.
Nederland kan in een half jaar
voorzitterschap onmogelijk
alle witte plekken van de Eu
ropese legpuzzel invullen. Nie
mand, ook niet in Bonn, die
dat verwacht. Eerder integen
deel, want als er continuïteit
blijft in de gesprekken, als het
eenwordingsproces gaande
wordt gehouden en de per
spectieven voor iedereen aan
trekkelijk blijven, is er meer
tijd en speelruimte om nog uit
eenlopende standpunten ten
slotte met elkaar te verenigen.
Staatsminister dr Lutz Staven
hagen - op de bondskanselarij
in Bonn belast met buitenland
se zaken - ziet voor Nederland
de grootste krachtproef in het
gereed krijgen van de ont
werpteksten voor de Europese
Monetaire Unie (EMU) en de
Europese Politieke Unie
(EPU). Als die teksten op de
decembertop in Maastricht aan
staatshoofden en regeringslei
ders kunnen worden gepre
senteerd en ze worden aange
nomen, dan kunnen ze in de
loop van 1992 aan de parle
menten van de afzonderlijke
EG-staten ter goedkeuring
worden voorgelegd. „Ik weet
niet of de Nederlanders nog
spectaculaire voorstellen in
hun aktetassen hebben zitten,
maar ik zou het al een specta
culair resultaat willen noemen
als we in Maastricht die tek
sten in handen krijgen", aldus
minister Stavenhagen.
Vluchtelingenbeleid
Nederland zou, volgens dr Sta
venhagen, de komende zes
maanden vooral moeten pro
beren perspectief aan alle lid
staten te blijven bieden als het
gaat over gevoelige zaken
waarover de meningen nu
ernstig verdeeld zijn. Moet het
Europese parlement niet ein
delijk de volmachten en zeg
genschap krijgen, waar het al
zo lang om vraagt? Mogelijk
heden zelfs om belastingmaat
regelen af te kondigen ter fi
nanciering van het EG-beleid?
Perspectief over het vluchte
lingenbeleid bijvoorbeeld. „De
groeiende problematiek van
asielzoekers is niet meer per
land te regelen. Daar moet een
gemeenschappelijke EG-aan-
pak voor komen." Dat geldt
volgens minister Stavenhagen
ook voor de misdaadbestrij
ding. De buitenlandse en vei
ligheidspolitiek van de EG
moet gestalte krijgen, de fi
nanciële noord-zuid-situatie
binnen de EG moet geregeld
worden en de Europese Poli
tieke Unie moet een zo federa
tief mogelijke structuur krij
gen. Als Nederland erin slaagt
de partners geïnteresseerd te
houden in dat soort toekomst
perspectieven, is volgens Duit
se insiders het voorzitterschap
al bij voorbaat
Aarzeling
De Franse diplomaten geven
officieel hoog op van de tradi
tionele Nederlandse Euro-ge
zindheid. Gèen reden dus te
twijfelen aan de 'structurele
bijdrage' die het Nederlandse
EG-voorzitterschap zal leve
ren op weg naar de monetaire
en politieke eenwording. Maar
wanneer pen en schrijfblok ter
zijde worden gelegd klinkt er
toch ook enige aarzeling. Heel
goed weet men in Parijs dat in
Den Haag dikke vraagtekens
worden gezet achter het demo
cratische gehalte van de Euro
pese instituties, de bevoegdhe
den van de toekomstige Cen
trale Bank en eveneens wordt
getwijfeld aan de Frans-Duitse
opvattingen over een zelfstan
dige Euro-defensie, los van
Amerika. „Het is moeilijk te
voorspellen hoe dat alles zal
uitwerken. Er is sprake van
wisselende bondgenootschap
pen. Het voorzitterschap zal
het Nederlandse standpunt
wat temperen, maar wat bij
voorbeeld defensie aangaat
kan Nederland vertrouwen op
de Britse oppositie", verwacht
een diplomaat.
Op de Nederlandse ambassade
in Parijs waagt men zich lie
ver niet aan voorspellingen.
„Je moet onze rol ook niet
overschatten", zegt een woord
voerder. „Het is een eeuwig
misverstand te denken dat de
voorzitter zoveel invloed op de
vergadering heeft. Een voor
zitter kan niet verder gaan
dan de vergadering toestaat".
In Franse kringen wordt in
dat opzicht driftig gespecu
leerd over de EG-ambities van
premier Lubbers. Niemand
meer dan de Nederlandse pre
mier zou gediend zijn met een
voorspoedige afsluiting in
Maastricht. Het zou zijn kan
sen vergroten, weten carrière-
rekenaars. Dat de huidige,
Franse, EG-voorzitter plaats
zou willen maken voor Lub
bers ontlokt echter een beleef
de glimlach. ,Als ik het alle
maal goed heb begrepen heeft
Delors aan Nederlandse jour
nalisten geantwoord dat hij
Lubbers eventueel een waar
dige opvolger zou vinden.
Meer niet", zegt na lang aan
dringen een ambtenaar van
het ministerie van europese
zaken in Parijs.
Naar verluidt zou de Neder
landse kandidaat nog even ge
duld moeten oefenen. Zowel
president Mitterrand als
bondskanselier Kohl zouden
Delors graag tot 1995 zouden
zien aanblijven. Dat zou een
derde ambtstermijn voor de
Fransman betekenen. Delors
heeft gisteren overigens ge
weigerd te zeggen of hij vol
gend jaar een nieuwe ambts
termijn wil. De 65-jarige De
lors probeerde in Brussel ge
ruchten te ontzenuwen dat hij
de landelijke Franse politiek
in wil gaan. Delors was onver
zettelijk en zei dat hij alleen
uitsluitsel geeft als hij een ver
lenging van zijn ambtstermijn
krijgt aangeboden.
Sociaal beleid
En wat verwacht Italië van
het Nederlandse voorzitter
schap? Dottoressa Barucco, de
woordvoerster van het Itali
aanse ministerie van buiten
landse zaken, wordt door de
vraag duidelijk overvallen. Na
ampele ruggespraak met haar
superieuren weet zij slechts te
antwoorden, dat het ministerie
hierover nog geen officieel
standpunt heeft bepaald, maar
dat Italië natuurlijk hoopt dat
de doelstellingen voor het ko
mende half jaar zullen worden
gehaald, en de tijdens het Itali
aanse semester uitgezette lij
nen worden voortgezet.
Minister De Michelis zelf is
iets concreter. In een artikel
dat hij onlangs schreef voor La
Stampa verklaart hij eerst
trots dat (het overigens tradi
tioneel pro-Arabische) Italië
„voor het eerst heeft voorge
steld om Israël nader bij de
Gemeenschap te betrekken".
Dat contact zou voor het einde
van het jaar in een vorm van
associatie zijn beslag moeten
krijgen, en misschien ver
wacht De Michelis, al zegt hij
het niet met zoveel woorden,
dat de uitstekende relatie tus
sen Nederland en Israël daar
bij van pas kan komen.
„De Italiaanse bevolking ver
wacht helemaal niets van het
Nederlandse voorzitterschap",
verklaart Riccordo Orizio, bui
tenland-redacteur van de Cor-
riere della Sera. „In Italië is
weliswaar sprake van een
soort euroforie, maar van het
functioneren van de EG heeft
met geen flauw benul". Zelf
gelooft Orizio ook niet dat het
er veel toe doet welk land de
'verschillende EG-commissies
voorzit. „Daar heeft De Miche
lis, die met zoveel bravour het
Italiaanse semester inluidde,
zich juist zo op verkeken. On
der Italiaanse leiding zou alles
wel even geregeld worden. Er
is bitter weinig van terechtge
komen, juist omdat niet de
voorzitter maar alle twaalf
landen samen beslissen". Vol
gens Orizio zal Nederland de
handen meer dan vol hebben
aan de lopende zaken. „Als de
besprekingen over de Mone
taire en Politieke Unie (EMU
en EPU) in de eindfase ko
men, en die over militaire in
tegratie en de toelating van
Zweden en andere landen van
de Europese Vrijhandelsge
meenschap worden begonnen,
dan mag het Nederlandse se
mester zonder meer geslaagd
heten".
Zijn collega Leopoldo Fabiani
van La Repubblica is het in
grote lijnen daarmee met hem
eens, maar verwacht toch nog
wel initatieven over „zaken
die Nederland na aan het hart
liggen, als sociaal beleid en mi
lieu".
Orizio, die het omstreden soci
ale charter voor de Gemeen
schap als „wollig en retorisch"
omschrijft, ziet voor Neder
land veeleer een rol wegge
legd bij de naleving van reeds
genomen EG-besluiten. Want
de Europese gezindheid van
Italië bestaat alleen in
woorden. Onze politici maken
zich uitsluitend druk over bin
nenlandse ruzies, zodat hon
derden EG-richtlijnen al jaren
liggen te wachten op parle
mentaire goedkeuring, en bij
voorbeeld de uitlaat met kata
lysator hier nog steeds niet
verplicht is. En daarmee geeft
Orizio precies de reden aan
waarom de meeste Italianen
zulke grote verwachtingen
koesteren van de Europese
eenwording: door hen onder
Brusselse curatele te stellen,
hopen zij dat de eigen politici,
die nergens in Europa zo ge
minacht worden als in Italië,
gedwongen zullen worden om
hun bestuurlijke taken naar
behoren te vervullen.
Minister van buitenlandse zaken Van den Broek in 1986 temidden van collega's uit de overige EG-lidstaten. In dat jaar trad Neder
land voor het laatst op als EG-voorzitter. Vanaf maandag nestelt premier Lubbers zich wederom aan het hoofd van de Europese
Raad die uit de regeringsleiders van 'De Twaalf' bestaat. Van den Broek zit de Raad van Ministers voor.
FOTO: AP
SUSKEENWISKE
HET WITTE WIEF
standaard Ultgeverl|/Wavery Productions
Gratificatie militairen voor hulp aan Kurden
DEN HAAG Minister Ter Beek van defensie heeft gisteren
besloten de ruim vierhonderd dienstplichtige militairen die wa
ren betrokken bij de hulpactie voor de Kurden een gratificatie
te geven. De dienstplichtigen van de landmacht krijgen 500 gul
den. De dienstplichtige mariniers ontvangen wegens de langere
duur van hun verblijf in Irak minimaal 750 gulden. De gratifica
tie wordt volgens Defensie toegekend als blijk van waardering
voor de bereidheid van de dienstplichtigen om vrijwillig in het
buitenland werk te verrichten onder buitengewone omstandig
heden.
(ADVERTENTIE)
De Haagse beeldhouwster Thérèse de Groot kijkt toe terwijl dienstplichtige huzaren het stai
van prins Bernhard op zijn sokkel plaatsen.
FOTO: FO
reii
AMERSFOORT Even
is het alsof Amerikaanse
mariniers op het beroem
de Arlington Memorial in
Washington de Ameri
kaanse vlag op de kust
van Iwo Jima planten.
Het betreft echter de op
richting door een groep
dienstplichtige militairen
van een bronzen beeld
van prins Bernhard, giste
ren rond het middaguur.
Het beeld is een geschenk van
de officieren en onderofficie
ren van de cavalerie aan de
prins, die morgen zijn tachtig
ste verjaardag viert. Het beeld
stelt de prins voor als 27-jarige
ritmeester in feesttenue en
heeft een vaste plaats gekre
gen op het voorterrein van de
Bernhard-kazerne in Amers
foort, het landelijke oplei
dingscentrum van de Huzaren
van Boreel, waar de voormali
ge Inspecteur-Generaal der
Nederlandse Strijdkrachten
zijn militaire opleiding genoot.
Het werd de jarige prins van
middag officieel aangeboden
door prinses Juliana, tijdens
een feestelijke bijeenkomst in
de Bernhard-kazerne.
De maakster van het beeld, de
61-jarige beeldhouwster Thé
rèse de Groot-Haider uit Den
Haag, houdt een oogje in het
zeil terwijl de huzaren de op
een kleine vrachtauto liggende
jonge prins optillen en met
draadschoeven in de boorga
ten op een zwart-granieten
sokkel overeind zetten. Een
aantal hoge officieren applau
disseert. De beeldhouwster
kijkt opgelucht.
Hoe lang ze aan het beeld
heeft gewerkt, wil de uit Slo
venië afkomstige kunstenares
liever niet zeggen. „Als je er
lang aan hebt gewerkt vinden
ze je geen goede beeldhouwer
en als je er te kort over hebt
gedaan deugt het ook niet".
In de Bernhard-kazerne is
haar werk overigens niet on
bekend. Eerder tekende ze
voor het sierlijke oorlogsge
denkteken, en in de entree
naar de officiersmes gedenkt
een bronzen portret van haar
de oud-verzetsman en erekolo
nel der huzaren Pieter Six.
Ook is ze de maakster van het
vorig jaar onthulde monument
in Bronbeek. Toen de Vereni
ging Officieren Cavalerie en
de Vereniging Onderofficieren
Cavalerie tot het verjaardags
geschenk aan de prins hadden
besloten, was de weg naar
haar atelier dan ook snel ge
vonden.
-at
Prins te paard
„De vraag was een realistisch
beeld van de prins als jonge
ritmeester", licht de beeld
houwster toe. „Er werd na
tuurlijk gedacht aan de prins
te paard, maar praktisch en fi
nancieel was dat niet haalbaar.
Een tweede wens was dat de
prins in een ontspannen pose
zou worden uitgebeeld, ge
kleed in feesttenue".
„Er moest een zekere rust van
het beeld uitgaan. In dit geval
was dat een probleem, omdat
het tenue veel versieringen en
details kent, die al snel voor
onrust zorgen. Ik ben daarom
heel sober en ingetogen te
werk gegaan".
Inderdaad staat de jonge prins
er ontspannen bij, zonder zijn
waardigheid als ritmeester ge
weld aan te doen. Het portret
toont een opmerkelijke gelij
kenis met het beeld zoals de
meeste Nederlanders dat van
oude journaalbeelden en foto's
van de prins uit die periode
kennen, maar is daarenboven
ook heel levendig.
Met name dat laatste bezorgde
Thérèse de Groot de nodige
hoofdbrekens. „Ik moest dat
jeugdbeeld van de prins aan de
hand van foto's reconstrueren.
Ik moest me inleven in een
periode waarin ikzelf een
meisje van zeven jaar was.
Maar ook moest ik me een
beeld vormen van de tijd
waarin hij jong was. Daarvoor
kon ik beschikken over mate
riaal uit het cavaleriemuseum
en ook op paleis Soestdijk
kreeg ik inzage in het fotoma
teriaal van het huisarchief".
„Zo heb ik me geleidelijk toch
een realistisch beeld van de
jonge prins kunnen vormen.
Een probleem was nog het
uniform. De prins had zijn
oude uniformen niet meer, dus de Groot: „Ze is het kon C
ook het feesttenue heb ik beet- kijken en haar reacti |t
je bij beetje moeten recon
strueren, waarbij ik de hulp
fas!
van onder meer het
van Prinsjesdag heb ge
Student uit Leidf
Het beeld is levensgrc
wil zeggen 1.84 metei
Als model werd gebri
maakt van een studf
schiedenis uit Leiden,
oud en gezegend met
lengte en het postuur
van de prins in die
Aardige bijkomstighei(fc]N
daag, op de dag van de
ling van het beeld,
het model in Leiden a
Tot voor kort werkte
de Groot voornamelijk >ei'
dracht van het buit or,
Portretbustes van haasje
in onder meer Italië,
rijk en Joegoslavië. Poi i
zijn haar specialiteit, e 1
waarin ze tot in de
werd opgeleid aan de
cademie van Ljubljaéch
Sloveense woont en
sinds 1957 in Nederlam
haar hart gaat zeker de
gen sterk uit naar ha
boorteland.
„Ik vind het heel erg
op dit ogenblik in Slove
beurt. Ik maak me erjf.(
rust. Het is een pracht n,
dat qua mentaliteit not
ter het IJzeren Gordiji
gelegen. Het is een
volk met veel gevoel v
mor en sterk verwant
Nederlandse volk. Ik
hun streven naar onai
lijkheid volkomen. Sloi
altijd uitgebuit door hf
munistische regime. M
zou veel beter zijn als
de Kroaten en Servi
confederatie zouden
Met deze acties raken ze
maar meer geïsoleerd
wereld, ben ik bang".
Maar haar gedachten
voltooide beeld van d<
prins winnen het
toch weer van de
vooruitzichten voor hi
boorteland. Gevraagd
beeld de goedkeuring
prins kon wegdragen, li
antwoord: „De prins h(
nog niet gezien. Hij
dat hem het beeld wor
geboden, maar niet hoe
uit ziet. De laatste goedl
was aan degene die het 93
kan, prinses Juliana.
Tand
