Jack B. Yeats, de grootste schilder van Ierland ïpattende energie bij Rod Stewart VERRASSENDE OVERZICHTSEXPOSITIE IN HET GEMEENTEMUSEUM ;oa: 'arkpop Den Haag verwacht half miljoen bezoekers Galerie A telier kom t moeili jk dich ter bi j Feng Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u! GIUNST/RTV "tRoxette verdubbelt 3,jEuropese tournee {OTTERDAM De populariteit van Zweedse duo Roxette is zo groot dat iet aangekondigde concert op 4 oktober het Rotterdamse Ahoy binnen een „jr uur was uitverkocht, ijft&ederland bleek vervolgens niet het ,iin 'nige *anc* te zÖn waar nummers als foyride' en 'Fading Like A Flower' als warme broodjes over de toonbank gin- »en. In vrijwel alle Europese landen be- tond dan ook de behoefte aan extra inj loncerten. Gevolg was dat Per en Marie A i lesloten meer optredens te doen, waar- ts t loor hun Europese concertreeks inmid- ier( Iels is verdubbeld. Het extra concert in (hoy', waarvoor de kaartverkoop op za- erdag 6 juli begint, vindt plaats op 5 no vember. CeidócSouoout VRIJDAG 28 JUNI 1991 PAGINA 15 Centraal Museum eert Pyke Koch UTRECHT Het Utrechtse Centraal Mu seum zal van 13 juli tot 28 oktober de negen tigste verjaardag van de schilder Pyke Koch herdenken met een tentoonstelling van wer ken van de schilder uit eigen bezit. Daartoe behoren Zelfportret met zwarte hoofddoek uit 1937 en Koorddanser uit 1980, alsmede vier recente aanwinsten. Koch werd op 15 juli 1901 in het Limburgse Beek geboren, maar woonde het grootste deel van zijn le ven in Utrecht. Hij studeerde daar enkele ja ren rechten, maar brak die studie af om te schilderen. Als autodidact wist hij zich in korte tijd de klassieke schildertechnieken ei gen te maken. Voor hem was de inhoud van een schilderij ondergeschikt aan de vorm er van. Over het algemeen wordt Koch be schouwd als een magisch realist. Dienstenbond CNV akkoord met omroep-cao IKON wil niet via satelliet HILVERSUM De le- den van de diensten bond CNV hebben als nog ingestemd met de begin deze maand geslo ten principe-overeen komst voor een tweejari ge omroep-cao. Het CNV heeft dit schrifte lijk bevestigd aan de omroepwerkgevers. Het CNV wijkt hiermee af van het gezamenlijk standpunt van de andere omroepbonden, de jour- nalistenbond NVJ en Dienstenbond FNV. De leden van deze bonden willen pas eind augustus een definitief oordeel geven, om dat ze eerst enkele verduide lijkingen willen op een aan tal passages van de cao-tekst. Een woordvoerder van de NVJ zei donderdag de be slissing van het CNV te be treuren, maar dat de andere bonden bij hun standpunt blijven en pas in augustus een eindoordeel te geven. De moeizaam bereikte tweejari ge cao voorziet in een struc turele loonstijging van 3,5 procent voor 1991 en 2,5 pro cent over 1992. De loonstij ging van volgend jaar is ech ter afhankelijk gesteld van omstandigheden als bijvoor beeld een sterke inflatie. Via een speciale clausule kan daarom van de 2,5 procent worden afgeweken. Verder voorziet de cao in de invoe ring van een 36-urige werk week voor werknemers die in roosters werken en op normale kantooruren. Daar mee zouden de 24 atv-dagen voor deze groepen komen te vervallen. Programmama kers en journalistiek perso neel behouden hun recht op 24 vrije dagen. HILVERSUM De kerken in Nederland pie keren er niet over hun plaats en functie op aardse radio-en televisienetten te verruilen met een satellietkanaal en de kabel. De IKON (Interkerkelijke Omroep Nederland) reageert hiermee op een voorstel van het CDA-kamer- lid Beinema, die woensdag in de Tweede Ka mer het voorstel deed kleine zendgemachtig den een satellietkanaal te geven als één van de huidige drie tv-netten vrijgegeven wordt voor commerciële omroep. Dat gebeurt dan om te voorkomen dat alle overige 32 zendgemachtig den op de twee overblijvende netten gepropt moeten worden. Het nadeel van een satelliet zender is dat deze slechts te bekijken is via de kabelnetten. Op dit moment is ruim 85 procent van ons land bekabeld. De IKON zegt dat de kerkelijke omroep een wezenlijk bestandsdeel vormt van de avondprogrammering van de publieke televisienetten. Dagomzet 2 miljoen veilinghuis Christie's AMSTERDAM Veiling huis Christie's heeft hel eerste halfjaar van 1991 gis teren afgesloten met een j veiling van antiek en kunsl| die 1.990.063 gulden op bracht. Onder de 358 kavels bevond zich een achttiende eeuwse vitrinekast waar een Belgische liefhebber 46.000 gulden voor betaalde. Een van de meest belangrij ke meubelen op deze vei ling, een Lodewijk XV-kist, bracht 39.100 gulden op. Onder de kunstvoorwerpen bevond zich een Aubusson tapijt waarvoor een Neder landse handelaar 43.700 gul den betaalde. Haags Gemeentemuseum, Stad houderslaan 41, Den Haag. Jack B. Yeats (de late schilderijen). Geo pend van dinsdag tot en met zon dag van 11.00 uur tot 17.00 uur. Tot en met 15 september. Ierland heeft befaamde dich ters, toneelschrijvers en ook een enkele zanger voortge bracht, maar beeldend kunstenaars? Noem er eens een? Zelfs de meer dan ge middeld geïnteresseerde kunstliefhebber zal stevig moeten nadenken. Er ontbreekt een Iers hoofd stuk in het boek der kunstge schiedenis. Ofwel de Ierse kunst stelt inderdaad weinig voor of de Ieren zijn om de een of andere mysterieuze reden nooit op het Europese continent doorgedrongen. Joyce en Beckett vonden tij dens hun leven al wel een in ternationaal publiek, maar zij woonden en werkten dan ook in Parijs. Wat gebeurt er met de kunstenaars die in Dublin blijven? In het Haags Gemeentemu seum is een tentoonstelling te zien met de late werken van Ierlands belangrijkste schil der: Jack B. Yeats (1871- 1957). Een expositie die over tuigend aantoont dat er in ie der geval één Ier is geweest die kon schilderen. Jack B. Yeats heeft nooit overwogen naar Parijs te gaan om daar verder te schilderen en de aandacht op te eisen van de internationale kunstwereld. Zijn oeuvre is zo sterk door drenkt van het landschap, het volk en de cultuur van Ierland dat hij zich elders niet alleen doodongelukkig zou hebben gevoeld, maar ook geen verfstreek op het doek zou hebben gekregen. Ierland lag als het ware op zijn palet: de zee en de kust, de luchten, de bergen en al die excentrieke mensen die hij voorbij zag trekken. Yeats schilderde scènes uit het Ierse leven van alledag, de titels spreken voor zich: 'People in a Street', 'O'Con- nell Bridge', 'Horse leaving a Racecourse' of 'Evening in Sligo (Dinner)'. Die simpele taferelen zijn Yeats opgeval len en hij heeft er kleine schetsjes van gemaakt die hij later in zijn atelier uitwerkte. Vaak zijn het beelden met zowel een anekdotische als metaforische betekenis zoals het schilderij 'Humanities Alibi'. Daarop staat een man in een ton, die met stokken wordt bekogeld. Yeats heeft hier een Ierse kermisattractie geschilderd. De man moest met twee stokken proberen de andere stokken af te we ren, lukte dat niet meer dan dook hij onder in ton. De ti tel suggereert dat Yeats in dit beeld een metafoor voor het lot èn het gedrag van de mensheid zag. De schilderijen laten geen dweperige of nostalgische beelden zien. Ze overstijgen het folkloristische en kunnen zich meten met werk van an dere grote expressionisten zo als Oskar Kokoschka, Ed- vard Munch en James Ensor. Waarom wordt Yeats eigen lijk niet in één adem met deze drie genoemd? Die vraag dringt zich onherroe pelijk op na de bezichtiging van de expositie. Yeats is minder schrijnend en drama tisch dan Munch en, minder grotesk en fantasievol dan Ensor, maar daar staat ge noeg tegenover dat hem tot een gelijkwaardig kunstenaar maakt. Hij heeft een geweldi ge beheersing van de verf en tekent resoluut met kleur- toetsen in verschillende dik ten en vormen. De beeldende middelen (kleur/vorm) heb ben niet meer alleen een illu stratieve functie, maar ma ken zich los van de voorstel ling. Jack Yeats balanceert op de rand van abstract en fi guratief, de kijker kan zelf kiezen welke kant hij wil uit- Het is onzinnig te speculeren over de plaats die Yeats moet innemen op de fictieve rang lijst van Europese kunste naars. Hoeveel plaatsen lager zal hij eindigen dan Ensor of Munch? Maar dat Yeats nu pas voor de tweede keer te zien is op het Europese vaste land betekent in ieder geval wel dat zijn meesterschap de cennialang is onderschat. Broer Jack B. Yeats was een telg uit een zeer getalenteerde Ierse familie. Zijn vader werkte aanvankelijk als ad vocaat, maar legde zich later toe op de schilderkunst en ontwikkelde zich tot een ver dienstelijk portretschilder. De broer van Jack B. Yeats is de beroemde dichter en No belprijswinnaar Vyilliam B. Yeats. Op de opening in het Gemeentemuseum was de schilderes Anne Yeats aan wezig, een nicht van Jack, die door haar oom op het spoor van de schilderkunst werd gebracht. Jack heeft al tijd in de schaduw van Willi am gestaan, hij werd maar al te vaak als 'de broer van' ge ïntroduceerd. Yeats is een door-en-door Iers kunste naar, met overigens wel een Europese betekenis. Hij heeft in Engeland gestudeerd en gewerkt, maar van 1910 tot aan zijn dood (1957) woonde hij onafgebroken in Ierland. In Londen volgde hij een op leiding aan de South Ken sington School of Art. Hij vond er werk als illustrator van tijdschriften waaronder Punch. In dezelfde tijd illus treerde hij eveneens 'Irish Fairy Tales' van zijn broer William. Pas op zijn 35e maakt Jack Yeats zijn eerste olieverfschilderij. Kort daar na besloot hij terug te gaan naar Ierland en zich te vesti gen op het platteland in County Wicklow. Yeats was gefascineerd door het ruige Ierse landschap aan de west kust waar de luchten zo vaak en zo snel van kleur kunnen veranderen. Een groot deel van de schilderijen zijn dan ook landschappen, waarin echter altijd mensen figure ren, soms in groepjes, vaak ook alleen. Het ging Yeats niet alleen om de kleuren en vormen in de natuur, maar ook om de mensen. Een land en volk zijn voor hem hecht verbon den, net zoals hij zelf aan Ier land was gebonden. Andere kunstenaars uit het noorden trokken naar de Provence om daar te gaan schilderen, wegens het schitterende landschap en betoverende licht, dat deed Jack Yeats niet. In de eerste plaats zocht hij niet alleen maar een schitterende ambiance. Een landschap wordt pas bezield als er mensen figureren. Bo Jack B. Yeats: 'Mv Beautiful, my beautiful', een van de werken die te zien is in het Haags Gemeentemuseum. FOTO: PR vendien meende hij dat: „The true painter must be a part of the land and the life he paints". Vaak schildert hij de mense lijke gestalten met een dikke re penseelstreek dan hun omgeving. Hij boetseert ze min of meer met korte, dikke verftoetsen. Contourlijnen ontbreken en dat is te meer opvallend omdat deze kun stenaar toch de helft van zijn leven als illustrator heeft ge- Yeats is begonnen als een heel precies en zorgvuldig te kenaar. Eigenlijk pas na zijn 50e heeft hij zich van die te- kenlijn bevrijd. Op de late schilderijen zet hij de figuren neer met alleen kleuren en kleine verftoetsen. Dat is een moeilijke opgave, kleuren kunnen snel in elkaar over lopen en voor je het weet ontstaat een ondoorzichtige soep waarin niets meer te herkennen valt. Jack B. Ye ats beheerst zijn materiaal goed en bereikt zo een maxi male expressieve kracht. Op vallend is dat de mens en het landschap niet samensmel ten. De fguren krijgen bijna altijd een intensievere en na drukkelijker behandeling. Ze doemen op in een weids landschap als reizigers die onderweg zijn. Veel van zijn schilderijen uit de jaren '40 en '50 laten zich op twee ma nieren bekijken, als een ab stract doek met beheerste, maar wel energieke golven van kleur of als een poëti sche en symbolische anekdo te uit het Ierse leven. Het Gemeentemuseum heeft een expositie in huis die prachtig illustreert dat de ku nsthistorie nooit een gesloten boek zal worden. Vandaag vinden we Jack B. Yeats bij zonder de moeite waard, ter wijl hij misschien 15 jaar ge leden slechts mocht rekenen op een plaatsje in het over volle depot. Niets blijkt im mers onberekenbaarder dan de voorkeuren van de smaakmakers in de kunst. /Jgabond Heart Tournee. Met Rod ewart (zang), Jeff Golub (gitaar), aibdd Sharp (gitaar), Dave Palmer duim), Darryl Phinnessee (achter- melondzang), Dorian Holley (achter- j Jndzang), Don Teschner (mando- e, viool), Nick Lane (trombone), k Braun (trompet), Jimmy Ro te (saxofoon), Chuck Kentia etsen), Carmine Rojas (basgi- "v Ahoy', Rotterdam. Gister- ie maal is scheepsrecht. Ook or Rod Stewart. Nadat bij de ste aankondiging van zijn derlandse 'Vagabond He- '-concert de apparatuur niet tijd vanuit Berlijn in Rot- dam kon zijn en de Schotse ger de tweede keer zijn m kwijt was, stond de ge- delleerde schuurmachine :eravond dan toch in Ahoy'. het met bijna een maand traging. ar wat in het vat zit ver- e rt niet. En dat geldt zeker r^!or Rod Stewart, die als een '"ige hond op het podium te- er ging. Zijn een uur en drie kwartier durende concert was een muzikale en fysieke krachttoer. Daarbij werd een vleugje nostalgie verweven met energieke rock roll, soul en blues, terwijl hij de rimpels van zijn gezicht pro beerde te zingen en te sprin gen. In rock roll-termen is Stewart met zijn 46 jaar een oude man, maar hij had zijn schaapskleren aangetrokken om zo het publiek voor de gek te houden. Er zaten echter wat slijtplekken in het pak, waar door het grootste deel van de bomvolle zaal al snel door had, dat hij geen twintig meer is. Het duidelijkst waarneembaar was dat door de keuze van zijn materiaal. Hij dook soms diep in het verleden. En hierdoor ontstond weer de indruk dat Stewart aan zijn laatste tour nee bezig is. Niet dat hij een zaal vocaal niet meer aan kan of het fysiek moet laten afwe ten. Als ras-artiest, met een enorm uithoudingsvermogen, wond hij het uitgelaten pu bliek moeiteloos om zijn vin ger, maar de nummers die hij bracht, waren een opeenvol ging van hoogtepunten uit zijn turbulente en rijke carrière. Ruimteschip Om iedere bezoeker te laten meegenieten van zijn verrich tingen waren twee videoscher men opgehangen, terwijl de ri ante lichtbak boven het podi um veel weg had van een op stijgend ruimteschip. In die entourage ging hij van start met rockers als 'Maggie May' en 'Sweet Little Rock Rol ler'. De energie spatte van het podium, terwijl Stewart zijn hoofd in zijn nek legde, waar door de lucht zich met extra veel kracht langs zijn gerafel de stembanden kon persen. In zijn gele jasje en met gebruind gelaat leefde Rod zich uit alsof hij het mooiste meisje uit de zaal moest verleiden. En mis schien was dat wel zo. Er wa ren in elk geval geen drie nummers nodig om de zaal op temperatuur te krijgen. Hier door kon Stewart een extra lange finale inzetten, die uit eindelijk na twee toegiften met het nog immer romanti sche 'Sailing' eindigde. Tussen het gespetter van een 'Hotlegs' en de uiterst intieme sfeer van 'Reasons to Believe', met een hoofdrol voor violist Don Teschner, waren er de gebrui kelijke samenzangen met het uitbundige publiek, haalde hij twee verlegen jongetjes op het podium tijdens 'Baby Jane' en kwam een ober, na zijn ode aan de soul van onder andere Booker T. and the MG's., hem een glas water aanreiken. Rod Stewart leverde roek- vuurwerk, maar liet zich ook niet onbetuigd in de soul en blues, waarin een lichte vin gerwijzing naar de jazz zat verweven. Eigenlijk zette hij gewoon een sterke show neer, waarin hij, bijna onopvallend, af en toe wat gas terugnam. Op die momenten kon hij op adem komen en werd het pu bliek getrakteerd op die zo broodnodige ballades als 'To night's the Night' en de mas saal meegezongen smartlap 'Every Beat Of My Heart'. Als het inderdaad Stewarts laatste tournee is, dan heeft hij gisteravond op een waardige manier afscheid genomen van Nederland. Rod Stewart tijdens zijn optreden gisteravond In Ahoy'. FOTO: SACHA PiETERSE ichpN HAAG Met lede kijken ambtenaren ,stl| i de gemeente Den '®|iag dezer dagen toe hoe j( zo gekoesterde grasmat ersh het Zuiderpark wordt Qgeploegd". /oorbereidingen voor Eu- 's grootste popfestival 'kpop komende zondag in Zuiderpark zijn namelijk j-™ volle gang en ruïneren het C?I? lelijke natuurgebiedje. „Dat ^en van de grootste proble- n op dit moment, de nattig- Het rollend materieel nt bijna niet meer vooruit," mede-organisator Jan Lo- „Maar het festival op v komt er niet door in ge vaar." Parkpop 1991 heeft een zeer natte aanloop en het is te hopen dat de massa die zondag wordt verwacht het beter treft. Voor de elfde keer is het Haagse Zuiderpark het decor voor het gratis popevenement. De voorspellingen die worden gedaan over het aantal bezoe kers, zijn niet mis. „Als het weer een beetje meewerkt, en de vooruitzichten zijn best re delijk, dan verwacht ik 500.000 bezoekers," luidt bijvoorbeeld de prognose van Loman. „Die mensen zullen er niet allemaal tegelijk zijn. De ervaring is dat iedereen toch op z'n minst even een kijkje komt nemen om het gezien te hebben. De grasvelden zijn groot genoeg." Parkpop is in 1981 begonnen met een bescheiden 15.000 be zoekers. Met zo'n 400.000 lief hebbers vorig jaar is het festi val inmiddels uitgegroeid tot reuze-evenement met een aan trekkingskracht tot in heel Nederland en daarbuiten. Ver wacht wordt dat zeker de helft van de bezoekers zondag van buiten Den Haag afkomstig is. Een aantrekkelijke program mering en het gegeven dat het festival gratis toegankelijk is, worden door Loman als de be langrijkste publiekstrekkers genoemd. Dit jaar zijn optre dens te verwachten van onder andere Willy De Ville, Mano Negra, Claw Boys Claw, Nils Lofgren en oudgediende John Mayall The Bluesbreakers. Loman laat zich niet uit over de totale kosten van het eve nement, maar meldt dat het grootste deel in elk geval door sponsors wordt betaald. Ver der wordt geld verdiend aan de verhuur van marktkraamp- jes en de pacht voor onderne mers die drank en eten willen verkopen. De buurtbewoners hebben de afgelopen dagen alvast een ex- cuus-briefje in de bus gehad in verband met de te verwachten geluidsoverlast. Om de zon dagsrust niet al te zeer te ver storen, is het festival 's avonds om negen uur al afgelopen. Loman maakt zich op voor hand geen zorgen over de toeloop. „We hebben een gigantisch terrein. De be zoekers hoeven niet boven op elkaar te zitten waardoor je geen agressie kweekt. Parkpop is een echt familiefestival. Dit evenement met misschien 500.000 mensen is minder vat baar voor ongeregeldheden dan een voetbalwedstrijd met 30.000 bezoekers." De organisatie van Parkpop is in handen van een team van vijf mensen, waarvan vier werkzaam zijn voor de stich ting Toerisme Den Haag. Een extern medewerker is aange trokken voor het samenstellen van het programma. Volgens Loman had gisteren nog geen van de verwachte groepen af gezegd. In voorgaande jaren is dat wel anders geweest. Vorig jaar nog werd de groep '2 Live Crew' wegens obceniteiten ge arresteerd toen men in New York op het vliegtuig naar Ne derland wilde stappen. Al langer bekend was dat de Italiaanse zanger Zucchero Fornaciari wegens ernstige rugklachten niet op kan tre den- Parkpop begint om een uur 's middags en wordt op twee podia afgewerkt. Vanaf de twee grote Haagse NS-sta- tions (CS en HS) rijden specia le bussen en trams naar het festival. Een speciaal Parkpop retourtje kost 3,75 gulden. In dien nodig, laten de NS extra treinen richting Den Haag rij den. Galerie Atelier van Eccentric Steady Stand naar aanleiding van beelden van Feng. Gezien op 27 juli in de Kaasmarktschool in Leiden. Herha lingen tot en met zaterdag (20.30 en 21.45 uur). De zeven acteurs van Eccen tric Steady Stand zien eruit alsof ze het schoollokaal net slordig gewit hebben. Dat wil zeggen, de muren zijn tamelijk netjes wit en de spelers slordig. Op de vloer staan acht beelden al of niet op verhogingen, als versteende gevangen zand- klonten, gepolijst door een storm. Mooi vloeiend, met hier en daar een uitsteeksel, har monisch draaiend hout. Je ziet echt wel eens mindere decors in het theater. In het midden staat op een sokkel een tv met videobeel den. Die lijken eerst abstract, maar na een tijdje komt Feng, de maker van de beelden in zicht, in gesprek met de spe lers van de experimentele the atergroep. Voorzover het al de bedoeling is dat er geluid bij is, wordt dat overstemd door elektronische klanken die de voorstelling lang een geluids decor verzorgen van een ruim teschip in nood. De teksten van de spelers gaan over het zoeken naar identi teit, kunstbeschouwing, de moeilijkheden van de stad, het maken van theater, het wor den van een specht. Ze bewe gen tussen de beelden door en helpen zo mee de blik van de kijker te richten. Anders dan bij Galerie Atelier 2 en 3 had ik nauwelijks het gevoel dat ik door de voorstel ling dichter bij de kunst kwam. Misschien is het werk van Feng daar te autonoom voor, misschien ook gaan de teksten vaak te expliciet over de beelden en verliezen ze juist daardoor het vermogen tot beelden en associëren. Be paalde elementen in de voor stelling als de spacemuziek, Papa was a rolling stone, scheuren met auto's en de tek sten over identiteitsproblemen brachten mij zelfs eerder ver der van het werk. De ontdek kingen bij Pompei, de primi tieve stam en de archeoloog in de spelonk daarentegen pasten voor mij weer goed in de beel dentuin. Ook goed was het om te zien dat de acteurs individueel steeds meer kunnen boeien. Het lijkt erop dat die heftige sessies van Eccentric Steady Stand om elke maand maar weer een voorstelling klaar te hebben toch niet voor niks ge weest zijn. Satellietzenders in Nederland verenigen zich AMSTERDAM Een belangrijk deel van de aanbieders van ra dio-en televisieprogramma's per satelliet hebben zich verenigd in de VESTRA (Vereniging voor Satelliet Televisie en Radio Programma). De nieuwe vereniging wil op deze manier de be langen behartigen voor alle aanbieders van stallietprogramma's die bedoeld zijn voor ontvangst via de kabel in Nederland. Initi atiefnemers zijn Esselte Abonnee TV/Filmnet, Super Channel en The Discovery Channel. Inmiddels zijn ook organisaties als CNN, Sportnet, Kindernet, Lifstyle, The Children's Channel, Radio 10 Gold en Concertradio tot de vereniging toegetreden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 15