Het grote Geheim niet meer geheim Angst voor degradatie regeert spionnen CIA ELSEVIER Htf f dot moet doen, mannetje ÏXIZëSiST? io$ een paar suikerklontjes op /ah1 UIT DE WEEKBLADEN Meneer de voorzitter L d0EN Uitspraken illegalen uit lucht gegrepen" KERN VAN DISCUSSIES OVER DOODSESKADERS ISRAËL Mariniers terug uit Noord-Irak BINNENLAND/BUITENLAND £eicL*> Soutuut DONDERDAG 27 JUNI 1991 PAGI1 WASHINGTON Sir Percy Cradock, de inlich tingenadviseur van de Britse premier Major, is een graag geziene gast in het Pentagon. De reden is niet dat hij een bijzonder charmante man is. De reden is ook niet dat het Amerikaanse leger zijn advies nodig heeft inzake Hong Kong, want dat is (nog) niet zo. Ook is het niet zo dat er een bijzondere nieuwe Anglo- Amerikaanse operatie in het vat zit. Bij mijn weten in ieder geval niet. De belangstelling van de Ame rikaanse minister van Defen sie Richard Cheney voor de man die het Britse inlichtin genverkeer door de gangen van Downing Street dirigeert heeft een meer prozaïsche re den. Cheneyi voert een bureau cratische strijd om zijn spiona- ge-apparaat onder controle te krijgen, en Sir Percy is een deskundige in het oplossen van geschillen tussen inlich tingendiensten. Bureaucratische hervormin gen zijn dé vloek van het spionnenleven. De grote èn de kleine spionnen denken dat de mannen in de grijze pakken er op uit zijn om hem te pakken. En ze hebben het vaak bij het juiste einde. De actieve spionnen zijn door gaans interessanter dan de mannen die de papierwinkel beheren. Voor mensen die de activiteiten binnen de geheime diensten op de voet volgen is het echter de grote vraag of Robert Gates, door president Bush voorgedragen als direc teur van de Central Intelligen ce Service (CIA), niet een beetje al te actief is geweest. Hij doet zich voor als een bu reaucraat, maar zou te veel be trokken zijn geweest bij de Iraanse gijzelaarskwestie van 1980. Surprise Toenmalig president Jimmy Carter had het plan om met operatie 'October Surprise' de vrijlating van de Amerikaanse gijzelaars in de ambassade in Teheran te forceren. Een suc cesvolle surprise zou hem bij de verkiezingen geen windeie ren hebben gelegd. Om dit te voorkomen zouden Ronald Reagan en zijn kornuiten een geheim akkoord hebben geslo ten met Iran om de vrijlating van de gijzelaars uit te stellen tot Reagan de verkiezingen had gewonnen. Als gevolg van de onthullingen over deze af faire is het lang niet zeker dat het Congres Gates' voordracht zal accepteren. De mannen en vrouwen bin nen de inlichtingendiensten hebben echter wel wat anders aan hun hoofd dan de carrière van meneer Gates. Bijvoor beeld de vraag: Heeft de nieu we directeur van de CIA nog wel een rijk om te regeren? Misschien wordt de dienst wel geleidelijk gereduceerd tot een speciale operatie-eenheid van net Pentagon. De geruchten over conflicten binnen de CIA zijn niet van de lucht. Semi-autonome groepen werken voor afzonderlijke diensten en voor afzonderlijke branches binnen diensten en voor individuele eenheden binnen branches. Deze activi teiten en de werkzaamheden van de eigen agenten van de CIA worden traditiegetrouw gecoördineerd door het hoofd van de CIA. Deze coördinatie zou vaak veel te nonchalant gebeuren, onlogisch zijn of verpletterd worden onder het gewicht van interne conflic ten. Ook het inhoudelijke werk van de CIA is aan veel kritiek onderhevig. Amerika zou bij zonder zwak zijn in het rijk van de strijdperk-analyse, waar de Britten koning zijn. De laatste die deze beschuldi ging uitsprak was generaal Norman Schwarzkopf. Orde op zaken De beschuldigingen zijn op zich niets nieuws, maar dank zij operatie 'Desert Storm' is de macht van het Pentagon enorm toegenomen. Het ver garen en analyseren van ge heime informatie kost meer dan dertig miljard dollar per jaar. Nu de Koude Oorlog voorbij is is het de budget aan zienlijk teruggeschroefd. Uit gaven moeten nog meer dan eerst worden verantwoord. Gevreesd wordt dat het Penta gon, na orde op zaken te heb ben gesteld in eigen huis, te gen de belangen van de CIA zal handelen. De belangrijkste hervorming van het Pentagon tot dusver is het terugbrengen van zinloze en overlappende militaire acti viteit geweest. De meest ge vreesde inlichtingenman in het beroemde vijfkantige ge bouw is op dit moment Duane Andrews, die de hervormings operaties leidt. Andrews heeft een beleid uitgestippeld waar bij de activiteiten van de ver schillende diensten worden gecombineerd in afzonderlijke centra. Engeland zou de basis moeten worden van het Geza- melijk Inlichtingencentrum voor Europa, waar 1 vroegere rivalen van het leger, de mari ne, de luchtmacht, de maris niers en de CIA samen zullen moeten werken. Andrews ver geleek de operatie onlangs met „wandelen in een kamer waarvan de vloer is bezaaid met porselein - terwijl ieder een klaagt dat je zijn rijstkom- metje breekt". Hoe succesvol de de besnoei ingsoperatie ook zijn mag, het is slechts een voorloper van het grotere gevecht over hoe het resterende geld zal moeten worden besteed en waarom. Sir Percy en Cheney zullen daarom voorlopig nog niet zijn uitgepraat. (c) The Times SUSKEENWISKE HET WITTE WIEF KMA en universiteiten werken samen Informatie via (c) Standaard UitgeverlJ/Wavery Productions DEN HAAG De Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda en het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) in Den Helder gaan nauwer samenwerken met de universiteiten. Dit schrijft staatssecretaris Van Voorstoot Voorst (defensie) aan de Tweede Kamer. De reeds bestaande samenwerking zou kunnen worden uitgebreid door het opstellen van gezamenlijke onder wijsprogramma's, inkopen van civiel onderwijs door Defensie en het maken van afspraken over vrijstellingen. Door vooraf af spraken te maken over een betere uitwisseling van het onder wijs aan de KMA, KIM en de universiteiten, wordt tevens civie le erkenning bereikt van het wetenschappelijk deel van de offi ciersopleiding, aldus de bewindsman. ADVERTENTIE inde mogelijkheden i reclame, of organisatie iorlichting. public- s Sector Economie Management van de Haag: Hogeschool biedt interessante dag- en avond- »l toekomstperspectief En HOGE KWALITEIT IN HBO 06-nummer over openbaar vervoer DEN HAAG De samenwer kende openbaar-vervoerbe drijven (Samove) gaan vol gend jaar hun passagiers infor matie verstrekken via een 06- Wie dan het nummer 06-9292 belt, krijgt te horen welke bus, tram of trein hij moet nemen om zijn bestemming (inclusief musea, sportvelden etcetera) te bereiken. Daarbij worden rei sadviezen van deur tot deur gegeven. Om dit mogelijk te maken moeten er negen tele fonische informatiecentra worden gebouwd. Het ministe rie van verkeer en waterstaat stelt daarvoor 15 miljoen gul den ter beschikking. Volgens een woordvoerder van Samo ve bedragen de exploitatiekos ten 30 miljoen per jaar. Nederland als voorzitter van de Europese Gemeenschap, dat wordt lollig. Volgens El sevier komt er namelijk he lemaal niets van terecht. Als steun in de rug heeft Vrij Nederland 24 bekende Ne derlanders een boodschap penlijstje laten opstellen. Dan weten Lubbers en Van den Broek tenminste wat hun te doen staat. Maar die twee hadden toch ruzie? Ja zeker, memoreert De Groe ne. Het is zelfs een tijdbom onder het kabinet. En de keffende partijgenoten drei gen Nederland als EG-voor- zitter ten aanschouwe van de ganse wereld volstrekt belachelijk te maken. Praten over het weer is tot daar aan toe. Maar er ook nog eens over schrijven?! El sevier doet het, vier pagina's lang. Luchtig lezen we wat tevoren eigenlijk al vast stond: het stelt helemaal niets voor. Dus snel de kof fers pakken en hup, naar de En over vakantie gaat nu juist het volgende verhaal, het omslagartikel nog wel. „Hoe Nederland tijdens de zomer toch doordraait". De brandende vraag luidt: wie past er op de winkel? De achterblijvers dus, zo simpel is dat. In geval van 'nood' moet af en toe een beroep worden gedaan op uitzend krachten. Simpele antwoor den op simpele vraagstuk ken. Nederland BV draait onbekommerd door. Dat is ook het geval met het kabinet. Elke donderdag middag trekken de bewinds lieden van het CDA zich te rug in het Catshuis, terwijl de PvdA-top de wijk neemt naar het ministerie van fi nanciën. Het gaat om het zo genaamde 'donderdagover- leg'. Waarover praten zij, luidt de veelbelovende kop boven het artikel in Else vier. Een lokkertje, want veel openbaringen staan er niet in. Behalve natuurlijk het belangwekkende nieuws dat de confererende CDA'ers zich behelpen met leverworst, pinda's en brok ken kaas. Bij de PvdA staat tenminste nog soep van de dag op tafel. Met het Nederlandse voor zitterschap van de EG veegt Elsevier de vloer aan. „Pragmatisme is de koers. De lof der matigheid re geert. Initiatiefloos, zonder visie, onder het motto 'hou den wat je hebt' bereidt Den Haag zich voor op het voor zitterschap". Idealisme is niet van belang, doch slechts één vraag: kunnen we er snel aan verdienen? Misschien is het handig Van den Broek en Lubbers een boodschappenlijstje mee te geven. In Vrij Nederland stellen 24 'bekende' Neder landers alvast de EG-agenda op. Wat zouden zij bovenaan de agenda zetten? Gé Berk hof (luitenant-generaal b.d.) vindt het sociale handvest het belangrijkst, J. Bernlef (schrijver) zou graag zien dal de EG Afrika een mens waardiger toekomst biedt. Eduard Bomhoff (hoogleraar monetaire economie) zou de kleine landen in Oost-Euro pa als een pijl uit een boog tehulp schieten, Miep Brons (directeur Jumbo Videothe ken Nederland) zou er als baas van Europa voor gaan zorgen dat in de Derde We reld „niet zo idioot veel kin deren worden geboren" en Marcus Bakker (oud-kamer lid voor de CPN) heeft er geen idee van. Als in de EG gebeurt wat de commissie Van Kemenade met de PvdA van plan is, kan Brussel beter dekking zoeken. De bezem gaat er doorheen. Nog geheim! staat in opvallende letters op de cover van VN. „De commis sie van Kemenade gaat de PvdA bevrijden uit de klau wen van de 'vergadertijgers' en de 'reglementenkluivers', egotrippers en baantjesja gers". De commissie is inge steld om het verkalkte par tijapparaat door te lichten. De amateurs mogen de pro- fesionele politici niet langer voor de voeten lopen, ont hult VN. Het gewone PvdA- lid krijgt minder te vertel len. Ook 'de beroeps' hebben reden tot huiveren. „Kamer leden zullen strenger op kwaliteit worden geselec teerd". In 'Het lot van onze dwaze vaders en moeders in de te huizen' vraagt VN zich af hoe het mogelijk is dat een verzorgende tot machtsmis bruik komt. Maar ook: „Het is eigenlijk een wonder e I Een indringende reportag HI>DETIJ -7 Jtie Ze trappen een zwang., vrouw in de buik, rijgen conducteur aan het mes schieten een paar pomp tionhouders overhoop, dat in een tijdsbestek enkele maanden. Nederl; wordt steeds gewelddadij Of niet soms? Nee dus. leven in een van de veilij landen ter wereld. En in vreedzaamste periode uil hele geschiedenis. HPJ Tijd trommelt een leg juristen, socio-, psycho- criminologen op. De kle criminaliteit is sinds de ja zeventig weliswaar met procent of tweeduizend genomen, maar die a voor doodslag of gruweli mishandeling slaat helem nergens op. Hoe dan ook, we bang zijn, staat als i paal boven water. blijkt? Juist die voorli tingscampagnes, over z kenrollers en zo, werftRj ernstige angstgevoelens de hand. Waar de burgerij zich di entegen helemaal geen i gen om lijkt te maken, isree :rt ziekte aids. De campag voor condoomgebruik h inj ben niet veel geholpen. De kans op besmetting der hetersoseksuelen volgens deskundigen in De Tijd wel eens aanzienfell groter kunnen worden 'verwaarloosbaar'. Name als het aidsvirus op kwade dag wordt overgei gen in een van de 'netv ken' rond bepaalde uitgai (ka gelegenheden. Het is ook triest ons vermogen tot opvhoj ding. We maken ons nerg ajr druk meer om. Bestul voorzitter drs. J. Gevers ;ch de Amsterdamse unive teit: „In zwang is de opj vlakkige benadering, waart een zeker anti-i lectualisme door de samei ving". Ook in De Groene een st over de commissie Van 1 menade, hoewel het blad|)r minder trots op is dan Nederland. Tevens een beschouwi over de controverse Li ie bers-Van den Broek. M lig: de 'handelingsruimte' in buitenlandse politiek Lubbers ten koste van t. den Broek worden uit gee breid, zodat de premier in i Raad van Europa kan i praten? De PvdA is met i VVD tegen uitbreiding \ian Lubbers' bevoegdhed Cr< „Lubbers begint president dei le trekken te vertonen", dus PvdA-woordvoerder a Lonink. D66 en CDA st cn nen daarentegen de prem In het buitenland begr men er niets meer van, De Groene. „Als Nederliun vanaf 1 juli als voorzit i van de Europese Geme isla schap optreedt, wie dan het beleid van Europ n Onlangs is het manil irië 'Groen Links, een plaats k I paling' verschenen. Groene op een drafje n ior de boekhandel. Maar viel tegen. „Een ratjetoe \j»on linksigheid en groenighei tl". Het leeuwedeel van weekblad is gevuld met portages uit 'de homo-hoo roj stad van Europa', Amst a dam dus. Dat alles ter i genheid van aanstaaijn k Roze Zaterdag, feestdag voor homo-emar ërs i'.'- Scheuring in sinds gisteren is er j_ houden meer aan met Sloi en Kroatië beteki ook een scheuring in Ned land in de 14.000 koppen t lende Joegoslavische meenschap. „Als we niet men kunnen gaan, dan 1 ver apart", woorden uit mond van een Servische, getrouwd is met een Kro< Haar zus belt niet meer. haar familie is ze kwijt, o dat ze kiest voor de Krol sche wens het land uiteen laten vallen. Onder de kop 'Wat is christelijk aan Europa?' haalt Cors van den Br gr over „interessante gedach over de Europese toekom opgetekend tijdens de V/f chentag. Een gedachte *LL Willy Brandt voor de Net landse politici in verb 4 met de geldnood op Ontw kelingssamenwerking erpen' de nodige ruimte om de h Jrj( aan de Derde Wereld te tensiveren door te bezu gen op militaire uitgaven J||je n fscl WVjC wil miljoen korten op subsidie CNV-jongeren UTRECHT Het ministerie van WVC wil een miljoen gulden korten op de subsidie van de CN V-jongerenorganisatie. De. CNV- jongeren zijn woedend over dit plan dat zij als „dom" en „afbraakbeleid" typeren. De CN V-jongeren krijgen tot nu toe 2,9 miljoen gulden subsidie per jaar. Het ministerie van WVC wil dit terugbren gen tot 1,9 miljoen. De jongeren vinden de korting met 35 procent onrechtvaardig om dat de meeste andere jongerenorganisaties met 25 procent worden gekort. De subsidie voor de onlangs uit de as herrezen FNV- jongerenorganisatie blijft zelfs geheel intact. De CNV-jongeren vrezen dat projecten voor langdurig werklozen, arbeidsongeschikten, schoolverlaters en migranten op de tocht komen te staan. 99 DEN HAAG Cijfers over het aantal illegale vreemdelingen in Ne derland zijn volledig uit; de lucht gegrepen. Een actief opsporingsbeleid van illegalen zal leiden tot een klopjacht op zwarten. Ten onrechte, want uit on derzoek blijkt dat crimineel gedrag onder illegalen met name voor rekening komt van blanke Duitse, Franse en Britse illegalen. Dit zegt dr. M. Aalberts van het We tenschappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum (WODC) in een interview in NRC Handelsblad. Ze schaart zich hiermee in de rij van onderzoekers die vin den dat politie en politiek de problematiek van illegale vreemdelingen in ons land zwaar overdrijven. Volgens Aalberts zijn er geen aanwijzingen dat het aantal illegalen in Neder land toeneemt en berust het door politici gehanteerde aantal van 100.000 illegalen op drijfzand. Het illegalen- vraagstuk is een schijnpro bleem, meent Aalberts. Ze heeft dat vorig jaar al tegen staatssecretaris Kosto van justitie verteld. „Maar politi ci hebben nu eenmaal een geheugen van een halve dag", aldus Aalberts. Aalberts baseert haar uit spraken op een nadere stu die van alle onderzoeken die op het terrein van illegalen zijn gedaan Daaruit blijkt dat illegalen niet of nauwe lijks gebruik maken van so ciale voorzieningen, dat het onmogelijk is een schatting te maken van het aantal in Nederland verblijvende ille galen, dat er geen aanwijzin gen zijn dat er meer illega len het land binnenkomen en dat het vooral Belgen, Engelsen en Duitsers zijn die hier illegaal verblijven. Schoonmaak Rijn stimuleert algenbloei voor onze kust TEXEL De schoonmaak van de Rijn lijkt bij te dragen tot een toename van schuimvormende al genbloei voor de Nederlandse kust. De schuim vor ming is niet schadelijk maar wel hinderlijk voor het toerisme. Bovendien is het gevaar van bloei van algen die wel giftig zijn niet denkbeeldig. Tot die conclusies komt het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Het NIOZ twijfelt aan de positieve effecten van de verbeterde zuivering van afvalwater in het gebied van de Rijn. Hierdoor gaat stikstof meer als nitraat dan als ammonium naar zee, wat dè ongewenste algenbloei lijkt te be vorderen. Maatregelen voor de schoonmaak van de Rijn die met name in Duitsland zijn genomen, heb ben tot gevolg gehad dat de belasting van fosfaat flink is afgenomen terwijl de stikstof-belasting overminderd hoog blijft. Idoor willy werkman TEL AVIV Het was on geveer half zes in de na middag. In Silat al-Harit- hiya, een dorpje bij Jenin op de Westelijke Jordaan- oever, stond de 21-jarige Sultan Abd al-Rahman Hussein Abu Hassan te praten met een groepje vrienden. Een blauwe Ford met drie in zittenden die een keffiya (Ara bische hoofddoek) droegen, stopte vlakbij hen en Sultan Abd al Rahman boog zich voorover in de veronderstel ling, dat de bestuurder de weg wilde vragen. Een seconde na dat het raampje was geopend, verwondde de chauffeur van de Ford de jongeman met vier schoten in de maag. De drie uit de auto springende mannen stuurden de wegren nende Sultan nog een paar ko gels na en verwondden ook zijn vriend Mohammed Ah med Abdallah Abu Salah. En kele minuten later kwam een Israëlische ambulance aanrij den, gevolgd door een paar militaire wagens. De twee ge wonden kregen een eerste- hulpbehandeling en werden naar een plaatselijk ziekenhuis gebracht, waar Mohammed Abu Salah aan zijn verwon dingen bezweek en Sultan Abu Hassan slechts gedeelte lijk herstelde. Dit incident staat beschreven in het boek 'Punishing a na tion', het straffen van een volk, dat de Palestijnse men senrechtenorganisatie Al Haq in december 1988 publiceerde. In 'Punishing a nation' werd toen al melding gemaakt van het bestaan van de doodseska ders van de Israëlische gehei me dienst Shin Bet, waarvan het bestaan het afgelopen weekeinde officieel is toegege ven. Hoewel het optreden van de 'speciale militaire eenheden' een publiek geheim was, met name onder de Palestijnen in de bezette gebieden, verbood de Israëlische censuur tot nu toe melding te maken van de eenheid 'Cherry', die op de Westelijke Jordaanoever werkzaam is en de eenheid 'Samson', die in de Gazastrook optreedt. Een verslaggever van het nieuwsagentschap Reuters, die op 23 oktober 1988 durfde te schrijven dat de speciale leger eenheden mondelinge orders hadden om voortvluchtigen 'met bloed aan hun handen' te doden, werd gestraft door het wegnemen van zijn persaccre ditatie. Al Haq (Arabisch voor waar heid en rechtvaardigheid) werd opgericht door twee Palestijnse advocaten van de Westelijke Jordaanoever, Jo nathan Kuttab en Raja Sheha- deh, en is geaffilieerd met de Internationale Commissie van Juristen in Genève. Al Haq publiceert alleen onder ede af gelegde verklaringen van oog getuigen die door een advocaat worden onderzocht. Angst Het pas nu officieel toegege ven bestaan van de Israëlische doodseskaders dateert al vanaf de eerste maanden van de eind 1987 begonnen intifada, de Palestijnse opstand tegen de Israëlische bezetting. En ook toen was dat niet nieuw. Want al in juli 1971 toen het Is raëlische leger besloot een ein de te maken aan de Palestijnse terreur in de toen zeer onrusti ge Gazastrook gebruikte de toenmalige legercommandant van dat gebied, generaal-ma- joor Ariel Sharon (tegenwoor dig minister van huisvesting) soldaten, verkleed als plaatse lijke Palestijnen om verdach ten op te sporen en uit de weg te ruimen. Hoewel Sharon in dertijd categorisch ontkende, dat de door zijn vermomde sol daten gearresteerden werden gedood, hoopten de militaire autoriteiten wel dat de angst, die zich door het optreden van de 'speciale eenheden' van de Palestijnse bevolking meester maakte, zou bijdragen tot de gewenste orde en de rust. Zou de huidige Israëlische op perbevelhebber, generaal Ehud Barak, dezelfde angstin- boezemende effecten voor ogen hebben gehad, toen hij de Israëlische televisie vorige week de opzienbarende repor tage over de activiteiten van de eskaders liet uitzenden? Mogelijk. Dat Barak alles weet van de combinatie vermom men en doden blijkt wel uit zijn in 1973 uitgevoerde com mando-actie. Barak behoorde toen tot het hitteam dat in de Libanese hoofdstad Bayrut drie Fatah-leiders vermoord de. Hij was zelf tot enkele se conden voor de overval ver momd als een vrouwelijke toe- riste. 'Cherry' en 'Samson' gaan de Israëlische geschiedenis in als een van de meest besproken eenheden van de Israëlische geheime dienst. De discussies gaan niet over de vraag of het op deze wijze bestrijden van de intifada moreel wel verant woord is, maar over de wel of niet juiste beslissing van de op perbevelhebber het grote Ge heim niet meer geheim te la ten zijn. Alleen Al Haq, al in 1988, schreef: „Als inderdaad het doden van Palestijnen die be schouwd worden als intifada- leiders een officiële praktijk is, betekent dit een zeer serieuze schending van de mensenrech ten, toegestaan door de Israëli sche regering". SCHIPHOL Ruim 200 Nederlandse mariniers die sinds 20 april in Noord-Irak verbleven om humanitaire hulp te verlenen aan de Kurden. zijn vannacht via het Turkse Diyarbikir terug gekeerd op Schiphol. Met de mariniers kwam ook het team van de Explosieven Opruimings Dienst terug en vier marechaussees, evenals kolonel der mariniers E.C. Klop, commandant van de hele Nederlandse eenheid. Na het welkomstwoord vertrokken de mariniers per bus naar de Van Braam Houckgeestkazerne in Doorn, waar de hereniging met de familie plaatsvond. De afge lopen tijd hebben honderden Kurden in de verschillende dorpen gedemonstreerd tegen het vertrek van onder meer de Nederlan ders, aldus Klop. Minister Hans van den Broek van buitenlandse zaken en staatsecretaris Piet Dankert van Europese zaken hebben dikke pret. Ze gisteren de voornemens van Nederland voor het komende half jaar, als Nederland voorzitter is van Europese ministerraad. FOTO: EPA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 4