Ontwikkelingswerk tussen het bamboe
Sn
Kerk in Slovenië juicht
onafhankelijkheid
stilletjes toe
Aartsbisschop Hunthausen treedt voortijdig af
COMMENTAAR
v
unicef B
-8" £eidóe0outa/rit
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
Qeidó&Qowumt
WOENSDAG 26 JUNI 1991 PAG1
Tweede Kerkendag in september 1992
AMERSFOORT De tweede Nederlandse Kerkendag wordt
volgend jaar op zaterdag 19 september in Amersfoort gehouden.
Voorwaarde is wel dat de lidkerken van de Raad van Kerken
voldoende financiële middelen ter beschikking stellen.
De Raad van Kerken heeft de voorlopige begroting voor de
Kerkendag vastgesteld op 900.000 gulden. Daarvan moet een
derde worden bijgedragen door de lidkerken; de rest komt uit
kerkelijke fondsen en bijdragen van deelnemers. „Het wordt
nog een hele kluif om de kerken zover te krijgen", aldus de
woordvoerster.
De organisatoren rekenen op 17.500 bezoekers, iets minder dan
het aantal deelnemers aan de eerste Kerkendag, die in septem
ber 1989 in de Utrechtse Veemarkthallen werd gehouden. De
Kerkendag in Amersfoort wordt gehouden in verschillende ker
ken, zalen en scholen.
De dag moet de afsluiting worden van het kerkelijk bezinnings
proces over gerechtigheid, vrede en behoud van de schepping.
De organisatoren willen tevens aansluiten bij thema's als de Eu
ropese eenwording en de herdenking van 'ontdekking' van
Amerika door Columbus in 1492.
Een mens komt
erger dingen te
boven dan niet
bevredigde
nieuwsgierigheid.
H. Lampo
Ook Justitia et Pax berispt Acht Mei Beweging
OEGSTGEEST Na de
vredesbeweging Pax
Christi heeft ook Justitia
et Pax bij de Acht Mei Be
weging bezwaar aangete
kend tegen de omstreden
slotviering tijdens de jong
ste manifestatie. Het
AMB-bestuur heeft „het
gesprek met de bisschop
pen onnodig onder druk
gezet" en „verdeeldheid
onder de participanten ge
zaaid", aldus de brief van
25 juni.
Het bisschoppelijk adviesor
gaan voor gerechtigheid en
vrede betreurt het in hoge
mate dat de manifestatie werd
afgesloten met een niet goed
gekeurd eucharistisch gebed.
De Acht Mei Beweging had re
kening moeten houden met de
regelgeving van de kerk. „Uit
gesprekken met de bisschop
pen Bar en Ernst had U kun
nen weten hoe gevoelig het
punt van de eucharistie en de
zichtbare geleding van de
Kerk voor hen is," schrijft
Justitia et Pax.
In reactie op de opmerking
van AMB-voorzitter Wies
Stael-Merkx dat de ruim hon
derd participanten het beleid
inzake de slotviering „una
niem" steunden, schrijft Justi
tia et Pax dat hierdoor contro
verses aan het licht zijn ge
bracht waarvoor al op de par-
ticipantenraad van december
1990 is gewaarschuwd. Het
AMB-berstur dient „uiterst be
hoedzaam" om te gaan met het
innemen van standpunten na
mens de participanten. „Dit
heterogene gremium is im
mers uiterst moeilijk op één
lijn te krijgen is".
Geconfronteerd met kritiek op
haar uitspraak inzake „una
nieme" steun voor het be
stuursbeleid laat voorzitter
mevrouw Wies Stael-Merkx
nu via de AMB-woordvoerder
weten dat zij hiermee doelde
op de organisaties voorzover
die aanwezig waren op het
participantenberaad
NEDERLANDS HERVORMD GEZIN NAAR PAPOEA NIEUW GUINEA
ENSCHEDE Ze komen
met hun twee kinderen te
wonen in een bamboehuis
ergens in centraal Papoea
Nieuw Guinea. Wat ze
meenemen is bestek, ge
reedschap en wat boeken,
waaronder de bijbel. Be
gin juli gaat het vliegtuig,
daarna nemen ze een heli
copter en per kano berei
ken ze hun nieuwe woon
plaats. Daar gaan ze ont
wikkelingswerk doen.
Een nieuw bestaan 'voor
in principe onbepaalde
tijd.' Is getekend: het
echtpaar Karin (32) en
Frans (38) Zandstra en
hun kinderen Judith (5)
en Abner (3).
Behalve boven de bank in hun
Enschedese huis hangt een ko
lossale kaart van Papoea
Nieuw Guinea, het oostelijk
deel van het op Groenland na
grootste eiland ter wereld.
Globaal wijzen ze hun werk
plek aan: dóar ergens in één
van de dorpen in de Oostelijke
Hooglanden. Welke is nog niet
precies bekend maar het is een
stamverband van zo'n drie- tot
vierhonderd mensen, gelegen
midden in het oerwoud. De
bevolking kan er lezen noch
schrijven. Frans en Karin wil
len hen dat leren zodat ze ook
met die kennis kunnen maken
met het christelijk geloof en
zich de taal van de bijbel eigen
kunnen maken. Beiden wor
den medewerker van de inter
nationale Wycliffe-organisatie
voor bijbelvertaling. Zondag
worden ze tijdens een kerk
dienst officieel uitgezonden
door de Nederlands Hervorm
de Kerk.
Frans is leraar Nederlands
voor buitenlanders in zijn
woonplaats. Karin is van
beroep apothersassistente. Ze
leerden indertijd elkaar ken
nen in de koffiebar van Youth
for Christ. Frans: „M'n groot
vader was zendeling in Neder
lands Indië en heeft daar in
dertijd een lepra-kolonie opge
zet. M'n moeder is daar ook
opgegroeid. Ik heb als kind
ook een kerkelijke opvoeding
gehad maar na de lagere
schooltijd heb ik me van het
geloof afgekeerd." Het vervolg
lijkt het klassieke verhaal van
Karin en Frans Zandstra met hun kinderen
een christelijk bekeerling. „Ik
kwam later om zo te zeggen
aan de zelfkant van de maat
schappij, drugsgebruik en zo.
Raakte echt in een diep dal.
Vijftien jaar geleden heb ik
God terug gevonden. Ik ont
dekte dat drugs schijn waren
nadat een meisje uit de drugss
cène, nee niet Karin, over God
begon, 't Was net of ik weer
thuis kwam. Vanaf dat mo
ment kwam dat hele zendings-
gebeuren van m'n opa weer
tot leven waarbij ik niet wil
verhelen dat het ontwikke
lingswerk en avonturieren me
altijd erg getrokken hebben".
Verrassing
Ze besloten in Engeland de
Wycliffe-bijbelschool te vol
gen. Dat heeft hen gemoti
veerd door te zetten, zeker ook
na de veelvuldige contacten
die ze op die school met ande
re jonge zendingsparen opde
den. „We hebben het op ons af
laten komen waar we ge
plaatst zouden worden. Dat
het Papoea Nieuw Guinea
werd, was inderdaad wel een
verrassing. Maar voor ons zelf
hebben we het idee dat God
ons op die plek wil hebben en
op Hem vertrouwen we ge
heel," is de simpele verklaring
van Karin.
Zij en Frans hebben weet van
de kritiek van inlandse volke
ren op de gevolgen in de loop
der eeuwen van Europese zen
ding en missie. Er zijn volgens
Karin inderdaad fouten ge
maakt „maar daar kun je van
leren. Het gaat erom de men
sen die je in aanraking met het
Evangelie brengt, in hun cul
turele waarde te laten. Chris
ten-zijn betekent niet dat je
westerse normen en waarden
moet gaan aanhangen."
zult de bijbelse boodschap
puur in haar christelijke bete
kenis in de belevingswereld
van- de mensen daar moeten
brengen," voegt Frans eraan
toe. „We zijn er best op voor
bereid dat we als Europeanen
het risico lopen geestelijk uit
gekleed te raken en misschien
zelf wel oude vertrouwde ori
ëntatiepunten uit onze eigen
cultuur kwijt raken."
FOTO: HENK VOORTMAN
Omgang met buitenlanders
van andere continenten in En
schede is hen in ieder geval
niet vreemd. Om zich de En
gelse spreek- en geloofstaal
goed meester te maken, bezoe
ken beiden sinds enige tijd de
Engelstalige diensten van de
International Christian Fel
lowship in Enschede. Studen
ten uit Derde Wereldlanden
komen daar bijelkaar. Frans:
,,In deze diensten heb ik ge
proefd wat ik duidelijk mis in
onze eigen kerk. De manier
van bidden en zingen spreekt
me erg aan. Je leest veel over
christelijke opwekking in
Afrika en Latijns-Amerika. De
studenten brengen wat van die
vlammen mee naar Ensche
de".
Nieuw Guinea geldt
als een talenparadijs. Er wor
den enkele honderden Pa
poea- en Melanische talen ge
sproken (maar nauwelijks ge
schreven en dus gelezen). Als
internationale hulptaal geldt
het zogenaamde Pigeon-En-
gels. Na aankomst in Papoe
Nieuw Guinea krijgen Karin
en Frans bij een steunpunt
van Wycliffe op het aan de
noordoost-kust gelegen eiland
Madang, een introductieperio
de van een half jaar. Daarna
trekken ze de Oostelijke Hoog
landen in. „Van de stamtaal
waar we mee te maken krij
gen, weten we nog niet veel.
Wel hebben we geleerd hoe de
inlandse talen te herkennen.
Dat gebeurt aan de hand van
een systeem waarbij elke
klank een internationaal fone
tisch teken meekrijgt, de fone-
tieke sleutel. Dat fonetische
schrift wordt vervolgens door
een apparaat geanalyseerd,
een aanzienlijk hulpmiddel om
er vervolgens lees- en schrij
fonderwijs in de eigen taal
mee te geven," zo legt Frans
uit. Dat onderwijs, waarmee al
flinke ervaring op Papoea
Nieuw Guinea is opgedaan,
waarborgt volgens hem ook
een versterking van de eigen
cultuur. Volksverhalen kun
nen zo in de eigen taal vastge
legd worden en ook hanteert
men leesboekjes over de eigen
woon en leefsituatie. Vanuit
die lees- en schrijfvaardigheid
van de bevolking willen de
mensen van Wycliffe de bij
belse boodschap verbreiden.
Zonnepanelen
Afgezien van een verlof om de
vier jaar vertrekt de familie
Zandstra in principe voor on
bepaalde tijd. Ze zal zich flink
moeten aanpassen aan het le
ven in de dorpsgemeenschap
en krijgt de beschikking over
een naar verhouding grote
bamboewoning. Geheel versto
ken van moderne apparatuur
hoeven Karin en Frans niet te
zijn. Collega's in andere dor
pen beschikken voor hun ver
taalwerk over computers op
zonnepanelen. Daarop zou mo
gelijk ook de electrische piano
van Frans kunnen meenemen,
het enige omvangrijke stuk
dat hij mee wil nemen. „Ik
speel al dertig jaar piano, die
muziek kan ik eigenlijk niet
missen."
De onderneming is een duik in
het onbekende. Frans besluit
met: „Als we niet het geloof in
God hadden, begonnen we er
niet aan. Ons geloof is de mo
tor"
LJUBLJANA De
Rooms-Katholieke Kerk
in Slovenië heeft zich offi
cieel nooit uit wilen spre
ken over de onafhanke
lijkheid van de Joegosla
vische republiek, die van
daag zijn beslag krijgt.
Maar zij vindt wel dat elk
volk, dus ook het Sloveen
se volk, het recht op zelf
beschikking heeft.
De Sloveniërs hebben „grote
verwachtingen" van de onaf
hankelijkheid, zegt aartsbis
schop Alojzij Sustar van Ljubl
jana, voorzitter van de Slo
veense bisschoppenconferen
tie. „Maar zij zijn zich er ook
van bewust dat ze zelf grote
offers zullen moeten brengen."
Slovenië wordt „een vrij, soe
verein land, hoewel nog
geenszins duidelijk is welke
vorm de onafhankelijkheid zal
krijgen", aldus Sustar. Hij gaat
ervan uit dat er direct na de
onafhankelijkheid weinig of
niets zal veranderen. De over
gang naar een ander Slovenië
zal ,pas geleidelijk zichtbaar
worden.
Bepalend voor de toekomst
van Slovenië zal zijn of de
burgers bereid zijn zich per
soonlijk in te zetten en met an
deren samen te werken voor
het nut van het algemeen. De
RK Kerk zal in ieder geval
haar bijdrage daaraan leveren,
verzekert Sustar.
Kerk en staat
Sinds de eerste vrije verkie
zingen, vorig jaar, wordt er in
Slovenië gediscussieerd over
de toekomstige verhouding
tussen kerk en staat. De kerk
heeft al meermalen te horen
gekregen dat zij uit is op een
nieuwe machtspositie. Sustar
wijst verwijten van 'klerikalis
me' van de hand. De mensen
in Joegoslavië zijn daar erg
bang voor omdat de commu
nisten hen dat 45 jaar lang
hebben ingeprent.
In die 45 jaar was de kerk vol
ledig buiten het maatschappe
lijk leven gehouden. Zij is ver
bannen uit de media en „en
andere openbare gelegenhe
den", zegt Sustar. Nu de RK
Kerk langzaamaan weer in de
openbaarheid treedt en haar
stem laat horen, wordt „dat
door bepaalde mensen direct
als klerikalisme bestempeld".
Grote invloed op het maat
schappelijk leven had de RK
Kerk in Slovenië wel voor de
Tweede Wereldoorlog, toen
ongeveer 90 procent van de
bevolking rk was. Maar de
Slovenen hoeven volgens Sus
tar niet bang te zijn dat die tijd
terugkeert. „Wij willen alleen
dat de kerk haar werk in vrij
heid kan doen. We vragen
geen privileges."
Het is niet bekend hoe groot
het aantal rooms-katholieken
thans in Slovenië is. De RK
Kerk heeft volgens Sustar
echter wel stand weten te hou
den onder de „buitengewoon
grote druk" van het commu
nistisch regime. Veel Slovenen
hebben de kerk de rug toege
keerd, maar gelukkig hebben
„grote delen van de bevolking
het geloof nog bewaard".
SEATTLE Aartsbis
schop Raymond G. Hunt
hausen van Seattle, be
kend door zijn pacifisti
sche opvattingen en zijn
problemen met het Vati-
caan, heeft onverwacht
zijn aftreden bekend ge
maakt, vijf jaar eerder dan
de voorgeschreven leeftijd
van 75 jaar.
„Niemand heeft me hierom
gevraagd," zei hij op een pers
conferentie in Seattle. Op een
vraag of het Vaticaan gelukkig
met dit besluit is, zei Hunthau
sen: „Dat moet U in Rome
vragen." Wel had het Vaticaan
binnen drie dagen zijn verzoek
ingewilligd. Deze snelle reactie
had volgens Hunthausen geen
bijzondere betekenis.
Hij wordt opgevolgd door de
58-jarige mgr. Thomas J.
Murphy, die in 1987 was be
noemd tot aartsbisschop-coad
jutor (met het recht van opvol
ging) van Seattle.
In 1983 kwam Hunthausen
met het Vaticaan in aanva
ring, een maand nadat hij Dig
nity, de vereniging van rk ho
moseksuelen in de Verenigde
Staten, toestemming had gege
ven een eucharistieviering in
de kathedraal van Seattle te
houden. Behoudende rooms-
katholieken zonden hun
klachten naar Rome. De aarts
bisschop van Washington,
mgr. James A. Hickey, kreeg
vervolgens van het Vaticaan
opdracht een onderzoek naar
de gang van zaken in het
aartsbisdom Seattle in te stel
len.
Twee jaar later kwam het Va
ticaan met een hele lijst klach
ten op de proppen, onder meer
gezamenlijke eucharistievie
ringen met protestanten, on
juiste biechtpraktijk, gebrek
aan duidelijkheid ten aanzien
van het kerkelijk standpunt
over homoseksualiteit en ge
boortebeperking, priesteroplei
ding en een te soepel stand
punt ten aanzien van uitgetre
den priesters.
In 1986 werd Donald W.
Wuerl tot nieuwe hulpbisschop
in Seattle benoemd. Hunthau
sen moest op last van het Vati
caan bijna al zijn bevoegdhe
den aan Wuerl overdragen.
De Amerikaanse bisschoppen
conferentie protesteerde tegen
dit ingrijpen. Het Vaticaan be
noemde daarop een commissie
van drie Amerikaanse bis
schoppen die een eigen onder
zoek ging instellen. Hunthau
sen kreeg in 1987 op advies
van de commissie al ziin be
voegdheden terug, Wuerl
werd aartsbisschop van Pitts
burgh en Murphy werd aarts
bisschop-coadjutor. In 1988 liet
Hunthausen het Vaticaan we
ten dat het ingrijpen van het
Vaticaan tot „verdriet en grote
spanningen" had geleid. Het
zelfde kan in andere bisdom
men gebeuren als het Vaticaan
luistert naar „kritiek van een
kwaadwillige minderheid in
de kerk".
Hunthausen kreeg in 1981 na
tionale bekendheid toen hij
voor eenzijdige nucleaire ont
wapening pleitte. Verder riep
hij op tot het weigeren defen
siebelasting te betalen om zo
de overheid tot verlaging van
het defensiebudget te dwin
gen. In 1982 hield hij een deel
van zijn belastingen in dat hij
onder sociale projecten ver
deelde.
Ook verzette hij zich tegen de
bouw van een mariniebasis bij
Seattle, waar Trident-onder-
zeeërs met kernkoppen gesta
tioneerd zouden worden. Vo
rig jaar sloot Hunthausen de
opleiding tot diaken in zijn
bisdom totdat de RK Kerk ait
ambt voor vrouwen openstelt.
In het algemeen is hij een
warm voorstander van een
grotere rol voor vrouwen in de
RK Kerk.
Amerikaanse kerken pakken seksueel geweld pastores aan
NEW YORK Onder in
vloed van het aantal ge
vallen van seksueel ge
weld door predikanten en
priesters nemen de Ame
rikaanse kerken een voor
een maatregelen om dit
vraagstuk aan te pakken.
In twee staten moeten de
kerken op last van de
overheid predikanten on
dervragen over eventueel
wangedrag in een vorige
gemeente of parochie.
De Presbyteriaanse Kerk be
sloot eerder deze maand een
procedure te ontwikkelen
waarbij slachtoffers een aan
klacht kunnen indienen tegen
pastores. Soortgelijke maatre
gelen heeft de Evangelisch-
Lutherse Kerk in Amerika vo
rig jaar al genomen. Later dit
jaar zullen de Episcopaalse
(Anglicaanse) Kerk en de Uni
ted Church of Christ zulke be
sluiten nemen.
Volgens een onderzoek uit
1990 heeft een op de tien pas
tores een affaire met een ge
meentelid en een op de vier op
de een of andere manier sek
suele contacten met iemand
uit de gemeente.
G. Lloyd Rediger meldde in
1990 in zijn boek over het
ambt en seksualiteit dat 10
procent van alle predikanten
en pastoors zich aan seksueel
geweld schuldig heeft ge
maakt, terwijl nog eens 15 pro
cent wacht totdat zij een kans
krijgen.
Uit een intern onderzoek van
de Verenigde Methodisten-
kerk bleek dat 41.8 procent
van de vrouwelijke predikan
ten door mannelijke collega's
wordt lastig gevallen, terwijl
17.1 procent van de vrouwelij
ke leken daar last van heeft.
Taboe doorbroken
Slovenië en Kroatië hebben een taboe doorbrokel^
danks de waarschuwingen, de intimidaties, de dreigei &eJ
van de federale Joegoslavische regering, het Joegosls gn
leger, van de Europese Gemeenschap, van de Verenigijg.p
ten en van het IMF hebben Slovenië en Kroatië het n r
durfd zich onafhankelijk te verklaren. Waren Slove rc
Kroaten twee volkeren ergens in de Stille Zuidzee,
er waarschijnlijk geen haan naar hebben gekraaid,
en Kroatië maken echter deel uit van Joegoslavië, eeriges
pese staat op de Balkan. En dat maakt een groot ven :htf
oor
De Europese orde is gebouwd op twee axioma's: de al'",
onschendbaarheid van de bestaande grenzen en de vei
en stabiliteit in Europa. Slovenië en Kroatië hebben
boe dus doorbroken. Ze beroepen zich daarvoor op ee
dat even heilig is als de vrijheid of de democratie: het
schikkingsrecht der volkeren. Vreemd is dat niet.
zouden Slovenen en Kroaten moeten blijven behoren
staat die nooit leefbaar is geweest, anders dan onder
dende communistische dictatuur van Josip Broz Tito?
om zouden Slovenen en Kroaten zich moeten blijven
ken naar de wensen van het buitenland? Waarom m(
n
bijvoorbeeld de Duitsers wel een eigen stóat, en de S]
en Kroaten niet?
De houding van het Westen èn de Sovjetunie tegenc
•eg
problemen in Joegoslavië is wel verklaarbaar. In de A
den van Helsinki van 1975 is het principe van de ons g(
baarheid der grenzen vastgelegd. Grenzen kunnen
veranderd worden mits na vreedzaam overleg tussen
treffende partijen. Dat is inmiddels een keer gebeur
staat, de DDR, is volledig van de Europese landkaa"
dwenen. De stap die Kroatië en Slovenië hebben geze
nu echter niet binnen de afspraken van Helsinki te
En wie de Europese nationaliteitenkaart voor zich
kan zo aanwijzen, waar het besluit van de Joegoslavië
publieken als lichtend voorbeeld zal worden gezien.
EeN meer bemiddelende rol van het Westen had mei;r^
de hand gelegen. De negatieve reacties op de stap van
nië en Kroatië lijken echter vooral ingegeven dooi
voor verdere verspreiding van het onafhankelijkheid: vel
De ironie wil dat de EG en de Verenigde Staten d:
impliciet de zijde kiezen van de communistische, Sei
president Milosevic, die krampachtig blijft vasthoud
een door Servië gedomineerde centralistische
deze houding van het Westen belanden de beide Joe{em
sche deelrepublieken in een soortgelijke positie als dippi
sche staten. Hun gerechtvaardigde streven naar zelfs
heid wordt ondergeschikt gemaakt aan een 'I
belang: het aan de macht blijven van Sovjetpresident
tsjov en de 'eenheid' van
kei
Het is echter een illusie te denken dat op deze wr
streven van volkeren naar zelfbeschikking kan won
streden. De enige manier waarop dat mogelijk is,
middel van geweld en onderdrukking. Een oplossinj
is de afgelopen jaren overduidelijk gebleken, alleen
resultaat heeft. De Slovenen en de Kroaten hebben e
gelopen maanden geen twijfel over laten bestaan dat
voudigweg niet langer met de Serven onder één
wonen. Elke poging van Servië en het restant van J<
vië om de zelfstandigheid van de nieuwe staten onge
maken, dreigt dan ook uit te lopen op een regelrech 0<
geroorlog. De stabiliteit in Europa, een van de pijlers
Europese orde, is daarmee bepaald niet gediend.
•Kinderen Rekenen op Ons. Wij Rekenen op U.
informatie o
070- 3 6 Hi
Uitgave: Westerpers bv (behorende tot Sljthoff Pers bv).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Telefax: 071 - 134 941
Postadres: Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Directeur/hoofdredacteur: J. Leune.
Adjunct-hoofdredacteur: J. Tlmmers.
Chef-redacteur: G.- J. Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L. van Koi
4 047): R. Kleijn (chel[|
n Herpen (chef), F. Buurman,
Sport Leiden e.o. (tel. 071 - 144 049): K. van Kesteren.
Binnen- en buitenland, financiën
A. van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C.
E. Huisman, H. Jansen, drs. J. van Leeuw
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): K. v
(tel: 070-3190 815):
Haersma Buma, A. va
Voorbij, R. de Roo, drs. K.
ijk
is (chef), G. Ansems, B. Jansm
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Koolstra, drs. P. van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pleterse
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors.
De Leldse Courant maakt verder gebruik v
redactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten In N mc
en België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs. K. Swli .1
M. van de Ven. De parlementaire redactie bestaat uit R. In 't Hout (chen^
leveld, D. Hofland, P. Koopman en D. van Rietschoten. f"
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland: S. Akkerman (Praag)
drs. D. J. van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (At
R. Hasselerharm (Johannesburg), T. Heard (Kaapstad), drs. A. Hearing
B. van Huët (Parijs), M. de Koninck (Washington), H. Kultert (Nieuw D«en
F. Llndenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs. R. Vunderlnk (M n
W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G. van WIJIand (Belt
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel). aa
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusleveU"
en publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London, y
ster: M. de Cocq.
r. van 08.30 tot 17.00 uur.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248 op ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 uur. o
tot 15.00 uur.
Abonnementsprijzen (Inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand 25,70
per kwartaal 76,60
per jaar 294,30
Bij betaling per acceptgirokaart:
per kwartaal 78,60
per jaar 299,30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 -
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
