The Phantom of the Opera:
perfectie tot in de details
„Verbintenis met RO
was slecht huwelijk"
Tour de France elke dag vanaf drie uur op televisie
Simple Minds weinig verrassend
John Whippy Farnham met vocale orkaankrach
m
KUNST/RTV
Ccidóc Sornaut
WOENSDAG 26 JUNI 1991 PAGINF
Nederland blijft weg
van Biennale Sao Paulo
DEN HAAG Nederland zal dit jaar niet vertegen
woordigd zijn op de Biennale in Sao Paulo. Daartoe
heeft de Rijksdienst Beeldende Kunst besloten, omdat
niet alle door Nederland geselecteerde kunstenaars in
Sao Paulo werden geaccepteerd. Van de vijf uitgezoch
te kunstenaars mochten alleen Aernout Mik en Ben
Zegers in Sao Paulo exposeren. De Nederlandse pre
sentatie vertoont echter zoveel samenhang, vinden de
samenstellers, dat ze haar niet uiteen willen rafelen.
Vroeger waren de landen vrij om te kiezen wie ze naar
Sao Paulo stuurden, maar onlangs werd een Brazili
aanse selectiecommissie ingesteld die de kunstenaars
individueel beoordeelt. De Nederlandse selectie was al
samengesteld voordat deze wijziging bekend werd. Be
halve Nederlanders werden er ook Spanjaarden en Ita
lianen afgewezen. Nederland hoopt wel aan volgende
Biënnales in Sao Paulo mee 'e doen.
OR Veronica steunt
verlaten omroepbestel
HILVERSUM De ondernemingsraad van Ve
ronica steunt de plannen van de Verenigings
raad van Veronica om samen met de TROS op
zo kort mogelijke termijn commercieel te wor
den. Wel heeft de ondernemingsraad ernstige
bedenkingen over de personele consequenties
zoals die afgelopen weekeinde door de directie
van Veronica zijn geschetst. Volgens de OR
kloppen de cijfers van de directie niet. Directeur
Rob Out berekende dat bij de TROS (180 werk
nemers) en Veronica (150 werknemers) tesamen
200 banen op de tocht staan. De OR meent dat
met interne herplaatsing en om- en bijscholing,
daadwerkelijke ontslagen grotendeels voorko
men kunnen worden. Waar wel ontslagen nodig
zijn, is een goed sociaal plan een voorwaarde,
meent de OR. Eerder al had de OR van de
TROS dergelijke geluiden laten horen.
Acteur Jozef van den Berg
beëindigt theatercarrière
Jozef van den Berg.
I FOTO: VPRO
CUYK Jozef van den Berg is gestopt met zijn werk als acteur.
Zijn laatste voorstelling, die hij maakte naar aanleiding van de
dood van zijn broer, werd vorig seizoen na een paar maal spelen
afgelast omdat die de acteur te veel aangreep. Voor dit seizoen
werd een nieuwe voorstelling aangekondigd, 'De Ontmoeting'.
Maar tijdens de eerste theaterpresentatie van 'De Ontmoeting' in
Cuyk maakte Van den Berg bekend dat hij stopt met theater en
zich zal gaan wijden aan het 'christendom in orthodoxe zin'.
,,Geen angst... deze keer zal ik er zijn'' schreef Van den Berg in
het persbericht bij 'De Ontmoeting'. Het heeft helaas niet zo mo
gen zijn. Met het afscheid van Jozef van den Berg komt een ein
de aan een mooie reeks ontroerende, humoristische en kwetsbare
voorstellingen.
Nominaties Daytime Emmy Awai
HILVERSUM De in Nederland zeer popi
Amerikaanse televisie-series 'The Bold and Be
ful' (uitgezonden door RT14) en 'Santa Bar
(uitgezonden door AVRO/TROS/Veronica) zij
nomineerd voor de 'Daytime Emmy Awards
eerst genoemde serie heeft drie nominaties g
gen onder meer voor de beste actrice (Darlene
nely).
Positief effect 'Ik heb al een boel
AMSTERDAM Het tv-programma 'Ik heb
boek', dat vijf keer werd uitgezonden en nieti
wordt hervat, had een positief effect op de boel0
verkoop, zo blijkt uit onderzoek van de Rijk 11
versiteit Groningen in opdracht van de Stiel,catK
Collectieve Propaganda van het Nederlandse c
(CPNB). Eén op de tien kopers noemde het te TUE
sieprogramma spontaan als bron.
DEN HAAG Het optre
den van Hans Vonk met
het Residentie Orkest, af
gelopen zaterdag, is defi
nitief het laatste geweest.
„Als het aan mij ligt kom
ik nóóit meer voor dit or
kest te staan", zo vertelde
de inmiddels vertrokken
chef-dirigent gisteren in
een overigens vóór zater
dag opgenomen uitzen
ding van de regionale om
roep Radio West.
Vonk onthulde al vrij snel na"
zijn benoeming tot chef-diri
gent van het Residentie Or
kest twijfels te hebben gehad
over de samenwerking en zich
er nooit op zijn gemak te heb
ben gevoeld. Twee keer stond
hij op het punt ontslag te ne
men: in 1983 en in 1986. In dat
laatste jaar schreef hij al een
ontslagbrief aan de toenmalige
directeur B. van der Meer. Die
stap werd echter niet doorge
zet. Later leidde een conflict
tussen Van der Meer en Vonk
toch tot het vertrek van bei
den.
De voormalige chef-dirigent
vergeleek zijn verbintenis met
het orkest als „een slecht hu
welijk, met een rumoerige
scheiding". Wat volgens hem
ontbrak was „een collectief
streven het beste orkest te
worden, een gezonde dosis
muzikaal fanatisme. De discus
sies gingen heel erg lang over
de koffiezetapparaten, ook wel
belangrijk, maar de muziek is
toch belangrijker", aldus
Vonk.
Vonk roemde de individuele
kwaliteiten van de orkestle
den, die een aanwinst voor
welk orkest dan ook zouden
betekenen. „Collectief komt er
echter veel te weinig uit. Dat
heeft te maken met mentali
teit, traditie, misschien wel
Haagse traditie, waarin bezig
zijn belangrijker lijkt dan het
resultaat".
Negatief
Volgens Vonk bestaan er in
het Residentie Orkest zowel
een hardwerkende, integere
en positief ingestelde groep,
alswel een negatieve en zich
destructief ingestelde groep en
een groep die hij beschouwt
als „de zwijgende meerder
heid". Vonk: „Als de negatieve
groep de overhand heeft ont
staat er een onwerkbare situa
tie. Ik hoopte dat de goede en
intelligente mensen de over
hand zouden krijgen. Maar de
sfeer in het orkest is er een
van radeloosheid.En waar
om? Men heeft het gebouw, er
is geen samenzwering tegen
het orkest, het orkest mag- zelf
zeggen met wie ze spelen en
wat ze spelen". En: „Ze be
schouwen het als een klus. Ik
heb vaak in het publiek geze
ten en als ze opkwamen zag je
het al, dat straalde een sfeer
uit van „vanavond liever
niet".
De naar het orkest van de
WDR vertrekkende dirigent
zocht de schuld ook enigszins
bij zichzelf. Zijn vele reizen
vanwege verplichtingen elders
en de daaruit voortvloeiende
vermoeidheid versterkten zijn
ergernis over het functioneren
van het RO. „Ik ergerde me
hevig aan de laksheid en on
verschilligheid". Ergeren deed
hij zich ook aan zijn leeftijds
genoten. „Het zijn mijn gene
ratiegenoten die de grootste
problemen geven, die zeuren.
Dat is een generatie die bui
tengewoon verbitterd is".
Ondanks zijn vertrek toonde
Vonk zich wel hoopvol over
de toekomst. Van Bernard Ja-
.cobson, de nieuwe artistiek di
recteur, heeft hij hoge ver
wachtingen.
Terugkijkend op de plaatopna
men die het orkest met hem
maakte liet Vonk weten de in
1984 opgenomen Symfonie in
C van Strawinksy de aller
beste te vinden. „Dat is echt
formidabel, de beste uitvoe
ring van dat werk die ik ken.
Het is een plaat die ik vaak
opzet om mezelf te overtuigen
van wat mogelijk zou zijn,
maar wat niet gelukt is".
Teleurgesteld
Algemeen directeur Bert van
den Akker van het Residentie
Orkest toonde zich in de uit
zending teleurgesteld over de
uitlatingen van Vonk. „Een
orkest speelt zoals een dirigent
dat toelaat. En als ik denk aan
de concerten die we afgelopen
Sylvia Rhyne en David Cleveland in 'The Phantom of the Opera'
seizoen gaven onder leiding Welser Möst werden we in
van- dirigent Franz Welser- toonaangevende bladen zelfs
Möst, daarin was van lethargie vereeleken met Hp Wipner
en radeloosheid geen sprake. Philharmoniker in zijn jonge
Tijdens onze toernee door Oos- jaren". Van den Akker maakt
tenrijk en Zwitserland met zich niet druk over Vonks me
dedeling nooit meer voo
orkest te willen staan,
soep wordt nooit zo heet jrl
ten als ze wordt opge
Kijk maar naar Haitink b
Concertgebouworkest". ZieF
Jim Kerr, die gisteren met The Simple Minds optrad in Heerenveen.
U
Gistermorgen om tien uur
stonden de eerste zes verstokte
Simple Minds fans al te wach
ten voor het Heerenveense
Thialfstadion om een glimp
van hun helden op te vangen.
Ze waren ruim elf uur te
vroeg. Maar de vaste aanhang
van Jim Kerr is liever te
vroeg dan te laat. Al scheelt
het ook een halve dag.
Toen zanger Kerr, gitarist
Charlie Burchill en drummer
Mei Gaynor in de loop van de
avond aantraden in het ijspa
leis om hun nieuwe tournee, in
te luiden, was het zestal toege-
wijden uitgegroeid tot een le
gioen van ruim veertiendui
zend. Niettemin waren er aan
de kassa nog ruim duizend
kaarten te koop. De tot een
trio gereduceerde Simple
Minds waren aangevuld met
enkele huurmuzikanten. De
reden voor deze onverwacht
nieuwe tournee was simpel:
het succes van de nieuwe el
pee 'Real Life'. Door de gigan
tische verkoopsuccessen von
den de Schotten het niet meer
dan billijk om de kopers ook
eens te laten horen hoe het al
lemaal live klinkt. Heeren
veen had de primeur van deze
'Real Life tour'. Kerr en zijn
mede-muzikanten vertoefden
dan ook al enkele dagen in het
Friese Haagje om de show
voor te bereiden en bij te spij
keren.
De nieuwe elpee van de Sim
ple Minds is bij de meeste cri
tici in ongenade gevallen,
maar het publiek maalde gis
teravond niet om al die opge
heven vingertjes en zuinige
mondjes van de popscribenten.
Geen wonder: Kerr en zijn
maten gaven hun fans ook nu
weer waar voor hun geld. Be
geleid door een peperdure
lichtshow denderde in een re
delijke akoestiek het nieuwe
en oude Simple Minds reper
toire met een broekenbollend
en oorzuizend volume langs
het publiek. Alle nummers in
eindeloos uitgesponnen ver
sies. Muziek waar alleen de
echte Simple-Minds liefhebber
een kick van krijgt. De groep
zette in met het titelstuk van
de nieuwe CD. Kerr: „We heb
ben met opzet onze nieuwe
tournee van start laten gaan in
Holland omdat we hier de
meeste van onze nieuwe num
mers hebben geschreven".
Kerr had in recente inter
views laten weten niet meer
de goeroe voor het publiek te
willen uithangen, maar gister
avond manipuleerde hij er
toch weer met weidse gebaren
op los dat het een aard had. De
teksten op de nieuwe plaat
maken duidelijk dat Jim Kerr
niet langer zijn politieke be
trokkenheid wil etaleren,
maar dat hij ook zijn persoon
lijke en gevoelige kant heeft.
Live komt het echter allemaal
weinig ingetogen over.
Wie de groep als kritische be
schouwer meermalen aan het
werk heeft gezien, gaat al die
bombast behoorlijk tegenstaan.
De Simple Minds voegen met
deze nieuwe tournee in wezen
niets nieuws toe aan hun mu
ziek, je kunt eerder stellen dat
ze zo langzamerhand verzan
den in hun eigen clichés. De
drie Schotten en hun huurlin
gen zijn allang niet meer de
hoop voor de popmuziek, dat
is na een avondje 'Real Life' in
Thialf wel duidelijk.
En ze hebben hun optredens
ook aardig ingekort. Het pu
bliek was min of meer verrast
dat de groep na één uur en
twintig minuten al besloot te
stoppen. Toen de Simple
Minds twee jaar geleden in
Thialf stonden, werd de zaal
vergast op een concert van
maar liefst 180 minuten.
Niettemin kon er gisteravond
nog een half uurtje worden
bijgeplakt aan toegiften. Met
'Belfast Child' als absolute uit
smijter.
HANS VONK:
The Phantom of the Opera, geba
seerd op het boek van Gaston Le-
roux met muziek van Verdi, Gounod,
Offenbach, Mozart, Weber, Donizetti
en Boito. Tekst en regie: Ken Hill.
Arrangementen: Alasdair MacNeill.
Muzikaal leider: Donald Chan. Decor
en kleding: Sarah-Jane McClelland.
Licht: John McLain. Gezien in het
Circustheater op 25 juni. Herhaling
daar t.m. 29 juni (20.15 uur) en op 30
juni matinee (14.30 uur).
Het spook van de opera is zo'n
begrip dat in het spraakge
bruik terecht is gekomen,
maar waarvan maar weinig
mensen zullen weten waar het
vandaan komt. Wie dat precies
wil weten, kan deze Week te
recht in het Circustheater. De
musical naar het verhaal 'La
fantöm? de l'opéra' van
Gaston Leroux uit 1911 is er
tot en met zondag te zien. En
de kwaliteit ervan is zo hoog
dat een beetje liefhebber hem
niet mag missen.
Voor alle duidelijkheid: het
gaat hier niet om de versie
van Andrew Lloyd Webber,
maar om die van Ken Hill, de
eerste musical naar het ver
haal van Leroux. Lloyd Web
ber zou eerst samen met Hill
een nieuwe versie maken,
maar trok zich terug. Daarna
kwam hij met een eigen
Spook, met eigen muziek, ter
wijl Hill bestaande operamelo
dieën gebruikt.
Het verhaal gaat over het
spook dat in de catacomben
van de Parijse opera woont en
daar in feite de touwtjes in
handen heeft. Maar de nieuwe
directeur trekt zich niks van
hem aan totdat ook hij in het
spook zijn meerdere moet er
kennen. Het bloeddorstige we
zen wordt verliefd op de jonge
sopraan Christine. Mede dank
zij een mysterieuze Pers wordt
Christine gered en het spook
ontmaskerd als een mismaakte
en daardoor verbitterde en ge
stoorde man.
Het the-beauty-and-the-beast-
verhaal heeft alles wat dit
soort romantische horror aan
trekkelijk maakt: geheime
gangen, schuivende panelen,
hol gelach uit onverwachte
hoeken, mysterieuze krachten,
neerstortende kroonluchters,
en zelfs een ondergronds meer
met een eiland erin.
Hill combineerde dat met mu
ziek die in de Parijse opera
toen zijn
'huwelijk' met
Orkest wat
beter ging
FOTO: ANP
heeft kunnen klinken. Eerste
uitgangspunt was de Faust van
Gounod, die in het verhaal
wordt gerepeteerd en opge
voerd. Daarnaast is werk van
onder meer Verdi, Offenbach,
Mozart en Donizetti te horen.
De aria's en meerstemmige
stukken heeft Hill van Engel
se teksten voorzien. Ze wor
den uitstekend uitgevoerd
door de acteurs van The Phan
tom, geschoold maar niet
schools.
Een sympathiek aspect is de
Britse humor in de voorstel
ling. Met het operabedrijf en
de Franse volksaard bijvoor
beeld steekt Hill de draak,
vaak heel subtiel. Die aange-
relativerende houding
maakte deze musical voor mij
beter te verteren dan puur
Amerikaanse produkten die
zichzelf bloedserieus nemen en
lijden aan sentimentaliteit en
melodramatiek.
Hill schreef de musical niet al
leen, maar regisseerde hem
ook. In Amerika toert deze
produktie al twee jaar, maar
hij vond het nu die naar Euro
pa komt nodig de zaak weer te
begeleiden, en dat doet hij
goed. Het spel is over de hele
linie uitstekend, de wisselin
gen van het zeer smaakvolle
decor verlopen soepel, snel en
geruisloos, en ook aan de klei
ne grapjes, vondsten en details
is een grote aandacht en toe
wijding te merken. Het
is van een kwaliteit die ik
bij concerten in het Circus
ater nog maar zelden
heb gehoord; zelfs met een
vige orkestbegeleiding zijiw<
liedjes praktisch woord
woord te verstaan.
Aan alles is Hills streven
perfectie te merken, misse
nog het meest aan zijn opi 10 I
king na afloop dat er nP'
wat niet klopte: de rookma Jrer^(
ne ging een keer onbedoel'ra
en er vielen wat geluidselic
ten weg. Dat wordt vaniDi
dus nog perfecter. Deze PI(affee
torn is een van de onder! )f
dendste en best verzorgde
sicals die ik heb gezien.
Han;
Concert John Farnham met negen
musici. Vredenburg, Utrecht. Gister
avond. Voorprogramma: Fat Lady
Soijis is het verbazingwekkend
dat een artiest die alle beno
digde muzikale kwaliteiten in
huis heeft, publiekelijk een
beetje in de kou blijft staan.
Hij mag wel meedoen, maar
dan zonder de schijnwer
pers. anders valt hij te veel
op. John Farnham is zo ie
mand. Voor de ex-zanger van
de Australische Little River
Band is het ploeteren, tenmin
ste in het grootste deel van
Europa, terwijl hij eigenlijk op
handen zou moeten worden
In Australië gebeurt dat. Daar
staan Michael Jackson en Dire
Straits bijvoorbeeld in zijn
schaduw en kan hij met een
symfonie-orkest op stap, zoals
begin dit jaar gebeurde, omdat
hij eens wat anders wil. Als
Nederland het popminnende
volkje is waarvoor het altijd
wordt versleten, dan moet
John Farnham na gisteravond
met louter loftrompetten wor
den binnengehaald wanneer
hij hier terugkeert. Want wat
hij in Utrecht presteerde, ver
dient een lauwerkrans. Daar
op het toneel van een uitver
kocht Vredenburg ontpopte de
Aussie zich als een ras-artiest,
die het publiek bespeelde zoals
een klassiek pianist zijn in
strument. Het charmante van
'Whippy', zoals zijn bijnaam
luidt, is daarbij dat hij vooral
zelf het meeste plezier lijkt te
hebben. En die vonk sloeg
over, al na het eerste nummer.
Een concert van Farnham is
een speciale gebeurtenis. Niet
omdat hij zo'n geweldige licht
show heeft, of van de sexy
ogende buikdanseressen, bei
den ontbreken zelfs, maar om
dat zijn materiaal een heel ei
gen klankkleur heeft. Het
rockt en swingt, maar ruikt te
gelijkertijd ook naar folk en
gospel. Dat is mede te danken
aan de brede vocale basis,
waarin Farnham met zijn in
drukwekkende stemgeluid en
verbluffende microfoontech
niek, de spil vormt. Iedereen
zingt en het lijkt ook alsof ie
dereen gitaar speelt zo na
drukkelijk is het instrument
aanwezig. Toch heeft Farn
ham in zijn negen koppige
groep maar vier gitaristen. Ie
der van die snarenplukkers
onderscheidt zich daarbij op
heel eigen wijze. Zo speelt Joe
Creighton de noten uit de he
mel op akoestische gitaar in
'The Time has Come' en levert
Jack Jones een felle solo af tij
dens 'In Your Hands', dat ove
rigens veel rauwer klinkt dan
op de geluidsdrager. Waar het
op neerkomt is, dat John een
bijna briljante groep om zich
heen heeft verzameld en dan
is het eigenlijk niet zo moeilijk
om plezier te hebben, tenzij
het materiaal natuurlijk niks
voorstelt.
Tussen alle opwinding neemt
John brieven en bloemen in
ontvangst, schudt handen en
bespeelt, als een van de weini
gen, het hele Vredenburg. Hij
loopt van links naar rechts en
van achter naar voren, terwijl
hij tussen de nummers door
wat technische problemen
wegpraat door middel van wat
grappen. Hij is een gewone
jongen gebleven, maar met de
uitstraling van Ayers Rock.
Hoewel... hij is even van zijn
stuk gebracht, wanneer de zaal
een massaal 'olé olé' inzet. 'Is
dat een goed of slecht te
wil hij weten.
In het anderhalf uur dure
concert ploegt hij tot st<
groter enthousiasme van
publiek door het materiaél
zijn laatste geluidsdr:
'Chain Reaction', dist wat o
hits op, waarvan 'You're
Voice' tot een samenzang
het publiek leidt en grijpt
ook nog even terug naar
Little River Band-tijd
'Playing to win'. Maar J
Farnham is ondanks zijn v(
le orkaankracht, op z'n ste
in twee ballades 'Touch Of
radise' en 'Burn For
waarbij hij bij laatstgenoei
uitsluitend wordt begel'*
door akoestische gitaar. ^[0me
de toegiften heeft hij nog
verrassing in huis het met
groep a-capella gezongen
ve's In Need' van Stevie Vi j",
der. En zo kan iedereen
kippevel naar huis.
ko
VAN 6 TOT EN
MET 28 JULI
HILVERSUM De NOS-
televisie heeft dit jaar bij
het verslaan van de Tour
de France voor een hori
zontaal geprogrammeerde
aanvangstijd gekozen. Die
is, op een enkele uitzonde
ring na, telkens om drie
uur op Nederland 3. In
een toelichting zei Martijn
Lindenberg, Chef d'équi-
pe van de NOS-televisie,
•gisteren dat voor die tijd is
gekozen om te kunnen
anticiperen op het sneller
rijden van de wielrenners.
Loop-etappes komen bijna niet
meer voor in de Ronde van
Frankrijk. Bovendien biedt
zo'n tijd de kijker duidelijk
heid. De finish zal altijd recht
streeks worden uitgezonden.
Dat geldt volgens Ferry de
Groot, Chef sport van de NOS-
radio, ook voor de uitzendin
gen op Radio 1. „De omroepen
zijn in het opstellen van hun
schema's zelfs zover gegaan
dat ze óns laten beslissen wan
neer we stoppen".
In een poging de achtenzeven-
tigste Ronde van Frankrijk in
al zijn kleur te laten zien en
om in de directe toekomst niet
in de wielen te worden gere
den door commerciële televi
sie, heeft de NOS vorig jaar
voor heel veel geld een vijfja
rig contract afgesloten met de
European Broadcasting Union,
die weer voor de Europese
wielerlanden-bij-uitstek on
derhandelde met de Tour-or
ganisatie. „Voor de Societé de
Tour de France was de Euro
pese dekking van het gebeu
ren belangrijker dan het geld.
Wat de commerciële zenders
boden, konden wij nooit over
treffen. Toch mogen wij het,
voorlopig nog vier jaar, uitzen
den", aldus Lindenberg.
Beslissingen
Het contract zal vooral bij de
Tour-liefhebber in goede aar
de vallen, want het heeft er
voor gezorgd dat op de dagen
dat in deze wielerronde echte
beslissingen vallen, de NOS-
televisie er rechtstreeks v.er-
slag van zal doen. Dit betekent
onder meer dat de strijd op de
Alpe D'Huez op 23 juli van het
begin tot het einde zal worden
uitgezonden. De eerste extra
lange aflevering is echter al op
19 juli wanneer er in Spanje
wordt gereden. De bedoeling is
bij elke lange uitzending zestig
tot zeventig procent van de
tijd te vullen met de wieier -
striid. De rest wordt in beslag
genomen door andere sport
evenementen als de Vierdaag
se in Nijmegen en de Europese
kampioenschappen paardrij
den in Frankrijk bijvoorbeeld.
Verder is er vanaf 19 juli da
gelijks het vertrouwde 'Tour-
journaal'. Lindenberg: „Dat we
niet op 6 juli beginnen, is
vooral een financiële overwe
ging. We gaan het journaal
weer zelf produceren. Het
wordt door een kleine ploeg in
elkaar gezet met de bedoeling
de verrichtingen van de
derlandse rijders te volgen
de randverschijnselen metuMWr
drama's en successen in bef-
te brengen".
De 25 minuten durende
menvatting van de Ronde
Frankrijk is elke avond
half acht in de uitzending rt
'Studio Sport'. Behalve Mai r
Lindenberg reizen de c< denr°
mentatoren Mart Smeets
Jean Nelissen
Frankrijk.
on<
irgen
nop
