Jamaica
kent
geen
stress
Overnachten op het
Spaanse platteland
Tour de France
in boekvorm
'£eicUc0otmi4it
ZATERDAG 1 JUNI 1991 PAGINA 34
met criminaliteit", zegt Ad H. Fransen.
De 25-jarige Hagenaar liep tijdens zijn
studie aan de Hogere Hotelschool stage
op Jamaica. Na zijn eindexamen keerde
hij naar het Rum-eiland terug. Fransen
bekleedt nu een staffunctie in het Wynd-
ham Rose Hall Beach hotel in Montego
Bay, het op één na grootste hotel van Ja
maica.
Spook
Het toerisme is geconcentreerd aan de
noordkust, met name in het moderne
toeristenoord Negril, Porto Antionio,
Mandeville, Runaway Bay - zo ge
noemd omdat de Spanjaarden er in 1655
door de Engelsen van het eiland werden
geschopt - en Ocho Rios, dat van een
slapend vissersstadje uitgroeide tot een
centrum voor massatoerisme.
Montego Bay is de toeristische hoofd
stad van het eiland. Het is een kleurrijke
mix van tegenstellingen, van oud en
nieuw, van arm en rijk. Een van de toe
ristische trekpleisters is het Rose Hall
Great House. In dit 18e-eeuwse planters
huis woonde eens Annie Palmer. Haar
drie echtgenoten kwamen op mysterieu
ze wijze om het leven. Vergiftigd, wordt
gefluisterd. Een aantal slaven met wie
Annie intensief de buitenechtelijke spon-;
de deelde was hetzelfde gruwelijke lot
beschoren. In 1833 werd zij door opstan
dige slaven in bed vermoord. Sinsdien
spookt de 'witte weduwe' bij nacht en
ontij door Rose Hall.
Vanuit Montego Bay ligt een aantal toe
ristische topattracties binnen handbe
reik. Bijvoorbeeld: de grotten waarin
Ara wak-Indianen, de eerste bewoners
van Jamaica, bivakkeerden, het rum-
stadje Mandeville, de Blue Hole bij Port
Antonio, waar de film Blue Lagoon werd
opgenomen, het krokodillen-reservaat
dat het decor vormde voor de film 'Cro
codile Dundee', Discovery Bay, waar
Columbus landde op zoek naar voedsel
en water, en de Dunn's waterval in
Ocho Rios, die zich via een natuurlijke,
tweehonderd meter hoge natuurlijke trap
in zee stort. Het- is een sensatie om tegen
de stroom in de waterval te beklimmen.
Tot de topattracties behoort ook een
tocht met een tweepersoons bamboevlot
over één van de 120 rivieren die het
groenovergoten eiland doorsnijden. Op
de Martha Brea rivier is Bobsy één van
de tachtig vlotkapiteins. Vroeger boom
de hij bananen naar zee. Tegenwoordig
loodst hij voor vijf tientjes toeristen an
derhalf uur lang door de adembenemen
de schatkamer van Moeder Natuur. On
derweg babbelt hij honderduit over het
leven van alledag, laat hij exotische
vruchten proeven, wijst hij op wilde or
chideeën en demonstreert hij hoe de vle
zige pit van de ackee (die gestoofd met
zoute vis het nationale gerecht van Ja
maica vormt) als zeep en waspoeder kan
worden gebruikt. „De tijden verande
ren", mijmert Bobsy. „Mijn vrouw wil
niet meer met ackee wassen. Ze zeurt
om een elektrische wasmachine. Die kan
ze krijgen. Soon. No problem". Maar
zijn guitige knipoog verraadt dat hij de
verwerpelijke nieuwlichterij van zijn
vrouw nog jarenlang om zeep zal helpen.
Limbo-dansers wringen zich vuurvretend onder een laaggeplaatste lat door.
Veel mensen in Jamaica zijn arm, maar met zingen, bidden en zich nergens over opwin
den behouden zij hun levenslust. g FOTO'S: SP
Vijf eeuwen nadat Columbus voet aan wal zette op
Jamaica, heeft ook Martinair de zonnige parel in het
snoer van Caribische eilanden ontdekt. De beroemde
ontdekkingsreiziger kwam er vier keer terug- Nederlands
tweede luchtvaartmaatschappij landt sinds kort éénmaal
per week op de luchthaven van Montego Bay, aan de
noordkust van het eiland. Voorlopig wordt gevlogen via
Santo Domingo, de hoofdstad van de Dominicaanse
Republiek. Als de belangstelling voor Jamaica blijft
stijgen komt er nog dit jaar een non-stopvlucht (reisduur
tien uur).
Dit jaar verwacht het Rum-eiland 1,7 miljoen
vakantiegangers, een half miljoen meer dan in 1990. De
Jamaicaanse toeristenindustrie rekent vooral op een
groeiende belangstelling vanuit Europa. Ondanks de
schreeuwende behoefte aan buitenlandse deviezen is de
Jamaicaanse regering niet van plan de zilveren kust vol te
bouwen met onafzienbare rijen hotel-mastodonten. „Wij
willen hier geen Torremolinos", verklaart Frank Pringle,
de Jamaicaanse minister voor toerisme, met klem. „Elke
ontwikkeling op dit eiland houdt rekening met de natuur
en het milieu. Dat is immers wat wij verkopen".
Idoor
AAP STRUIJS
MONTEGO BAY - Het busstation van
de havenstad Montego Bay is een sym
fonie van kleuren, geuren en geluiden.
Drommen reizigers wachten gelaten in
de brandende tropenzon. De bus heeft
vertraging. Maar dat is op Jamaica
eerder regel dan uitzondering. Op de
stomme vraag wanneer het vehikel
komt, halen de wachtenden nonchalant
de schouders op. „Soon come", klinkt
het optimistisch. Maar op het zonover
goten eiland kan dat elastieken stop
woordje zowel 'spoedig' als 'morgen', of
'in de toekomst' betekenen. Net zoals
'just around the corner' behalve 'pal om
de hoek' evengoed 'tien kilometer ver
derop' kan zijn. Dat is kenmerkend voor
de zorgeloze mentaliteit van de Jamaica-
nen. Moeilijkheden worden weggewuifd
met de dooddoener 'No Problem', Ja-
maicaaans voor: niks aan de hand, relax,
kalmpjes aan, denk aan je hart, alles
komt op z'n pootjes terecht. Soon come.
En gebeurt dat met: No Problem!
Die onbekommerde houding is een heil
zaam middel tegen stress. Toeristen wor
den er snel door aangestoken. De Caribi
sche zon doet spanningen smelten. En
het is net of de zilveren branding die de
gouden stranden liefdevol bespringt alle
zorgen wegspoelt. De enige reden dat er
op Jamaica hoofdpijnpoeders te koop
zijn, is dan ook dat de reiziger op zijn
tochten zoveel kroegjes en bars tegen
komt om z'n dorst te blussen met rum
punch - een limonade met volledige
vergunning die je heel langzaam onder
uit haalt - of met JB rum (Jamaica's
Best), een vloeibare vlammenwerper van
70%, die je in één tranentrekkende klap
knock-out slaat.
Patois
Bij de bushalte doden de wachtende rei
zigers de tijd met luidruchtig gekwebbel
in het 'patois', een zangerig koeterwaals
gebrouwen uit Engels, Frans, Spaans en
Afrikaanse slaventalen. Uit een cassette
recorder klatert: „Oh Island in the sun!
Come on and smile, you're in Jamaica!".
De stem van Bob Marley. Een reut kin
deren swingt mee. Plotseling roeit een
uit menselijk mahonie gebeeldhouwde
reus zich met zijn ellebogen naar voren.
„Taxi sir?", bast de spierkolos. Hij
draagt een monumentale rood-goud-
groene rastamuts die een oerwoud van
leeuwemanen in bedwang houdt. Het
haarfijne kunstwerk degradeert de rasta-
lokken van Ruud Gullit tot een armetie
rig braamstruikje. De goedgemutste
vleesklomp is slordig verpakt in een T-
shirt dat om een biologische voorwas
smeekt. Door het vuil gloort de tekst:
„Geen hersenen, geen hoofdpijn". Z'n
leipe hoofd maakt die ondertiteling vol
Een spannende manier om de natuur te Z»<
strekt overbodig. Met een blik vol min
achting kijkt de snorder naar de file pas
sagiers die zich vrijwillig wil laten in
blikken in de ovenhete bus. Hij lacht
een tandpastareclame bloot en ventileert
bondig zijn kortzichtige blij-dat-ik-rij vi
sie op het openbaar vervoer: „Een bus is
niks, een auto is beter. Taxi sir?"
De zon is heet, de bus is vol, het vlees is
zwak en dus word ik Maij-Weggen ont
rouw. Ik kies voor de auto. Onmiddel
lijk sluiten de mahoniehouten vingers
van de bovenmaatse autohater zich als
een handboei om mijn polsen. De man
blijkt geen taxi te hebben, maar wel een
broer die een vriend heeft die bij de
buurman van een kennis een auto kan
ritselen. Geboeid volg ik de goliath. Op
de vraag waar en wanneer de rit nu ein
delijk eens begint speelt hij de bekende
grammofoonplaat af: „No problem, soon
come. Just around the corner".
Wrak
De voorgespiegelde limousine blijkt een
onttakeld wrak te zijn, dat op het auto
kerkhof aan een kortstondige wederop
standing is begonnen. Een combinatie
tang doet dienst als deurkruk, een kapot
raam als airconditioning. Het interieur
kan zelfs voetbalvandalen geen verzetje
meer bieden. De motor heeft astma, de
chauffeur een kater. Hij stoort zich niet
Ijken is vanaf de rivier in een bamboe-boot.
aan de waarschuwingsborden met de
macabere tekst „Begrafenisondernemers
houden van inhalers". De rit is één lan
ge reuzenslalom langs toeterende tegen
liggers, kuilen en wilde varkens. Tijdens
de dollemansrace tracht de chauffeur
voortdurend de afgesproken ritprijs naar
een modaal weekloon op te krikken. Met
zijn illegale taxiritjes pikt de man een
graantje mee van het massatoerisme.
De invasie van zonzoekers betekent
voor de 2,3 miljoen Jamaicanen de enige
hoop op een betere toekomst. 'No Pro
blem' geldt namelijk niet voor de econo
mie van het eiland. Het land heeft zwaar
te lijden door de hoge inflatie 7% per
maand) en de grote werkloosheid (40%).
Na het instorten van de wereldmarkten
voor rietsuiker en bauxiet is het toeris
me de belangrijkste bedrijfstak gewor
den. De Jamaicaanse regering wil die in
komstenbron (dit jaar naar verwachting
één miljard dollar) de komende jaren
drastisch vergroten. Toerisme-minister
Frank Pringle heeft daarbij zijn hoop
vooral gevestigd op Europa. In het kader
van de ontwikkelingssamenwerking geeft
de EG financiële steun aan een publici
teitscampagne, waarmee Jamaica de toe
ristische zegeningen van het tropenei-
land in Europa wil uitdragen. Pringle:
„Wij hebben veel te bieden. Onze groot
ste attractie is de unieke diversiteit van
oude culturen. Op Jamaica waan je je
het ene moment in Engeland, Frankrijk
of Spanje en het andere in Afrika ol
Azië. Nergens anders ter wereld vind je
zoveel verschillende culturen bij elkaar".
soft-drugs
Andere troeven zijn de vriendelijke be
volking en de landschappelijke schoon
heid. Filmacteur Erroll Flynn, die zich
kort na de oorlog liet verleiden door de
wonderschone sirene van de Caribische
zee en er lange tijd woonde, zei eens:
„Nu weet ik waar de auteurs van de bij
bel de beschrijving van het paradijs van
daan haalden". Het Jamaicaanse para
dijs biedt een afwisselend landschap, dat
zich vanaf de palmenstranden tot 2400
meter hoge pieken verheft. Het eiland is
gestoffeerd met regenwouden en eindelo
ze suikerriet-, kokosnoot- en bananen
plantages. Daartussen verstopt liggen
ganja-velden (marihuana).
Soft-drugs spelen een belangrijke rol in
het geloof van de Rastafanians (rasta's).
De aanhangers van deze Jamaicaanse re
ligieuze sekte zien Etiopië als het Beloof
de Land en vereren wijlen keizer Haile
Selassie als de Messias. Tijdens de kerk
diensten (en daarbuiten) roken de rasta's
een stevige joint.
„Hasj is op Jamaica even normaal als
een flesje Heineken in Nederland. Maar
ondanks de drugsproblemen worden toe
risten op Jamaica zelden geconfronteerd
WEESP - Of de Franse reiswereld heeft
een vooruitziende blik, of het is gewoon
puur toeval, feit is echter wel dat La
Douce France met de splinternieuwe pu
bliciteitscampagne 'Frankrijk, je bent er
zo' naadloos aansluit bij de trend om in
deze tijd van grote internationale span
ningen de vakantie dichter bij huis te
houdend Overigens heeft Frankrijk nooit
over Nederlandse belangstelling te kla
gen gehad. Eén op de vier Nederlanders
die de vakantie in het buitenland door
brengen koos vorig jaar voor Frankrijk.
Dat zijn bijna twee miljoen Nederlandse
Frankrijk-gangers. Een nieuw record.
De campagne 'Frankrijk je bent er zo'
etaleert de toeristische zegeningen van
het land van Marianne onder meer via
reclameborden op alle NS-stations die
de reiziger aansporen vliegensvlug door
te reizen naar Frankrijk. Als onderdeel
van de campagne verscheen bovendien
een kloek vakantieboek met 190 kleurige
pagina's vakantie-ideeën. In deze toeris
tische Tour de France komen alle 23
Franse regio's aan bod, maar de aan-
DEN HAAG - Voor Spanje-gan-
gers die eens iets anders willen dan
in het gebruikelijke hotel of pen
sion logeren, is het sinds kort mo
gelijk te overnachten in een boer
derij of hofstede op het platteland.
In de meeste gevallen gaat het om be
woonde boerenhoeven waarvan één ka
mer is aangepast om het de gasten naar
de zin te maken. De prijzen liggen tus
sen de 1000 en 1500 peseta's 18,-
tot 27,-) per persoon per dag. In enke
le gevallen is ook volpension mogelijk.
„Wie in een boerderij logeert heeft direct
contact met de Spaanse bevolking. Bo
vendien maak je kennis met plekken
waar je normaal niet komt, want die
boerderijen staan nu eenmaal niet in Be-
nidorm of in Lloret de Mar, maar in af
gelegen dorpjes. Daar vind je het pure
Spanje", zegt de heer A. van Breda, se-
dacht gaat vooral uit naar Aquitaine,
Bourgondiè, Bretagne, Champagne-Ar-
denne, Elzas, Franche-Comté, Langue-
doc-Rousillon, Limousin, Midi-F^ré-
nées, Nord-Pas-de-Calais, Picardié, Poi-
tou-Charentes, Provence-Alpes-Cotes
d'Azur en het Rhóne-dal. Ook zaken als
accommodaties, ligging, klimaat, interes
sante steden, activiteiten en beziens
waardigheden komen aan de orde. Het
'France vakantieboek 1991' bevat verder
een adressenlijst, alsmede een catalogus
van alle extra informatie die tegen ver
zendkosten kan worden aangevraagd bij
het Franse informatiebureau 'Maison de
Ia France', Postbus 125, 1380 AC
Weesp. Het naslagwerk kost 9,90 en is
te koop bij boekhandel en warenhuis.
Cretans generaal van het Spaans Natio
naal Bureau voor Vreemdelingenver
keer.
Hij vindt de boerderij-vakanties vooral
geschikt voor vakantiegangers die graag
temidden van de natuur verblijven en
eventueel deel willen nemen aan het le
ven van alledag van de Spanjaarden.
„Daarnaast levert men door in deze
oude boerderijen te overnachten een fi
nanciële bijdrage aan het behoud van de
traditionele achitectuur".
Overnachten op het platteland is op be
perkte schaal mogelijk in de provincies
Navarra, Huesca, Lérida. Asturië, Can-
tabria, Baskenland, Cataloniè, Avila,
Madrid, Huelva, Malaga, Jaén en Gra
nada. Wie belangstelling heeft dient zelf
contact met de regionale VVV's in Span
je te leggen. De adressen daarvan zijn
verkrijgbaar bij het Spaans Nationaal
Bureau voor Vreemdelingenverkeer,
Laan van Meerdervoort 8, 2517 AJ Den
Haag, telefoon 070-4365900.
Het Spaanse platteland ademt een weldadige rust.
