nnalë
Dweilen met de
coke-kraan open
gen groeit fors. De Vlieger: „Je ziet een
verschuiving in het gebruik van verdo
vende middelen. En dat heeft alles met
de tijdsgeest te maken. Mensen die he
roïne gebruiken willen de werkelijkheid
ontvluchten en komen in een roes. Als je
het spul vier, vijf keer gebruikt hebt, ben
je zo verslaafd als een paard. Je bent li
chamelijk afhankelijk en kunt niet meer
functioneren. Cocaïne daarentegen is
een pepmiddel. Het geeft energie en daar
heeft men behoefte aan in deze indivi
dualistische en prestatiegerichte samen
leving".
Door een fikse prijsdaling is cocaïne niet
langer een pepmiddel voor de jet-set. In
enkele jaren tijd is de prijs van een gram
coke gedaald van ruim duizend naar zes
tig gulden en wordt het pepmiddel in
alle lagen van de bevolking gebruikt.
Hoeveel gebruikers Nederland telt, weet
niemand, omdat zij in tegenstelling tot
heroïneverslaafden gewoon functioneren
en dus moeilijk te herkennen zijn. Een
groot internationaal onderzoek moet in
het najaar meer duidelijkheid verschaf-
moeten voldoen. Het kan toch niet zo
zijn dat er in Frankrijk om de vijfhon
derd meter een mannetje staat en dat het
hier een gatenkaas is?"
Politie en douane gaan er vanuit dat tien
procent van de verdovende middelen in
Nederland blijft en de rest naar Duits
land, Scandinavië, Frankrijk, België en
Engeland verdwijnt. „Tussen Zeeland en
Engeland varen steeds meer snelle mo
torbootjes heen en weer met drugs",
weet Van Loon.
Vluchten
De douane ontdekt liever drank en siga
retten aan boord dan een partij verdo
vende middelen. Tabak en drank leve
ren de baas, het ministerie van finan
ciën, geld op, een kilo heroïne kost al
leen maar geld. De Vlieger: „In de me
dia ligt het accent altijd op de hoeveel
heden en de waarde van het spul. Nou,
die is dus nul. Wij arresteren liever han-
CcidócSouAont"
ZATERDAG 1 JUNI 1991
ROTTERDAM - Bezweet en be
smeurd met olie en smeer hangen
ze tegen de wand van het gangpad.
Zonder drank, sigaretten, verdo
vende middelen of andere smok
kelwaar. „Blijven we elkaar hier
aankijken of gaan we naar de
boot?, zegt John teleurgesteld.
„Nog even naar de vriezer", besluit
Ed. Gedrieën duiken ze de stinken
de koelcellen in, rommelen tussen
bevroren vlees en vis en keren met
lege handen terug naar de boot.
Ze hebben 'een Turk' en 'een Chinees'
binnenste buiten gekeerd, maar niets
kunnen vinden. Niet onder de matras
sen van de bemanningsleden en ook niet
achter reddingsvesten, boven het pla
fond, in buizen of onder de dekplaten.
Het Turkse en Chinese vrachtschip zijn
ogenschijnlijk clean. De mannen van de
douane-surveillance Rotterdam niet. Zij
doen hun naam 'zwarte bende' eer aan.
In de smetteloze witte overhempjes en
de grijze flanel broeken klinken hun ver
halen ongeloofwaardig. Maar na een dag
kruipen, klauteren, klimmen en kloppen
in een blauwe overall weet je dat hun
verhalen waar zijn. De verhalen over de
Egyptenaren „die schijten op het achter
dek", Chinezen die voortdurend roche
len. Grieken die nonchalant omgaan met
smokkelwaar en Polen en IJslanders die
de kunst van het smokkelen verstaan;
constructies bedenken met dubbele wan
den en liften, maar zich in hun paniek
verraden. Tenminste die ene keer, toen
Poolse bemanningsleden hun smokkel
waar over boord wierpen in de hoop
deze na de inspectie van de douane weer
op te kunnen halen. De smokkelaars
moesten de reddingsoperatie bekopen
met het verlies van hun waar en een fik
se boete. Toen de douane aan de lijntjes
trok die aan de romp van het schip hin
gen, bungelden aan de uiteinden flessen
Franse cognac.
Containers
Steeds minder vaak ontdekt de douane
partijen sigaretten of drank. Ed: „Het is
niet lucratief meer om tabak of gedistil
leerd te smokkelen. De boetes zijn hoog
en de opbrengst is gering. Voor één slof
sigaretten betaal je 50 gulden boete en
27 gulden rechten. En afhankelijk van de
- rederij zet je ook nog je baan op het
spel".
Veel bemanningsleden krijgen boven
dien geen kans meer om te smokkelen.
De scheepslieden aan boord van de gro-
I te containerschepen komen helemaal
d niet meer aan wal. De drijvende flatge-
bouwen van driehonderd meter lang en
I veertien verdiepingen hoog lossen hun
lading in zee, worden opnieuw geladen
I en vervolgen reeds na enkele uren hun
I weg. Alleen al in Rotterdam werden vo
rig jaar 2,5 miljoen containers geladen
en gelost. Over tien jaar zal dit aantal
naar verwachting zijn toegenomen tot
l\ vier miljoen. Alleen al vanwege het gi
gantische aantal zijn de containers aan
trekkelijke verstopplaatsen voor smok
kelwaar. Met tachtig ambtenaren in de
surveillance-dienst kan de douane niet
meer dan 1,5 procent van de 36.000
jaarlijks binnen lopende schepen contro-
- leren. De geringe pakkans, de betrekke
lijke milde straffen (in verhouding tot de
strafmaat in andere landen) en de hoge
opbrengst van de smokkelwaar maken
het risico de moeite waard. Het gaat dan
niet meer om drank, sigaretten, soft
drugs of zelfs heroïne. Sinds enkele jaren
heeft de cocaïne de handel in heroïne
verdrongen en is het einde van deze
nieuwe 'rage' nog niet in zicht.
Vorig jaar hebben de Rotterdamse poli
tie en de douane 500 kilo cocaïne onder
schept, dit jaar al 1351 kilo. Ongeveerde
helft ervan is afkomstig uit Suriname.
Hoeveel kilo's er ongemerkt Rotterdam
binnen worden gesmokkeld, kunnen po
litie en douane niet zeggen. „We weten
alleen dat de partijen die we in beslag
nemen steeds groter worden. Tot '86 wa
ren het voornamelijk kleine hoeveelhe
den verdovende middelen die per vlieg
tuig Nederland werden binnen gesmok
keld. De koeriers slikten balletjes met
drugs in of hadden een pakketje in de
koffer of handbagage verborgen. Maar
de tijd van bodypacking is zo'n beetje
voorbij. We worden nu vrij plotseling
geconfronteerd met partijen en organisa
ties waar je u tegen zegt. Vroeger ston
den we bij tien kilo coke al op onze be
nen te trillen. Nu gaat het vaak om hon
derden kilo's", vertelt woordvoerder
Jaap de Vlieger van de narcoticabrigade
van de gemeentepolitie Rotterdam..
De inbeslagname van heroïne is met 34
kilo slechts een fractie van de handel in
cocaine. Heroïne is uit. Er komen nog
nauwelijks niéuwe verslaafden bij. De
markt van cocaïne-gebruikers daarente-
De zwarte bende van de douane zoekt in alle hoeken en gaten.
De partijen harddrugs die Nederland worden binnenge
smokkeld worden steeds groter. Onlangs onderschepten de
politie en de douane in Rotterdam twee partijen cocaïne uit
Suriname. In totaal 750 kilo coke werd buitgemaakt en - be
langrijker - twintig mensen werden gearresteerd. „Eén lijn
tje is doorbroken", zegt de politie zonder trots. Zij kent de
betrekkelijkheid van het succes. Tegenover deze vangst staan
ontelbare transporten verdovende middelen die niet worden
onderschept. Ladingen bestemd voorNederland, Duitsland,
België, Frankrijk, Scandinavië en Engeland. Afkomstig uit
Palastan, Colombia en steeds vaker uit Suriname, waar wel
geteld zeven mensen de drugshandel het hoofd moeten bie
den. „Het is dweilen met de kraan open. Alles wat ze daar
laten gaan, komt hier aan. Ingenieus verstopt in schepen of
containers, waarvan er alleen al in Rotterdam 2,5 miljoen
per jaar worden gelost. Ga daar maar aan staan".
delaren met tien kilo coke dan dat we
honderden kilo's in beslag nemen en de
daders spoorloos zijn. De inbeslagname
van een partij heeft toch geen invloed op
de markt. Vijfjaar geleden nog stegen de
prijzen op de markt als je een partij on
derschepte, maar die tijd is voorbij".
Niet het aantal kilo's dat wordt onder
schept is van belang, maar het ontman
telen van de organisatie die de handel
mogelijk maakt. Bij haar speurtocht naar
daders wordt de politie ernstig gehandi
capt door een tekort aan mankracht en
een achterstand in materieel. Als drugs
koeriers vluchten in snelle Mercedessen,
moeten rechercheurs hen volgen met een
Toyota Tercel. Van de vijftien politie
auto's beschikken er slechts twee over
een telefoon. En als een partij verdoven
de middelen al twee weken 'koud staat'
en maar niet wordt opgehaald, moet de
politie de observatie staken en genoegen
nemen met een partij drugs zonder ver
dachten omdat er niet te veel overuren
gemaakt mogen worden. „Als we veer
tien dagen gedurende 24 uur per dag een
partij hebben geobserveerd, moeten we
echt ingrijpen. De recherche mag maxi
maal 270 overuren per jaar maken. Daar
zitten we dus nu al overheen", aldus De
Vlieger. De Rotterdamse narcoticabriga
de stelt voor de helft van inbeslaggeno-
men contanten te besteden aan beter
materieel voor de politie. „Bij die laatste
Surinaamse zaak hebben we bij de arres
tanten 1,2 miljoen gulden gevonden. Dat
vloeit allemaal naar de schatkist".
De politie heeft de arrestanten verhoord
maar kan niets doen met de informatie
over de drugshandel in Suriname. Sinds
de decembermoorden in '82 heeft Ne
derland het rechtshulpverdrag met Suri
name opgeschort omdat het kabinet
twijfelt aan de onafhankelijkheid van de
rechtspraak en de politie in Suriname.
„Als Surinaamse autoriteiten dossiers
opvragen in Nederland, weet je niet wat
er mee gebeurt", verklaart een woord
voerder van het ministerie van justitie.
Voor de narcoticabrigades in Nederland
is het verbreken van de samenwerking
uiterst frusterend. Op de televisie zien
zij een wanhopige Surinaamse inspec
teur die verklaart dat zijn narcoticabri
gade zeven mensen telt en dus absoluut
geen greep heeft op de drugstransporten
vanuit Suriname. En in de kast ligt een
schat aan informatie over zaken die de
afgelopen negen jaar hebben gespeeld.
Samenwerking zou tot de ontmanteling
van drugslijnen kunnen leiden, maar zo
lang het rechtshulpverdrag is opgeschort
zet de Centrale Recherche Informatie
dienst (CRI) geen voet op Surinaamse
bodem en blijven de dossiérs gesloten.
„Vreselijk frustrerend. Bij de mensen die
aan die laatste Surinaamse zaak werken
bestaat geen enkel begrip voor het op
schorten van de samenwerking. Nor
maal gesproken hadden er nu al lang
collega's in Suriname gezeten, want die
partij van 350 kilo coke komt onmisken
baar uit Paramaribo. Stel dat we uit deze
zaak dusdanige informatie krijgen waar
uit de betrokkenheid zou blijken van het
leger met de drugshandel, dan kun je
daar justitieel niets mee doen!"
Justitie kan niet zeggen of de samenwer
king binnenkort hervat wordt. „Buiten
landse Zaken moet een inschatting ma
ken of de situatie in Suriname dusdanig
is gewijzigd dat de verdragen tussen Ne
derland en Suriname weer rechtsgeldig
zijn", aldus een woordvoerder. Buiten
landse Zaken: „Het is afwachten. De
meerderheid van de bevolking heeft zich
uitgesproken voor partijen die een de
mocratie nastreven maar er is nog geen
president gekozen en geen kabinet ge
vormd".
Keutels
In de machinekamer van de Chinese 'Lu
Feng' is de lucht tropisch en het lawaai
oorverdovend. Het zweet staat de vijf le
den van de zwarte bende op het voor
hoofd. Uren al zijn ze op zoek naar
smokkelwaar. Hutten zijn omgekeerd en
bemanningsleden van hun bed gelicht
om gesloten kasten te openen. De be
manning, inclusief de kapitein, spreken
geen of gebrekkig Engels. Voordat de be
nodigde papieren en sleutels kunnen
worden overlegd, is een half uur voorbij.
De inspectie is in alle opzichten ver
moeiend. En als het speurwerk dan niet
beloond wordt, is de teleurstelling groot.
Uit verveling worden grappen gemaakt
over de Chinezen, hun gewoonten en ge
bruiken. John weet dat het tijd wordt
om op te stappen. „Er is hier niets. Bij
Chinezen zit het nooit diep. Als ze iets
hebben dan vind je het zo, anders is het
er gewoon niet. Laten we alsjeblieft
gaan. Ik kan geen motivatie meer op
brengen en dan ga je alleen maar men
sen belachelijk staan maken". Hij loopt
de gang uit, stopt halverwege en kijkt
naar het plafond. Met een sleutel draait
hij een plaat los en laat hem voorzichtig
zakken. Verfbladders, keutels en gruis
vallen naar beneden. „Dat doe je dui
zend keer, maar die ene keer is het
raak".
De bemanning wordt van haar bed gelicht en de hutten doorzocht.
Inspectie in de tropische, lawaaierige machinekamer. FOTO'S: STEPHEN EVENHUIS
fen. „Maar aan de hulpverlening merken
we dat er een coke-probleem ontstaat.
De vraag naar hulp stijgt", aldus De
Vlieger.
Kwakzalverij
Het is nog maar dertien jaar geleden dat
de afdeling narcotica in Rotterdam werd
opgericht. Daarvóór kende het korps een
afdeling 'kwakzalverij', waar drie politie
mensen zich bezig hielden met klein
schalige smokkel- en fraudezaken. Nu is
de narcoticabrigade uitgegroeid tot een
professioneel team van 42 mensen, dat
betaald wordt door de gemeente Rotter
dam maar nog maar nauwelijks diensten
verleent aan de stad. De Vlieger: „We
krijgen wel tips van wijkagenten uit Rot
terdam, maar daar komen we door ge
brek aan tijd en mensen gewoon niet
meer aan toe. We zijn bijna alleen nog
maar bezig op nationaal en internatio
naal niveau". De narcoticabrigade stelt
uitsluitend onderzoeken in aan de hand
van gegevens van de rivierpolitie, doua
ne, CRI en informanten in binnen- en
buitenland. De hoeveelheid tips is zó
groot, dat de rechercheurs voortdurend
keuzen moeten maken. „We hebben
zo'n bulk aan informatie en werk liggen
dat je nooit aan eigen onderzoek toe
komt, laat staan aan surveilleren!"
Eeri rondrit door 's werelds grootste ha
ven leert dat surveilleren onbegonnen
werk is. De Rotterdamse haven telt 160
kilometer kade en duizenden grote en
kleinere schepen. De Vlieger: „Er wordt
wel eens gezegd dat wij het probleem be
heersbaar moeten houden, maar zelfs
dat kunnen we niet. Wij proberen alleen
de toevoer te onderbreken. De oplossing
moet gezocht worden aan enerzijds de
gebruikerszijde en anderzijds de produk-
tielanden. Alles wat ze daar door laten
gaan, komt hier aan".
Voor de kust bij de Maasvlakte wacht
een reusachtig containerschip om te
kunnen lossen. Dertig mijl buiten de
kust wachten kost niets, in de haven
betalen de kolossen 40.000 gulden ha
vengeld per dag. Het bedrijf Dirkswagen
heeft inmiddels radiocontact gehad met
het schip en de douane per telex laten
weten waar het schip vandaan komt en
wat voor lading het voert. Aan de hand
van deze summiere gegevens maakt de
douane een eerste selectie van verdachte
boten. Een nadere selectie volgt bij de
inklaring, wanneer elke kapitein zijn
vrachtpapieren overlegt. „We letten dan
niet alleen op het land van herkomst,
maar ook op de bemanning, de lading en
de route die het schip vaart", legt J. Bijl-
sma van de douane-surveillance uit.
Vermoedt de douane dat er verdovende
middelen aan boord zijn, dan wordt een
inspectie uitgevoerd waarbij twee speur
honden worden ingezet. De drugs zitten
echter vaak zo goed verpakt, dat zelfs de
beste speurneuzen er geen lucht van krij
gen. Bijlsma: „Cocaïne verpakt in vaten
asfalt ruiken ze natuurlijk niet". Soms
moet het hele schip leeg en is de betref
fende rederij een fortuin kwijt aan ha
vengeld. De inspectie vergt zoveel tijd
omdat de douane echt in alle hoeken en
gaten moet kijken. In het verleden vond
zij partijen verdovende middelen ver
stopt in bevroren vlees en vis, in video
recorders, in hout en in blikken vruch
ten op sap. Wie schudde met de blikken
dacht perziken te horen klotsen, maar in
werkelijkheid was het een luchtballon
met water met daarop een zakje coke.
Weer andere smokkelaars bevestigen de
handel buiten boord, zoals vorig jaar on
der aan de romp van een Colombiaans
schip. Er moesten duikers aan te pas ko
men om een buis te demonteren waarin
92 kilo cocaïne was verstopt. „Maar je
kunt niet naar 36.000 schepen laten dui
ken. We hebben niet eens eigen duikers:
die moeten van de koninklijke marine
komen. We hebben dit jaar drie keer ge
doken maar dat is natuurlijk veel te wei
nig als je ziet dat er dagelijks vier tot vijf
boten uit die windrichting binnenva
ren".
Met de openstelling van de binnengren
zen in '93 worden de douaneposten aan
de buitengrenzen weliswaar versterkt,
maar die tientallen extra ambtenaren
voor Rotterdam wegen niet op tegen de
groei van het scheepsvaartverkeer en de
drugshandel. „Het blijft dweilen met de
kraan open", verzekert Bijlsma. „Het
enige wat we kunnen doen is een sy
steem ontwerpen dat gegevens verzamelt
en combineert om zo gericht mogelijk te
controleren". Een nieuw landelijk con
tainer-informatiecentrum moet de selec
tie verbeteren. Daarnaast hoopt de dou
ane onder internationale druk op extra
versterking. Teamleider Ruud van Loon
van de zwarte bende: „Als buitengrens
zullen we toch aan bepaalde eisen
