„Moord op Gandhi
was onvermijdelijk
andhi: politicus
>gcn wil en dank
ÏËN
L
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Gevluchte president
van Etiopië was
onbekend en onbemind
uffENLAND
QeidóaQowumt
WOENSDAG 22 MEI 1991 PAGINA 5
•meens parlement
laleis Ceausescu
REST Het protserige pa-
[at wijlen dictator Nicolae
:scu in het centrum van Bu-
voor zichzelf liet bouwen
irden voltooid om te dienen
iderkomen voor het Roe-
parlement. Regerings-
oerder Baltazar verklaarde
In dat het gebouw, na het
;on het grootste ter wereld,
-ee jaar in gebruik kan
genomen. De totale kos-
ragen 1,4 miljard lei (450
gulden). Tot de voltooiing
iten omdat het gebouw vele
van objectieve waarde telt
^t teloor mogen gaan.
Bellen in EG:
'09' wordt '00'
BRUSSEL Om het internatio
naal telefoneren in het Europa
zonder binnengrenzen te verge
makkelijken heeft de Europese
Commissie gisteren een uniform
toegangsnummer voor heel de EG
voorgesteld. Dat moet, vanaf 1993,
'00' worden. In Nederland is dat
nu nog '09'. Voor België, Luxem
burg, Duitsland, Griekenland, Ita
lië en Portugal verandert er niets.
Daar moet men al '00' bellen voor
een telefoontje naar het buiten
land. Maar voor de rest hanteren
de lidstaten verschillende num
mers: in Denemarken is dat 009, in
Groot-Brittannië 010, in Spanje 07,
in Ierland 16 en in Frankrijk 19.
Achthonderd jaar
cel voor illegale
abortussen
MALAGA Het Openbaar Ministerie
in de Spaanse stad Malaga zal tegen
dertig personen in totaal achthonderd
jaar gevangenisstraf eisen wegens be
trokkenheid bij het plegen van illegale
abortussen. Onder de dertig aange
klaagden bevinden zich drie artsen en
vier werknemers van de kliniek San-
tamaria die door de arts German Saenz
wordt geleid. De overige 23 aange
klaagden zijn vrouwen die zich hebben
laten aborteren in de kliniek. De open
bare aanklager in Malaga wil nu 94
jaar gevangenisstraf eisen tegen Saenz
voor gepleegde abortussen in de onder
zijn leiding staande kliniek.
Premier Zuid-
Korea treedt af
SEOUL De Zuidkoreaanse pre
mier Ro Jai-bong is vandaag afge
treden om de regering, die onder
druk staat door het aanhoudende
geweld, meer lucht te geven. Het
ontslag van de 55-jarige Ro moet
het aanhoudende geweld, dat ont
stond nadat de politie op 26 april
een student had doodgeslagen,
temperen. Door dit incident staat
de regering-Ro onder de zwaarste
druk sinds haar aantreden in fe
bruari 1988. Ro, die nog maar een
half jaar in functie was, bood in
een verklaring zijn verontschuldi
gingen aan het Zuidkoreaanse volk
aan en zei te hopen dat zijn aftre
den de regering van president Roh
Tae-woo daadkrachtiger maakt.
Escobar wil
zich overgeven
BOGOTA Rafael Garcia,
de priester die bemiddelt tus
sen de Colombiaanse rege
ring en de drugskartels,
heeft gezegd dat cocaïneba-
ron Pablo Escobar zich bin
nen twee weken over zal ge
ven. Escobar is de leider van
het cocaïnekartel van Mede-
llin. Garcia heeft met presi
dent Cesar Gaviria gespro
ken over de mogelijke over
gave van Escobar. De drugs
baron wordt door de autori
teiten verantwoordelijk ge
houden voor de dood van
honderden tegenstanders.
Sharon wil nederzettingen
in Golan verdubbelen
JERUZALEM De Israëlische
minister van huisvesting, Ariel
Sharon, wil het aantal joodse inwo
ners op de hoogvlakte van Golan
verdubbelen. Dit heeft hij gisteren
verklaard bij de vestiging van een
nieuwe joodse nederzetting op de
hoogvlakte. Sharon bezwoer dat de
hoogvlakte nooit aan Syrië terugge
ven zou worden. Nu wonen er
12.400 joden op de hoogvlakte van
Golan en dat moet zeker het dub
bele worden, aldus Sharon. De mi
nister is er een uitgesproken voor
stander van dat Israël al het land
dat in de oorlog van 1967 werd ver
overd op Syrië, Egypte en Jorda
nië, annexeert.
Lancering Columbia
uitgesteld
CAPE CANAVERAL De NASA
heeft de voor vandaag geplande
lancering van het ruimteveer Co
lumbia met minstens twee dagen
uitgesteld wegens problemen met
de computers en haarscheurtjes in
de lassen van een brandstofthermo
meter. Het Europese ruimtevaart
bureau ESA heeft besloten door te
gaan met een eigen programma
voor een ruimtestation, Columbus
geheten, ongeacht de financiële
problemen waar het Amerikaanse
station Freedom mee kampt. Het
project van dit station, waarin ook
ESA, Japan en Canada deelnemen,
is vorige week op de tocht komen
te staan.
oilKUITERT
Ie DELHI De bom
Hi einde maakte aan
k Ven van Rajiv Gan-
iet)alt ook een drasti-
ejreep door een poli-
„Jdynastie die India,
|n paar korte onder-
,Iigen, vanaf de onaf-
'n tijkheid in 1947
„ze dynastie was Gandhi
wjjcste telg en zeker dege-
1 ^zich het minst tot het
rlje bedrijf voelde aange-
Zijn voorkeur ging
g jf de techniek, vooral de
Uica waarin hij al tij-
mJn studies in binnen- en
jènd uitblonk.
gJinzoon van India's eer-
:.jfjnier Jawaharlal Nehru
rJkjfi van Nehru's dochter
pandhi werd Rajiv per
"in de politiek getrok-
°j{jn moeder had Rajivs
qj. broer Sanjay opgeleid
olitiek, zoals Nehru met
^jiiad gedaan. Rajiv kon
aryreden stellen met zijn
S piloot bij Indian Airli-
j^Jeen gelukkig gezinsle-
waden met zijn Italiaanse
"aSonia en zijn twee kin
pen zoon en een doch-
re lar in juni 1980 kwam
;n pm bij een vliegtuigon-
rïJndira, die ervan over-
vjas dat India het niet
de Gandhi's kon stel-
>ong haar zoon Rajiv in
iek.
ktober 1984 werd Indi
ra vermoord en vrijwel on
middellijk stelde de regerende
Congres I-partij Rajiv Gandhi
aan als voorziter en daarmee
als premier. De jonge ex-piloot
schreef vervroegde verkiezin
gen uit en in januari 1985 zag
de Indiase kiezer het jeugdige
elan van de toen 39-jarige Ra
jiv als buitengewoon verfris
send. Zijn partij won toen
liefst 75 procent van de zetels.
In de bijna vijf jaar dat Rajiv
premier was, vergleed dit elan
tot het in 1989 zozeer was
gèërodeerd dat het land in de
ban was van een anti-Gandhi-
golf. Wat eerst als deugd werd
gezien, werd nu een vloek.
Gandhi, die beter Engels sprak
dan Hindi werd beschimpt om
zijn arrogantie, die eerder on
handigheid was en menselijke
schuwheid dan een werkelijke
levensinstelling. Gandhi was
ontoegankelijk maar in een
strikt persoonlijk contact was
de kleinzoon van Nehru aan
genaam gezelschap. Tot hij
zichzelf gedwongen voelde
vormelijk te worden, omdat
hij zich buiten zijn eigen ui
terst kleine kring bewoog. Dis
sidenten uit zijn partij zoals
ex-minister van defensie V.P.
Singh slaagden erin de Con
gres I in 1989 van een verkie
zingsoverwinning af te hou
den. Gandhi moest onwennig
in de oppositiebankjes plaats
nemen en ondernam de moei
lijke taak zijn partij te her
structureren. Daarbij maakte
hij eigenlijk alleen maar vijan
den.
Corruptie
Het was allemaal zijn eigen
schuld, zeiden velen in India.
Zijn regering was geplaagd
door corruptie-schandalen en
met name steekpenningen,
ontvangen van de Zweedse
wapenfabriek Bofors, speelden
Gandhi in de campagnes sinds
1989 danig parten. Vergeten
was dat hij het land had gemo
derniseerd, althans een aanzet
daartoe had gegeven; zozeer
dat er gedurende de vijf jaar
dat hij premier was, een nieu
we klasse ontstond: een mid
denklasse, die India ook eco
nomisch een sprong vooruit
bracht op de ladder van de
ontwikkeling. En dat hij India
in de Derde Wereld een presti
ge had bezorgd als leidend na
tie.
Gandhi, die ondanks de Bo-
fors-affaire altijd het imago
van onkreukbaarheid heeft
weten te behouden, werd
vooral in de laatste jaren van
zijn premierschap de arrogan
tie van de macht verweten,
maar na zijn val in november
1989 en ook tijdéns de afgelo
pen verkiezingscampagne trad
een andere, bijna herboren
Gandhi op de voorgrond. Hij
was nog steeds de ietwat verle
gen, maar niettemin welbe
spraakte man wiens zachte
stem velen in vervoering
bracht. Maar hij toonde zich
ook een man van het volk,
door dorpen in te trekken,
persoonlijk de problemen van
de arme plattelandsbevolking
aan te horen en waar mogelijk
oplossingen aan te dragen.
Hoewel zijn leiderschap verre
van onbetwist was, stort zijn
dood zijn partij, in een crisis.
Gandhi en de Congres I waren
hoe dan ook synoniem. „Met
hem is ook een stukje India
gestorven", zei één van zijn
politieke tegenstanders kort na
zijn dood.
Pronk: „Gandhi
was innemende
persoonlijkheid"
LONDEN De moord op
ex-premier Rajiv Gandhi
was „historisch onvermij
delijk", want „hij had de
heilige tempel onteerd"
van de sikhs in Amritsar
in de Noordindiase staat
Punjab, zo hebben naar
onafhankelijkheid stre
vende sikhs in Londen ge
zegd.
Het Tamil-front voor de be
vrijding van Sri Lanka heeft
„niets te maken" met de
moord op ex-premier Gandhi,
zo deelde een woordvoerder
van de Tamil-tijgers in Lon
den mee. „Het is altijd jammer
dat iemand sterft, maar voor
Gandhi, net als voor Indira
Gandhi vóór hem, was het his
torisch onvermijdelijk: allen
die de gewijde tempel schen
den, sterven", aldus Jagjit
Singh Chohan, de president
van Khalistan, de „onafhanke
lijke republiek van de sikh-na
tie".
„Ik geloof niet in de macht
van kogels", aldus Chohan die
zei niet te weten wie achter de
aanslag op Gandhi zat. „Maar
ik geloof dat de gebeden een
kracht hebben, en de dood van
Gandhi is een antwoord op
onze gebeden". Chohan Hij
voorspelde dat India aan de
vooravond van een golf van
geweld staat en dat „in de ko
mende dagen duizenden men
sen gedood zullen worden".
Wereld geschokt
De wereld heeft geschokt ge
reageerd op de moordaanslag
op Rajiv Gandhi. De minister
van buitenlandse zaken van
Pakistan, de traditionele vij
and van India, zei „diep ge
schokt en zeer bedroefd te zijn
over de tragedie die India ge
troffen heeft". De Pakistaanse
president, Ghulam Ishaq
Khan, noemde de moord een
„laffe terroristische daad".
De Srilankaanse president,
Ranasinghe Premadasa, noem
de de aanslag „barbaars". Chi
na omschreef de vermoorde
premier als „een goede vriend
van het Chinese volk" die veel
heeft bijgedragen „aan de ver
betering van de betrekkingen
tussen China en India". Beide
landen voerden begin jaren
zestig een grensoorlog.
President George Bush van de
Verenigde Staten noemde de
moord op de Indiase ex-pre
mier een tragisch verlies. „Ik
weet niet waar het heen gaat
met de wereld", aldus Bush.
„Barbara en ik waren goed be
vriend met Gandhi en zijn
vrouw". Het Huis van Afge
vaardigden nam een minuut
stilte in acht nadat het kennis
had genomen van de moord-
Sovjetleider Michail Gorbats-
jov zei in een condoleantietele-
gram aan de Indiase president,
Ramaswamy Venkataraman,
diep geschokt te zijn over deze
„vreselijke misdaad". India
onderhield als lid van de Be
weging van Niet-gebonden
landen sinds zijn onafhanke
lijkheid goede relaties met
Moskou.
De secretaris-generaal van de
Verenigde Naties, Perez de
Cuellar, betuigde eveneens
zijn medeleven in een tele
gram aan Gandhi's Italiaanse
vrouw Sonia. Perez de Cuellar
liet zich lovend uit over de bij
drage van de „opmerkelijke
politieke leider" en „zijn inspi
ratiebron" aan de politiek in
zowel binnen- als buitenland.
Premier John Major van
Groot-Brittannië zei in een
eerste reactie: „India heeft in
Gandhi een zeer dapper man
verloren, maar de Indiase de
mocratie overleeft deze slag".
De moord op Gandhi is af
schuwelijk, zo liet de Franse
premier Edith Cresson in Pa
rijs weten. „Een moord is altijd
afschuwelijk", zei Cresson.
DEN HAAG De Neder
landse regering heeft met
afschuw en verslagenheid
gereageerd op de moord
op de Indiase oud-premier
Rajiv Gandhi. De regering
zegt in een verklaring dat
India in Gandhi een inspi
rerend leider heeft verlo
ren.
Minister Pronk van ontwikke
lingssamenwerking verwacht
niet dat de moordaanslag de
politieke instabiliteit van het
land zal vergroten. De be
windsman meent eerder dat
India de aanslag snel te boven
zal komen. Volgens Pronk was
Gandhi een innemende per
soonlijkheid, die eerder tech
nocraat dan politicus was.
„Gandhi is als politicus de
laatste jaren sterk gerijpt, hoe
wel hij de politiek nooit heeft
geambieerd. Ik denk dat zijn
betekenis nog had moeten ko
men", aldus Pronk.
Gandhi, die na enkele corrup
tie-schandalen terug moest
treden als premier is, volgens
Pronk zelf gevrijwaard geble
ven van alle aantijgingen.
Rajiv Gandhi was er niet de
persoon naar om persoonlijk
gewin na te streven". Pronk
denkt niet dat Gandhi het ver
scheurde land wezenlijk had
kunnen verenigen. „Maar de
Congrespartij van Gandhi zou
je als unificerende partij wel
moeten verwelkomen. Ik ver
moed dat de moord op Gandhi
de terugkomst van de Con
grespartij in de regering be
spoedigt", aldus de minister
van ontwikkelingssamenwer
king.
Volgens de bewindsman, die
Gandhi een aantal keren per
soonlijk heeft gesproken, is de
chaos in India in de eerste
plaats te wijten aan religieuze
en nationalistische tegenstel
lingen en niet zozeer aan de
grote tegenstellingen tussen
arm en rijk. Het geweld in het
land met 700 miljoen inwoners
wordt vooral veroorzaakt door
Tamils, sikhs en fanatieke
moslims.
Staking in Polen
Bij het openbaar-vervoerbedrijf van Warschau besloot men gisteren het werk erbij neer te leggen.
De staking van de werknemers zorgde voor grote chaos en lange files In de Poolse hoofdstad.
FOTO: EPA
Geen krant ontvangen Bel tussen 18.00 en
19 00 uur, zaterdags tussen 14.00 en 15.00
uur, telefoonnr.071-122248 en uw krant
wordt nog dezelfde avond nabezorgd.
HET LEVENDE EILAND
r- Tegen het aanbreken van de dag zendt de spion nog-
jen bericht uit en wanneer direct daarop het antwoord
Titkleedt hij zich snel en smeert zich in met een pasta, die
hen heeft meegegeven. Het vet zal hem tegen de koude
men en bovendien bevat het een middel, dat de haaien
afstand houdt. Dan wringt hij zich door de patrijspoort en
n zee. Met krachtige slagen verwijdert hij zich van het,
lat gewoon zijn koers vervolgt. Op de brug heeft men
blijkbaar niets gemerkt. Het is nog schemerdonker en van de
'Walrus' is niets te zien. Telkens geeft de spion met zijn 'vulpen'
opnieuw signalen, op deze wijze de 'Walrus' naar de plaats lood
send, waar hij rondzwemt. Het wemelt van de haaien, maar zij
wagen het niet de zwemmer te naderen. Na een half uur doemen
de omtrekken van een schip aan de horizon op: het is de 'Wal
rus' die zijn passagier komt afhalen.
(ADVERTENTIE)
Miele inbouwapparaten voor
optimaal komfort in uw keuken
Miele-Keuken-Centrum "Leiden".
Korevaarstraat 11tel. 071 -149859.
ADDIS ABEBA De gis
teren naar Zimbabwe ge
vluchte president Mengis-
tu van Etiopië heeft zijn
land ruim dertien jaar be
stuurd met een meedo
genloosheid die hem van
onbekend soldaat maakte
tot de absolute leider van
het marxistische regime
dat hij uit de as van een
feodaal keizerrijk op
bouwde.
De strijd tegen de opstanden
die In 1962 in Eritrea en in
1975 in Tigre begonnen, slokte
meer dan de helft van de na
tionale begroting op en verer
gerde de verpaupering van de
51 miljoen inwoners van het
land, volgens de Wereldbank
de armsten ter wereld.
Etiopië staat ook nu weer voor
een omvangrijke droogte die
7,3 miljoen mensen met de
dood bedreigt. Meerdere
droogten en hongersnoden en
het falen van Mengistu's land
bouwbeleid dwongen Etiopië
voortdurend een beroep te
doen op internationale voed
selhulp, ook al is negentig pro
cent van de bevolking boer.
Het afgelopen jaar deed Men-
gistu officieel afstand van de
marxistisch-leninistische ori
ëntatie en beloofde hij een
vrijere economie en een ope
ner politiek systeem. Hij deed
echter weinig meer dan het
verwijderen van de giganti
sche portretten van Marx en
Lenin op openbare plaatsen.
In 1974 sloot Mengistu, toen
burgemeester, zich aan bij een
groep legerofficieren die kei
zer Haile Selassie afzetten, de
belangrijkste bondgenoot van
de Verenigde Staten in Afrika.
Drie jaar later, na zijn rivalen
uit de weg te hebben geruimd,
was hij de hoogste leider. Hij
begon in 1977 een terreurcam-
pagne tegen opponenten en
liet volgens mensenrechtenor
ganisaties duizenden mensen
vermoorden. Sinds de coup
van 1974 zijn door honger,
burgeroorlog en politieke zui
veringen zeker 2 miljoen men
sen om het leven gekomen.
Met zijn veiligheidsdiensten
hield hij het land jarenlang in
een ijzeren greep. Volgens
schattingen zijn zo'n 80.000
mensen „verdwenen".
Mengistu richtte in 1984 de
marxistisch-leninistische Ar
beiderspartij van Etiopië op. In
1987 doopte hij het land in de
Volksdemocratische Republiek
van Etiopië, waarmee hij for
meel afstand deed van zijn mi
litaire rang om de eerste bur
gerpresident te worden.
Hii laadde enorme internatio
nale kritiek op zich door in
1984 een droogte en hongers
nood in het noorden van Etio
pië te negeren terwijl hij met
gulle hand geld stak in de vie
ring van de tiende verjaardag
van de revolutie. Tienduizen
den mensen stierven de hon
gerdood voor Mengistu toe
stemming gaf voor internatio
nale hulp.
Onder zijn bewind werden,
vaak met geweld, honderddui
zenden boeren geronseld voor
een volksmilitie om tegen de
opstandelingen te vechten.'
Duizenden anderen, onder wie|
jongens van 14 of nog ionger,'
moesten dienst doen in het ge
wone leger, het grootste van
donker Afrika. Mengistu werd
zelden in het openbaar gezien.
In de heuvelachtige hoofdstad
reisde hii in konvooien van zes
tot twaalf wagens met geblin
deerde ramen om te verhinde
ren dat men kon zien in welk
voertuig hij zat. Dat de macht
van Mengistu tanende was,
bleek vorige maand al toen
een aantal academici hem
straffeloos kon vragen af te
treden in ruil voor een staakt-
het-vuren.
