lebutant Thomése
innaar van AKO-
iteratuurprijs
Madonna: „Ik wil mijn roem als
een spreekgestoelte gebruiken
LST weet toon
van komedie
niet te treffen
Jury filmfestival fel bekritiseerd
Nietes voor directie van
pkel Stips Productions
'Yesterday' meest gespeeld in VS
3^ST/RTV
OeidóQ Souoa/nt
WOENSDAG 22 MEI 1991 PAGINA 13
CHT De rechtbank in Utrecht heeft gisteren
e directeuren van Peekel/Stips Productions we-
belastingontduiking veroordeeld tot een boete
D.000 gulden en een dienstverlening van 160 uur.
jjhen was een celstraf gevorderd van acht maanden waar-
>r maanden voorwaardelijk en boetes van 100.000 tot
lulden. De drie directeuren, vooral bekend als producen-
h televisie-programma's als 'Wordt Vervolgd' en 'Ducker
ÏÏenrijn', hadden van 1985 tot en met 1987 ruim 600.000
pTte weinig opgegeven aan inkomsten- en venootschapsbe-
ij Dat geld hielden ze buiten de boekhouding en maakten
I een omweg over naar een rekening in Zwitserland. De
ank hield bij haar vonnis rekening met de nadelige publi-
Jie deze zaak heeft gehad voor de directie. Ook het ge-
rUberouw én het al terugbetalen van een flink deel van het
;en bedrag speelde een rol.
i in hun glorietijd
I FOTO: AP schreven.
PARIJS 'Yesterday' van de Be
atles is het meest gespeelde lied op
de Amerikaanse radio en televisie
sinds 1955. Dat blijkt uit gegevens
vantwee organisaties van Britse
tekstschrijvers.
Volgens de lijst van de BMI (British
Musical Industry) en PRS (Performing
Rights Society) staan in de top vijf van
de meest gedraaide songs uit de afgelo
pen 36 jaar vier Beatles-composities. Op
de eerste plaats staat 'Yesterday', 'Some
thing' is nummer drie, 'Michelle' en
'Hey Jude' bereikten respectievelijk de
vierde en de vijfde plaats. 'Something' is
van de hand van George Harrison. De
andere drie liedjes zijn door het duo
John Lennon en Paul McCarthy ge-
De groep uit Liverpool neemt het leeu-
wedeel van de top-30 van deze jaren
voor zijn rekening. De Beatles staan met
nog zes andere nummers in deze lijst.
('Let it be' (op nummer zes), 'And I love
her' (op 12), 'The long and winding
road' (op 15), 'Eleanor Rigby' (op 19),
'Here comes the sun' (op 21), Here, the
re and everywhere' (op 22) en 'Penny
Lane' (op 23). De prestaties van de
groep krijgen nog meer glans door de
successen van twee individuele leden
van de band. George Harrison bereikt
plaats zeven met zijn 'My Sweet Lord'
en John Lennons 'Imagine' is goed voor
een zeventiende positie. Slechts een an
dere zanger staat met meer dan een
compositie in de lijst. Elton John scoor
de driemaal met 'Your song', 'Daniel' en
'Goodbye yellow brick road'.
Eurosport zendt weer uit
BRUSSEL De sportzender Eurosport
zendt vanaf vandaag weer uit. Na gesprek
ken met de Europese commissie stond niets
het hervatten van de uitzendingen meer in
de weg, aldus een woordvoerder van de
sportzender.
Eerder was het de Europese Commissie die
naar aanleiding van een klacht van Euros-
ports concurrent Screensport de uitzendin
gen verbood. Screensport klaagde dat er
sprake was van concurrentievervalsing, om
dat Eurosports moedermaatschappij BSB een
exclusief contract had met EBU, de Europe
an Broadcasting Union, waarin alle grote tv-
maatschappijen in Europa samenwerken. Nu
Eurosport een verbintenis is aangeaan met
de Franse zender TF 1 is er van concurren
tievervalsing geen sprake meer. Vanavond
al zal Eurosport een verslag brengen van de
UEFA-cupfinale tussen AS Roma en Inter
Milan.
ERDAM Uitein-
ging de AKO-Lite-
prijs dus naar een
int. P.F. Thomése,
er van de histori-
verhalenbundel
ind', werd gister-
de niet meer zo
sende winnaar van
js die dit jaar meer
it onder kritiek van
ierlandse literatuur-
kwam te liggen.
id' voldoet volgens ve-
een van de weinige ge
ëerde boeken aan de
ANllingen die indertijd bij
elling van de prijs naar
!t werden gebracht, en
de de nadruk ligt op het
pnd proza'. Slechts drie
ertt zes boeken voldeden
ie kwalificatie: 'Zuid-
'Altijd de Vrouw' van
h Meijsing en 'Litte-
fan Patricia de Marte-
De andere drie boeken
)|meer gekozen te zijn
ge de persoonlijke voor
van individuele juryle-
érse Bekken' van Anne
is een kinderboek,
Gezelle' van Michel
n jr Plas een, overigens
'and geschreven, biogra-
Van Dis' 'Beloofde
neer een journalistiek
lag dan een literair
;c" lunt.
et
k zes nominaties kan
al het geharrewar, de
ken en de felle kritiek,
de hebben met de uit-
*^ke keus van de jury,
st(rigens niet eenstemmig
het oordeel kwam. Op-
jk genoeg was de
concurrent van Tho-
et 'Altijd de Vrouw', of
:ns', maar Van der
Mijnheer Gezelle', zo
maakte juryvoorzitter Bolke-
stein gisteren bekend. Pas na
lang beraad bleken er meer
stemmen te zijn voor Thomése
dan voor Van der Plas. De
eerste heeft „een zorgvuldig
heid in stijl die in geen van de
andere ingezonden werken
wordt aangetroffen. 'Zuidland'
is een literaire bezinning op de
betekenis van de dood in het
leven. Het respect voor de ern
stige toon van dit proza, de be
wondering voor het vermogen
van deze auteur om een volko
men eigen wereld op te roe
pen, van Hollandse mensen in
wat naar tijd en plaats uithoe
ken van het menselijk bestaan
genoemd kunnen worden, en
de bewondering voor zijn
groot stilistisch talent, hebben
het uiteindelijk dan ook ge
wonnen van alle andere over
wegingen die de jury heeft ge
had", aldus het juryrapport.
Kroon
'Mijnheer Gezelle' werd door
de jury gezien als de kroon op
het werk van Michel van der
Plas, die eerder onder meer
poëzie en cabaretteksten
schreef, documentaires maakte
en werk vertaalde. Hoe klein
de marge binnen de jury, be
staande uit Bolkestein, Louis
Ferron, Marcel Janssens, Wam
de Moor en John Peereboom,
ten faveure van Thomése was,
mag blijken uit het juryrap
port. „Het beraad van de jury
heeft zich tijdens de laatste
vergaderingen vrijwel onmid
dellijk geconcentreerd op de
vraag of zij de voorkeur
moest geven aan een gevestig
de auteur, in dit geval Michel
van der Plas, of aan de de
butant Thomése", zo meldt het
juryrapport. Het feit dat Van
der Plas er in is geslaagd het
werk van vele voorgangers op
literaire wijze te verwerken,
acht de jury een grote verdien
ste.
'Zuidland' bevat drie verhalen,
die door onze recensent Jan
Verstappen werden omschre
ven als „veelbelovend". Het
eerste beschrijft de ellende die
het gevolg is van een storm
aan de Nederlandse kust, tus
sen Noordwijk en Leiden. In
het tweede verhaal gaat het
om de verloren illusies van de
Zeeuwse familie Roggeveen,
waar vader en zonen geheel in
de ban zijn van de grootse ont
dekking van het Zuidland, een
nog te vinden werelddeel in
de wateren ten zuiden van In
dia. Ook in het derde verhaal
in dit boekje is een soortgelijk
thema (verval, ziekte, onder
gang, vernietiging), aan de
orde. Verstappen heeft echter
ook kritiek op Thomése. „Zijn
taal is nog lang niet effectief
genoeg, zijn beelden zijn al te
overheersend en daardoor niet
werkzaam. Waar de suggestie
had moeten volstaan, is een
overvloed aan gruwelijkhe
den", aldus Verstappen, die de
AKO-prijs overigens verder
omschreef als „een ridicuul en
onzinnig circus".
Domkoppen
De jury van de AKO-litera-
tuurprijs, door schrijver Maar
ten 't Hart, die volgend jaar
zelf in de jury plaatsneemt
omschreven als „seniele dom
koppen", dacht daar dus an
ders over. Thomése zelf had
gisteren direct na de uitrei
king absoluut niets te melden,
maar toonde zich uiteraard
ewrg ingenomen met de
cheque van 50.000 gulden die
aan de prijs verbonden is.
De uitreiking van de prijs was
direct te volgen in het tv-pro-
gramma 'NOS-laat', waarin
het woord AKO zo vaak viel
dat, als dat was gebeurd in
STER-zendtijd, de bekostiging
van het omroepbestel geen en
kel probleem meer zou zijn.
Uit de uitzending viel wel op
te maken dat de naamgever
van de prijs zelf na alle kritiek
overweegt een andere aanpak
bij de nominaties te kiezen.'
Een beperking van het genre
bijvoorbeeld zou het overwe
gen waard zijn, aldus Jef van
Gooi, bestuurslid van de AKO.
Daarmee zouden discussies
over de vraag of een biografie,
reisverslag of kinderboek wel
in aanmerking zouden moeten
komen voor de prijs kunnen
worden voorkomen.
De huidige prijswinnaar zal
het allemaal een zorg zijn.
Thomése, oud-journalist van
het Eindhovend Dagblad, die
enkele jaren geleden besloot
zich geheel aan het schrijven
van literatuur te wijden en de
journalistiek, („toch een ser
pentenclub", aldus Thomése)
vaarwel te zeggen, heeft met
de prijs in één klap zijn naam
definitief gevestigd.
KOOS VAN WEES
Het Leidsch Studenten Tooneel
speelt Alles voor de tuin van Giles
Cooper, bewerkt door Edward Al-
bee. Vertaling: Ernst van Altena. Re
gie: Janne Jansen. Gezien op 21 mei
in de Stadsgehoorzaal. Herhalingen
tot en met vrijdagavond.
„Zingt allen uit het middenrif/
en jubelt allen mee/ de wereld
is een schouwtoneel/ o, roem
rucht L.S.TDe remmen los,
de maskers af/ voor het grote
demasqué/ de wereld is een
schouwtoneel/ o, roemrucht
L.S.T."
Het L.S.T. is het Leidsch Stu-
dententooneel, de toneelclub
van studentenvereniging Mi
nerva. Zo'n versje is daar deel
van het spel, al werd het he
laas niet vooraf gezongen. Ze
spelen deze week 'Alles voor
de tuin', een sociale satire van
Giles Cooper, die werd verge
ten en herontdekt na de tek
stuele bewerking die Albee er
van maakte.
In 'Alles voor de tuin' leven
Richard en Jenny door de nor
men van de buurt gedwongen
op te grote voet. Dan duikt
mevrouw Toothe op die wel
weet hoe Jenny flink wat kan
bijverdienen. Met het geld
wordt een tuinfeestje georga
niseerd, met kaviaar, goed
voor de sociale contacten. Dan
komt haar man achter het
soort bijverdienste, hij is
woest. Op het feestje blijkt dat
de gezinnen uit de buurt op
dezelfde manier hun status
symbolen financieren. Als dan
de huisvriend te veel weet en
dronken is, worden de uiterste
consequenties getrokken en zit
iedereen met vuile handen.
Alles voor de tuin is een ko
medie, maar een wrange. Tus
sen de komische en soms licht
absurde ontwikkelingen door
krijgen we een blik op de tra
ditionele man-vrouw verhou
ding en het alledaagse racisme
in het middle-classmilieu. De
manier van praten en het toe
komstperspectief van corpsstu
denten past natuurlijk goed in
die wereld. Wat dat betreft
was het stuk goed gekozen.
Het LST speelde het netjes,
zeer verstaanbaar, en met hier
en daar duidelijk talent. Toch
riep de voorstelling bij mij een
tweeslachtige reactie op. Ik
vind het moeilijk om vast te
stellen waarom, maar het stuk
boeide me niet erg. Toch was
ik verrast dat het inclusief
pauze bijna drie uur duurde.
Inclusief lichtstoringen ook;
van de sfeer van het boven
zaaltje was voor het decor
goed gebruik gemaakt, maar
een goed geoutilleerd kunsten
centrum is de Stadsgehoorzaal
bepaald nog niet.
Het grootste bezwaar vond ik
dat regisseuse Janne Jansen
vooral naar realisme zocht in
het stuk, en de komische en
absurde kanten ervan te wei
nig tot hun recht liet komen.
Realisme is moeilijk bevredi
gend te halen met amateurs en
ook komediespelen is een vak
apart. Wanneer dat gebeurde,
lag dat aan de kwaliteiten van
enkele spelers op dat gebied,
en niet aan een weloverwogen
concept. Josje Stoorvogel als
Jenny kon dat bijvoorbeeld,
en Pieter Schell (huisvriend
Jack) in een mooie dronken-
mansscène. Thomas Loudon
als Richard begon zijn moeilij
ke rol niet slecht, maar was te
vlak in zijn woede.
De timing had in het algemeen
levendiger en flitsender ge
kund en vrijen, vechten, ruzie
maken en lachen op het podi-
'um blijft altijd moeilijk. O ja,
en met een Martini bedoelen
ze in Amerikaanse stukken
hoogstwaarschijnlijk geen wit
te vermouth, maar de cocktail
met dry gin.
CANNES Het filmfesti
val van Cannes werd vori
ge week beheerst door
zangeres en actrice Ma
donna. Hoewel het festi
val werd opgeluisterd
door filmsterren als Ro
bert De Niro, Arnold
Schwarzenegger en Eddy
Murphy, had iedereen het
over de enige echte ster in
de stad: Madonna, die in
Cannes haar film 'Truth
or Dare: In Bed with Ma
donna' kwam aanprijzen.
De publiciteit rondom 'In bed
met Madonna', een documen
taire van de 24-jarige regisseur
Alek Keshishian over de
'Blond Ambition Tour' waar
mee Madonna vorig jaar de
wereld rondging, is de laatste
fase van het Blond Ambition
project, dat twee jaar in beslag
heeft genomen. Madonna
heeft sinds 1989 geen vakantie
meer gehad en de afgelopen
weken heeft ze niets anders
gedaan dan in en uit het vlieg
tuig stappen, op weg naar be
sprekingen, persconferenties,
interviews en andere promo
tie-activiteiten. De vermoeid
heid straalt uit haar wijd open
gesperde ogen, die meer opval
len dan haar nieuwe stijl-brui
ne kapsel. Met haar indringen
de blik lijkt ze de waarschu
wende woorden van de eerste
minuut van het interview
kracht bij te willen zetten.
„Veel mensen komen me in
terviewen terwijl ze zich al
een mening hebben gevormd
en het stuk al hebben geschre
ven", zegt ze. „Veel journalis
ten proberen me te portrette
ren als prikkelbaar, nukkig,
veeleisend, bazig en arfogrant.
Dat is tijdverspilling en zo ver
moeiend en niet het enige wat
er over mij te zeggen valt. Nie
mand heeft maar een kant".
De nu 31-jarige ster wil haar
masker afzetten en als een se
rieuze artieste worden beoor
deeld. Vandaar de zeer per
soonlijke film, waarin ook
haar vrienden, familie en (ex)
vriendjes optreden. „Soms is
het nodig jezelf nader te ver
klaren", aldus Madonna. „En
het is niet alleen een film over
mij. Het gaat over de waanzin
van het beroemd zijn, over fa
milies en de kwesties en pro
blemen in het leven van ieder-
Aanval
Acteur en ex-geliefde Warren
Beatty verwoordt in de film
het standpunt dat de film
eerder het produkt is van haar
exhibitionistische neigingen,
dan van haar artistieke gedre
venheid. Hij merkt op dat ze
„niet zonder camera wil leven,
laat staan praten". Madonna
pareert de aanval: „Dat zegt
iets over Warren Beatty, niet
over mij. Hij wil niks van
zichzelf blootgeven".
Er is veel opschudding ge
weest over de openlijke homo
seksualiteit in de film. „Het is
waar dat ik gefascineerd ben
door de homocultuur", zegt
Madonna. Zes van de zeven
dansers in de Blond Ambition
show waren homoseksueel. ,Ik
vind dat dat zij verkeerd be
grepen worden, net als ik. Ik
voel hun vervolging, maar ook
hun gevoel voor humor; en
hun bereidheid op een oncon
ventionele manier met seksua
liteit om te gaan is heel inter
essant voor mij. Ze aanvaar
den mijn behoefte om zowel
de mannelijke als de vrouwe
lijke kant van mijzelf te ver
kennen".
Madonna's scheiding van ac
teur Sean Penn kan ook in dit
licht worden gezien. „Sean
wilde een vrouw, iemand die
veel moederlijker en verzor-
gender is dan ik bereid was te
zijn. Ik vocht tegen dat con
ventionele idee van hoe een
vrouw zich gedraagt en ik rea
liseerde me dat het voor mij
niet mogelijk is een relatie te
hebben als de man geen voe
ling heeft met zijn eigen vrou
welijke kant".
Dwaas liefdesduet
Madonna's drang om anderen
te confronteren met wat zij
ziet als hun emotionele tekor
ten, leidde onlangs tot een psy-
chologisch-muzikaal steekspel
met Michael Jackson. „Hij
stelde voor om samen een
nummer te schrijven. Ik zei
meteen al dat ik geen zin had
in een dwaas liefdesduet. Dat
kan hij met iedereen. Ik zei te
gen hem: 'Laten we denken
aan waar jij voor staat en waar
ik voor sta'. Want met Michael
is het zo dat hij in zijn muziek
eigenlijk nooit een standpunt
inneemt".
Het duurde lang voor Jackson
ergens mee kwam. „Michael
was altijd erg Vaag. Dus ik
gooide hem dingen toe, om een
reactie uit te lokken. Ik had
duizenden ideeën voor de vi
deoclip. Maar ja, weet je, ik
heb thuis een prachtige kunst
collectie en fotoboeken met
naakten en zo, en hij keek er
naar alsof het pornografie
was". Het project ketste af.
Madonna's niet aflatende zelf
onderzoek heeft muzikaal ge
zien vrucht afgeworpen. Haar
twee grote hits van het afgelo
pen jaar, 'Justify my Love" en
'Rescue Me' hebben een
krachtige erotische lading en
gaan emotioneel een stuk die
per dat de gewiekste dico-pop
waarmee ze beroemd werd.
„Mijn muzikale carrière was
toeval. Ik kreeg in 1982 een
platencontract en ging toeval
lig die kant op. Maar ik had
steeds minder behoefte aan de
oppervlakkigheid ervan. Ik
heb meer in mijn onderbewus
te gegraven en mijn muziek
heeft zich daardoor ontwik
keld".
Alek Keshishian vat 'In bed
met Madonna' samen als: „in
psychoanalyse zijn en de hele
wereld laten toekijken". Ma
donna heeft daar geen enkel
probleem mee. „Ik heb nog
steeds mijn gezonde verstand.
Ik ben bereid mijn privéleven
op te offeren als het de manier
waarop mensen naar hun le
ven kijken en omgaan met
hun fobieën kan veranderen".
„Ik wil mijn roem gebruiken
als een spreekgestoelte, ik wil
mijn mond opendoen zodat in
de toekomst mensen niet meer
zullen worden vervolgd om
hun levenswijze. Ik zeg niet
dat dat meteen zal ophouden,
maar binnen vijf, of misschien
tien iaar zal wat ik nu doe ef
fect hebben, in positieve zin",
(c) The Sunday Times, Londen
PARIJS De Franse
krant Le Monde heeft gis
teren de vloer aangeveegd
met de jurering op het 44-
ste jaarlijkse filmfestival
in Cannes.
De tien leden tellende jury, die
werd voorgezeten door de re
gisseur Roman Polanski, ken
de maandagavond maar liefst
drie hoofdprijzen toe aan de
Amerikaanse film Barton
Fink, gemaakt door de broers
Joel en Ethan Coen. Barton
Fink, een sardonische kome
die over het leven in Holly
wood, werd uitgeroepen tot de
beste film met de beste man
nelijke acteur en de beste re
gie. „Waarom niet alle andere
prijzen?", zo bespotte Le Mon
de het jurybesluit. „Het is een
provocatie, de onbegrijpelijke,
ongerechtvaardigde, dictatori
ale manier waarop de jury liet
weten dat een film op het fes
tival hoog boven de andere
uitstak". Volgens Le Monde
doen de „onevenwichtige en
ongebalanceerde" toekennin
gen geen recht aan de ver
scheidenheid en de kwaliteit
van de andere op het festival
vertoonde films. De Deense
regisseur Lars von Trier gooi
de op een persconferentie na
afloop van de prijsuitreiking
de door hem gewonnen prijs
kwaad weg, omdat zijn film,
de politieke thriller Europa,
slechts twee minder belangrij
ke prijzen had gekregen. De
Deen had zich volgens de Ko-
penhaagse krant BT beledi
gend uitgelaten tegenover Po
lanski nadat hij op het podium
was geroepen om zijn prijs in
ontvangst te nemen. „Wat
moet ik zeggen? Heel veel
dank. Ik wil de dwerg en de
jury bedanken", had Von
Trier volgens BT gezegd.
