Russen zoeken in chaos steun bij kerk
foidóe (Sou/to/^
Verzekeren van dominees, een vak apart
Heel weinig christelijke gezinnen zetten deuren open
kerk
wereld
Geketend protest tegen
herbegrafenis Mindszenty
Ceidóc0outmit
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
DOORN De Open Huis-beweging van de evangelische orga- de waaraan de buurt het gastvrije gezin kon herkennen.
Ceidóe Qowuvnt
DINSDAG 30 APRIL 1991 PAG1
DOORN De Open Huis-beweging van de evangelische orga
nisatie Agapè is geflopt. Nog geen 300 christelijke gezinnen
hebben de afgelopen twee jaar hun huis voor de buurt openge
steld en „dat hadden er op z'n minst enkele duizenden moeten
zijn", geeft directeur H. Pruis toe.
De Open Huis-deelnemers worden geacht gastvrij te zijn voor
mensen in hun directe omgeving. Als eenmaal een goede rela
tie is opgebouwd, kan ook het Evangelie ter sprake worden ge
bracht, legt Pruis uit. „Als vreemde kom je nu eenmaal vrij
moeilijk binnen bij de mensen."
De directeur heeft de indruk dat de deelnemers zich echter te
veel verplicht voelden tot evangelisatie-activiteiten. Hun adres
stond geregistreerd bij Agapè, dat tegen vergoeding vier keer
per jaar voor toerusting zorgde en een Open Huis-bordje lever
de waaraan de buurt het gastvrije gezin kon herkennen.
Daarnaast hebben evangelische christenen „zelfs hele posi
tieve en meelevende mensen" kennelijk net als vele ande
ren de neiging om zich op zichzelf terug te trekken en niet
eens de moeite te nemen om hun buren te leren kennen. Deze
ontdekking heeft Pruis ronduit „verbaasd".
Agapè heeft een punt achter het inititief gezet, maar zal de
Open Huis-gedachte „juist in deze tijd een uitstekende vorm
van evangelisatie" op een vrijblijvender manier gestalte ge
ven. Er is een video-cursus 'Het bereiken van je leefwereld'
samengesteld, die evangelische christenen leert „hoe zij hun
geloof op een praktische manier kunnen delen met hun bu-
Bijna alles komt voort uit
bijna niets
LENINGRAD Nu de
politieke, economische en
sociale chaos in hun land
toeneemt, zoeken de in
woners van de Sovjetunie
in groten getale geestelij
ke troost bij de Russisch-
Orthodoxe Kerk.
„Veel mensen wenden zich
nu tot de kerk, omdat zij zien
dat daar een hoekje is waar zij
nog vaste grond vinden", zegt
aartspriester Vladimir Soro-
kin van het Aleksandr Nevs-
kiklooster in Leningrad.
Volgens Sorokin is de kerk
nog de enige organisatie met
moreel gezag. „Niet de pries
ters, niet de patriarch, maar
de kerk zelf vertegenwoordigt
een reeks waarden. Mensen
zoeken zekerheid en er is bui
ten de kerk niets te vinden",
zegt Sorokin.
Na bijna 70 jaar van vijandig
heid tegenover de godsdienst
nam het parlement in oktober
1990 een wet aan die de vrij
heid van godsdienstoefening
waarborgt.
Volgens Sorokin zijn onge
veer 7000 kerkgebouwen die
sinds 1917 door het commu
nistische regime waren ontei
gend, aan de kerk teruggege
ven. Het patriarchaat in Mos
kou meldde in oktober vorig
jaar dat de kerk over 11.940
parochiekerken beschikte,
waaronder 1830 die door de
autoriteiten aan de kerk wa
ren teruggegeven.
Charitatief werk
De kerk mag zich sinds vorig
jaar met charitatief werk be
zighouden. Volgens Sorokin
wordt er in een voorstad van
Leningrad zelfs een gevange
niskapel gebouwd, waaraan
de gevangenen financieel bij
dragen. „Ik denk", zegt hij,
„dat onze samenleving een re
delijk normale verhouding
met de kerk zal bereiken.
Onze cultuur is verbonden
met het orthodoxe beeld van
schoonheid en ethiek", meent
hij.
Vele inwoners van de Sovjet
unie bekeren zich tot het
christelijk geloof. ,,U zult zien
dat in elke kathedraal hon
derden mensen zich bekeren.
Het aantal studenten aan ons
seminarie is de afgelopen tijd
verdubbeld. Wij hebben nu
480 mensen hier", zegt Soro
kin.
De mensen verwerpen de
chaos en wetteloosheid in hun
land: een golf van misdaad,
explosies van etnisch geweld,
conflicten tussen Moskou en
de 15 republieken en massale
stakingen. „Criminaliteit is
een teken des tijds. Het land
wordt niet meer door wetten
geregeerd. De misdaad is ge
groeid, omdat we het geloof in
de partij en de politieke lei
ders hebben verloren", meent
Sorokin.
Hij beschouwt het marxisme
als de wortel van alle kwaad.
„Ons volk lijdt al 70 jaar en
dat is te veel. Het marxisme
heeft ons te diep in de mod
der doen zakken. Het ergste
was, dat het individualisme
en daarmee de individuele
verantwoordelijkheid ver
dween". Dit leidde tot angst
die ook de intellectuelen en
de kerk ging beheersen. Nu is
er volgens Sorokin een perio
de aangebroken waarin de in
tellectuelen met de kerk sa
menwerken.
Dubbele moraal
Hij constateert een dubbele
moraal in deze tijd van veran
deringen. Als voorbeeld
noemt hij de president van de
Russische federatie, Boris
Jeltsin, die met Pasen deel
nam aan een door de televisie
Gezicht op (kerkelijk) Leningrad.
uitgezonden mis, hoewel hij
ongelovig is. „Ik ben niet te
gen Jeltsin. Ik denk juist dat
hij typerend is voor de twee
gezichten van onze maat
schappij. Hij stond rechtop tij
dens de dienst, maar hij
maakte geen enkele keer een
kruisteken. Als je naar de
kerk komt voor God, buig je
het hoofd en maak je een
kruisteken, maar Jeltsin deed
dat niet".
Sorokin vindt dit hypocriet.
Hij heeft meer waardering
voor de houding van presi
dent Michail Gorbatsjov. Deze
spreekt met de patriarch en
andere kerkelijke hoogwaar
digheidsbekleders, maar hij
gaat niet naar de kerk, want
hij is een communist, een on
gelovige. „Jeltsin wil een
spelletje spelen en het is erg
slecht als de kerk bij politieke
spelletjes betrokken gaat ra
ken", meent Sorokin.
Ondanks alle verbeteringen
in de relatie tussen kerk en
staat is er volgens Sorokin
nog een lange weg te gaan.
Met Pasen kon er voor het
eerst sinds tientallen jaren
een dienst worden gehouden
in de St. Isaackathedraal in
het centrum van Leningrad,
maar de autoriteiten hebben
nog altijd niet besloten de ka
thedraal, dat nu museum is,
aan de kerk terug te geven.
Zij staan alleen toe dat het ge
bouw twee keer per jaar, met
Kerstmis en Pasen, door de
kerk wordt gebruikt.
FOTO: AP
De staat reageert bijna auto
matisch nog vijandig op de
kerk. Bij de diensten met Pa
sen waren 2500 militairen ter
bewaking aanwezig. „Ik denk
dat zij uit geestelijke luiheid
naar de kerken waren ge
stuurd. Als de mensen vroe
ger naar de kerk gingen, wer
den zij door militairen tegen
gehouden. Door geestelijke
luiheid denken die nog altijd
dat gelovigen zich wanorder-
lijk gedragen", vermoedt So
rokin.
Iraakse christenen
vragen aandacht
voor lotgenoten
KEULEN Ongeveer 300
Assyrische vrouwen en kin
deren hebben maandag de
Dom in Keulen bezet om aan
dacht te vragen voor het lot
van de naar schatting 190.000
gevluchte Assyrische christe
nen uit Irak.
De bezetters hebben de
Rooms-Katholieke Kerk en
de Evangelische Kerk in
Duitsland opgeroepen zich in
te zetten voor de Assyrische
christenen. De Organisatie
voor Bedreigde Volken en de
Vereniging van Assyrische
christenen in Duitsland heb
ben zich achter de actie ge
schaard. Volgens beide orga
nisaties is over het lot van de
Assyrische christenen, in te
genstelling tot dat van de
Kurden, nauwelijks iets be
kend. De groep Iraakse chris
tenen vormt na de Kurden de
grootste minderheid in Irak.
Zij wordt bedreigd met ver
nietiging, sinds zij zich heeft
aangesloten bij de Kurdische
oppositie tegen Saddam Hus-
sayn, aldus de organisaties.
Het aantal Assyrische christe
nen in Irak wordt geschat tus
sen de 500.000 en een miljoen.
Hij kan weer
lachen, dé
zesenzestig
jarige
missionaris
Yves Caroff van
de Philipijnen:
na een maand
van gijzeling
werd hij gezond
en wel
vrijgelaten. Een
extremistische
moslim
organisatie had
hem gekidnapt
en eiste
aanvankelijk
losgeld. Zonder
een cent voor
hem te hebben
ontvangen,
lieten ze
uiteindelijk de
missionaris, een
Brit van huis uit,
vrij.
FOTO: AFP
MARIAZELL De Hon
gaarse mgr. Tibor Mesza-
ros heeft zich maandag
vastgeketend aan het hek
voor het graf van kardi
naal Joszef Mindszenty.
Hij protesteert hiermee
tegen de voorgenomen
verhuizing van Mindszen-
ty's stoffelijke resten van
Mariazell in Oostenrijk
naar Esztergom in Hon
garije.
Meszaros was de laatste secre
taris van Mindszenty (1892-
1975). Vlak voor zijn dood
heeft de Hongaarse primaat
hem gezegd: „Tibor, jullie mo
gen mijn stoffelijke resten pas
naar Hongarije overbrengen,
als de laatste Sovjet-militair
het land verlaten heeft." Aan
gezien dat moment nog niet is
aangebroken, verzet Meszaros
zich tegen de plechtige herbe
grafenis van Mindszenty, die
zaterdag 4 mei zal plaats heb
ben.
Meszaros, die zijn actie samen
met twee geestverwanten uit
voert, vindt ook dat de huidi
ge Hongaarse primaat Laszlo
Paskai „niet bevoegd is
Mindszenty naar huis te ha
len". Paskai heeft in 1986 in
een interview gezegd dat
Mindszenty „door zijn starre
houding de Hongaarse kerk
(grote schade heeft toege
bracht".
Mindszenty werd vorig jaar
door de Hongaarse regering
gerehabiliteerd. Hij werd in
1949 na een showproces op
beschuldiging van staatsge
vaarlijke activiteiten tot le
venslange gevangenisstraf
veroordeeld. Tijdens de Hon
gaarse opstand in 1956 kwam
hij vrij. Toen de opstand werd
neergeslagen vluchtte hij de
Amerikaanse ambassade in.
Na een akkoord tussen het
Vaticaan en de Hongaarse re
gering mocht hij in 1971 naar
Rome vertrekken. Drie jaar
later onthief paus Paulus VI
hem tegen zijn zin van zijn
functie van aartsbisschop.
Mindszenty overleed in 1975
in Wenen.
OCHTEN Het Gelder
se dorp herbergt een van
de 18.000 die Nederland
telt. Niets bijzonders, lijkt
het, maar er is sprake van
een uniek assurantiekan
toor. Directeur Wiebe
van Klaarbergen (50) ver
zekert uitsluitend theolo
gen, voornamelijk predi
kantenen daarin onder
scheidt hij zich van de
andere 17.999 verzeke
ringsadviseurs.
Van Klaarbergen was district
sinspecteur van een grote ver
zekeringsmaatschappij en had
de zes noordelijke provincies
onder zijn hoede. Hij fungeer
de als het gezicht van de
maatschappij naar de assuran
tiekantoren toe.
Hij werd vijf jaar geleden 45
jaar, besloot toen het roer om
te gooien en stortte zich in do
mineesland samen met zijn
vrouw; zij zegde haar baan als
verpleegkundige op en werk
te samen met haar man ze
ventig a tachtig uur per week
om 'Dominass' te krijgen zoals
ze dat voor ogen hadden. Op
het moment zijn behalve hij
en zijn vrouw nog drie werk
nemers in dienst, onder wie
zoon Hans (25).
Van Klaarbergen kwam in
zijn vorige functie in aanra
king met de Nederlandse
Bond van Predikanten. Van
Klaarbergen, een gerefor
meerd Fries van huis uit,
sprak de 'tale Kanaans' en
kende het kerkelijk erf op
zijn duimpje. Toen bleek dat
het assurantiekantoor van de
adviseur van de Nederlandse
Bond van Predikanten 'in de
verkoop' zat, zag hij gaande
weg steeds meer in een gespe
cialiseerd bedrijf.
Dominass had toen hij het be
drijf overnam zo'n 2000 predi
kanten geheel of gedeeltelijk
onder zijn hoede en dat was
een redelijk getal om mee te
beginnen. Nederland telt in
totaal zo'n 4000 predikanten
Van Klaarbergen kan dus
nog even vooruit.
„We gaan meer naar buiten
treden: het Dominass-infor-
matieboekje is klaar en we
zijn gestart met het plaatsen
van advertenties." Dominass
is blijkbaar nog lang niet uit
gegroeid, getuige de woorden
en het enthousiasme van de
beide heren Van Klaarber
gen.
Het is duidelijk dat er wel
brood in de dominees zit voor
een assurantiebedrijf. De
doelgroep op haar beurt heeft
blijkbaar behoefte aan een ge
specialiseerd bedrijf. Van
Klaarbergen senior: „De pre-
De dominees-verzekeraars zoon en vader Klaarbergen.
dikant heeft een bijzondere
rechtspositie en moet een
daarop toegesneden verzeke
ringspakket hebben.
Voor smeuiige details over
problemen in de pastorie, is
men bij Van Klaarbergen aan
het verkeerde adres. „Dat
vind ik een te tere zaak, het
ligt bij deze groep misschien
nog wel extra gevoelig." Hij
wil wel een redelijk neutraal
voorbeeld geven. „Een predi
kant steekt op zondagochtend
de straat over naar de kerk.
Hij zit al met zijn gedachten
bij de preek en vergeet dat er
ook nog gewone stervelingen
op de weg zijn. Een bromfiet
ser rijdt tegen de togakoffer
van de dominee, hij rijdt als
gevolg daarvan tegen een
auto en uiteraard zijn de voer
tuigen beschadigd. De verze-
FOTO: PERS UNIE
keringsmaatschappij denkt
'togakoffer werktijd, dus
kloppen we aan bij de werk
gever'. Ze dienen een schade
claim in bij de kerkeraad,
maar die is geen werkgever.
Dat soort misverstanden krijg
je vaker als de verzekering
niet de bijzondere omstandig
heden van een predikant
weet."
ERNA CORNELISSEN
IKON eist snel
uitbreiding zendtijd
HILVERSUM De IKON zal
de Raad van State vragen zo
spoedig mogelijk uitbreiding
van de zendtijd mogelijk te
maken. Dat heeft IKON-direc-
teur R. Haan maandag be
kendgemaakt. De IKON is
niet tevreden over de toezeg
ging van het Commissariaat
voor de Media dat de zendtijd
op televisie en radio per 1 ok
tober wordt uitgebreid. Vol
gens Haan gaat het om een
principiële zaak. De Raad van
State heeft begin dit jaar al
duidelijk gemaakt dat de zend
tijd voor IKON, RKK en ZVK
(Zendtijd van Kerken) moet
worden uitgebreid. Het gaat
naar zijn mening niet op de
omroepen te laten wachten
vanwege technisch-financiële
problemen bij de overheid.
Het Commissariaat heeft de
IKON vorige week laten we
ten dat uitbreiding op een
eerder tijdstip niet mogelijk is
wegens gebrek aan financiën.
De uitbreiding met 130 uur ra
dio, waarvan 78 uur voor de
IKON; en 45 uur televisie,
waarvan 27 uur voor de
IKON, kost op jaarbasis ruim 7
miljoen gulden. Volgens het
Commissariaat is dat alleen
mogelijk bij uitbreiding van de
totale zendtijd. De minister
van welzijn, volksgezondheid
en cultuur wil daar niet op
korte termijn over beslissen.
Lintjesregen
IEDER mens heeft behoefte aan waardering. De lintje^
die traditiegetrouw aan de vooravond van Koninginni Uo
gevallen komt aan dat verlangen tegemoet. Sommige n rc*
hebben er naar uitgezien. Anderen vinden het systeei v
tocratisch en betuttelend. En burgemeester G.F.
van Lemsterland, die vroegtijdig hoorde van een op h
zijnd lintje, heeft zelfs bij voorbaat geweigerd. Dri
Er kleven onmiskenbaar bezwaren aan het systeem 1
lintjesregen. Te vaak is het overhandigen van een lin di
automatisme. Als mensen maar lang genoeg op eenjle
plek blijven zitten, komt er als vanzelf een decoratie, er'
gebrek aan ondernemingszin tonen worden op die
nog beloond ook. Bovendien zijn er mensen die op
scheiden plek bergen werk verzetten, maar voor
maatschappelijke waardering ontbreekt, waardoor
naast het zilver of goud tasten.
Het gaat echter te ver om daarmee het hele systeem
ten schieten. Mensen hebben waardering nodig. En
mand voor thuis een bosje bloemen meeneemt, zo is
vol als maatschappij mensen in het zonnetje te zettei
men zich blijft realiseren, dat er vele diensten zijn die
schouderklopje te ontvangen worden verricht. De lin
gen is wat dat betreft niet meer dan een druppel.
Ziekenhuis-cao
Een keer uitslapen is leuk. Maar dagen achtereen in (|di
moeten blijven is verschrikkelijk. Toch zijn er vele d ëe
den mensen die dat meemaken. Soms onverwachts iln
arbeidsproces geplukt liggen ze dagen achtereen in hjk
kenhuis. Vooral als de opname langer duurt, loopt het 1
terug en worden ze niet alleen lichamelijk, maar ook $n
lijk stilgezet. De wereld versmalt zich tot de proportii ig1
de kamer. De omvang van het bed is uiteindelijk het
stukje privacy dat rest. In dergelijke omstandigheden
den ook de contacten met het bezoek belangrijker. Zij
gen belevenissen in die de patiënt moet missen. Ze fun e
als de longen waar de patiënt op ademt. En ook de v
ging is een belangrijke schakel in het aanbod van zt
aandacht naar de patiënt toe.
in
ElND vorige week heeft de Nationale Ziekenhuisraa n"
delijk een cao weten af te sluiten voor 200.000 werken !se
gezondheidszorg. Het maakt het voor het personeel ii
makkelijker met een positieve instelling rond te gaanirer
werk. En daar is behoefte aan. Een vriendelijke blik i ke
goede moment en een beetje aandacht maken het liiem
nog niet gezond, maar doen de geest goed. En dat
voorwaarde ook voor lichamelijke genezing.
De auto kwijt
VAN een enkele berisping verander je niet. Ook een
kun je nog redelijk gelaten ontvangen. Maar het risico j [et
kwijt te raken, dat is ander venijn. Alleen het idee
met je voet drie centimeter te ver naar beneden schiktf
daardoor de hele carrosserie kwijtraakt, is ingrijpend. z'
kan gebeuren, want de procureurs-generaal hebben >'SS
automobilisten die vijftig kilometer per uur te hard rij ,n
die manier te straffen. Automobilisten die een tweed
gepakt worden met een alcoholpromillage van 1,3 d
wacht eenzelfde straf. Ook bromfietsen kunnen ziel)"
onbeperkte snelheden meer veroorloven. Zij lopen sooi|
ke risico's als de automobilisten.
VOOR de maatregel is geen wetswijziging nodig. D
heeft al een clausule die de mogelijkheid van inbeslagn(
rechtvaardigt, alleen gaf iedere gerechtsdienaar tot
moment zijn eigen interpretatie aan het artikel. En dat
ceerde een zekere willekeur. De ene keer kostte de ov
ding een zware boete, de andere keer werd de officier
derd voor een inbeslagneming. Het werd van geval tol
bekeken. Alleen al uit het oogpunt van de uniformerir
richtlijnen is de uitspraak van de procureurs-generaal i lei
Automobilisten die in de stad harder dan 100 kilomei HA
den, weten wat hen te wachten staat. En op de autosn1
ligt de kritische snelheid bij 170 kilometer.
Het kan dus niet meer voorkomen, wat onlangs eepvei
zei op een congres: „Ik reed 150 kilometer per uur 0'
snelweg en toen was er nog een dwaas die me passe
Waarop een collega snedig antwoordde: „Maar wie u
gen dat de grens van zotheid bij 150 kilometer ligt?" Er
gedragslijn: boven de 120 op de autosnelweg krijgïop
geldboete, boven de 170 kost het je je auto.
De richtlijn zal natuurlijk met de nodige takt worden f
gevoerd. Iemand die op weg is naar het ziekenhuis, $dei
zijn vrouw bevalt, heeft meer reden tot spoed dan if*ntr
die naar een vergadering gaat. Deze persoonlijke omst F
heden zullen worden meegewogen in de definitieve anj
beurdverklaring. Maar weggebruikers zullen hun gedrq
getwijfeld laten beïnvloeden door de nieuwe richtlijn.
ele
drij
OOK de verkeersveiligheid is gediend met een stipt
haven van de wetsregels. Er zijn jaarlijks honderden
lukken met dodelijke afloop. Ruim 700 doden vallen i
jaar in het autoverkeer. Dan spreken we nog niet over 8ei
gangers en andere weggebruikers. Met bovendien twee
van de bevolking in het bezit van een eigen heilige ko
nen de regels strikt te worden gehanteerd. Want het zaets
kind maar zijn dat levenslang gehandicapt raakt door h
drag van iemand die het gaspedaal niet weet te ontziefclac
UitgaveWesterpers (behorende tot Sijthoff Pers)
Kantoor. Apothekersdijk 34, Leiden
Telefoon: 071 - 122 244
Postadres. Postbus 11, 2300 AA Leiden
Abonnee service £i
Telefoon- 071 - 313 677 van ma. t/m vr van 8.30 tot 17.00 uur 31
Nabezorging P"
Telefoon 071 - 122 248 UI
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19 00 u. op za van 14.00 tot 15.00F"
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW) -~
Bij automatische betaling: fc
per maand 25,70 F2
per kwartaal 76,60
per jaar f 294,30 t
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 - 122 244. I
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor RijsvflJ
070 - 3902 702
Bankiers ke
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
