rote industrielanden
[erhullen renteconflict
Mariniers vooral op zoek naar wapens en munitie
ge Schoo
»t naar
jreldbank
Recorders werken niet in Discovery
jak ontkent
herbewapening
COSY
«WENLAND
CeidaeSouoont
MAANDAG 29 APRIL 1991 PAGINA 5
INGTON Ex-minis-
gje Schoo is er niet in
d benoemd te worden
^'ifretaris van het Ontwik-
aischi BComjté van de Wereld-
Wer' het beleidsbepalende or-
'H1?1*1 >ari de bank. Oud-minis-
in"ni hoo van ontwikkelings-
',VTal werking en tot voor
t ambassadeur in India,
gftt e eer laten aan de Britse
renandidaat Peter Mount-
Doden in Zuid-Afrika
JOHANNESBURG Bij onlusten na
een begrafenis in Soweto zijn giste
ren tien mensen om het leven geko
men. In het zwarte woonoord
Alexandra vielen bovendien sinds za
terdag veertien doden en bij ver
spreide gewelddadigheden elders in
het land nog eens vier. De onlusten
in Alexandra begonnen zaterdag en
duurden voort tot in de nacht. Vol
gens de politie stierven daarbij drie
mensen als gevolg van schotwonden
en werden 11 mensen doodgestoken.
In Soweto kwam het na de begrafe
nis van burgemeester Moses Khuma-
lo van Diepkloof, die vorige week
door een aanslag om het leven was
gekomen, tot ongeregeldheden. Ge
wapende bendes doodden daarbij tien
Kleine kans op milieuverdrag voor Antarctica
MADRID De kans dat de 39
landen van het Antarctica-
verdrag morgen hun negen-
daagse beraad in Madrid met
een pact ter bescherming van
het milieu in het Zuidpoolge
bied zullen afsluiten is gering,
omdat de Verenigde Staten en
Groot-Brittannie zich tegen
een blijvend verbod op de ont
ginning van de bodemrijk
dommen van het bevroren
werelddeel verzetten.
Een groep van 15 landen aan
gevoerd door Australië en
Frankrijk wil het huidige mo
ratorium op de mijnbouw, dat
nu maximaal 40 jaar duurt,
omzetten in een definitief ver
bod dat alleen met algemene
stemmen kan worden opgehe
ven.
Na dagen van harde onder
handelingen verklaarde de
Amerikaanse delegatieleider
Curtis Bohlen gisteren „zeer
pessimistisch" te zijn over de
kans op een akkoord. „Wij
moeten een aanwijzing hebben
dat onze collega's bereid zijn
iets te overwegen dat minder
ver gaat dan een permanent
verbod", zei hij. „Zij staan
daar op en willen geen duim
breed toegeven. Zo lang zij
zich zo blijven opstellen, heeft
het geen zin om nieuwe in
structies te vragen aan Was
hington". De Australische de
legatieleider John McCarthy
meende echter dat een ak
koord uitgesloten was.
Het in 1959 gesloten en in 1961
in werking getreden Antarc-
tica-verdrag was een mijlpaal
in het internationaal recht.
Het verbood militaire bases,
nucleaire of andere militaire
proeven en garandeerde vrij
heid van wetenschappelijk on
derzoek. Doel van de huidige
besprekingen is het tot stand
brengen van een protocol voor
de bescherming van het mi
lieu. Sommige verdragslanden
willen behalve een verbod op
mijnbouw ook harde maatre
gelen om afvallozingen, ver
vuiling van zee of land en toe
risme tegen te gaan.
Insigne Schwarzkopf
brengt 8400 gulden op
TACOMA Het succesvolle optreden van
generaal Norman Schwarzkopf tijdens de
Golfoorlog heeft 8400 gulden opgeleverd.
Tijdens een veiling ten bate van het Rode
Kruis in het Amerikaanse Tacoma kocht
voor die prijs een Japanse zakenman het
insigne van de bevelhebber van de Ameri
kaanse strijdkrachten in Saudi-Arabië.
„In je leven krijg niet vaak de kans iets
dergelijks te kopen. Wanneer zich dan zo'n
mogelijkheid voordoet moet je die niet
voorbij laten gaan; zeker niet als de op
brengst voor een goed doel is", zo ver
klaarde de gelukkige nieuwe eigenaar. De
Japanner kreeg ook een foto met handte
kening van de vier-sterren-generaal mee
naar huis.
TAMILS KRIJGEN LEGER
NIET UIT OLIFANTENPAS
COLOMBO Tamil-rebellen hebben 26
soldaten gedood en 48 verwond bij een mis
lukte poging om het Srilankaanse leger te
verdrijven uit een basis in de Olifantenpas,
die het hoofdkwartier van de Tamils op het
schiereiland Jaffna met het zuiden verbindt.
Volgens militaire functionarissen in de
hoofdstad Colombo viel de aanval van de
Tamils zaterdag samen met een groot offen
sief van het leger dat daarmee twee eiland
jes voor de westkust van Jaffna in handen
kreeg. Ook de weg die de eilandjes Karaiti-
vu en Kayts met Jaffna verbindt is in han
den van het leger. Volgens tellingen van de
regering zijn bij de strijd in Sri Lanka in de
afgelopen vijf weken meer dan 1130 mensen
omgekomen. Sinds juni, toen de oorlog na
een wapenstilstand van 13 maanden weer
losbarstte, vielen ten minste 7000 doden.
HINGTON De ze-
Jrootste industrielan-
|VS, Canada, Groot-
nnië, Frankrijk, Ita-
Buitsland en Japan)
fcr gisteren niet in ge
ld hun conflict over
fctestand op te lossen.
Sloop van een verga-
in Washington is
iezamenlijke verkla-
T uitgegeven waarin
(and iets van zijn ga-
fkan vinden zonder
llijke concessies te
|n gedaan,
kr over de rente wordt
is voor iedereen aan-
laar", verklaarde na af-
e Duitse minister van fi
fe, Theo Waigel, die zich
lik geval wel op kan be-
11 tegenover de Amerika-
èt been stijf te hebben
len. De door de VS ge-
li verlaging van de inter-
|ale rentetarieven zit er
communiqué
big niet in.
land en Japan staan al
Mijd onder zware Ameri-
e druk om de rente te
fcn ter stimulering van
geldeconomie. De econo-
fan de VS maakt een re-
door en VS-president
g zien dat daar-
Nicolas Brady, minister van financiën van de Verenigde Staten,
tijdens de persconferentie over de rentepolitirek van de zeven
grote industrielanden.
aan een eind is gekomen als
hij volgend jaar zijn campagne
voor herverkiezing begint. In
Duitsland en Japan groeit de
economie daarentegen nog
flink. Deze landen zijn vooral
beducht voor het inflatiege
vaar en voelen daarom voorlo
pig niets voor een renteverla
ging
In de verklaring wordt gespro
ken over de gezamenlijke
doelstelling om te zorgen voor
duurzame economische groei
met stabiele prijzen. In dat ka-
FOTO: AP
der wordt vastgesteld dat er
tekenen zijn van economisch
herstel en lagere inflatie in
landen die in een recessie ver
keren (de VS, Canada en
Groot-Brittannië). De minis
ters van financiën merken
verder op dat er in de landen
die tot voor kort sterk groei
den (Duitsland en Japan) nog
steeds een hoge reële rente is
en groeivertraging optreedt.
De Amerikaanse minister van
financiën, Nicholas Brady, on
derstreepte op een persconfe
rentie vooral de laatstgenoem
de constatering. Daarin ligt
immers de suggestie dat Duits
land en Japan hun rente zou
den moeten verlagen. In de
verklaring wordt echter ook
aangegeven dat voor een ren
teverlaging eerst voorwaarden
moeten worden geschapen en
dat de inflatie onder controle
moet blijven.
„Het is van belang dat er via
het monetaire beleid en het
begrotingsbeleid een basis
wordt gelegd voor een lagere
reële rente en duurzaam her
stel van de wereldeconomie bij
een lage inflatie", aldus de
tekst. Bedoeld wordt onder
meer dat regeringen hun be
grotingstekorten aanpakken
zodat zij minder hoeven te le
nen. De G-7 stelt verder vast
dat er internationaal meer
moet worden gespaard. Ook
dat zou bijdragen tot daling
van de rente.
De rentekwestie was het over
heersende thema op de verga
dering van de ministers van
financiën en centrale-bank-
presidenten van de VS, Cana
da, Japan, Duitsland, Frank
rijk, Groot-Brittannië en Ita
lië. Over de wisselkoersen zegt
de verklaring slechts dat de
zeven landen nauw zullen blij
ven samenwerken op de valu
tamarkten. De dollar wordt
niet genoemd.
CAPE CANAVERAL Het
Amerikaanse ruimteveer Dis
covery, dat gisteren is gelan
ceerd vanaf Cape Canaveral,
kampt met technische proble
men. Twee bandrecorders
functioneren niet goed. De
banden zijn nodig om informa
tie op te slaan over experi
menten voor het SDI-pro-
gramma, een onderzoekspro
gramma voor een afweerschild
in de ruimte. Pogingen van de
bemanning om de recorders
aan de praat te krijgen zijn tot
nu toe nog niet gelukt. De Dis
covery heeft vijf wetenschap
pelijke instrumenten aan
boord, waarmee natuurver
schijnselen kunnen worden
bestudeerd die de vlucht van
een raket zouden kunnen ver-
prot
zullen volgens NASA-vlucht-
leider Ron Dittemore de ge
plande experimenten van drie
van de vijf instrumenten mo
gelijk niet doorgaan. De ze
venkoppige bemanning zal on
der leiding van ruimtevete
raan Michal Coats een week
lang onderzoek doen voor het
Amerikaanse SDI-programma.
Werknemers van de NASA kij
ken de raket met daarop het
ruimteveer Discovery na.
FOTO: AFP
De lancering van de Discovery
vond gisteren plaats om 13.33
uur Nederlandse tijd, een half
uur later dan gepland wegens
een computerstoring. Vorige
week moest de lancering van
de Discovery, met voor ruim
260 miljoen dollar militaire ap
paratuur aan boord, wegens
een defecte brandstofpomp
worden uitgesteld.
.jHDAD Irak ontkent dat het in het geheim is begonnen
miei e weder°pbouw van zijn wapenindustrie. Het Iraakse mi-
j*j ie van voorlichting deed gisteren een rapport in het Britse
The Observer af als propaganda,
rver berichtte onder aanhaling van Jordaanse bronnen
'konl'ddam Husayn in het geheim een groot inkoopnetwerk
in1°Pgezet om wapens en militair materieel te kopen. Krach-
j^TN-resoluties is het landen verboden dergelijke goederen te
Jjpen aan Irak.
litse krant meldde ook op basis van uitlatingen van Ameri-
Te defensie- en veiligheidsfunctionarissen dat Baghdad van-
hina en Noord-Korea reserveonderdelen en munitie Irak
jnsmokkelt. Het wapentuig zou worden verzameld in Sin-
e waar het wordt overgeladen om het vervolgens naar
bver te brengen.
ic»merikaanse leger is gisteren begonnen met het naar Sau-
ilpbië overbrengen van vluchtelingen uit Zuid-Irak, die
'ügdfcijn voor wraakacties van de troepen van Saddam Husayn
^agtfc Amerikanen uit Irak zijn vertrokken.
Tkiivjjf transportvliegtuigen werden 339 Irakezen vervoerd
""jRafha, 400 kilometer van Safwan aan de Saudische grens,
is een kamp ingericht dat volgens de Saudische bevelheb-
Jitenant-generaal Khalid bin Sultan „in het ergste geval" in
kkei 50.000 vluchtelingen kan huisvesten. Safwan ligt in het
geldfee deel van de gedemilitariseerde zone die door een waar-
Tgs|rsmacht van de Vérenigde Naties zal worden bewaakt. De
oottelingen werden zaterdag voor de keus gesteld om te blij-
enscfcf gebruik te maken van de mogelijkheid om naar Rafha te
ge®vacueerd. Wie weg wilde mocht alleen meenemen
isprefcij of zij aan bezittingen kon dragen,
wenfeallieerden in de vallei rond de Iraakse stad Zakho stellen
chei»in het werk om de gevluchte Kurden gerust te stellen en
bij t te brengen in tentenkampen. Kurdische leiders zeiden'
bezierug te zullen keren voordat alle Iraakse politiemannen
hen leden van de gevreesde geheime dienst) uit Zakho
erdwenen. Onder druk van de geallieerden hebben de Ira-
J het aantal van circa 700 Iraakse politiemannen die er wa-
ede|chtergebleven inmiddels gereduceerd tot vijftig.
vald Hassan, een lokale Kurdische leider die lid is van de Pa-
1 feche Unie van Kurdistan (PUK), zei zaterdag dat ook deze
tefcn weg moeten. Hij zei de kwestie aan de orde te hebben
id tijdens besprekingen met de Britten die zaterdag werden
jden.
Jns de Kurden bevinden zich nog steeds Iraakse politie-
;ochJen in burger in Zakho. De geallieerden proberen de Kur-
idac|r echter van te overtuigen dat de situatie in Zakho nu vei-
HABUR Sergeant Kra
mer van de elfde compag
nie van het Nederlands
Korps Mariniers krijgt op
dracht om 14.30 uur met
een kleine patrouille uit
te rukken. Opdracht: een
leegstaand gebouwencom
plex van het Iraakse leger
onderzoeken op landmij
nen en munitie.
De barakken bevinden zich
aan de weg van de Iraakse
grensplaats Habur (de thuisba
sis van de compagnie) naar het
stadje Zakhor. Behalve deze
hoofdweg hebben de mariniers
in geallieerd verband ook de
taak het gebied aan weerszij
den van de weg te controleren.
Hoewel de mariniers eigenlijk
een humanitaire taak hebben,
zijn ze tot dusver uitsluitend
bezig met militaire zaken, zo
als wachtlopen en het opspo
ren van munitie.
Op weg naar het stadje gooien
de mariniers vanaf de jeep
brood en pakjes biscuit naar
hongerige. Iraakse kinderen,
die achter de wagen aanhol
len. Dezen duiken naar de
grond om een zilverkleurig
pakketje of brood te bemachti
gen. Voor dit doel hadden de
mariniers de restanten van
hun rantsoenen verzameld.
Eenmaal aangekomen op de
plaats van bestemming dropt
de sergeant een aantal militai
ren. Een groepje van vier
wordt in tweeën verdeeld.
Korporaal Hendriks en mari
nier Garcia krijgen opdracht
de gebouwen aan de rechter
kant van het complex te door
zoeken. De mariniers Etten en
Rams moeten de barakken aan
de andere kant voor hun reke
ning nemen. Met het geweer
in de aanslag en een scherfwe-
rend vest naderen ze voorzich
tig de deuropeningen. De zon
brandt op hun blauwe baret-
Een Nederlandse
marinier houdt de
wacht bij het
ziekenhuis van de
Iraakse stad
Zakho, waar
Kurdische
vluchtelingen
hopen op
medische hulp.
FOTO: AFP
ten. „Je moet je hierbij een
paar dingen goed in je hoofd
prenten. Loop alleen over ver
harde wegen of op ingesleten
voetpaden, waar ze (de Irake
zen) zelf ook hebben gelopen.
Dan weet je dat daar geen mij
nen liggen. Open nooit een ge
sloten deur, die kan met een
draad bevestigd zijn aan een
explosief. En verder moet je
nergens aankomen. Struikel-
draad (bevestigd aan een ex
plosief) zie je wel liggen", al
dus korporaal Hendriks.
De barakken bieden een
vreemde aanblik. Meubilair
ontbreekt nagenoeg geheel.
Het grote aantal toiletten doet
vermoeden dat hier ooit veel
mensen woonden die in hun
eigen onderhoud konden voor
zien. In het midden van het
terrein bevindt zich een grote
keuken en aan de rand een
kippenfarm, waarschijnlijk
voor eigen gebruik.
Op de grond liggen overal ma
trassen, opengerukte koffers,
kleurige kledingstukken met
borduurwerk van gouddraad.
Her en der liggen gebruikte
etensbordjes en afgekloven bo
tjes. Hier en daar resten van
een geslacht schaap. In een an
dere kamer staat een wiegje.
Identiteitspapieren en foto's
van Kurden liggen verspreid
op de grond.
De Kurdische vluchtelingen
die hier op doorreis gebivak
keerd hebben, moeten in grote
haast zijn vertrokken. Welk
een tragedie zich hier heeft af
gespeeld, laat zich raden. „Het
lijkt er op dat de Iraakse mili
tairen die hier zaten, zijn ver
trokken tijdens de Golfoorlog
of de Kurdische opstand", op
pert de korporaal. „Vervqjgens
zijn de Kurden op de vlucht
geslagen toen de rebellie werd
neergeslagen en zijn ze hier te
recht gekomen tijdens hun
tocht naar de bergen. Daarna
moesten ze blijkbaar opeens in
grote haast vertrekken toen de
Irakezen weer terugkwamen
en moesten ze hun spullen
achterlaten".
Op sommige plaatsen liggen
kogelhulzen. In een verder
leeg kamertje bij de toiletten
staan twee dozen vol 7.62-mm-
kogels voor automatische Ka-
lasjnikov-geweren. Naast de
dozen liggen de kogels alsof er
in grote haast in gegraaid is. In
een van de laatste gebouwen
wordt in een gang met toilet
ten de vangst van die middag
gedaan. Op deze wel vreemde
munitie-opslagplaats liggen
zo'n twintig pantservuisten,
met Russisch opschrift. „Dit
zijn projectielen (lengte circa
40 cm) die vanaf de schouder
afgevuurd kunnen worden, zo
als in die Rambofilms. Spe
ciaal bedoeld voor lichte pant
servoertuigen".
Na een uur wordt de patrouille
weer opgepikt door de serge
ant. Vervolgens gaat het naar
een verlaten dorpje, waar
eerder op de dag twee lege
huizen zijn gevonden vol land
mijnen. Stapels geelkleurige
platte anti-tankmijnen (AT-
mijnen) liggen, sommige nog
in plastic verpakt, hoog opge
tast. „Kijk uit waar je loopt", is
het devies.
Om half vijf keert de sergeant
terug naar de basis om rapport
uit te brengen. Compagnie
commandant Aben stuurt hem
direct weer uit voor een vol
gende opdracht.
AAD LUIJMES
IniSKE
EN WISKE
HET WITTE WIEF
Copyright Standaard uitgeverij dlstr Wavery Productions
Jeltsin onderhandelt met Russische mijnwerkers
MOSKOU De Russische lei
der, Boris Jeltsin, is vandaag
naar in Siberë Novokoeznetsk
gereisd voor onderhandelingen
met de honderdduizenden
mijnwerkers die al maanden
staken voor verbetering van
hun omstandigheden en daar
toe ook politieke eisen stellen.
Een van die eisen is het aftre
den van sovjetpresident Gor-
batsjov.
Volgens het Sovjetpersbureau
TASS hebben Russische rege
ringsfunctionarissen een prin
cipe-akkoord met de mijnwer
kers bereikt om een einde te
maken aan de staking, die een
rampzalige uitwerking heeft op
de Sovjeteconomie. Op de Sov-
jet-tv waren gisteravond mijn
werkers in Vorkoeta binnen de
poolcirkel te zien die het werk
zouden hervatten na stappen
om hen niet meer onder Sov
jet- maar onder Russische juris
dictie te laten vallen.
Als Jeltsin erin zou slagen een
einde te maken aan de staking
van de mijnwerkers in zijn
Russische Federatie, de. groot
ste van de 15 Sovjetrepublie
ken, zou hij zijn positie ten op
zichte van Gorbatsjov aanzien
lijk versterken.
Maar Jeltsin zal de mijnwer
kers eerst een en «mder moeten
uitleggen over het akkoord dat
hij en de leiders van acht ande
re republieken vorige week
plotseling sloten met Gorbats
jov om straffe maatregelen te
treffen teneinde de orde in het
land te herstellen. Samen met
onder anderen Gorbatsjov had
hij opgeroepen tot het beëindi
gen van de maandenlange sta
kingen in de kolenmijnen. Kri
tiek kreeg hij onder meer van
de hervormingsgezinde bewe
ging Democratisch Rusland,
maar deze stelde hem zaterdag
desondanks kandidaat voor de
verkiezingen van de eerste di
rect gekozen president van
Rusland op 12 mei.
partij
r liet eir
Sovjetunie, maar liet eind vori
ge week duidelijk blijken dat
hij bereid is samen te werken
met niet communistische poli
tieke oppositiegroepen, zoals
van Jeltsin, die overal in het
land ontstaan. Hij deed dat in
een rede tot het Centraal Comi
té van de partij nadat hij zijn
conservatieve tegenstanders
binnen dit Comité, die hem
met Jeltsin van zich af had ge
schud.
Inwoners van de Siberische
stad Tsiita hebben zaterdag een
straat bezet omdat er al zes
maanden lang geen melk meer
te krijgen is geweest. In de
350.000 inwoners tellende stad
aan de grens met Mongolië is
volgens het persbureau Tass
aan bijna alle voedingsmidde
len een tekort. De woedende
menigte eiste dat de autoritei
ten zouden zorgen dat er vol
doende voorraden in de win
kels kwamen, zei Tass, en ver
tegenwoordigers van het stads
bestuur hadden toegezegd dat
dat zou gebeuren. Het uitbre
ken van voedselrellen onder de
bevolking is een van de geva
ren die de Sovjet-autoriteiten
het meest vrezen.
Cosy Wonen. Meer dan duizend vierkanie meier s
de komplete kollekties van toonaangevende meubelmerken, en waar
deskundige woonadviseurs u graag en vrijblijvend adviseren.
