Leidse Courant | 1991 | 29 april 1991 | pagina 2

p

Dales tot kerken: 'doe maar gewoon'

Verplicht celibaat dient kerk, niet priester''

CeidóeSou/tG'

kerk
wereld

Vrijplaatsen voor verslaafden

GEESTELIJK LEVEN/OPINIE

QeidóaQowumt

"NL

MAANDAG 29 APRIL 1991 r1

'EO-korenman' Arie Pronk overleden

HILVERSUM De organist en dirigent Arie Pronk is zondag
middag op 61-jarige leeftijd in zijn woonplaats Zwijndrecht
overleden.

Pronk zou vorige week woensdag in de Rotterdamse Laurens-
kerk officieel afscheid nemen, aangezien hij per 1 januari ge
bruik maakte van de VUT-regeling. Hij kon echter wegens
hartklachten niet aanwezig zijn op deze avond, waarop acht
koren optraden voor 2.000 belangstellenden.

Pronk kreeg vooral bekendheid door de massale koorzang op
radio en televisie in het EO-programma 'Samen zingen met
Arie Pronk'. Bekend waren ook zijn Doelenconcerten, vijf ker

stuitvoeringen van Deo Cantemus en Song of Praise, in Rotter
dam.

Pronk werd op 29 november 1929 in Gouda geboren. Na de
MULO studeerde hij orgel en piano aan het Goudse conserva
torium, waar hij in 1953 afstudeerde. Sinds 1951 was hij diri
gent van Deo Cantemus en sinds 1984 van Song of Praise, bei
de uit Rotterdam. Verder dirigeerde hij het christelijk Residen
tie Mannenkoor en The Crede Singers.

Van 1970 tot 1 januari 1990 was Pronk werkzaam bij de Evan
gelische Omroep, tot 1985 als hoofd van de afdeling Muziek.
Daarna trad hij op als beleidsadviseur muziek van de EO-di-
rectie. Van 1954 tot 1967 werkte hij free-lance voor de NCRV.

Beknoptheid is de ziel
der geestigheid

Pacifist
J. de Graaf
overleden

DEN HAAG Prof.dr. J. de
Graaf, oud-hoogleraar ethiek
in Utrecht en van 1951 tot
1971 voorzitter van de pacifis
tische vereniging Kerk en
Vrede, is na een slopende
ziekte in zijn woonplaats
Heemstede overleden. Hij is
79 jaar geworden.

De Graaf, geboren op 14 juli
1911 in het Drentse Norg, stu
deerde theologie in Leiden en
Straatsburg. Hij behoorde tot
de vrijzinnige modaliteit bin
nen de Nederlandse hervorm
de Kerk en werkte onder
meer als predikant in Medan
in het voormalig Nederlands-
Indië. Hij was ook in Neder
land op diverse plaatsen pre
dikant en werd in 1955 be
noemd tot hoogleraar ethiek
en encyclopedie der godge
leerdheid aan de Rijksuni
versiteit te Utrecht. Hij ging
in 1976 met emeritaat.
Van 1951 tot 1971 was De
Graaf voorzitter van Kerk en
Vrede. De Graaf schreef on
der meer 'In gesprek met de
Bergrede' (1957) en 'De ethiek
van een gekerstende levens
orde' (1964).

Mondiaal helft meer
priesterstudenten

VATICAANSTAD Het
aantal priesterstudenten is
tussen 1978 en 1988 met bijna
50 procent gestegen, blijkt uit
cijfers van het centraal bu
reau voor de statistiek van
het Vaticaan. Waren er eind
1978 62.670 studenten, tien
jaar later was dat aantal tot
93.405 gestegen.

Er zijn grote verschillen tus
sen de continenten. In Noord-
Amerika volgden 6.659 stu
denten eind 1988 een prieste
ropleiding, bijna 3.000 minder
dan tien jaar eerder. Daaren
tegen verdubbelde het aantal
in Zuid-Amerika. In Europa
steeg het aantal studenten van
22.902 tot 28.418. Een sterke
groei viel waar te nemen in
Afrika (van 5.636 tot 13.433)
en Azië (19.650 in 1988 tegen
11.337 tien jaar eerder).

Nieuwe encycliek
verschijnt deze
week

(Van onze correspondent
Aart Heering)
VATICAANSTAD 'Cente-
simo humanus' luidt de titel
van de encycliek waarin paus
Johannes Paulus II de sociale
leer van de katholieke kerk
in de moderne wereld uiteen
zal zetten.

Het document wordt op 2 mei
openbaar gemaakt, maar zal
waarschijnlijk de datum 1 mei
dragen, de dag van de arbeid.
Bovendien valt de verschij
ningsdatum kort voor de hon
derdste verjaardag waar in
de titel naar wordt verwezen
van de encycliek "Rerum
novarum", waarmee Leo XIII
op 15 mei 1891 de basis legde
voor de katholieke maat
schappelijke doctrine.

beroepingen

Gereformeerde Kerken

Beroepen te Schagen e.o. drs. G.R.
Rinsma te Grouw-lrnsum die dit
beroep heeft aangenomen. Aange
nomen naar Leeuwarden drs. E.A.
Broekema te Opende(Gr.). Naar Fra-
neker D.J. van Bochove te Gerkes-
klooster-Stroobos. Bedankt voor
Driesum P. de Vries te Opheusden.
Beroepen te Hoogeveen drs. G. Zijl
te Oude en Nieuwe Wetering.

Gereformeerde Kerken vrijgemaakt

Beroepen te Zwolle-Centrum B. Lui
ten te Dronten.

UTRECHT De kerken
lopen in hun streven naar
een tolerante samenle
ving het gevaar 'hoogdra
vend' te worden, vindt
minister Dales van bin
nenlandse zaken.
„Doe maar gewoon",
hield zij zaterdag de ker
ken voor, en doe wat aan
de vreemdelingenhaat bij
de bakker en de slager.

Bij de plaatselijke midden
stand en ook bijvoorbeeld op
vele inspraakavonden kun
nen „soms de meest vreselijke
dingen" over migranten wor
den gezegd, aldus Dales. Veel
Nederlanders zijn „vreemd-
heidschuw'' en laten dat de
buitenlanders met „pèsterijen,
onbeleefdheden en intoleran
tie" ook duidelijk merken.
Op een jubileumbijeenkomst
van de hervormde Dom-ge-
meente in Utrecht, waarvan
zij zelf lid is, hield Dales een
pleidooi voor meer gewoon
contact tussen Nederlanders
en migranten. De kerken
kunnen daaraan een belang
rijke bijdrage leveren, onder

meer door in hun bijeenkom
sten en organen „royaal plaats
te maken" voor buitenlan

ders. Niet uit goedgunstigheid
of liefdadigheid, maar omdat
dit de enige manier is waarop

FOTO: DIJKSTRA

beide partijen elkaar leren
kennen.

De minister riep de kerken op

hun wantrouwen jegens de
overheid te laten varen. Veel
gemeenten en theologen („die
weten weinig van staatsin
richting, maar veel van kerk
geschiedenis") denken dat ze
nog leven in de tijd van de
eerste christengemeente en
dus van doen hebben met een
heidense overheid die hen on
derdrukt, aldus Dales. „De
vaak overtrokken neiging om
zich profetisch tegenover de
overheid op te stellen is daar
een restant van".

Dales waarschuwde de ker
ken ook voor een dreigend
gebrek aan kennis. Sinds de
overheid op het gebied van
hulpverlening een aantal ta
ken van de kerken heeft
overgenomen, lopen de ker
ken het risico „de kennis van
waar de pijn zit", kwijt te ra
ken. De minister werd op dit
punt tegengesproken door
J.D.M.A. Heijkoop van het
Vrijzinnig Protestants Cen
trum, die wees op de voor
trekkersrol die de Raad van
Kerken heeft gespeeld in de
bezinning op bijvoorbeeld de
pluriforme samenleving en de
nieuwe armoede in Neder
land.

Paus bepleit handvest
voor

godsdienstonderwijs

VATICAANSTAD Paus
Johannes Paulus II heeft de
bisschoppen in Europa voor
gesteld een handvest voor het
godsdienstonderwijs op te
stellen.

„Het gaat erom", aldus de
paus, „de objectieve erfenis
van het christendom te leren
kennen, volgens de autenthie-
ke en integrale uitleg van de
Rooms-Katholieke Kerk."
De paus hoopt dat de kerken
in Oost-Europa die nu het
godsdienstonderwijs op de
openbare scholen moeten or
ganiseren, na zovele jaren
waarin dat niet mogelijk was,
op royale steun kunnen reke
nen.

Alleen kerk tegenwicht tegen moraal van de sterksten'

99

DOORN Alleen de kerk
met haar uitleg van de Schrif
ten, haar ethisch besef en
mensvisie en haar pleidooi
voor gerechtigheid, vrede en
zorg voor de Schepping vor
men een werkelijk tegen
wicht tegen de moraal van de
sterksten en het fatalisme dat
de ingewikkelde maatschap
pelijke structuren oproepen.
Maar .de kerken kunnen het
nastreven van de waarden
waar zij voor staan, niet af
dwingen.

Dit waren enkele conclusies
van de deelnemers aan de
conferentie 'Met het oog op
een deugdelijke toekomst' in
Doorn.

De bijeenkomst voor .jonge

ren tussen 25 en 40 jaar met
een zekere verantwoordelijk
heid in de samenleving" was
georganiseerd door de Rad-
boudstichting, het katholiek
wetenschappelijk onderwijs
fonds. Zij diende ter voorbe
reiding van het Christelijk
Sociale Congres dat in no
vember wordt gehouden. Dan
is het 100 jaar geleden dat in
Amsterdam het eerste Chris
telijk Sociaal Congres werd
gehouden.

De deelnemers riepen de
christelijke organisaties op de
samenwerking met de Raad
van Kerken te versterken.
„Mensen in de knel" dienen
volgens hen niet te volstaan
met wijzen, beschuldigen en
eisen. Zij moeten proberen

„zichzelf en anderen uit de
knel te helpen", maar hebben
het recht daarbij door ande
ren geholpen te worden. Spe
ciaal mensen met extra ver
antwoordelijkheid in de sa
menleving, zoals de leiders
van maatschappelijke organi
saties en politici, hebben hier
een taak.

Een paar van deze mensen
waren zaterdag naar Doorn
gekomen om hun visie op het
christelijke sociale denken te
geven. Premier Lubbers
schetste een aantal problemen
waar komende generaties een
oplossing voor moeten vin
den, zoals de „herschikking
van de verzorgingsstaat", de
bescherming van het leven in
alle fasen en de spanningen

als gevolg van de grote groep
allochtonen in de samenle
ving.

De premier noemde ook het
verschijnsel van de 'calcule
rende burger': de burger die
uitrekent wat een overtreding
kost en op grond daarvan uit
maakt of hij zich aan de wet
zal houden.

Tijdens het congres werden
de winnaars bekendgemaakt
van de KRO/Radboud-wed-
strijd 'Zin in de toekomst'.
Scholieren konden de afgelo
pen maanden hun visie op de
toekomst geven. De eerste
prijzen waren voor onder an
dere een klas van het Leeu
wenhorstcollege in Noordwij-
kerhout.

PREDIKANT DS. HANS VISSER:

ROTTERDAM Domi
nee Hans Visser van de
Rotterdamse Pauluskerk
gaat er bij de gemeente
Rotterdam op aandringen
om op meer plaatsen in
de stad opvangruimten op
te zetten waar drugsver
slaafden heroïne en co
caïne kunnen gebruiken.
Visser is van de noodzaak
hiervan overtuigd na een
volgens hem geslaagd ex
periment in de Paulus
kerk, waar sinds vorig
jaar augustus een ruimte
is ingericht waar ver
slaafden vijf dagen in de
week kunnen roken,
snuiven en spuiten.

Zowel het gemeentebestuur
als de politie zijn van het ex
periment op de hoogte en la
ten de zaak ongemoeid, zo
lang „de openbare orde niet
wordt verstoord", zo hebben
woordvoerders bevestigd. „Ik
heb natuurlijk geprobeerd om
daar afspraken over te ma
ken. Zolang er niet openlijk
wordt gedeald blijf ik binnen
de perken van de algemene
politieverordening en laat de
politie de zaak ongemoeid",
aldus Visser.

De ruimte in de kelder van de
Pauluskerk wordt dagelijks
door gemiddeld vijftig ver
slaafden bezocht. Het roken
en snuiven van cocaïne en he
roïne vindt plaats aan tafeltjes
''in de opvangruimte. Het spui
ten moet, om de politie niet in
verlegenheid te brengen, op
het toilet gebeuren. Spuiters
worden daar echter niet ge
hinderd door aangepaste ver
lichting en kunnen uit de om-
ruilautomaat op de gang een
schone spuit trekken. Het.
project wordt begeleid door
drie vrijwilligers die toezicht
houden (op dealers) en de
orde bewaken. Op afroep is
een arts beschikbaar, zo ver
telt Visser.

„In feite bieden we alleen een
dak boven het hoofd van ern
stig verslaafden, van wie je
kunt aannemen dat ze toch
nooit van hun verslaving af
komen. In plaats van dat ze
op allerlei enge plekken zoals
portieken en hoeken en gaten
van het Centraal Station of
hier voor de deur staan te
spuiten, bieden wij ze de mo
gelijkheid dat hier te doen.
Bovendien kun je proberen
die mensen een zinvolle da
ginvulling te geven. Er zijn
hier allerlei bezigheden zoals
timmeren en klussen. Ze kun
nen hier praten, wat eten en

een kop koffie drinken. En er
is hier voor de deur op straat
geen spuit meer te vinden."
Hoewel DS. Visser weet dat
de kwestie gevoelig ligt en dat
zowel politie als gemeentebe
stuur met handen en voeten
aan de wet zijn gebonden,
hoopt hij aan de hand van de
evaluatie van zijn experiment
een discussie op gang te bren
gen. „Ik weet dat veel men
sen, ook de wethouder en een
aantal politiemensen, het met
mij eens zijn. Ik hoop nu dat
iemand anders het lef heeft
zijn nek uit te steken om ook
zoiets te beginnen."
De Rotterdamse predikant,
die in zijn kerk dagelijks een
paar honderd ontheemden
(daklozen, asielzoekers en
verslaafden) opvangt, hoopt
dat de politiek de zaak op zal
pikken. Hij is optimistisch ge
stemd over de voortgang en
eventuele uitbreiding van het
project. „Uiteindelijk is niet.
alleen de verslaafde, maar de
hele samenleving die van tijd
tot tijd overlast van drugge
bruik ondervindt, ermee ge
baat."

Het liefst zou ds. Visser tot
een echte gedoogplaats ko
men, waar verslaafden hun
drugs van een huisdealer
kunnen betrekken. „Maar dat
kan niet met de huidige wet-

Ds. Hans Visser
geving. Ik hoop dat dat ook
nog eens verandert."
De Rotterdamse politie be
schouwt de ruimte in de Pau
luskerk als een van de vele
plekken in de stad waar drugs
worden gebruikt. „Het is een
opvangplaats voor mensen die
echt in de problemen zitten
en natuurlijk wordt daar ook
gebruikt. Dat gebeurt ook op
het Centraal Station. Het kan
alleen niet zo zijn dat de han
del er welig gaat tieren. Zo
lang dat niet het geval is, la
ten wij de zaak ongemoeid.
Wij zijn er niet op uit om op
gebruikers te jagen", aldus
een woordvoerder van de
Rotterdamse politie.

Wethouder J. Henderson, die
verslavingszorg in zijn porte
feuille heeft, zal zich niet te
gen uitbreiding van het aantal
vrijplaatsen verzetten, maar
hij tekent daarbij aan dat hij

FOTO: SP
er geen geld voor beschikbaar
heeft. „Als je zoiets opzet,
moet er ook personeel komen
dat de boel in de gaten houdt
en de omgeving schoon houdt
van dealers. Daar heb ik geen
geld voor. De werkers in de
bestaande hulpprogramma's
kun je hier niet voor inzetten.
Die krijgen weerzin tegen het
feit dat er naast de verstrek
king van methadon openlijk
wordt gebruikt." Daarnaast
vreest Henderson dat het
moeilijk zal zijn de aanzuigen
de werking van de gebrui
kersplaatsen in de hand te
houden. „Dat is ook een pro
bleem waar ds. Visser mee zit
en dat is een van zijn argu
menten om te pleiten voor
meer plaatsen in de stad."
Inmiddels is ds.Visser al bezig
met het opzetten van een
tweede opvangruimte. Hij wil
nog niet zeggen waar die zal
komen.

ONDERZOEK ONDER PRIESTERS EN PAROCHIANEN:

99

NIJMEGEN De celi-
baatsverplichting lijkt in
de praktijk minder de
pastorale zorg voor de ge
lovigen en het geloofsle
ven van de priester te
dienen dan de instand
houding van het instituut
kerk. In veel gevallen
wordt het levensgeluk
van priesters opgeofferd
aan de kerk als organisa
tie.

Tot deze conclusie komt de
psychologe drs. A. Hoen-
kamp-Bisschops, universitair
docent aan de Universiteit
voor Theologie en Pastoraat
in Heerlen, in haar studie 'Ce
libaat: varianten van bele
ving'. Het onderzoek werd
verricht in opdracht van het
Katholiek Studiecentrum
voor Geestelijke Volksge
zondheid.

Hoenkamp-Bisschops had uit
gebreide gesprekken met 24
parochiepriesters, willekeurig
gekozen uit een lijst van na
men die (voormalige) perso
neelsfunctionarissen van alle
zeven bisdommen hadden
doorgegeven.

Hoenkamp-Bisschops onder
scheidt bij priesters drie va
rianten van beleving van het
celibaat. De eerste groep zijn
priesters die een LAT-relatie
onderhouden met een vriend
of vriendin (in haar onder
zoek 6 priesters). De tweede
groep wordt gevormd door
priesters die bewust voor het
celibaat hebben gekozen en
geen behoefte aan een relatie
hebben (eveneens 6 priesters).
De helft van de geïnterview
de priesters heeft geen duide
lijke keuze kunnen maken.
Zij hebben geen relatie, omdat
zij proberen te voldoen aan de
celibaatsverplichting. Boven-

Beschikvaar

De leiding van de kerk voert
als verdediging van het celi
baat onder meer aan, dat de
priester optimaal beschikbaar
moet zijn voor de gelovigen.
Formeel klopt dat wel een
partner en kinderen vragen
uiteraard aandacht maar
feitelijk ligt de zaak anders.

De priesters die geen duidelij
ke keuze maken de onder
zoekster vermoedt dat hun
aantal minstens de helft van
alle parochiepriesters beslaat
blijken vaak grote moeite
te hebben met het aangaan
van goede contacten met an
deren. Zij zijn vaak zeer met
hun eigen problemen bezig en
dat tast de kwaliteit van hun
beschikbaarheid juist aan.
Hebben deze priesters de

knoop doorgehakt en hebben
zij een LAT-relatie opge
bouwd of juist een welbewus
te keuze voor het celibaat ge
maakt, dan blijkt hun be
schikbaarheid toe te nemen.
Ook hun religiositeit wordt
dieper.

De zes priesters die een be
wuste keuze voor het celibaat
hadden gemaakt, waren ge
middeld aanzienlijk jonger
dan de priesters in de twee
andere categorieën. Bij hun
wijding waren zij juist onge
veer 5 jaar ouder dan de ou
dere priesters die in de regel
op hun 24e of 25e werden ge
wijd.

Bovendien bleken deze zes
priesters te hebben gestudeerd
op de theologische opleidin
gen die in 1967 in ons land
werden opgericht en die in te
genstelling tot de grootsemi
naries van vroeger ook voor
en mannen die geen

priester wilden worden, toe
gankelijk waren. De studen
ten hadden de mogelijkheid
om niet voor het priesterambt
te kiezen, maar voor het
beroep van pastoraal werker,
waarvoor de celibaatsver
plichting niet geldt. Belang
rijk was tenslotte dat er op de
nieuwe opleidingen aandacht
werd besteed aan de psychi
sche vorming van de studen
ten.

Problemen

De problemen die de oudere
priesters met het celibaat on
dervinden, wijt de onderzoek
ster niet alleen aan de jeugdi
ge leeftijd waarop zij werden
gewijd, maar ook aan hun op
leiding aan het grootsemina
rie.*

Na hun opleiding hadden zij
vrijwel geen andere keuze
dan zich tot priester te laten
wijden. Bovendien werden af

fectieve relaties tussen de
priesterstudenten op de semi
naries tegengegaan. Zij moch
ten bijvoorbeeld nooit met
hun tweeën in één ruimte bij
een zijn, wat persoonlijke ge
sprekken vrijwel onmogelijk
maakte.

De onderzoekster erkent dat
het celibaat als vrije keuze
voor priesters waardevol kan
zijn, maar vindt dat de ver
plichting moet worden afge
schaft. Het risico dat priesters
psychische problemen krij
gen, is te groot. Ook vindt zij
de levenslange verplichting
een miskenning van de aard
van de mens. Hij is op het
moment van zijn wijding
meestal nog niet aan het ein
de van zijn ontwikkeling. Bo
vendien ontleent iedere mens
kracht en inspiratie aan juist
datgene „wat van binnenuit
als waar en zinvol wordt er
varen".

Heksentoer

V AND A AG zal blijken of het vorig week geslotpoliti
tussen Sovjet-president Gorbatsjov en Jeltsin, dPeêei
van de Russische Federatie, vruchten afwerpt.
namelijk vandaag in Siberië aan stakende miji®jt r
waarom hij tot een vergelijk met Gorbatsjov is geleen
moet een hele heksentoer voor hem zijn, wants gev
week ondersteunde hij de acties van de mijnwer, het
lijk. Hij onderschreef zelfs hun eisen dat de èig£ote
van de communistische partij moesten worden ot^r
dat Gorbatsjov moest opstappen. zoek

Ofschoon er geen details bekend zijn gemaab y
akkoord met Gorbatsjov is het niet zo moeilijk te
waarom Jeltsin de zijde van zijn rivaal heeft ge# A
dreiging van een conservatieve machtsgreep in de m
was vorige week heel reëel. Sojoez, de verenigii
verstokte communisten, had namelijk om het onr
ontslag van Gorbatsjov gevraagd. Desnoods zou d
Gorbatsjov wegjagen.

Te elfder ure besefte Jeltsin kennelijk dat dat zoi
enorme chaos in de hele Unie en sloot hij alsn<
met Gorbatsjov. Hij ondertekende zelfs de oproe]
batsjov en de presidenten van zeven andere repul;
het bewaren van rust en orde.

uf

DAARMEE heeft Jeltsin ook zijn eigen positie vei /V,
Hij is althans inmiddels door Democratisch Ruslar^enc
menwerkingsverband van hervormingsgezinde grt
en politieke partijen, officieel kandidaat gesteld vo(
sidentschap van de Russische Federatie. Jeltsin v=AA
functie al op grond van zijn voorzitterschap van d£r
Sovjet in de Federatie. Vorige maand heeft de yd
echter haar voorkeur uitgesproken voor een gekorst
dentschap. De verkiezing zal naar wordt aangenonfide
worden gehouden. De datum wordt volgende ma®*11
steld door het Russische Congres van Volksafgevapüi

im(

GORBATSJOV heeft ondertussen even tijd om
komen voor aanstaande woensdag, 1 mei, de
dag van de arbeiders in de Sovjetunie. De Unie va
tische Sovjet-republieken vertoont ontbindingsv(
len, maar het jaarlijkse feest gaat door.

De helden van de eerste arbeidersstaat ter wereld
ter moe en vooral ontevreden. Gorbatsjov moet t_.
nog steeds rekening mee houden dat hij op de
wordt geconfronteerd met de massale ontevredenhe
arbeiders. Het lijkt er op dat zij eindelijk de opro?
communistische revolutionairen van destijds tot iT"
hebben.gemaakt: 'Staat op, verworpenen der aardf

Wöltgens

PvDA-fractieleider Thijs Wöltgens mag dan v^F
Jonge Socialisten weinig uitstraling hebben, hij sl?aF
geen andere politicus in ingewikkelde problemen!®1"
verwoorden. De 'deugd van het werken' is te duur.bg
van de milieuvervuiling te goedkoop', stelde hij z;a:
Amsterdam vast. Wat is er logischer dan de loonbftv
verlagen en de milieuheffingen te verhogen? Me£e
kunnen aan het werk en de milieuvervuiling zal i
ren. Probleem opgelost.

Het voorstel van Wöltgens is zonder meer symf
noemen, maar helaas houdt het in zijn verbluffends'
bitter weinig rekening met de weerbarstige praktijk"
verhogen van de milieuheffing zal immers flinke i^r
gevolgen hebben. Hetzelfde geldt voor verlaging v
komstenbelasting: dat werkt denivellerend. Is Wöli,r'
plotseling voorstander geworden van denivelleljj
moeten vrezen van niet. Ja

uit

A.L enkele maanden geleden stelde de PvdA-voorLe'
bij eventuele milieuheffingen ook rekening te ho:01
de inkomensgevolgen. Een 'ruil' van (inkomensafh?ai
belastingen tegen (neutrale) heffingen maakt zo'n fee
van inkomenspolitiek aan milieupolitiek nog nooddn
Dit betekent dan wèl dat wie meer verdient ook SjJ
het milieu moet betalen, ongeacht de vraag of dekt
diener ook meer vervuilt. Hierdoor wordt het ver_
sen heffing en vervuiling voor de burger zo goed al
baar.

VERLAGING van de loonbelasting blijft uiteraar
bel streven, maar het is kenmerkend voor de arm
het rijk dat zo'n maatregel blijkbaar alleen te finai
als elders de lastendruk verhoogd wordt. Het pri
'regulerende milieuheffingen' niet mogen dienen a
stenbron voor het rijk, wordt daarbij impliciet op di
hoop

Een werkelijk steekhoudend milieu- en inkomens
pas van de grond komen als de overheid er in g<
zichzelf uit de financiële houdgreep van opstapelent
dentekorten te bevrijden. Dan kunnen immers opl
uit milieuheffingen 'gewoon' gebruikt worden om
milieu ook schoner te maken en milieuvriendelijk
belonen. Het is jammer dat Wöltgens in zijn streven
heldere politiek dit simpele principe blijkbaar over i
heeft gezien.

£cidóc0ouimit

Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden
Telefoon 071-122 244
Postadres: Postbus 11, 2300 AA Leiden

i

Abonnee service

Telefoon: 071 - 313 677 van ma t/m vr van 8.30 tot 17.00 uu^

Nabezorging

Telefoon: 071 - 122 248

van ma. t/m vr van 18.00 tot 19.00 u. op za van 14.00 tot I5f

Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)

Bij automatische betaling

per maand 25,70

per kwartaal f 76,60

per jaar f. 294,30

Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan

Advertenties

Informatie en tarieven over advertenties tel [phone].
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.

Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rij
070 - 3902 702

Bankiers

AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050