VN en Baghdad boeken
vooruitgang in overleg
Buitenland
EcicLeGouoarit
V
^Nederland
iVil via
£G Balten
rkennen
3<
Tweede raffinaderij
Irak weer in bedrijf
Ramp Tsjernobyl veel
groter dan toegegeven
Boris Jeltsin bezoekt Europarlement
Bolkestein: politieke aardverschuiving in Israël mogelijk
MAANDAG 15 APRIL 1991 PAGINA
IHirgit Breuel is zaterdag zo-
verwacht benoemd tot
irzitter van de Treuhan-
anstalt, de organisatie die
economische sanering
in de voormalige DDR re-
elt. De 53-jarige Breuel
eemt de plaats in van Det-
Karsten Rohwedder, de
Socialistische Treuhand-
Dorzitter die vorige week
oor de terreurbeweging
ote Armee Fraktion werd
oodgeschoten. In een ver-
'X tegen de kritiek maak-
de Treuhand zaterdag
ekend in februari en maart
ieuwe eigenaren te hebben
evonden voor zo'n 600 be-
9 rijven.
all FOTO: AP
irgit Breuel
VS vragen Sovjetunie naar
lot van vermiste soldaten
WASHINGTON De Verenigde Staten heb
ben de hulp ingeroepen van de Sovjetunie om
achter het lot te komen van de vermiste
Amerikaanse soldaten uit de Tweede Wereld
oorlog, de Korea-oorlog en de Vietnam-oor-
log. Ook willen de Amerikanen graag weten
wat gebeurd is met het luchtmachtpersoneel
dat tijdens de Koude Oorlog niet meer terug
keerde op hun bases na een vlucht over vij
andelijk gebied. In het bijzonder zijn de VS
benieuwd naar het lot van de 22 bemannings
leden van twee vliegtuigen die in 1950 en in
1952 door de Sovjets werden neergehaald, zo
zei woordvoerder David Denny van het mi
nisterie van buitenlandse zaken. „Er is geen
aantoonbaar bewijs dat er krijgsgevangenen
worden vastgehouden door de Sovjetunie,
maar we willen graag profijt trekken uit de
verbeterde relaties".
Bush wil meer
bevoegdheden
WASHINGTON De Amerikaanse
president George Bush heeft het Con
gres gevraagd om uitbreiding van zijn
bevoegdheden op het gebied van wa
penverkoop en hulp aan het buitenland.
Gesterkt door het succes in de Golfoor
log hoopt Bush te slagen waar andere
presidenten faalden om enkele ingewik
kelde regels opgelegd door het Congres
in de afgelopen 30 jaar die de zeggen
schap van het Witte Huis over het bui
tenlands beleid beperken, af te schaffen.
De groeiende invloed van het Congres
op de buitenlandse politiek is al langer
een doorn in het oog van de Witte Huis
bewoners, speciaal in Bush' geval omdat
zijn partij niet de meerderheid heeft in
het Capitool.
Inbraak door Likud in
kantoor Arbeiderspartij
JERUZALEM De oppositionele Arbeiderspartij
in Israël heeft gisteren een politieonderzoek geëist
naar aanleiding van berichten dat aanhangers van
het rechtse Likud-blok van premier Yitzhak Sha
mir in een kantoor van de Arbeiderspartij zouden
hebben ingebroken om er informatie te ontvreem
den. Het dagblad Maariv, dat het nieuws als eerste
bracht, sprak van een Israëlisch 'Watergate-schan-
daal'. Maariv meldde dat privé-detectives drie
maanden voor de algemene verkiezingen van 1988
hadden ingebroken in het campagne-hoofdkwar
tier van de Arbeiderspartij in een hotel in Tel
Aviv. Zij zouden aldaar aanwezige documenten
hebben gefotografeerd en de foto's aan het Likud-
blok hebben gegeven. De Arbeiderspartij heeft een
debat over de zaak in het parlement geëist, het
geen door parlementsvoorzitter Dov Shilansky is
geweigerd.
Parlement Georgië
kiest president
TIBLISI De Opperste Sovjet van
de republiek Georgië heeft gisteren
haar huidige voorzitter Zviad Gamsa-
choerdia officieel gekozen tot presi
dent. Door de instelling van het
machtige presidentschap gaat Geor
gië een flinke stap verder dan de an
dere naar onafhankelijkheid streven
de Sovjetrepublieken. In tegenstel
ling tot de presidenten in de Balti-
sche staten en in de Russische Fede
ratie krijgt de Georgische president
ondermeer de bevoegdheid de oorlog
te verklaren, de noodtoestand uit te
roepen, per presidentieel decreet te
regeren en personen het Georgische
staatsburgerschap te verlenen of af te
nemen.
ILNIUS Nederland
4ii loet zich in de tweede
gg elft van dit jaar als EG-
ïde oorzitter inzetten voor
A^ en gezamenlijke Europe-
verklaring waarin de
^pnexatie van de Balti-
:he staten in 1940 wordt
roordeeld en hun recht
i onafhankelijkheid er
end. Dat heeft een Ne-
erlandse kamerdelegatie
iterdag gezegd na ge-
>rekken in Litouwen.
ai?
n internationale commissie
in mei in Den Haag bijeen-
imen om de onderhandelin-
n tussen Estland, Letland,
ve touwen en Moskou te bevor-
cer ren. De Nederlandse delega-
toustelt voor dat de Europese
ilitieke Samenwerking,
aarin de ministers van bui-
(46 nlandse zaken van de
spr vaalf zitten, een verklaring
vo legt naar Deens model. Ko-
de tnhagen sloot de afgelopen
eken protocollen met de drie
em iltische staten, waarin het
(vestigt dat het de inlijving
j de Sovjetunie niet erkent
za zegt de diplomatieke be-
•kkingen te zullen herstellen
odra dat mogelijk is". Als dit
EPS-verband niet mogelijk
moet Nederland zelf zo'n
trklaring opstellen.
'derland moet zich ook in-
innen om de Baltische
estie op de internationale
jende te brengen, in de eer
plaats op de CVSE-confe-
ties in Berlijn en Moskou
de loop van dit jaar. De de-
(atie staat ook achter de aan-
Izigheid van Baltische waar-
ïmers op de conferentie van
Raad van Europa in Heisin-
hamir oppert
Jee van
^alestij
nse
nnisteries
bus*.
luc 1RUZALEM Premier
tzhak Shamir van Israël
erweegt Palestijnse 'ministe-
f s' in te stellen op de bezette
;ne estelijke oever van de Jor
dan en in de strook van Gaza.
de krant Al-Hamishmar
n (gt Shamir zondag dat hij de
5 miljoen Palestijnen meer
1 geven dan de autonomie
larvan sprake is
imp-Davidakkoorden
78, maar minder dan volle-
He ge soevereiniteit. De Palestij-
umin mogen van Shamir minis-
gj, ries opzetten voor politie,
'igc ltuur, onderwijs, handel, jus-
abo ie en gezondheidszorg. Met
,erstzondering van defensie en
litenlands beleid is de Israë-
che premier de bewoners
gfsg in de bezette gebieden bereid
p}al lfbestuur te geven.
rdanië heeft zich intussen
tgesproken tegen het Israë-
ch-Amerikaónse plan
n regionale vredesconferen-
voor het Midden-Oosten te
luden. Amman houdt vast
zo n zijn eis van een internatio-
ie vredesconferentie als op
stel B'nê voor het Israëlisch-
ilestijnse en Israëlisch-Ara-
>che conflict.
BAGHDAD De Vere
nigde Naties en Irak heb
ben gisteren overleg ge
voerd over,het probleem
van de honderdduizenden
gevluchte Kurden. Vol
gens VN-onderhandelaar
Zia Rizvi waren het
vruchtbare gesprekken.
„We hebben vooruitgang
geboekt", verklaarde Riz
vi in Baghdad. „Baghdad
is bereid zijn medewer
king te verlenen aan elk
VN-initiatief voor de te
rugkeer van de vluchte
lingen naar Irak".
Ook de Belgische diplomaat en
VN-gezant Eric Suy sprak gis
teren met de Iraakse autoritei
ten, De Belg vroeg aan Bagh
dad het groene licht voor de
aanwezigheid van VN-waar
nemers in de vluchtelingenge-
bieden. Suy onderzoekt bij zijn
bezoek aan Irak de mogelijk
heden voor de terugkeer van
de duizenden vluchtelingen
naar hun woongebieden in
Irak.
De Iraakse premier, Saadoun
Hammadi, verklaarde na het
onderhoud met Suy dat zijn
land „alle mogelijke middelen
voor de terugkeer van de
Iraakse Kurden zal verzeke-
Zaterdag riep Saddam Husayn
bij een bezoek aan Arbil, de
hoofdstad van Iraaks Kurdis
tan, de vluchtelingen al op te
rug te keren naar hun huis en
haard omdat hij „niets tegen
ze heeft".
De Kurden sloegen enkele we
ken geleden, na het afslaan
van de opstand in het zuiden
en noorden van Irak, massaal
op de vlucht. Aan de grens
met Turkije en Iran leven ze
sindsdien in barre omstandig
heden. Een beschut onderko
men, medicijnen, voedsel en
water ontbreken veelal.
De terugkeer van de Kurden
naar hun woongebieden is ook
het streven van het Franse
ministerie van buitenlandse
zaken dat gisteren verklaarde
dat het „concrete voorstellen
heeft gedaan" voor de terug
keer van de vluchtelingen aan
de secretaris-generaal van de
VN, Javier Perez de Cuellar.
De VN-topman heeft woens
dag in Parijs een ontmoeting
heeft met de Franse president,
Francois Mitterand.
De Britse premier, John Ma
jor, heeft „geen enkele optie"
uitgesloten voor wat betreft de
garanties die noodzakelijk zijn
voor een veilige terugkeer van
de Kurden. Ook militaire bij
stand wil Major dus niet uit
sluiten. „Alles hangt af van de
overeenkomsten die we sluiten
met Saddam Husayn of zijn
opvolger", aldus Major.
Lot
Het lot van de gevluchte Kur
den is ondanks de op gang ge
komen internationale hulp
nog nauwelijks verlicht. Al
leen al op weg naar de grens
met Iran zijn in de afgelopen
vier dagen drieduizend ge
vluchte Kurden voor het
merendeel kinderen, bejaar
den en zieken omgekomen
van kou en honger, zo meldde
gisteren de Iraanse krant Kay-
De Iraanse minister van ge
zondheid, Reza Malekzadeh,
verklaarde dat de „hygiëni
sche omstandigheden aan de
grens onvoldoende zijn" en dat
„er dringend behoefte is aan
medisch materiaal en behan
deling van de vluchtelingen
die Iran binnenkomen, met
name voor kinderen". Iran
verklaarde dat het reeds
800.000 tot een miljoen vluch
telingen uit het buurland heeft
opgenomen. Teheran wil in
overleg met Baghdad hun te
rugkeer „in kalmte en veilig
heid" regelen.
In Turkije lijkt enige verlich
ting voor de Kurden in aan
tocht. De regering in Ankara,
onder druk van westerse hulp
organisaties, de vluchtelingen
toestemming gegeven vandaag
af te dalen naar voor hulp be-
Tussen de vluchtelingen onderling heerst al geruime tijd een ware 'broodoorlog'.
ter toegankelijke plaatsen. In
de hoger gelegen provisorische
kampen ontbrak vaak iedere
sanitaire voorziening. De hy
giëne was er zo goed als afwe
zig.
Medici van Artsen zonder
Grenzen zeiden dat aan de
Turkse grens ondervoeding en
uitdroging de grootste proble
men vormen. Brak water en
de schrikbarende hygiëne in
een omgeving, waar 200.000
mensen op elkaar geperst le
ven zonder toiletten en stro
mend water, veroorzaken
buikloop, dysenterie en leve
rontsteking. Naar schatting
overlijden er dagelijks hon
derd mensen.
De internationale hulp komt
langzaam op gang. Meer dan
5000 ton voedsel en eerste le
vensbehoeften, waarvan het
merendeel uit het buitenland,
is sinds begin april verdeeld
onder de Kurden aan de
Turks-Iraakse grens. Duits
land heeft een luchtbrug naar
Turkije opgezet om met twee
vliegtuigen per dagen de
grootste nood onder de Iraakse
vluchtelingen te ledigen.
De Verenigde Staten zetten
militairen in bij de reddingso
peratie van de vluchtelingen
in Noord-Irak. Bij de drop
pings vanuit Turkije zijn al
4800 Amerikaanse militairen
betrokken en 3500 anderen
zijn uit Europa onderweg.
BAGHDAD De op één na grootste olieraffinaderij van Irak,
die tijdens de Golfoorlog ernstig te lijden heeft gehad van lucht
bombardementen, heeft vandaag de produktie van een aantal
olieproduktenhervat, zo meldt de krant van de regerende Baath-
partij. Met ingang van 1 mei produceert de Dora-raffinaderij ten
zuidwesten van Baghdad per dag 76.000 vaten olieprodukten als
kerosine, dieselolie en smeermiddelen, zo laat Al-Thawra de di
recteur van de raffinaderij, Kamil Ja'far, zeggen „Per 1 juni ha
len we weer de capaciteit van voor de oorlog: 92.000 vaten per
dag", aldus Ja'far.
Kuwayt heeft zaterdag aangekondigd de meer dan 500 oliebran-
den in zeven maanden te willen gaan blussen. Tot nu toe ging
men ervan uit dat de bluswerkzaamheden twee jaar in beslag
zouden nemen. Volgens de Kuwaytse olieminister Rasheed al-
Amiri is zijn land in onderhandeling met bedrijven uit onder
meer Groot-Brittannië, Frankrijk, China, Duitsland en Iran.
Deze bedrijven moeten de Canadese en drie Amerikaanse orga
nisaties helpen in de bestrijding van de oliebranden. Zaterdag
waren 23 oliebranden geblust.
Familie Kuwaytse Emir gearresteerd met heroïne
CAIRO Sjeik Talal Nasser al-Sabah, een lid van de koninklij
ke familie van Kuwayt, is in Cairo gearresteerd met bijna een
kilo heroïne in zijn bezit. Al-Sabah werd in zijn flat samen met
de Syriër Abdou Ahmed Naiim gearresteerd nadat agenten die
zich voordeden als drugshandelaren hadden aangeboden voor
een miljoen Egyptische ponden (564.000 gulden) heroïne van de
Kuwayter te kopen De krant Al-Ahram zei dat het eerste on
derzoek erop wees dat Al-Sabah mogelijk een heroïneverslaafde
is die zijn toevlucht had gezocht tot de drugshandel om zijn geld
verslindende levenswijze te bekostigen.
LONDEN Volgens het
wetenschappelijk hoofd
van de kerncentrale in
Tsjernobyl was de ramp
die zich daar in april 1986
voltrok veel groter en
ernstiger dan de Sovjet
autoriteiten hebben toege
geven. De ramp heeft ze
ker aan tussen de 7000 en
10000 mensen het leven
gekost. Volgens officiële
cijfers zijn er 31 doden ge
vallen.
Tsjernoesenko deed deze uit
spraken in een interview met
de krant Independent on Sun
day. Volgens hem waren on
der de dodelijke slachtoffers
veel mijnwerkers eh militai
ren die na de ramp werden in
gezet voor schoonmaakwerk-
zaamheden en daarbij aan ra
dioactiviteit werden blootge
steld. Tsjernoesenko (50) zelf
heeft volgens de medici nog
maar twee tot vier jaar te le
ven, omdat ook hij aan straling
blootgesteld is geweest. Tsjer
noesenko wil dat de waarheid
van Tsjernobyl aan het licht
komt voordat hij sterft.
Tsjernoesenko beschuldigt de
Sovjetregering ervan de IAEA
in Wenen false informatie
over de hoeveelheid bij de
ramp vrijgekomen radioactivi
teit te hebben verstrekt. De
IAEA kreeg destijds te horen
dat slechts drie procent van de
190 ton radioactieve brandstof
was vrijgekomen. Volgens
Tsjernoesenko was het veeleer
tussen de 60 en 80 procent.
Ook zei hij dat 3,5 miljoen
mensen in het nabijgelegen
Kiev zijn blootgesteld aan een
stralingsniveau dat honderden
malen boven wat nog veilig
wordt geacht lag. Volgens hem
hadden al deze mensen geëva
cueerd moeten worden.
USKE EN WISKE
OE MYSTERIEUZE MIJN
Standaard Ultgeverlj/Wavery Pre
Boris Jeltsin wordt verwelkomd op het vliegveld van Strasbourg.
STRAATSBURG Bons
Jeltsin wil dat Rusland weer
toenadering zoekt tot Europa.
De president van de grootste
Sovjetrepubliek en grote te
genspeler van Sovjetpresident
Gorbatsjov verklaarde dit gis
teravond bij aankomst in
Straatsburg. Jeltsin is tot
woensdag in Frankrijk voor
overleg met het Europarle
ment en leden van de Franse
regering. Hij verklaarde bij
aankomst in Straatsburg te ho
pen dat de economische be
trekkingen tussen de verschei
dene Sovjetrepublieken en de
EG zullen worden aangehaald.
Jeltsin heeft maandag een ont
moeting met de voorzitter van
het Europarlement, de Span
jaard Enrique Baron. Daar
naast spreekt Jeltsin in
Straatsburg de fractievoorzit
ters van het Europarlement.
Reisklokje
van Napoleon
geveild voor
een miljoen
GENÈVE Een reisklokje
dat Napoleon meehad naar
Egypte heeft gisteren op een
Zwitserse veiling 720.000 Zwit
serse frank (ruim 950.000 gul
den) opgebracht. Het klokje
werd binnen twee minuten
verkocht. Het uitgangsbod was
300.000 frank. Volgens het Ge-
neefse veilinghuis Habsburg,
waar de veiling van histori
sche uurwerken plaatshad,
heeft een reisklok nooit eerder
zo'n hoog bedrag opgebracht.
Napoleon kocht het vergulde
bronzen klokje in 1798 toen hij
nog generaal was, 25 dagen
voor zijn vertrek naar Egypte.
Toen hij terugkwam ruilde hij
het in voor een ander. Een
gouden horloge van koning
George IV bracht ongeveer
47.000 gulden op. Dat was
minder dan verwacht. Een
goud-zilveren horloge van Ar
thur Rubinstein ging van de
hand voor bijna 345.000 gul
den.
Dissident krijgt
zes jaar gevangenis
SEOUL Een Zuidkoreaanse
dissidente studentenleider is
vandaag veroordeeld tot zes
jaar gevangenisstraf wegens
tegen de staat gerichte activi
teiten en het organiseren van
gewelddadige protesten. De
veroordeelde. de 25-jarige
Song Kap-sukis. was de voor
zitter van de Nationale Raad
van Studentenafgevaardigden.
Hij zou in 1989 en 1990 actief
zijn geweest in de ondergrond
se organisatie Chamintong.
SCHIPHOL Het is be
paald niet ondenkbaar dat
bij de volgende verkiezin
gen in Israël een politieke
aardverschuiving plaats
vindt. Dat heeft VVD-lei-
der Bolkestein gisteren
gezegd na terugkeer uit
Israël, waar hij op uitnodi
ging van de regering ge
weest is.
Bolkestein wees erop dat er nu
270.000 joden uit de Sovjetunie
naar Israël zijn geëmigreerd.
De verwachting in Tel Aviv is
dat dit aantal tot een miljoen
Sovjetjoden, zal toenemen. In
Israëlische regeringskringen
tast men in het duister over
het toekomstig stemgedrag
van deze aanzienlijke groep
nieuwe landgenoten, aldus
Bolkestein.
Over de op handen zijnde con
ferentie over het Midden-Oos
ten zei de VVD-leider dat hij
het zeer begrijpelijk vindt dat
de Palestijnen daarvan uitge
sloten zijn. Desondanks heeft
Bolkestein de indruk gekregen
dat Israël de Palestijnen die
niet tot de PLO behoren tege
moet wil komen. „Maar de
PLO kan het natuurlijk wel
vergeten", aldus Bolkestein op
Schiphol.
Bolkestein noemde het verder
„erg onverstandig" van Israël
dat land niets van de bezette
gebieden wil opgeven. Volgens
hem zal dat nog tot grote poli
tieke gevolgen leiden. De
VVD-leider heeft gesprekken
gevoerd met premier Shamir,
minister Levi van buitenland
se zaken en met minister
Arens van defensie.
