tudiefinanciering niet eenvoudig wel rechtvaardig
Politiek
Partij
Parlement
VVD piekert over regeren
zonder CDA
Globaal
PINIE
CeidaeSoutmit
ZATERDAG 13 APRIL 1991 PAGINA 9
et gaat weer goed met
"VD", kraaide mr. drs.
Bolkestein in Amers-
op het congres van
partij. Hij doelde op
Statenverkiezingen van
•ige maand, waarbij de
(D een geringe winst
geboekt: omgerekend
22 naar 24 kamerze-
De opgetogenheid
Bolkestein werd dan
voornamelijk veroor-
a ikt door het feit dat de
D oor het eerst sinds
historische kamerver-
-zingen van 1982 (36 ze-
'j s!) weer in de plus zit.
voor Bolkestein persoon-
is die overwinning van
iot belang. Als zijn partij
ér verloren had, zou ook hij
de schroothoop van afge-
ikte partijleiders beland
naast Ed Nijpels, Joris
urhoeve en in feite ook Ru-
f de Korte. Nu mag de
ilk'. die zich bovendien in
debat over de Tussenba-
i heeft gerevancheerd voor
slechte première bij de Al-
nene Beschouwingen, erop
;enen dat hij wordt aange-
zen om de liberale lijst te
kken bij de eerstkomende
Herverkiezingen,
i reden temeer om Bolke-
n in het zadel te houden is
de VVD, waarin men el-
r nog zo kort geleden vro-
de strot afsneed, door Bol-
teins stembuszege tot rust
t te zijn gekomen. Het con-
gres in de Amersfoortse Flint
werd vooral gekenmerkt door
een slaapverwekkende saai
heid.
Niet zo verwonderlijk overi
gens. Op de agenda stond de
nota 'Ongebroken Lijnen, een
liberaal perspectief'. Een stuk
dat is opgesteld door een com
missie, waarin zowel de rech
ter- (van Aardenne) als de lin-,
kervleugel (Vonhoff) van de
VVD sterk vertegenwoordigd
was. Een aldus samengestelde
werkgroep, die ook nog eens
werd geleid door de vriendelij
ke doch kleurloze ex-Europar
lementariër Hans Nord, is bij
na automatisch een garantie
voor weinig opzienbarende
conclusies.
Breuk
Slechts in één opzicht beval de
commissie-Nord het congres
aan een breuk te forceren met
het verleden. De VVD moest
de volgende keer maar 'ns
heel ernstig overwegen niet
langer met het CDA, maar
met de PvdA en D66 te gaan
regeren. Anders gezegd: de
'andere' coalitie, die al zo lang
door liberalen als Geertsema,
Vonhoff en Jacobs wordt be
pleit, zou er nu dan tóch
moeten komen.
„De christen-democraten rege
ren altijd", constateerde de
commissie-Nord. „Het lijkt als
of verkiezingen er alleen toe
dienen om uit te maken of zij
dat met liberalen of met soci
aal-democraten zullen doen.
In beginsel is dat een ongezon
de toestand. Een partij die per
manent aan de macht is, dreigt
zich om te vormen tot een re
gentenklasse. In een optimaal
functionerende democratie zou
iedere partij af en toe ook het
genoegen van de oppositie
moeten smaken".
Deze paragraaf 7 van hoofd
stuk 10 van 'Ongebroken Lij
nen' had vóór het congres
voor veel opwinding gezorgd
in de partij. Dat bleek uit een
aantal ontwerpresoluties. De
afdeling Haren: „Misplaatst,
althans niet smaakvol". Den
Bosch: „Het is niet juist om
wat zuur te neuzelen over een
mogelijkheid die democrati
sche verkiezingen nu eenmaal
in zich hebben". Rijswijk:
„Deze regels geven blijk van
minachting van de parlemen
taire democratie".
Andere afdelingen waren de
commissie-Nord juist bijgeval
len. Doetinchem: „De VVD
dient de mogelijkheid van een
regeringscoalitie met de soci
aal-democratie uiterst serieus
te onderzoeken".
Alle ingrediënten leken dus
aanwezig voor een pittige
maaltijd waar nog lang over
nagepraat zou worden. Jour
nalisten, die verlekkerd op dit
hapje waren afgekomen, gin
gen echter onverrichterzake
naar huis. Maar door tijdge
brek werd de behandeling van
hoofdstuk 10 op het laatste
moment uitgesteld, tot eind
deze maand.
Voorspellen
Toch laat zich nu al met rede
lijke zekerheid voorspellen
wat de VVD met paragraaf 7
gaat doen. Niets. In zijn ope
ningsrede zei Bolkestein na
melijk dit: „Pas in een later
stadium komt voor ons de
vraag aan de orde óf, en zo ja
met wie, wij onze ideeën tot
regeringsbeleid kunnen ma
ken. Als het zover is, staat één
vraag centraal: met welke par
tij of partijen kan de VVD zo
veel mogelijk van haar be
leidsvoornemens verwerkelij
ken? Die vraag kan nu nog
niet beantwoord worden".
De leider der liberalen wees
erop dat CDA en PvdA beide
verantwoordelijk zijn voor het
'slechte' beleid van het derde
kabinet-Lubbers. De PvdA
durft niet echt met de erfenis
van Den Uyl te breken, waar
door er van een solide finan
cieel beleid vooralsnog geen
sprake is, aldus Bolkestein. Hij
constateerde ernstige fouten in
de rekensommen van minister
Kok van financiën. Het CDA
denkt er precies zo over, maar
probeert de schuld in de
schoenen van de coalitiepart
ner te schuiven, aldus Bolke
stein. Wat hem betreft gaat die
vlieger niet op. „Het gat van
Kok is ook het gat van Lub
bers".
Ook D66 kreeg een veeg uit de
pan van de VVD-chef. De par
tij van Van Mierlo zou, hoewel
verkerend in de oppositie, zich
hetzelfde opstellen als het
CDA. „D66 steunt het rege
ringsbeleid, maar distantieert
zich van de gevolgen. D66
mengt een scheut socialisme
met een druppel liberalisme
en is vervolgens verbaasd over
het gebrek aan bestuurlijke
helderheid", sneerde de 'Bolk'.
De enige partij die wel helder
heid geeft is volgens hem u
raadt het al de VVD. „Wij
willen verder gaan met om
buigen, met sanering van de
sociale zekerheid en met las
tenverlichting. Wij willen de
zelfstandigheid van de burger
bevorderen".
Maar waarom weigert die hel
dere VVD-aanvoerder de kie
zers te informeren op het ene
punt dat voor de kiezers be
langrijker is dan alle andere:
de eventuele partnerkeuze na
de volgende kamerverkiezin
gen? Bolkestein zegt toch zelf
dat het kabinet-Lubbers III al
over zes maanden geschiedenis
kan zijn? Mogen de burgers
dan misschien nu even weten
waar zij aan toe zijn als zij
straks het hokje van de VVD
rood maken?
Neen, dat mogen zij niet. Want
hoezeer de VVD ook beweert
de enige liberale partij van ons
land te zijn, haar aanhang be
staat nog steeds uit overwe
gend conservatief ingestelde
mensen. Deze VVD'ers zijn ei
genlijk alweer vergeten dat
hun partij twee jaar geleden,
toen zij het opnam voor de
auto- en huizenbezitters, gena
deloos door het CDA aan de
dijk werd gezet.
Zij verlangen hevig terug naar
de eerste twee kabinetten-
Lubbers, die de belastingen
verlaagden en het bedrijfs
leven in staat stelden weer
flinke winsten te maken. Dit
soort zaken worden in deze
kringen heel wat belangrijker
geacht dan het 'goed' regelen
van abortus, euthanasie en de
gelijke behandeling van hete
ro- en homoseksuele docenten
op confessionele scholen, het
geen in een coalitie met D66
en PvdA mogelijk zou zijn.
Zonder confessionelen
Frits Bolkestein zelf schijnt
niet tot dit soort VVD'ers te
behoren. Volgens zijn omge
ving deelt hij de mening van
de commissie-Nord dat het
heel goed zou zijn voor onze
democratie als er voor het
eerst in deze eeuw een kabinet
zonder confessionelen zou ko
men.
Maar de fractieleider weet in
middels ook, mede door de
ontwerpresoluties van de afde
lingen Haren, Den Bosch en
Rijswijk, dat dit doel verder
weg zou raken, naarmate hij
er meer over zou spreken.
Daarmee zouden de conserva
tieven in zijn aanhang die
zich nu juist weer lekker be
ginnen te voelen bij de op ma
terieel gebied hard-rechtse
praatjes van Bolkestein
zich alleen maar aangespoord
voelen om straks voor alle ze
kerheid toch maar weer op het
CDA te stemmen.
RIK IN T HOUT
(De auteur is chef van de par
lementaire redactie van deze
krant).
i afgelopen weken heb
)Z veel vragen gekregen
ia er de komende wijzigin-
jj li van de studiefinancie-
m igsregeling. Beter be-
J nd als de WSF18+. Bij-
71 600.000 studerenden
n 18 tot 30 jaar die vol-
k tls dagonderwijs volgen,
ken gebruik van deze
[eling. Op grond daar-
n ontvangen zij van de
jrheid ongeacht het ou-
a rlijk inkomen en het
ro pe onderwijs dat wordt
1K rolgd, een maandelijkse
isbeurs en daarnaast
J OV-studentenkaart.
72 r thuiswonende studenten
l aagt de basisbeurs 235,-
38 maand en voor uitwonen
studenten 570,- per
57j nd. Aangezien deze bedra-
71 onvoldoende zijn om de
11. iten van studie en levenson-
6W tVnud te dekken, gaat de
2~ raieid ervan uit dat ouders
fl vaitudenten afhankelijk van
u |b fiscaal belastbaar inko-
[in hun studerende kinderen
b aanvullende maandelijkse
pirage geven. In het alge-
een geldt dat studerenden
urvan de ouders een belast-
ar inkomen hebben dat la-
r is dan 50.000,- per jaar
venop de basisbeurs van de
heid nog aanvullende stu-
nanciering krijgen. Deze
ullende financiering is
naarmate het belastbare
omen van de ouders lager
fn bestaat uit een rentedra-
1 ide lening die na de studie
I iel worden terugbetaald,
i nmige studenten kunnen
daarnaast nog in aanmerking
komen voor een extra toeslag:
de zogenaamde aanvullende
beurs. Het gaat daarbij om stu
denten van wie de ouders een
laag inkomen hebben.
Het WSF-stelsel is 1 oktober
1986 ingevoerd en heeft sedert
die tijd voortdurend in de pu
bliciteit gestaan vanwege de
vele problemen. De afgelopen
jaren is er veel misgegaan bij
de uitvoering. Verkeerde of
geen uitbetalingen, te late uit
betalingen, ingewikkelde for
mulieren enzovoorts. Naast het
uitvoeringsprobleem is er voor
de overheid nog een budget
tair probleem ontstaan. De re
geling kost veel meer geld dan
geraamd. Bij de invoering
werd ervan uitgegaan dat de
WSF de overheid jaarlijks cir
ca 3,5 miljard aan uitgaven zou
vergen. Op dit moment wordt
ervan uitgegaan dat, wanneer
er geen maatregelen worden
genomen, deze uitgaven zullen
oplopen tot 4,6 miljard in 1995.
Dat heeft vooral te maken met
de forse toename van het aan
tal studenten dat een beroep
doet op de regeling.
Omdat de overheid toch al te
kampen heeft met aanzienlijke
tekorten en een te hoge staats
schuld en bovendien extra uit
gaven moet doen voor onder
andere het milieu en de werk
gelegenheid is het noodzake
lijk de uitgaven voor de WSF
terug te dringen. Het kabinet
wil dat bereiken door een aan
tal beperkingen in de WSF
aan te brengen. Deze zijn zo
danig gekozen dat de toegang
tot het onderwijs ook voor stu
derenden uit gezinnen met la
gere inkomens gewaarborgd
blijft. Om die reden is dan ook
Een kijkje in de Universiteitsbibliotheek in Leiden, waar studenten zich voorbereiden op hun tentamens.
FOTO: CEES VERKERK
niet bezuinigd op de aanvul
lende studiefinanciering. De
belangrijkste bezuinigingen
worden bereikt door de basis
beurs te bevriezen en studen
ten vanaf hun 27 jaar in plaats
van een beurs een rentedra- normale bankrente. nog niet afgerond heeft, mag
gende lening te geven. Ook Verder wordt de studiefinan- hij bij de overheid rentedra-
zullen zij over de studielening ciering beperkt tot de cursus- gend lenen. Tevens ligt het in
vanaf het begin van hun stu- duur van de studies met de de bedoeling dat de leningen
die rente moeten gaan betalen mogelijkheid van 1 extra jaar. in de toekomst niet meer door
die in de buurt ligt van een Als de student zijn studie dan de overheid worden verstrekt
maar door een instantie buiten
de overheid.
Wat vind ik van dit gewijzigde
stelsel? Beperkingen zijn na
tuurlijk nooit leuk. Maar ge
zien de ernstige financiële pro
blemen van het Rijk en de
noodzakelijke extra uitgaven
voor met name het milieu en
de werkgelegenheid zijn be
zuinigingen noodzakelijk en
moeten er keuzes gemaakt
worden. Ik vind de gemaakte
keuze goed verdedigbaar. Ook
het gewijzigde studiefinancie
ringsstelsel blijft een goed stel
sel dat tot de betere van de EG
behoort.
Tot slot wil ik ingaan op de
kritiek die betrekking heeft op
de ingewikkeldheid van het
stelsel. Tot op zekere hoogte is
die kritiek juist. Hoewel voor
studenten met uitsluitend ba
sisbeurs de regeling op zich
betrekkelijk eenvoudig is. De
ingewikkeldheid ligt bij de te
gemoetkomingen in de vorm
van aanvullende studiefinan
ciering, waarbij een koppeling
plaatsvindt aan het inkomen
van de ouders. Ook hier, zoals
bij zoveel overheidsregelingen,
is sprake van een afweging
tussen enerzijds eenvoud en
anderzijds rechtvaardigheid.
Rechtvaardigheid heeft hier
betrekking op de toegankelijk
heid van het onderwijs voor
studenten ongeacht het inko
men van de ouders. Naar mijn
oordeel is terecht gekozen
voor een nadruk op rechtvaar
digheid. Eenvoud om de een
voud is deze prijs niet waard.
WILLEM VERMEEND
(Prof. dr. W. Vermeend is lid
van de Tweede Kamer voor de
PvdA)
RIEVEN VAN LEZERS
Brieven graag kort en duidelijk geschreven
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten.
liideKurden
Bush, u kon zo mooi
n en laten vechten om de
en het geld veilig te stel-
Hoeveel menswaardiger
het zijn om nu ook nog
te bidden en te vechten,
met uw bondgenoten
Verenigde Naties, om
volk te redden dat al tien-
jaren wreed verdrukt en
Jjeslacht wordt. „Red de
g irden" en spaar Saddam Hu
il niet.
I Wanders,
J N HAAG.
3 'oonlasten
luiseigenaar is voordeliger
zo stond onlangs in de
ant. Laat me niet lachen.
Idoor mij in 1973 voor
000,- gekocht huis, ge-
ite benedenwoning, in een
aat nabij de Oude Haag-
wordt dit jaar rustig be-
l f 125.000,-. Onroerend-
idbelasting is totaal 647,-.
-vordering eigen huis, zei de
,.vrt erheid. Je leeft wat zuiniger
dan denk je een redelijke
fn lJde dag te hebben. Gelegali-
rde diefstal noem ik het.
i ik dan zie dat een woning
i 190.000 in Pijnacker
sminus 246,- onroerend-
dbelasting moet opbrengen
pnr een premie A-woning in
ewolde (eengezinswoning)
aneens onder "de 250,-
i*t, dan is er iets goed mis.
1 begrijp ik waarom mensen
e®fen Haag verlaten. Trouwens,
I 1 is wel duidelijk waarom er
eel geld nodig is. Wat wil
niet zo'n hobby van een to-
overbodig, geldverslin-
stadhuis. Dat komt dan
fceer Wat is een socialist?
jjtwoord: Dat is iemand die
I jj zorgen maakt over het
!'d dat een ander verdient
w 'Pelijk komt er een eerlijker
[deling tot stand en gaat de
rheid de onroerend-
goedbelasting via een landelijk
tarief vaststellen.
G. v.d. Spek,
DEN HAAG
Potje
De woede van topman G. Reu-
dink van Koninklijke Nijver-
dal ten Cate nv, waarover de
krant van donderdag bericht
te, is uiteraard begrijpelijk.
Met een PvdA-minister op De
fensie (Ter Beek) zou je toch
verwachten dat ook de werk
gelegenheid een grote rol
speelt bij het uitzetten van
grote defensie-orders. Des te
opmerkelijker is het dat het
ontwikkelingswerk voor het
hoogwaardige pak bij Nijver-
dal heeft plaatsgevonden om
vervolgens de order aan een
onbetekenend Belgisch bedrijf
te gunnen. Het zal misschien
prijstechnisch best kloppen.
Het potje waar het uit betaald
moet worden is Defensie, de
ww-uitkering komt tenslotte
weer uit een ander potje.
H. Engelsman,
DEN HAAG.
Moraal
Het is mij niet geheel duidelijk
waarom kardinalen een pause
lijk document verlangen over
morele kwesties. Natuurlijk,
zo'n document zou een zekere
status hebben. De inhoud ech
ter zou per se niet meer intrin
sieke kwaliteiten bezitten dan
een ander document over mo
raal dat niet de pauselijke
handtekening draagt. De rk
kerk leert dat ze bij de argu
menten voor haar leer inzake
moraal uitgaat van de zogehe
ten natuurwet. Dat betekent
per definitie dat de opvattin
gen van Rome over moraal
gelden voor christenen en
niet-christenen. De natuurwet
geldt voor alle mensen. Romes
doctrine zegt dat ieder die cor
rect argumenteert, tot dezelfde
morele conclusie komt. Er be
staat maar één moraal, de goe
de. Maar waarom zou de mo
raal zoals verwoord in een mo-
Kurdische vluchtelingen in Turkije vechten om een stuk brood.
gelijk later te publiceren pau
selijk schrijven betere morele
waarheid bevatten dan welke
andere verhandeling ook over
moraal?
De paus, of de Romeinse theo
logen die de moraaltheologie
gaan opstellen, zijn niet godde
lijk toegerust om antwoorden
te geven over morele kwesties
door een of ander magisch
proces. Ze zijn ook niet godde
lijk bevoegd om metafysisch
gebaseerde antwoorden op mo
rele vragen te geven zonder de
verplichting te hebben, zoals
ieder ander, om de metafysi
sche geldigheid aan te tonen.
Het christelijk geloof kan
„mysteries" bevatten; de leer
over de moraal kan niet geba
seerd zijn op „mysterieuze"
uitspraken.
Christelijke ethiek voegt niets
toe aan autonome morele prin
cipes. Christelijke ethiek ligt
inderdaad ingebed in Godsge
loof, maar door dit feit is de
menselijke rede niet gedoemd
om hier te verdwijnen. We
kunnen zeggen dat geloof zich
manifesteert in de moraal,
precies zoals het zich ook ma
nifesteert in gebed, liturgie, ri
ten, werken van barmhartig
heid, vasten, etcetera. Op ge
zette tijden verschijnt er bij
gelovigen een sterk verlangen
naar een christelijke „plus-fac-
tor", een soort miraculeus ing
rediënt dat dan het significan
te verschil zou uitmaken tus
sen christelijke en humanisti
sche ethiek. Er ontstaat bij
sommige katholieken soms het
gevoel dat ze voor de gek ge
houden of bedrogen, worden
wanneer die „plus-factor" er
FOTO: EPA
niet blijkt te zijn of door Rome
wordt ontkend. Voordat het
bovengenoemde beloofde
schrijven over de moraal er
komt, zijn er, alleen al in Ne
derland, nu reeds vele uitste
kende wetenschappelijk ge
vormde moraaltheologen waar
ik mijn licht kan opsteken.
Toch kijk ik wel nieuwsgierig
uit naar een schrijven uit
Rome over moraal, al was het
alleen maar om mijn eigen
moraal eens te vergelijken met
die van de paus.
Johan F. J. Jansen,
LEIDSCHENDAM.
Traditionalisten
In onze krant is uitvoerig aan
dacht geschonken aan het
overlijden van mgr. Lefebvre.
Zijn persoon is immers nauw
verbonden met de geschiede
nis van de algemene kerkver
gadering Vaticanum II (1962-
1965). Lefebvre behoorde tot
de traditionalisten. Toen hij
eiste dat het goddeloos com
munisme door de concilieva
ders zou worden veroordeeld,
weigerde de groep vooruitstre
vende concilievaders onder
leiding van kardinaal Alfrink
hieraan mee te werken! Er
werd een bijzondere commis
sie van concilievaders opge
richt om over deze kwestie
een oordeel te geven. In ge
noemde commissie zaten kar
dinaal Alfrink en mgr. Lefeb
vre. De traditionalisten verlo
ren het pleit en mgr. Lefebvre
stapte uit de commissie. Alle
vormen van veroordeling wer
den afgeschaft en de zoge
naamde index werd opgehe-
Sedertdien verloren de tradi
tionalisten steeds meer terrein.
Traditiegetrouwe rooms-ka-
tholieken waren ontzet toen
de gevolgen van Vaticanum II
tot hen doordrongen en ande
re 'modern gezinden' waren
verheugd! Als veel te .juri
disch" werd in Nederland het
'catechismusboek van het con
cilie van Trente' afgeschaft en
vervangen door 'de nieuwe ca
techismus'. De liturgie van de
H. Mis werd vereenvoudigd in
naam en inhoud. De kelk
werd een beker en de heilige
hostie tot brood, dat de gelovi
ge in de hand werd gelegd.
Bijbellezing werd ingevoerd
tijdens de eucharistieviering
en de gelovigen zaten bij de
dienst, terwijl vroeger ieder
een knielde.
Rome hoopt op een verzoening
met de volgelingen van mgr.
Lefebvre. Maar deze lijkt ver
der dan ooit nu Paus Johannes
ontdaan van aan middeleeuw
se vroomheid ontsproten sta
ties (bijvoorbeeld de zweet
doek van Veronica). De paus,
een goede vriend van wiilen
kardinaal Alfrink en dus bij
bels' denkend, schreef zelf
vier nieuwe staties, een daar
van heeft 'de verloochening
van Petrus' tot onderwerp. De
pauselijke waardigheid, tijdens
Vaticanum II aangetast door
de collegialiteitsgedachte en
daarna ontdaan van de roem
rijke eretitel Pontifex Maxi-
mus, heeft er nu als het ware
een nieuwe ontluistering bij
gekregen doordat de paus zelf
zijn ambt in waardigheid ver
laagd heeft door er aan te her
inneren dat zijn eerste voor
ganger zijn Heer tweemaal
heeft verloochend.
'De Here', zo zegt de Reforma-
ta, 'kan nooit hebben gewild
dat een apostel die hem twee
maal verloochende tot Zijn
plaatsbekleder op aarde zou
worden als hoofd van de kerk.
De katholieke kerk zal bin
nenkort het pausschap wel af
schaffen en aan is de weg vrij
voor een ware oecumene. De
traditionalisten wiizen deze ge
dachten af en vinden deze 'bij
belse' vorm van de eeuwen
oude Kruisweg niet passend
en onjuist!
Met mgr. Lefebvre noemen de
traditiegetrouwen het ongrijp
bare modernisme als oorzaak
van de gebeurtenissen tijdens
Vaticanum II: „Rome is bezoe
deld door het modernisme" zei
deze aartsbisschop eens. Dit
woord moge waar zijn, maar
persoonlijk meen ik, dat de
7ader zijn openbaring heeft
gegeven in een zuidelijk land
en daar ook zijn kerk heeft
willen stichten door ziin zoon;
mensen met een geheel andere
natuurlijke geaardheid dan die
bijvoorbeeld van de mensen in
Utrecht. Deze zuidelijke
geaardheid vormt de grond
slag van de natuurlijke ver
schijningsvorm van de katho
lieke kerk. Het begrip 'tradi-
land stemmen opgaan om mgr.
Lefebvre heilig te doen ver
klaren is begrijpelijk.
Dr. W.J.A. Visser,
DEN HAAG.
Waar je tegen woordig niet
meer mag ontbreken, dat is dus
het Global Panel in
Amsterdam. Gohben jii op
het Global Panel geweest?",
vragen vrienden, kennissen en
zakenrelaties bevend van
ontzag. De aangesprokene doet
er wijs aan dan geheimzinnig te
glimlachen en te kijken alsof
hij zojuist een oceaan van
wijsheid heeft leeggedronken.
„Euh... mwjah! Tussen de
bedrijven door ook nog even
met Henry Kissinger dus
gesproken. Heldere kerel hoor.
En dat op zijn leeftijd!".
Dan gebeurt het: men springt
zo maar een paar sporten
omhoog op de prestigeladder.
In drie dagen tijd is in het
Tuschinski-theater in
Amsterdam dan ook voldoende
kennis opgedaan om een jaar
lang de indruk te kunnen
wekken van alles op de hoogte
te zijn. Er was geen
wereldprobleem, of het
passeerde de revue. Van
broeikaseffect tot
onbestuurbare megapolissen,
van de bevolkingsexplosie tot
het failliet van het
communisme; de
opgetrommelde Sprekers van
Statuur Kissinger voorop
konden er geen genoeg van
krijgen. Wie de 3500 gulden
voor het Panel overhad, hoeft
zich dus niet bekocht te voelen.
Het wonderlijkste was nog wei
dat de 'ouwe jongenHenry er
in slaagde zijn boodschap zó
geloofwaardig over te brengen
dat je bijna zou denken dat hii
het weer voor het zeggen had
in de wereld. Een feit dat we
nu het Panel achter ons ligt
en de betovering weer is
verbroken vooral moeten
toeschrijven aan zijn tergend
langzame betoogtrant. En dat
brengt ons weer tot de
volgende conclusie: het
soortelijk gewicht van een
spreker is omgekeerd
evenredig aan zijn
spreeksnelheid.
Pardon Ja, ga er maar eens
rustig voor zitten, want het
klopt als een bus. Ten eerste:
wie wat voorstelt in de wereld
(of dat tenminste denkt) zorgt
ervoor dat hij langzaam en
gedragen spreekt en het geduld
van zijn toehoorders maximaal
op de proef stelt. Tijd mag
kostbaar zijn, maar hier richt
dan ook een kostbare vent het
woord tot u, is de boodschap. In
de film 'De Tien Geboden
klinkt daarom geen pieperig
gekerm uit het wolkendek
maar galmt een trage
stentorstem tot Mozes, die
immers afkomstig is van de
Heer Himself de hoogst
denkbare autoriteit.
Anderzijds geldt dat wie weinig
gezag heeft haastig spreekt en
vooral niet teveel tijd wil
opeisende ernstigste gevallen
kakelen als een kip zonder
kop. En zo hebben we dus een
handig hulpmiddel om snel te
bepalen met wie we van doen
hebben: stelt iemand iets voor,
of niet
Laten we de proef op de som
nemen en het rijtje in politiek
Den Haag eens langs gaan.
Milieuminister Alders om
met de A te beginnen lijkt
door de Dood zelve op de
hielen te worden gezeten, zo
struikelt hij over zijn woorden.
Defensieminister Relus ter
Beek is ook een hardloper: hij
begint te ratelen als een telex
zodra een microfoon onder zijn
neus wordt gehouden. En
verdraaid: beide bewindslieden
kunnen van veel beticht
worden, maar niet van een
overmaat aan gezag.
Nee, dan 'causeert' Hans van
den Broek (de man die bij
Relus de ponsbanden invoert)
al een stuk rustiger. Ruud
Lubbers kuiert ook rustig door
de teksten die hem worden
voorgelegd sinds hij weet dat
hij straks vrijwel zeker heel
Europa onder zijn hoede krijgt.
Maar de titel 'Kampioen Traag
Pratengaat helaas voor
Luns en GBJ Hilterman
toch naar Kissinger en dat is
geen toeval.
Het verhaal gaat dat Kissinger
de best betaalde spreker ter
wereld is. Stel je voor, je zegt:
„Ik voel me vereerd dat ik hier
mag spreken en je hebt al
driehonderd dollar verdiend.
Kissinger is zich zeer wel
bewust van het feit dat een
lettergreep nergens zo duur is
als bij hem. Daarom proeft hij
zijn woorden zorgvuldig, perst
ze tussen de tanden door en
gorgelt er wat mee
semi-achteloos -
lippen laat rollen. De pauzes
die hij in zijn speech laat vallen
zijn martelend lang. Tijdens het
Global Panel hield een enkele
toehoorder het niet langer en
begon nerveus te kuchen. Een
prachtige ervaring.
Een tipje tot slot voor Hans en
Relus: schakel na alle kritiek
op jullie 'politiek
disfunctionerenniet in een
hogere versnelling maar doe
het juist rustiger aan. Kijk naar
Kissinger! Omgekeerd moeten
we op onze hoede zijn als
Kissinger volgend jaar op het
Global Panel zijn spreektempo
heeft opgevoerd. Dan kun je er
vergif op innemen: zijn tarief is
gezakt!
T. RUBBELS
