Cuwaytse vrouwen
aten stem horen
Amerikanen gaan naar
Mars, maar wanneer?
Herrenberg: „Vuile oorlog
in Suriname is beëindigd"
JITENLAND
üeidónQowumt
ZATERDAG 13 APRIL 1991 PAGINA 7
er doden na
ketaanvallen
ON Israëlische ge-
itsvliegtuigen hebben gis-
i in Zuid-Libanon raket-
ballen uitgevoerd op bases
verscheidene Palestijnse
peringen. Er zijn vier do-
gevallen, onder wie de
laire commandant Abu
ldun. Negen mensen raak-
gewond. Een Israëlische
rofficier in Jeruzalem ver-
rde zoals gewoonlijk dat
af deze bases aanvallen op
an in Israël werden voor-
id. Twee gebouwen van
stijnse organisaties wer-
verwoest.
Delegatie
op bezoek in
Litouwen
De Nederlandse
kamerdelegatie in
Litouwen bekijkt samen
met premier
Landisbergis (links) het
fotoboek over de jaren
van de Sovjetbezetting
van Litouwen. Het boek
werd de delegatie
geschonken.
FOTO: ANP
NAVO wil snelle
interventiemacht
BRUSSEL De chefs van staven van de
NAVO-landen zijn voorstander van het
op poten zetten van een interventiemacht
die snel en flexibel kan optreden bij drei
gende situaties in de toekomst. De Noorse
generaal Vigleik Eide, voorzitter van het
Militair Comité van de NAVO, liet giste
ren in Brussel doorschemeren dat de ge
neraals een interventiemacht van tussen
de 70.000 en 100.000 manschappen voor
ogen hebben. Het Militair Comité is het
ook eens geworden over een verkleining
van de NAVO-strijdkrachten. Het hoofd
kwartier van de interventiemacht wordt
gevestigd in Duitsland, terwijl vrijwel ze
ker een Brit tot commandant wordt be
noemd, aldus bronnen.
VS sluiten meer
bases in Europa
STUTTGART/WASHINGTON De
Verenigde Staten sluiten vóór 1995 nog
eens 32 van hun militaire bases in Eu
ropa. De sluitingen maken deel uit van
Washingtons voornemen de Ameri
kaanse militaire aanwezigheid in Euro
pa terug te dringen en het eigen defen
siebudget te beperken. Het Amerikaan
se hoofdkwartier in Stuttgart liet weten
dat 27 bases in Duitsland, 3 bases in
Groot-Brittannië, 1 basis in Spanje en 1
basis in Turkije worden afgestoten. Als
de vrijdag aangekondigde sluitingsron
de is voltooid hebben de Verenigde
Staten in Europa 225 bases geheel of
gedeeltelijk ontmanteld.
Regering Joegoslavië stelt
republieken ultimatum
BELGRADO De regering van Joegoslavië
geeft de verschillende deelrepublieken tot don
derdag de tijd zich achter het hervormingsbe
leid van premier Ante Markovic op te stellen.
Geven de republieken geen gevolg aan het ulti
matum, dan stelt Markovic vrijdag in het fede
rale parlement de vertrouwenskwestie. Moch
ten de deelrepublieken wel het beleid van Mar
kovic ondersteunen, dan wil de Joegoslavische
premier dat de republieken instemmen met een
elftal noodwetten. Volgens Markovic bieden de
wetten hem de garantie dat hij voldoende be
voegdheden behoudt om zijn beleid daadwerke
lijk uit te voeren. Slovenië keerde zich gisteren
tegen het het houden van een referendum over
de toekomst van Joegoslavië waarover de zes
deelrepublieken donderdag overeenstemming
hadden bereikt.
Ongekende
milieuramp
bedreigt kust
van Genua
GENUA Een ongeken
de milieuramp bedreigt
de Noorditaliaanse kusf
rond de havenstad Genua.
Reddingswerkers slaag
den er gisteren niet in de
oliestroom uit de donder
dag geëxplodeerde Cypri
sche tanker Haven (vijf
doden) te stoppen.
Ruim 25.000 van de in totaal
142.000 ton olie die de tanker
vervoerde, is inmiddels in de
Middelllandse Zee terechtge
komen. De vrees voor een mi
lieuramp wordt vooral gevoed
door het feit dat de lading van
de Haven bestond uit zware
Iraanse olie die heel moeilijk
afbreekbaar is. Milieu-experts
stelden vrijdag voor de Itali
aanse televisie dat de zee rond
Genua al als „dood" kan wor
den beschouwd. Het ongeluk
met de olietanker Exxon Val-
dez geldt tot op heden als de
grootste milieuramp. De kust
van Alaska werd in maart
1989 besmeurd met meer dan
42.000 ton olie. Giuseppe Tel-
mon, hoofd van het Genuaan-
se havenkantoor, stelt dat de
kans op een milieuramp voor
de Ligurische kust momenteel
veel groter is omdat de „Ha
ven" veel meer olie aan boord
had dan de „Exxon Valdez".
Vooral de kust ten westen van
Genua loopt gevaar. In dat ge
bied wonen ongeveer 50.000
mensen. Voorts vreest Telmon
dat de visstand een enorme
klap krijgt. Met name tonijn,
zwaardvis en dolfijnen worden
bedreigd. De olievlek voor de
Italiaanse kust had gisteren
een doorsnede van drie kilo
meter, zo verklaarde de mi
lieu-organisatie Greenpeace.
Bij een explosie aan boord van
een olietanker die voor repa
ratie in een droogdok in de
Griekse havenstad Elevsis lag,
zijn gisteren 27 mensen ge
wond geraakt.
„President China
in ziekenhuis"
PEKING De president van
China, Yang Shangkun, is
ziek, zo heeft de premier van
Papua-Nieuw-Guinea, Rabbie
Namaliu, gisteren in Peking
gezegd. „De president is ziek
geworden en is in het zieken
huis opgenomen. Dat is de re
den waarom ik hem niet kan
ontmoeten", zo verklaarde Na
maliu. De premier van Papua-
Nieuw-Guinea zei niet op de
hoogte te zijn van de ernst of
de aard van de ziekte van de
84-jarige Chinese president.
ANC presenteert
nieuwe grondwet
KAAPSTAD Het Afrikaans
Nationaal Congres heeft giste
ren voorstellen gepresenteerd
voor een nieuwe grondwet, die
volgens de anti-apartheidsor
ganisatie onder meer zou
moeten voorzien in een hand
vest van burgerrechten, vrije
verkiezingen en een onafhan
kelijke rechterlijke macht.
Het 32 bladzijden tellende do
cument pleit voor een parle
ment van twee kamers, een
gekozen president en een ka
binet met een minister-presi
dent aan het hoofd. Het ANC
liet gisteren weten zich fel te
verzetten tegen het voorne
men van de EG-landen een
eind te maken aan de econo
mische sancties tegen Zuid-
Afrika.
Henk Herrenberg.
FOTO: ANP
tionale vredesmacht en geen
gedemilitariseerde zone aan de
grens tussen Frans-Guyana en
Suriname. Het is nu aan de
Surinaamse president om de
bereikte akkoorden voor te
leggen aan de regering en het
parlement. Dat moet volgens
Herrenberg nog voor de ver
kiezingen van 25 mei gebeu-
Het is op 12 april niet al
leen dertig jaar geleden
dat de eerste mens een
ruimtevlucht maakte.
Precies tien jaar terug lan
ceerden de Amerikanen
voor het eerst een space
shuttle.
Tegen het eind van deze eeuw
willen ze in samenwerking
met Europa, Japan en Canada
het internationale ruimtesta
tion Freedom in een baan om
de aarde brengen. En in 1989
kondigde president Bush een
terugkeer naar de maan en
een reis van mensen naar
Mars aan tegen 2019, de vijf
tigste verjaardag van de eerste
maanlanding.
Nooit stond de ruimtevaart zo
in de belangstelling als op 21
juli 1969 bij de kleine stap
„maar een grote stap voor
de mensheid" van astro
naut Neil Armstrong in het
maanstof. Het Apollo-maan-
programma had de belofte
vervuld die president Kenne
dy in 1961 had gedaan: een
mens naar de maan sturen en
hem veilig laten terugkeren
naar zijn thuisplaneet. Uitein
delijk wandelden twaalf astro
nauten bij zes maanlandingen
tussen 1969 en 1972 op het op
pervlak van onze ruimtebuur.
Of de Marsplannen van de
huidige president Bush tegen
2019 zullen worden verwezen
lijkt is een groot vraagteken.
Al tijdens de laatste maanlan
ding wetenschappelijk ge
zien de meest interessante
was de interesse van het grote
publiek flink afgenomen.
Daarnaast is het enthousiasme
voor dure, geldverslindende
DERTIG JAAR
=tki
INDE RUIMTE
Compromis
De huidige impasse in de
Amerikaanse ruimtevaart
een opeenvolging van
slecht beleid, technische pro
blemen en tegenslagen is
deels een gevolg van fouten
die in het verleden werden ge
maakt. Na de Apollo-maanlan-
dingen en drie ruimtevluchten
naar het ruimtelaboratorium
Skylab (1973 en 1974) kozen de
Amerikanen de omgekeerde
weg van de Russen: de ont
wikkeling van de steeds op
nieuw bruikbare space shuttle
(ruimtependel of ruimteveer)
en pas daarna de bouw van
een groot ruimtestation om
naar te pendelen.
De space shuttle is een com
promis geworden tussen ver
schillende belangen (onder
meer militaire) en beschikbare
budgetten, waar eigenlijk nie
mand echt tevreden mee was.
De eerste pendelraket Colum
bia vertrok op 12 april 1981
met drie jaar vertraging. Vier
ruimteveren maakten tot nu
toe in totaal veertig vluchten
in plaats van één opdracht per
week, zoals aanvankelijk was
voorzien.
De explosie van het ruimte
veer Challenger op 28 januari
1986, waarbij zeven astronau
ten om het leven kwamen, be
nadrukte nog eens op een pijn
lijke manier dat de shuttle te
centraal stond in de Ameri
kaanse ruimtevaart en dat er
nog steeds een rol was wegge
legd voor de klassieke weg-
werpraketten.
Ook de plannen voor Free
dom, het ruimtestation, vorde
ren niet al te best. Eerst voor
zien voor 1992, de tweehon
derdste veijaardag van de ont
dekkingsreis van Columbus
naar Amerika, zal de bouw nu
pas op zijn vroegst beginnen in
1995 in een veel kleiner en be
scheidener opzet dan eerst ge-
De Amerikaanse ruimtevaart
werd eind vorig jaar door een
bijzondere commissie doorge
licht. Haar besluit: meer aan
dacht schenken aan weten
schappelijke projecten en aan
de uitbouw van een nieuw on
bemand lanceersysteem. En de
space shuttle? Die zou minder
gebruikt moeten worden en
alleen als er echt mensen no
dig zijn bij de uit te voeren
operaties.
BENNY AUDENAERT
DEN HAAG De „vuile
oorlog" die Suriname ja
renlang verscheurd heeft,
is beëindigd, zo heeft H.
Herrenberg, de speciale
afgezant van de Suri
naamse legerleider D.
Bouterse, gistermiddag op
de ambassade in Den
Haag verklaard.
Ter illustratie van de „concre
te vruchten die het proces van
nationale verzoening heeft op
geleverd", liet Herrenberg
zich omringen door vier leden
van het voormalig Surinaamse
verzet in Nederland.
Herrenberg, voormalig ambas
sadeur in Nederland en nu
ambassadeur in algemene
dienst, was namens Bouterse
naar Nederland gekomen om
in het kader van de nationale
verzoening ook uitgeweken
Surinaamse politieke kopstuk
ken achter zich te krijgen. Dat
was kennelijk gelukt, al hiel
den mevrouw De Hart, advo
caat Haakmat (beiden van het
voormalig Amsterdams Ver
zet), uitgeweken opperrechter
Waaldijk en de Javaanse poli
ticus Somohardjo stijf de lip
pen op elkaar als het ging om
de afspraken die zij met Her
renberg hebben gemaakt.
Ook Herrenberg gaf geen en
kele aanduiding van de over
eenstemming die hij met de in
Nederland wonende Suri
naamse dissidenten had be
reikt. Dezelfde lijn volgde hij
wat betreft de akkoorden die
de afgelopen weken bereikt
zouden zijn met „alle gewa
pende verzetsgroepen" in Su
riname zelf. Het gaat dan om
groepen als het Junglecom
mando, de Tucayana-indianen,
Mandela en Angula.
Hij zei alleen wat er niet zal
gebeuren: er komt geen opde
ling van het land, geen encla
ve, geen regionale of interna-
WAYT-STAD Vier
ïuten van doodsangst
ens de Iraakse bezet
van Kuwayt veran-
den Laila al-Qadhi's
n. Nadat Iraakse sol-
•n bij een controlepost
reigd hadden haar
hters mee te nemen,
gen haar gedachten
ir de Kuwaytse rege-
in ballingschap die
ïeflijk was onderge-
cht in het Sheraton-
el in Taif in Saudi-
ibië.
37-jarige al-Qadhi, docente
els aan de universiteit van
yayt, zwoer dat zij nooit
r bang zou zijn voor de
rsende al-Sabahs en dat zij
de bevrijding zou vechten
de rechten van vrouwen
ociaal zwakkeren,
je week deed al-Qadhi
woord gestand, terwijl de
irige Danah en de vijfjari-
leem veilig aan hun moe
voeten speelden. „Nu ik
de dood heb gestaan met
geweerloop op me gericht
voor het vooruitzicht mijn
leren te verliezen, hoe kan
an nu nog bang zijn voor
die de bezetting heb-
doorgebracht in de veilig-
van een vijfsterrenho-
vraagt ze zich af.
Al-Qadhi's onvrede wordt ge
deeld door duizenden Kuwayt
se vrouwen, ook al zijn de
meesten bang om hun engage
ment in het openbaar uit te
spreken. De vrouwen, die zijn
geconfronteerd met de dood,
martelingen, arrestaties en
verkrachtingen, zijn niet lan
ger bereid hun positie in de
door mannen gedomineerde
maatschapij te accepteren.
Zij zijn Kuwaytse 'sufragettes'
geworden en hopen dat zij zul
len worden 'beloond' voor hun
rol in de bevrijdingsstrijd. Zij
eisen voor de eerste keer stem
recht voor vrouwen en het
recht kandidaat te staan voor
de regering.
Monster Saddam
.Als er vrouwen in de regering
hadden gezeten had Kuwayt
misschien niet een monster als
Saddam geholpen een held te
worden", aldus al-Qadhi. „Na
alles wat de vrouwen hebben
doorgemaakt kunnen we ons
zelf niet de oude, zelfgenoeg
zame houding toestaan van
simpelweg genoegen nemen
met de kruimels die ons wor
den toegeworpen. Degenen die
zijn gebleven terwijl de laf
aards vluchtten verdienen het
zitting te nemen in de rege
ring".
Tijdens de zeven maanden du
rende bezetting smokkelde al-
Qadhi voedsel en geld voor
buitenlanders die zich verbor
gen hielden en zorgde zij voor
twee meisjes die door de Ira
kezen uit een pleeggezin wa
ren gezet. „Je hoefde niet met
een geweer rond te lopen om
een vrijheidsstrijder te zijn".
Omdat de vrouwen door de
Iraakse soldaten als een min
der grote bedreiging werden
gezien hadden ze meer bewe
gingsvrijheid dan de Kuwayt
se mannen. Ze gebruikten die
om wapens te smokkelen on
der hun abbaya's (zwarte jur
ken) en om Iraakse troepenbe
wegingen in kaart te brengen.
Veel vrouwen vervalsten per
soonspapieren en vrouwelijke
artsen richtten in hun kelders
noodcentra in om gewonde
verzetsmensen te behandelen.
Sommige vrouwen gingen
zelfs de straat op met geweren
en bommen.
Nahla hurkt naast haar witte
Toyota en wijst op de bumper
die ze heeft gebruikt om een
Iraakse soldaat te doden. Met
voorbedachte rade. Toen de
bezetting nog maar twee we
ken oud was had ze haar broer
gevraagd hoe ze het verzet
kon helpen. Zijn advies was op
straat een soldaat alleen te
zoeken, met zijn rug naar haar
toe, en die dood te rijden
De 21-jarige studente, die al
leen haar voornaam wil noe
men, vertelt: „Toen ik een sol
daat zag gaf ik gas en raakte
hem met ongeveer honderd
kilometer per uur. Hij sloeg
over mijn motorkap heen en
lag daarna bewegingloos op de
grond. Voor ik het deed dacht
ik" 'deze man is hier om mijn
familie te doden en mij mijn
vrijheid af te nemen'. Maar
naderhand heb ik veel gehuild
en voelde ik me afschuwelijk
om wat ik had i
Martelares
De vrouwenbeweging heeft
een martelares gevonden in de
32-jarige Asrar al-Qabandi, op
gegroeid in een vooraanstaan
de Kuwaytse familie. Volgens
vrienden en bronnen in het
verzet gaf ze per satelliettele
foon informatie door aan één
van de al-Sabahs in balling
schap. Ze werd gearresteerd
door de Irakezen en later met
een bijl gedood. Haar lichaam,
met ook nog drie schotwonden
in de borst, werd in een doek
gewikkeld op het gazon van
haar ouders achtergelaten.
Hind al-Bahar, arts en vrien
din van Asrar, zegt dat ze
hoopt dat al-Qabandi's dood
niet voor niets is geweest.
De vrouwen in Kuwayt wor
den niet helemaal onderdrukt.
Ze hebben meer vrijheden dan
de vrouwen in veel andere
landen in het Midden-Oosten,
met name Saudi-Arabië. Ze
mogen autorijden, westerse
kleren dragen en bedrijven
leiden. Door de gelijke kansen
in het onderwijs hebben veel
vrowuen prominente banen in
het onderwijs, de medische
wereld, het rechtswezen en de
ambtenarij.
Ondanks de roep om verande
ringen en de belofte van de re
gering om Kuwayt democra
tisch te maken is het geenszins
zeker dat de rechten van de
Kuwaytse vrouwen zullen
verbeteren. Het beste waar zij
op kunnen hopen is een snelle
herinvoering van de nationale
vergadering, die in 1986 werd
ontbonden, en een nieuwe wet
waarin het stemrecht wordt
uitgestrekt tot vrouwen.
ANDREW ALDERSON
(c) The Sunday Times
=ijna vier jaar
pëist tegen
spatiënt
|NCHEN Tegen een 29-
met aids besmette Ne-
landse muzikant is gisteren
de rechtbank in Mün-
i een gevangenisstraf ge-
drie jaar en tien
•Inden De man, een hero'i-
werslaafde, had gemeen-
•jap gehad met drie vrouwen
(der ze in te lichten ever
i besmettelijke ziekte. De
i vrouwen, onder wie een
isje van 15 jaar, raakten
k het HIV-virus besmet. De
Idediger van de Nederlan-
I pleitte voor een lagere
'If, gezien zijn ziekte: „Zip
iste uur heeft al geslagen
derlandse experts
or vernietiging
lemische wapens
I HAAG Nederland is
jeid experts te leveren voor
'[inspectie van lokaties van
mische wapens en voor
|ntuele andere taken op
misch gebied in Irak die
irtvloeien uit resolutie 687
i de Veiligheidsraad.
I hebben de ministers van
fenlandse zaken en defen-
feisteren in een brief aan de
;ede en Eerste Kamer mee-
jeeld. Hoe de Nederlandse
Istentie er precies uit zal
1, is nog niet bekend, omdat
nog op te richten commis-
I van de Verenigde Naties
onderzoeken hoeveel
wapens op welke ma-
vernietigd moeten wor-
j(j. De Nederlandse regering
"|dr. A. Ooms, voormalig di
van het Prins Maurits
van TNO, voor
als Nederlands kandi-
voor de speciale VN-com-
die moet toezien op de
het Iraakse
Asbakken vliegen door Taiwanees parlementsgebouw
Het parlement in Taiwan heeft gisteren een ru
moerige week van debatten afgesloten met een
twee uur durend gevecht, waarbij de politie de
afgevaardigden uit elkaar moest halen. De voor
zitter ging languit na een vuistslag en een parle
mentariër moest in het ziekenhuis worden be
handeld. De hulp van 50 agenten werd ingeroe
pen nadat een afgevaardigde de 71-jarige voor
zitter Liang Su-yung (zie foto) te lijf ging. De
voorzitter werd vervolgens letterlijk door de
parlementariërs onder vuur genomen die hem
bekogelden met schoenen, asbakken en boe
ken. Liang omschreef het incident later als „de
doodstraf voor de democratie in Taiwan".
HET MEXICAANSE AFGODSBEELD
portier open en springt er uit. Skip duikt ook uit de auto, maar
Rob ziet geen kans om weg te komen. Hij voelt de truck verder
weg schuiven, schakelt nog achteruit, maar het is te laat: het
voertuig verliest zijn evenwicht en stort in de afgrond. De India
nen heffen een vreugdegehuil aan, wanneer de truck in het ravijn
valt, maar Diaz hoort het niet eens. Want wat is er van zijn vriend
Rob geworden?
De meeste Indianen bepalen nu hun aandacht tot de
en Rob en Diaz nemen hun kans waar: ze springen in de
Diaz sleurt Skip vlug mee - en Rob start de motor. En nu
Maar wanneer Rob de koppeling omhoog laat komen
de truck te snel vooruit en op hetzelfde ogenblik slaakt
een gil: de wielen van de truck glijden weg en het voertuig
scheef. „We vallen in de afgrond!" schreeuwt Diaz, gooit het
