„Jom Has joa-herdenking omvat ook lot Kurden" 'Devotie voor Liduina bloeit' CeicLe Soman Nin kerk wereld Nu ook Nederlands Instituut voor Reformatiegeschiedenis Ccidóz&owiwnt GEESTELIJK LEVEN/OPINIE &zidóe Sou-toni VRIJDAG 12 APRIL 1991 PAGI1 Voorzitter Zwinglibond overleden EXLOO (ANP) - De Hervormde emeritus-predikant A.J. Roodzant, voorzitter van de Zwinglibond, is woensdag op 68- jarige leeftijd overleden. De Zwinglibond is de vereniging van firincipieel-vrijzinnige christenen binnen en buiten de Neder- andse kerken. Roodzant stond van 1963 tot zijn emeritaat in 1988 in Odoorn. Daarvoor was hij predikant te Gasselte en te Bellingwolde, Hij heeft de in 1948 opgerichte Zwinglibond ruim 30 jaar geleid. Sinds 1975 was hij bestuurslid van de Nieu we Vrijzinnige Omroep. Verder was hij lid van de propaganda- commissie van de Nederlandse Protestanten Bond en voorzitter van de werkgroep moderne theologie. Hij schreef artikelen voor tijdschriften als Zwingli, Kerk en Wereld alsmede Vrij zinnig Vizier. Kerk niet schuldig aan kinderarbeid APELDOORN De Evangelische Zendingsgemeente Meno- rah in Apeldoorn heeft zich niet schuldig gemaakt aan kinder arbeid. Dat is de uitkomst van een juridische strijd die vijf jaar geduurd heeft. Inzet van de strijd was het optreden tijdens een eredienst van een koor, bestaande uit Oegandese weeskinde ren. Deze gebeurtenis in 1986 werd door een arbeidsinspecteur als 'kinderarbeid' gezien, die daarvoor proces-verbaal opmaak te. Het kantongerecht in Apeldoorn sprak de gemeente echter vrij, waarop de arbeidsinspectie in hoger beroep ging. De Zut- phense arrondissementsrechtbank oordeelde 'Menorah' schul dig, zonder straf op te leggen. In 1989 vernietigde de Hoge Raad dit vonnis en verwees de zaak naar het Arnhemse Ge rechtshof. Deze heeft de aantijging afgewezen. Iedereen kan geschiedenis maken, alleen een groot man kan ze schrijven. Vaticaan: tekort ruim 170 miljoen in 1991 VATICAANSTAD Het Vaticaan verwacht dit jaar een tekort van 91,5 miljoen dollar (ruim 170 miljoen gulden) op de be groting. Tegenover 168,1 miljoen dollar aan uitga ven staan slechts 76,6 miljoen aan inkomsten. Dit heeft de raad van kardinalen, die twee keer per jaar de financiële si tuatie van het Vaticaan doorlicht, bekendge maakt. Het tekort is 5,5 miljoen dol lar (6,5 procent) groter dan in 1990. De Heilige Stoel dekt het tekort gedeeltelijk met de inkomsten van Vaticaanstad, die op 12,9 miljoen dollar worden geschat. De rest zal moeten komen uit de Pieter spenning, de bijdragen van de rooms-katholieken uit de ge hele wereld voor het werk van het Vaticaan. Vorig jaar bracht de Pieterspenning 57,7 miljoen dollar op, 19 procent meer dan in 1989. Ondanks deze „troostende" stijging, waarvan de kardina len „met grote voldoening en dankbaarheid" hebben ken nisgenomen, zal het Vaticaan het tekort pas kunnen ophef fen, als de 4.000 bisschoppen gevolg geven aan de oproep de gelovigen tot grotere gul heid voor het Vaticaan aan te schoppenconferenties in de wereld, die begin deze week de financiële perikelen van het Vaticaan hebben bespro ken, hebben de bisschoppen dringend gevraagd de katho lieken „gevoelig te maken" voor de Pieterspenning. Volgens de Vaticaanse 'minis ter van financiën', kardinaal José Castillo Lara, heeft het Vaticaan voor 450 miljoen dollar belegd. De waarde van de onroerende goederen wordt op 700 miljoen dollar geschat. Daarbij is geen reke ning gehouden met de gebou wen waarin de Curiedeparte menten en andere diensten van het Vaticaan zijn gehuis vest en de kunstwerken die het Vaticana bezit. De Amerikaanse kardinaal Edmund Szoka, president van de prefectuur voor Eceonomi- sche Aangelegenheden van de Heilige Stoel, zegt dat het be grotingstekort vooral te wij ten is aan de inflatie, de toe neming van de uitgaven voor de gebouwen, de automatise ring van het administratieve werk en technologische ver nieuwingen bij Radio Vatica na. Actie voor aankoop IKV-kantoor geslaagd DEN HAAG Het Interker- kelijk Vredesberaad is er in geslaagd met behulp van een financiële actie onder haar donateurs het oude kantoor pand aan te kopen van de vredesbeweging Pax Christi in de Haagse Celebesstraat. Het IKV had een bedrag no dig van een half miljoen. Rond vijfhonderd personen hebben het IKV een lening verstrekt van vijfhonderd of duizend gulden waarop een zeer bescheiden rente van drie procent wordt verstrekt. Over een periode van dertig jaar zal elke drie jaar een tiende van de deelnemers worden uitgeloot met het daarbij behorende rentebe drag. Het oude gebouw van het IKV aan het Anna Paulowna- Klein was te duur geworden, et gebouw van Pax Christi - deze organisatie verhuist per 1 juni naar het Utrechtse Stil tecentrum past beter bij de huidige omvang van het se cretariaat. Door aankoop van dit pand kan per jaar 34.000 gulden bezuinigd worden op huisvestingskosten en ener- gielasten, zo meldt het IKV. Het IKV zal 1 juli naar het pand verhuizen. Gereformeerde Kerken Beroepen te Renswoude P.J. Wes- terneng te Barneveld; te Franeker drs. D.J. van Bochove te Gerkes- klooster-Stroobos; te Amsterdam- Noord ten behoeve van de geestelij ke verzorging van christelijk verzor gingshuis De Kimme drs. W.J. Eel- tink te Uithoorn, die dit beroep heeft aangenomen. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Beroepen te Sneek-Koudum H. Offe reins, kand. te Assen. Christelijke Gereformeerde Kerken Bedankt voor Culemborg R. van Beek te Veenendaal (Pnlelkerk). DEN HAAG „Het is een heel nieuwe ontwik keling; we hebben zoiets vroeger niet meegemaakt: christenen vragen joden om er bij te zijn wanneer in sommige plaatselijke kerken christenen het noodlottige herdenken wat de joden in de twee de wereldoorlog is over komen". De Haagse mr. R.A. Levisson deel uitmakend van de li beraal-joodse gemeente in Den Haag heeft het over de herdenking van Jom Has- joah (dag der vernietiging), die zondagavond onder auspi ciën van de Haagse Gemeen schap van Kerken in de Kloosterkerk wordt gehou den. Hij voegt er onmiddelijk aan toe dat wat hem betreft het noodlottige wat de joden is overkomen, een wijdere strekking heeft gekregen en de herdenking dus ook. „Ik denk bijvoorbeeld aan wat er nu met Kurden in Irak ge beurt. Er zijn wat dat betreft parallellen aan te wijzen met de geschiedenis van de joden en ik denk dat het lot van de Kurden nadrukkelijk valt on der de strekking van de Jom Hasjoa-herdenking". Het is voor de zevende keer dat deze kerkdienst wordt ge houden. „Het is een hoogst merkwaardige zaak dat chris tenen aanleiding zien tot be zinning over de feiten van de Mr. R.A. Levisson fabrieksmatige uitroeiing van joden", meent Levisson. „Ie dere aandacht daarvoor, in clusief die voor gebeurtenis sen zoals die met de Kurden, juichen we toe. Eeuwenlang hebben we geklaagd dat nie mand naar ons wil luisteren en nu is er een aantal christe nen dat zegt: 'kom er eens bij zitten'. Bovendien kan ik con stateren dat de christenen in de werkgroep er alles aan is gelegen te voorkomen dat er dingen in de dienst gebeuren waarbij de joden de oren zou den gaan spitsen. Die houding spreekt ons zeer aan". Hij benadrukt dat de herden king een christelijke dienst is, dus niet een joodse en ook geen gemeenschappelijke. „Wij zijn als joden gevraagd mee te denken over de wijze waarop christenen uitdruk king geven aan hun bezin ning op wat er is gebeurd. We zijn daarop ingegaan en dat FOTO: MILAN KONVALINKA heeft onder meer geresulteerd in participatie van joden in de dienst". Dat bij sommigen in joodse kring argwaan bestaat jegens de uitnodiging van christenen om medewerking te verlenen, is volgens Levisson heel goed te begrijpen. „Op historische gronden vind ik die houding volstrekt begrijpelijk. Heel vaak bleek een uitnodiging tot gesprek een verkapte po ging tot evangelisatie. Maar ik vind dat je je over die arg waan moet heenzetten. Ik ben overtuigd van de louter goede bedoelingen van de christe nen die de dienst organiseren en ik vind dat je dan het christelijk verlangen in dezen moet honoreren". Levisson wil de betekenis van de dienst niet overschatten: „ik denk niet dat die herden king zo'n geweldige uitstra ling zal hebben, ook al zit de Kloosterkerk vol. Het aantal mensen dat daar dan zit is na tuurlijk maar een heel klein deel van de totale Haagse be volking, maar het feit als zo danig is en blijft zeer verras send". Hij wijst er op dat er méér verrassende dingen gebeuren. Tijdens de Golfoorlog zijn er in Den Haag contacten gelegd tussen moslims, joden en christenen en vond er een ge zamenlijke gebedsdienst plaats in de Agneskerk aan de Beeklaan. Dat initiatief is in zekere zin blijven bestaan; een klein groepje bespreekt de mogelijkheden om de ont moeting op enigerlei wijze voort te zetten. De dienst van aanstaande zondag begint om half acht. De overdenking wordt gehou den door de hervormde predi kant ds. A. Krijger van de Jo- hanneskapel en rabbijn A. Soetendorp van de Haagse li beraal-joodse gemeente geeft de inmiddels traditionele jaar- kroniek. Aan de dienst wer ken verder diverse mensen mee vanuit joodse en christe lijke kring. LUTSEN KOOISTRA SCHIEDAMSE LIDUINA-KERK ZONDAG BASILIEK SCHIEDAM In aanwe zigheid van mgr. R. Bar van Rotterdam en pro- nuntius mgr. A. Backis wordt komende zondag op het feest van de heili ge Liduina van Schiedam de Schiedamse Liduina- kerk officieel tot basiliek verheven. De pronuntius zal een breve (pauselijke brief) voorlezen waarin deze beslissing van het Vaticaan officieel zal worden meegedeeld. De beslissing daartoe werd vorig iaar op 18 juni officieel bekend gemaakt. Sindsdien is gewerkt aan de totstandkoming van de attri buten die bij een basiliek ho ren. In processie zullen deze zondag deze waardigheidste kenen, het conopeum en tin- tinnabulum, worden rondge dragen. Het conopeum is een standaard met een kap waar op een aantal heraldische wa pens zijn aangebracht. Ze is vervaardigd door de firma Stadelmaier in Nijmegen die voor het maken ervan de co- nopea in andere basilieken heeft bestudeerd. Het tintin- nabulum is een standaard met daarin een belletje. De basiliek is een eretitel voor een kerk, waarmee vol gens pastoor P. Vismans een bijzondere band met de paus wordt uitgedrukt. Deze ver onderstelt dat de liturgie in de kerk met extra aandacht wordt gevierd. Daarom prijkt ook boven het voorportaal van de kerk sinds enige tijd het pauselijk wapen. Redenen om deze eretitel bij het Vaticaan aan te vragen is volgens pastoor Vismans dat de kerk fungeert als bede vaartskerk voor de heilige Li duina van Schiedam. De kerk die vroeger in Schiedam aan Liduina was gewijd werd in 1968 afgebroken. Daarnaast wilde de pastoor met de ereti tel de bijzondere bouwstijl ge honoreerd zien van deze fraaie neogotische kerk die uit 1881 dateert. Pastoor Vismans ontkent dat de aanvraag is ingegeven door de slechte staat waarin de kerk verkeert. De kerk staat op de monumentenlijst, maar de zeven miljoen gulden die nodig zijn om het gebouw te herstellen zijn nog steeds niet voorhanden. In de hele kerk hangen netten om de bezoe kers tegen vallend gesteente te beschermen. Als de kerk niet spoedig wordt gerestau reerd, zal ze volgens pastoor Vismans over enige jaren moeten worden gesloten. Minister d'Ancona van WVC heeft subsidiëring van de res tauratie afgewezen. Daartegen is door het kerkbestuur beroep aangetekend bij de Raad van State. Ondanks de slechte staat van het kerkgebouw is dat voor pastoor Vismans geen reden om zondag niet feest te vie ren. „De devotie voor Liduina als patrones van de zieken bloeit. Uit het hele land ko men de mensen hier naar toe". In de kerk is nog de grafsteen te zien van Liduina van Schiedam die na haar dood op 14 april 1433 werd gemaakt. Interieur van de Liduinakerk in Schiedam. Het graf stond aanvankelijk in de kerk die na de Reforma tie in handen kwam van de Hervormden. Het graf werd toen verwijderd en de graf steen opgeslagen in een schuur waaruit het in de vori ge eeuw weer tevoorschijn werd gehaald toen de devotie voor Liduina opbloeide. Om dat zij eeuwenlang door het volk was vereerd, kreeg zij in 1890 van paus Leo XIII offi cieel de status van heilige. Geringe schade bij brand in Sint Pieter VATICAANSTAD In een deel van de Sint Pietersbasi liek in Rome heeft gister avond een korte brand ge woed. De brand, die na 20 minuten kon worden ge blust, deed zich voor in de sacristie in een zijvleugel van de kerk. Hoe het vuur is ontstaan is onbekend. In een opslagruimte ging een aantal kandelaars in vlam men op, maar er werd geen noemenswaardige schade aangericht aan de kerk zelf en de daarin aanwezige kunstschatten, meldde de brandweer. Na de brand werd de Sint Pieter voor be zoekers gesloten. UTRECHT In navol ging van gerespecteerde instuten in Genève en Tubingen is in Nederland een Instituut voor Refor- matieonderzoek opge richt. Dit onafhankelijke instituut, gevestigd aan de theologische faculteit van de Rijksuniversiteit Utrecht, is een initiatief van de ruim één jaar oude Stichting ter bevor dering van de kennis van de Reformatie. Het Instituut wil diensten verlenen aan degenen die op wetenschappelijke wijze de Reformatie bestuderen, onder meer door een bibliografisch centrum te vormen, waar vooral informatie over bui tenlandse activiteiten en lite-, ratuur is te verkrijgen. Ver der wil het Instituut het on derzoek van de Reformatie bevorderen, onder meer door eigen onderzoeksprogram ma's. Tenslotte wil het Insti tuut het onderzoek in Neder land coördineren. Volgens directeur prof. dr. W. van 't Spijker uit Apeldoorn is er nog veel onderzoek te doen naar de invloed van bijvoor beeld Thomas van Aquino op de Reformatie. Ook noemde hij de relaties tussen de Re formatie en bijvoorbeeld de Orthodoxie en het Piëtisme. Het Instituut wil met een jaarlijkse begroting van f 60.000 werken. Er is een beroep gedaan op de Neder landse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Bond, de Con fessionele Vereniging, de pre dikantenopleidingen van de Gereformeerde Kerken, die van de vrijgemaakten, op de Christelijke Gereformeerden en Gereformeerde Gemeen ten alsmede de Nederlands Gereformeerde Kerken. Palestijns gezin ondergedoken in Groningse kerk BORGER/GRONINGEN In het gereformeerd centrum Het Anker in het Groningse Borger zit sinds maandag een gezin ondergedoken dat op last van het ministerie van justitie het land al had moeten verlaten. Het gezin, statenloze Palestijnen, verblijft sinds an derhalf jaar in Nederland. De Stichting Inlia in Groningen, een internationaal netwerk van lokale initiatieven voor asielzoekers, heeft de her vormde en de gereformeerde kerkeraad van Borger bereid gevonden voor de opvang. Het gezin, vader en moeder van rond de dertig jaar en twee kleine kinderen, moest op last van Justitie voor afge lopen maandag het land ver laten. „Justitie wil het gezin naar een land sturen waar het niet thuishoort", zegt J. van Til- borg van de Stichting Inlia. Hij wil niet zeggen naar welk land het gezin toe moet. Hij is er zeker van dat het gezin bij uitwijzing vervolging tege moet kan zien. Waar het ge zin de afgelopen anderhalf jaar verbleven heeft, wil Van Tilborg niet zeggen. De gereformeerde en her vormde kerkeraden van Bor ger hebben een voorlopig plan opgesteld voor de opvang van het gezin. Vierentwintig uur per dag moeten twee begelei ders aanwezig zijn. Gisteren is aan alle kerkleden een nieuwsbrief gestuurd. Daarin worden ze op de hoogte ge steld van de situatie. Ervarin gen uit het verleden hebben geleerd dat asielzoekers/poli tiek vluchtelingen soms maanden in kerken moeten verblijven voor er zekerheid ontstaat rond hun situatie. „Totnutoe is er geen reden om er bang voor te zijn. We we ten dat het lang kan duren en dat het in dat geval veel van je incasseringsvermogen vergt", aldus G.A. Nawijn, vertegenwoordiger van de ge reformeerde kerkeraad. De Stichting Inlia heeft bin nenkort een onderhoud met vertegenwoordigers van het ministerie van justitie over de zaak. Hoe dat afloopt, kan Van Tilborg niet voorspellen. Als de zaak via tal van be roepsprocedures moet lopen, kunnen er jaren overheen gaan. Volgens Van Tilborg is het dan wel gebruikelijk dat de asielzoekers zich hangende het onderzoek vrij kunnen bewegen. De Stichting Inlia heeft in de loop der jaren aar dige resultaten geboekt. Alle vervolgde asielzoekers waaro ver Inlia zich ontfermde, hoefden Nederland niet te verlaten. Loonstijging versus milieu Er is voldoende welvaart, dus vanaf nu moet het gaanl het welzijn van mens en natuur. Dat is in het kort waar nister-president Lubbers gisteren bij het afscheid van wj geversvoorzitter Van Lede op heeft aangedrongen. Hij wj daarmee nog eens benadrukken dat de economische gi niet omgezet mag worden in loonsverhogingen, maar no l'er< is voor investeringen in het milieu. De premier heeft het overigens niet over de loonsverhoging die bedoeld is om prijsstijgingen te compenseren. In het regeerakkoord is j mers het behoud van koopkracht gegarandeerd. Aangez volgend jaar voor de modale werknemer een koopkrachl lies van een kwart procent wordt verwacht, is de opmerk van de premier dan ook in de eerste plaats bedoeld voor langere termijn. 1 ifor. De premier probeert opnieuw de werknemers te weerty den looneisen te stellen die een verbetering van de ko kracht betekenen. Het geld dat vrij komt bij de economisi groei kan beter besteed worden. De economische groei n het mogelijk maken om milieu-subsidies te vermindei waardoor de overheidsuitgaven afnemen. Daarnaast wil premier met heffingen op milieu-onvriendelijke produk j gedragsveranderingen bewerkstelligen. (1ST HET betoog van Lubbers is indirect voor zichzelf beden Bij lastenverzwaringen door het rijk, lok je immers loonei uit. Als het bedrijfsleven en overheid tegemoetkomen die looneisen, gaan de produktiekosten alsnog omhoog, tenverzwaringen lokken dus loonstijgingen uit. En die wü a^( premier juist zo klein mogelijk houden. Dus zouden, Lubb ree argumentatie volgend, in het kader van het milieu lastenv 1 h zwaringen achterwege moeten blijven. De andere kant van het verhaal is, dat het geld dat door economische groei vrijkomt niet langer in subsidiemaatre 1 len gestopt mag worden, maar direct gebruikt voor milii verbeteringen. Terecht heeft Lubbers er op gewezen dat deze weg wordt gevolg, niet alle belangengroepen dit massaal het Binnenhof moeten bestormen, omdat door kabinet gekort wordt op subsidies. Dat kon het gehoor Lubbers zich gisteren meteen aantrekken. Want waren niet de werkgevers die fel van leer trokken en trekken gen het afschaffen van, bijvoorbeeld, de wir-premies? ird, ipi Enclave voor Kurden niet wenselij] WESTEUROPESE regeringsleiders bepleiten vurig de i richting van een VN-enclave in Noord-Irak. De Kurdisl] vluchtelingen zouden daar veilig zijn voor de wraak i Saddam Husayn. Washington aarzelt, en niet ten onrecl| Het Europese voorstel getuigt van weinig realiteitszin. Kurdische enclave kan slechts ontstaan met unanieme stei ioel van de permanente leden van de Veiligheidsraad. De Sovjc uit unie en de Volksrepubliek China hebben echter gegronde i denen om een veto uit te spreken. Zoveel redenen a nische, religieuze en politieke minderheden zijn in beide g gantische landen. Van Litouwen tot Tibet zullen die minde;aait heden moeilijk weerlegbare volkenrechtelijke, en nog moe' en fo< lijker weerlegbare morele claims ontlenen aan de vestig van een Kurdisch VN-protectoraat op Iraaks grondgeSd1 De schending van de territoriale integriteit van een dooite VN erkend land door de VN zelf, zou een precedent zonfc weerga zijn. HET militaire ingrijpen van de VN in Kuwayt en daarna i Irak zelf was van een andere orde. In de huidige omstandij heden is sprake van een als zodanig erkende staat, Iral waar de als zodanig erkende regering optreedt tegen eelVl volksopstand binnen de eigen landsgrenzen. De wet is han maar het is de wet. Als het zo te pas komt zijn ook de Amer j kanen niet te beroerd om de wet op geheel eigen wijze interpreteren, maar het komt hun nu volstrekt niet te pa net zomin als de Russen en de Chinezen. De Amerikaan IQ] soldaten die het hart van de anti-Iraakse VN-strijdmacl hebben gevormd willen liever vandaag dan morgen nai H huis. Zij beseffen, evenals hun president, dat de beveiligii van een Kurdische enclave toch weer voor negentig procei op hun schouders zou neerkomen. Zij bedanken voor de ei TRE en Bush wil zich niet in een wespennest wagen dat zijn bi0061" hoedzame Midden-Oostenpolitiek duurzaam kan frustreren^' TT LIET is daarbij de vraag of een veiligheidszone in Irak, wai rdt VN-troepen waken over leven en goed van de Kurden, ni B*le eerder een definitieve oplossing van het Kurdische probleei n^r in de weg staat dan dat het die naderbij brengt. Protectorate lg N kunnen snel verworden tot molenstenen om de nek van nie] internationale gemeenschap. De Kurden zelf zijn er in el lis ii geval niet bij gebaat als ze in een soort Indianenreservai shi worden opgeborgen of wanneer ze, zoals de Palestijnei J1 duurzaam in vluchtelingenkampen moeten bivakkeren. D j a afgedwongen stichting van een pseudostaat binnen de grer t 'J. zen van Irak biedt geen uitzicht op duurzame vrede in d en regio. Die vrede en de toekomst van het verdrukte en on rder redderde Kuridische volk kunnen slechts worden gegarai 'jni deerd door een politiek overleg waarbij Baghdad van meet aan is betrokken. Een voortgaand sanctiegeleid kan Irak ti j^' dat overleg dwingen, evenals tot het staken van de geweli t te< dadigheden tegen de Kurdische vluchtelingen. Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden Telefoon: 071 - 122 244 Postadres: Postbus 11, 2300 AA Leiden Abonnee service Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr van 8.30 tot 17.00 uur Nabezorging Telefoon 071 - 122 248 van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14 00 tot 15.00 uui Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.) Bij automatische betaling: per maand 25,70 per kwartaal f 76,60 per jaar f. 294,30 Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702 Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 2