FILM
BLIK
„Hoe groter
de puinhoop,
hoe leuker
ik het vind"
iPsychopatenjacht in
walgelijke thriller
MIEKE LAMERS:
Emotioneel afscheid
van Conlon met
Mahlers derde
Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u!
Ceidóc Souocmt
VRIJDAG 12 APRIL 1991 PAGINA 15
Haitink gastdirigent bij Concertgebouworkest
AMSTERDAM Bern-
hard Haitink zal in febru
ari 1993 een aantal con
certen van het Koninklijk
Concertgebouworkest lei
den. Bovendien zijn er af
spraken gemaakt over
gastdirigentschappen voor
het seizoen 1993/1994.
Met deze gastdirigentschappen
lijkt een definitief einde geko
men aan een jarenlang sle
pend, en niet altijd even dui
delijk conflict tussen Haitink
en het orkest.
Met zijn toezegging geeft Hai
tink gevolg aan de uitnodiging
die de in februari 1991 overle
den artistiek directeur Hein
van Royen aan hem had ge
richt. In augustus 1990 had
Haitink nog te kennen gege
ven „na rijp beraad" af te zien
van de mogelijkheid om in
1993 een gastdirectie te ver
vullen. Over de reden wilden
noch het KCO, noch Haitink
mededelingen doen.
De toezegging van de ster-diri
gent aan zijn oude orkest als
nog enkele concerten te willen
doen wordt door kenners van
het orkest als een klein won
der gezien. De zeer gevoelige
dirigent meende dat de uitno
digingen die hem in het verle
den bereikten geen recht de
den aan de rol die hij meer
dan 27 jaar speelde voor het
orkest. Hoewel het orkest
steeds stelde dat Haitink altijd
welkom was, meende Haitink
te merken dat niet iedereen bij
het orkest die mening was toe
gedaan. Tijdens de voorlaatste
besprekingen zou hem te ver
staan zijn gegeven dat Riccar-
do Chailly, de huidige chef-di
rigent, een hernieuwde sa
menwerking met Haitink in
de weg zou staan. Het orkest
ontkende dat. Met de nieuwe
samenwerking lijkt onder dat
alles een streep gezet.
Haitink vertrok in 1988 na een
conflict over zijn taken voor
het orkest naar het Royal Ope
ra House Covent Garden in
Londen, waar hij artistiek di
recteur werd.
HIRSCH BALLIN WIL BIJDRAGEN AAN 'SCHWERPUNKT
DEN HAAG Minister
Hirsch Ballin van Antilliaanse
Zaken speelt met de gedachte
om aan het Nederlandse
'Schwerpunkt' op de Frank
furter Buchmesse van 1993 bij
te dragen door een presentatie
van de literatuur van de Antil
len. Dat heeft zijn kabinet be
vestigd. Van besluitvorming is
echter nog geen sprake. De
eventuele bereidheid van
Hirsch Ballin levert dan ook
een financiële bijdrage op, die
door het Kabinet van de An
tillen zou moeten worden op
gebracht.
Zoals bekend is de bijdrage
van ons land als zwaartepunt
van de Buchmesse van 1993 op
losse schroeven komen te
staan omdat het ministerie van
wvc weigert de tien miljoen
gulden die nodig zijn voor een
brede culturele presentatie te
dragen. De overheid vindt dat
de uitgevers de helft van dat
bedrag voor hun rekening
moeten nemen. Die zeggen
echter dat geld niet te hebben.
Tot nu toe zijn er geen voorbe
reidingen getroffen voor de
presentatie, waaraan onder
meer Nederlands Dans Thea
ter en Concertgebouworkest
zouden moeten deelnemen.
Beide instellingen wisten tot
een week geleden nog van
niets. De houding van de rege
ring heeft tot felle protesten
geleid van culturele instellin
gen en toonaangevende figu
ren in de Nederlandse literaire
wereld als Harry Mulisch en
H.J.A. Hofland. Zij vinden dat
Nederland zich van zijn slecht
ste kant laat zien als om zuiver
financiële redenen een belang
rijke aandachtstrekker voor de
Nederlandse cultuur wordt af
gelast.
Het Algemeen Nederlands
Verbond stelt in een brief aan
premier Lubbers dat de gelden
voor de presentatie gevonden
moet worden in het budget
van het ministerie van buiten
landse zaken. Een beslissing
over het al of niet doorgaan
van het Schwerpunkt hoort
niet alleen bij minister d'An-
cona van wvv te liggen, aldus
het ANV.
lomstedt richt
idacht op
mkkleur
Koninklijk Concertgebouwor-
o.l.v. Herbert Blomstedt m.m.v.
mio Meneee8 (cello) Young-Hee
l(iopraan) en Peter Dijkstra (ba-
li) met werken van Moeaeorgski,
llakovitsj en Nielsen. Grote Zaal
Wtgebouw Amsterdam, giste-
I Herhaling: vanavond, Dr Anton
)szaal Den Haag.
IZweedse dirigent Herbert
jnstedt, die zes jaar geleden
leen lange periode 'Ost'
Jatskapelle Dresden) een
Ifdirigentschap in de 'Far
Kt' (San Francisco Sym-
hny) aanvaardde, blinkt uit
[het spelen met de klank-
juren van een symfonie or-
Hij luistert heel nauw-
frig en kan, als het resultaat
i helemaal naar zijn zin is,
jen ware ambachtsman bij-
jvend en boetserend aan de
de voortreffelijke akoe-
van het Amsterdamse
ïcertgebouw is de lyrische
/erture van Moessorgsky's
ovansjtsjina' een genot
r het oor. De orkestklank
>d haast Amerikaans aan:
(of: dus) zinderend
het Tweede celloconcert
Sjostakovitsj stond Blom-
/olf
wat houterige
ri dirigeren een vlijmscher-
uitvoering in de weg. De
Hielste nuances van de par-
ur gingen verloren, zowel
het orkest als bij solist An-
io Meneses. Een zeer reto-
;h opgezette dialoog tussen
orkest laat een afwis-
I tussen melancholie,
jerheid en onvervalste hu-
an, horen. Meneses speelde
;££janks zijn enorme techni-
capaciteiten te netjes
SteJ Noor een groot deel van
s ^genoemde aspecten niet
voren kwamen. Hij had
endien de pech van een ge-
s r toen snaar, maar een pro-
Jnele cellist als deze laat
daardoor niet van de
t brengen, zo bleek na de
fatting.
listed t voelde zich het
»te thuis in de Derde sym-
van Nielsen. Hij inspi-
rde het Concertgebouwor-
ltot groots en vooral kleur-
spel. Een pleidooi voor de
dergewaardeerde Deense
nponist. Vanavond zal dit
1 icert herhaald worden, ech-
ïden zonder de symfonie van
aiae ilsen, maar daarvoor in de
ie ats Sibelius' Tweede symfo-
Het lijdt geen twijfel dat
Ko<1 dit werk in de uitvoering
het Concertgebouworkest
P der Blomstedt koninklijk zal
defnken.
RTHUR VAN DER DRIFT
1 ees voor verdwijnen
n omroeporkesten
LVERSUM Directeur E.
irstra van het NOB denkt
het Metropole Orkest en
Radio Symphonie Orkest
rden wegbezuinigd. De om-
ipen krijgen jaarlijks 45 mil-
van wvc voor de orkes-
maar willen dat geld
lag anders besteden.
HILVERSUM „Dege
nen die ooit nog tegen
mij durven te zeggen dat
het door-de-week mooi
weer is en het op zondag
regent, doe ik wat. Ik
ben in januari met het
middagprogramma 'La-
mers' begonnen en sinds
die zondag is het mooi
weer. Zelfs als het vriest
dat het kraakt, schijnt er
nog een mooi zonnetje,
zodat iedereen gaat
schaatsen. Gelukkig blij
ven er ook nog mensen
thuis en een deel daar
van kijkt zelfs naar mijn
programma, maar ik
moet zeggen dat ik best
teleurgesteld ben over
het aantal. De kijkcijfers
blijven achter bij mijn
verwachtingen", zegt
Mieke Lamers.
Na acht jaar 'Brandpunt' be-
levisie-carrière. Samen met
Willibrord Frequin presen
teerde ze op luchtige wijze
'De Vrijdag Is Anders', om
dit seizoen door te stoten
naar de solo-onderneming
'Lamers'. Mieke: „Ik kwam
Willibrord van de week te
gen in het café en toen
maakten we eigenlijk tegelij
kertijd de opmerking dat wij
elkaar best missen. Het is
leuk als je met z'n tweeën
over een onderwerp kan pra
ten, samen kan interviewen...
Maar ja, alleen is ook leuk
hoor".
Hele gezin
„De overeenkomst met 'De
Vrijdag is Anders' is dat ook
'Lamers' in de middag wordt
uitgezonden, maar omdat
mijn programma op zondag
op het scherm komt, meen
den we ons in de onderwerp
keuze op een breder publiek
te moeten richten. Op zon
dagmiddag is immers het
hele gezin thuis! Mis dus. Het
blijkt een moeilijkere middag
te zijn dan de KRO dacht,
ook omdat veel mensen zich
met sport bezighouden. Uit
de kijkcijfers blijkt dat vooral
ouderen en vrouwen afstem
men, eigenlijk net als door-
de-week. En wat het kijkcij
fer in het begin ook heeft ge
drukt, is de Golfoorlog. Maar
ik heb voor mijzelf het ge
voel dat ik bezig ben een
goed programma te maken
en zo denkt de KRO er ook
over. Je moet niet direct in
paniek denken: oh, dit is
niks. Niet alleen de kijkcij
fers tellen hoor. Je hebt ook
je eigen normen en waarden
en ik moet zeggen dat 'La
mers' na een aantal weken is
gegroeid tot een programma
dat wij de moeite waard vin
den. Je moet doorzetten.
Mensen vergeten vaak dat
ook 'Service Salon' heel klein
is begonnen. Bovendien is de
tendens momenteel dat de
kijkcijfers van alle middag
programma's dalen. Wat we
brengen is geen geleuter,
maar aardig en zinvol. De
brieven die ik krijg zijn ver
deeld: waar de een zegt: ik
vind het hartstikke leuk, zegt
een ander: ik vind er niks
aan... De mooiste brief die ik
kreeg was van een kijker die
zei: 'hoe kun je met zulke
bloedrode lippen over de oor
log praten'. Toen ik dat las
heb ik even gedacht: waar
letten ze allemaal niet op".
Kleinschaligheid
„Ik heb mijzelf nu niet direct
in het gemakkelijkste pakket
gemanoeuvreerd, want ik
heb gekozen voor kleinscha
ligheid. Ik wil niet in dezelf
de vijver roeren, niet hetzelf
de blik deskundigden open
trekken als al die andere
programma's. Uitgangspunt
met 'Lamers' is een geva
rieerde show te brengen. Het
is zeker geen praatprogram
ma, want ik besteed aandacht
aan animatie, heb 'het protest
van de week', neem een kijk
je in de kleinste musea van
Nederland en geef beginnen
de cabaretiers een kans.
Vooral dat met de videoca
mera op pad gaan, vind ik
een van de leukste dingen
van televisie. Je kunt men
sen dingen laten zien en dat
is altijd aardiger dan er al
leen maar over praten. Het is
Mieke Lamers: „Ik ben een beetje allergisch geworden voor de t
tevens de duurste kant van
televisie en ik heb net ge
hoord dat we budgettair in de
problemen dreigen te komen.
Middagprogramma's zijn nu
eenmaal low-budget onder
nemingen".
„Die bewuste keuze voor de
kleine onderwerpen heeft
voor- en nadelen. Ze zijn wat
moeilijker te vinden, hoewel
we tegenwoordig veel post
krijgen, vooral de kleine mu
sea en het protest dienen
zichzelf aan, maar de kans
dat die mensen door andere
programma's zijn benaderd is
vrijwel nihil. Ik ben een
beetje allergisch geworden
voor de bekende Nederlan
der en ben eigenwijs genoeg
om die kleine onderwerpen
leuk te vinden. De kijker
heeft er toch niks aan om tel
kens tegenover dezelfde ge
zichten te zitten".
„Doordat ik het programma
in m'n eentje presenteer, is
mijn verantwoordelijkheid
groter geworden dan hij was
in 'De Vrijdag Is Anders'. Of
die zestig minuten een succes
of een drama worden, hangt
helemaal van mij af. Omdat
ik alleen ben, heb ik veel
meer te doen. De enige tijd
die ik heb om mij op het vol
gende onderwerp voor te be
reiden is een pingel van drie
seconden die tussen de on
derwerpen zit of de video
film, dan heb ik iets langer.
Veel kans om fris van de le
ver aan het volgende onder
werp te beginnen, is er dus
niet. Maar dat maakt het ook
weer spannend. Ik ren soms
letterlijk van het ene naar
het andere onderwerp. Soms
merk je dat aan de mensen
die ik interview, die hebben
dan zoiets van: wat gebeurt
hier allemaal. Dan moet je
die gast dus eerst even op zijn
gemak stellen en neem jezelf
ook de tijd om op adem te
komen. Het vervelende daar
van is weer, dat je soms niet
tot de kern komt, gewoon
omdat het volgende onder
werp zich al weer aandient.
Gelukkig werken we in een
kleine studio, dus ik hoef niet
zo lang te sprinten, maar het
nadeel van zo'n kleine ruim
te is weer dat er meer moet
worden gechangeerd. Tijdens
die video-onderwerpen
wordt er druk geschoven,
meubels eruit, vleugel erin.
Van de week zei iemand te
gen mij: 'ik begrijp niet dat je
zo rustig kan blijven. Maar ik
vind dat het wel zijn charme
heeft. Hoe groter de puin
hoop om mij heen, hoe leu
ker ik het vind".
HANS PIËT
Derde symfonie van Gusfav Mahler
door het Rotterdams Philharmo-
nisch Orkest onder leiding van Ja
mes Conlon met medewerking van
de alt Marjana Lipovsek, het dames
koor van het Philharmonisch Koor
Toonkunst en het Rotterdams Jon
genskoor. De Doelen, Rotterdam,
gisteravond. Herhalingen hedena
vond en zondagmiddag.
Het tijdperk Conlon-Rot-
terdam is afgesloten. Het
Rotterdams Philharmo
nisch Orkest heeft chefdi
rigent James Conlon gis
teravond een groots en
overweldigend afscheid
bereid in de vorm van een
grandioze uitvoering van
de derde symfonie van
Mahler. Ook het talrijke
publiek in De Doelen liet
zich niet onbetuigd, Con
lon kreeg na afloop van
het magistrale concert een
ovationeel en langdurig
applaus.
Acht jaar lang heeft James
Conlon (41) het Rotterdamse
orkest geleid en in die periode
heeft hij tal van superieure
concerten gegeven en meerde
re opvallende plaatopnamen
gemaakt. Hij werd door zijn
publiek op handen gedragen,
maar ook het orkest heeft voor
Conlon (niet echt een gemak
kelijk man) altijd groot respect
getoond. Merkwaardig is, dat
hij nooit is uitgenodigd door de
Nederlandse Opera. Een mis
ser eerste klas, Conlon heeft
de opera in de toppen van zijn
vingers.
Het RPhO en Conlon
in een goede verstandhouding
afscheid van elkaar en dat kan
niet van alle orkesten en diri
genten gezegd worden! Hon
derd minuten lang heeft Con
lon het orkest in de hand ge
houden en het publiek in de
ban. Al onmiddellijk bij de
openingsmaten met het schit
terend klinkende hoorn-en
semble werd duidelijk, dat
Conlon met Mahlers derde
symfonie tot op de bodem wil
de gaan. Hij legde met veel na
druk de accenten op emotiona
liteit, duidelijk meer dan op
dramatiek. Emoties, reikende
van de aarde tot in de hemel.
Hij bespeelde het complete
scala van orkestkleuren. Sub
tiel, broos, teder enerzijds, aan
de andere kant liet hij het or
kest losbarsten in overweldi
gende klanken. Een machtig
luister- én kijkspel.
En dat orkest speelde majes
tueus. Het zal lang duren eer
het Rotterdams Philharmonish
weer op dit niveau van inter
nationale allure zal musiceren.
Alles heeft er toe bijgedragen,
dat Mahlers opus zo perfect
kon klinken. Conlon in top
vorm, het orkest ver boven
het spel van alledag, een
prachtige solo van de alt Mar
jana Lipovsek en een wellui
dende bijdrage van de dames
leden van het Philharmonisch
Koor Toonkunst en van het
Rotterdams Jongenskoor.
James Conlon applaudiseerde
voor concertmeester Gerard
Hettema, voor de overige or
kestsolisten, voor de aanvoer
ders van de diverse groepen
en voor het gehele concert.
Emotionele ontlading na deze
aangrijpende symfonie.
ADRIAAN HAGER
James Conlon,
die dezer dagen
afscheid neemt
van het
Rotterdams
Philharmonisch.
Hij verdwijnt naar
de Opera van
Keulen.
THE SILENCE OF THE LAMBS'
Leiden/Eurocinema Alphen:
the Lambs' met Jodie
Anthony Hopkins en Scott
•nn. Naar het boek van Thomas
iris. Regie: Jonathan Demme.
ior Leide
ilsnce of I
1C Her, Anth
ifa inathan Demme's thril-
l. V r 'The silence of the
is o' mbs' is in Amerika een
^ar ot item': er wordt in
in lk-shows over gepraat,
x>f drolspeelster Jodie
oster stond met vlinder
haar mond op de voor-
ant van talloze tijdschrif-
!n, de filmeditie van
homas Harris' boek
'erd een bestseller, kran
en schrijven in termen
Is 'nail biting', 'pulse-
bounding' en 'bone chil-
ng'. Demme kreeg voor
ten jn film in Berlijn een
sta ilveren Beer.
,a
g
Het is zoals altijd een kwestie
van smaak. Jazeker, 'Silence
of the lambs' is vaak polsslag-
verhogend, nagel verwoestend
en botverkillend. Demme is
gewoon een goede 'storyteller'.
Maar het gegeven van zijn
film past binnen het hevige
hakwerk uit de horror-hausse
van de laatste jaren, sluit aan
bij de Amerikaans obsessie
met massamoordenaars en
brengt zoveel ellende bij el
kaar dat zijn film uitzitten
eerder een sadomasochistische
dan een cinefiele prestatie is.
Daar gaan we. In een middel
eeuws aandoende cel zit een
briljante ex-psychiater die
massamoordenaar is gewor
den: Dr. Hannibal Lector, ook
wel 'Hannibal the Cannibal'
genaamd omdat hij zijn slacht
offers als diner nuttigt en later
in de film iemand de tong uit
de mond bijt en diens lever ter
consumptie uit zijn binnenste
verwijdert. Die zit. Maar vrij
loopt rond 'Buffalo Bill', een
andere massa-moordenaar die
zijn vrouwelijke slachtoffers
vilt en ze daarna met de pop
van een doodskopsvlinder in
de mond achterlaat. De FBI
zoekt de een, en maakt ge
bruik van de ander: Psycho
paat Lector ter assistentie van
een onschuldig, klein politie-
vrouwtje met psychologie-op-
leiding (Jodie Foster), die zelf
met een onduidelijk traumaat-
je uit haar jeugd zit rond het
slachten van een lammetje (zie
de titel).
Je weet dat het allemaal film
is, dat ontvelde lichamen van
was of iets dergelijks zijn, dat
bloed tomaten-ketchup is, en
zo voort. Maar niettemin: 'Si
lence of the lambs' levert tal
loze momenten op dat ik lie
ver naar de muur van de bio
scoop dan naar het doek keek.
En dan is Jonathan Demme
Anthony Hopkins als de gekooide psychopaat 'Hannibal the Cannibal' bekeken door de gevange
nispsychiater (Anthony Heald).
bovenop legt. Het is gewoon
het gegeven dat me niet zint:
een psychopaat die denkt dat
hij travestiet is, maar omdat
hij niet geopereerd kan wor
den meisjes gaat villen om van
hun huid een nieuw mens te
creëren (of zoiets), een doods
bang meisje dat in een soort
leeuwekuil wacht om gevild te
worden, een kannibaal die ook
nog eens slimmer blijkt dan de
hele FBI, en dat allemaal met
plakkerige brokken pseudo-
psychologie aan elkaar ge
lijmd. Is dat interessant?
Leuk? Spannend?
Dat er goed gespeeld wordt
kan ik nauwelijks uit m'n pen
krijgen. Anthony Hopkins (als
Hannibal the Cannibal) met
een Richard Burton-geluid is
zelfs doodeng wanneer hij al
leen maar kijkt. Maar
ik kan geen 'amusement' vin
den in dit soort epaterende na
righeid. Ik haak af.
BERT JANSMA
Stuntmensen
willen eigen Oscar
Stuntmensen in Hollywood
gaan een front vormen om een
eigen Oscar te krijgen. De
jaarlijkse Oscars worden uitge
reikt in een reeks categorieën,
van acteurs tot en met geluids
technici, maar stuntmensen
ontbraken tot nu toe. Niet te
recht vindt Stunts Unlimited,
een organisatie van de man
nen (en vrouwen) die op paar
den, in helicopters, hoge ge
bouwen, speedboats zitten,
springen, vallen en weer op
staan. Wij zijn de enige men
sen in de filmindustrie die let
terlijk hun leven wagen om
filmscènes te helpen creëren
die het publiek wil zien" zegt
Jack Gill, president van Stunts
Unlimited. Films als 'The
French Connection', Bullitt',
'Lethal Weaponde Spielberg-
spektakels, de James Bonds
zouden niets zijn zonder
stunts, en juist door die stunts
Oscarwaardig, aldus Gill. Te
genstanders van het idee zeg
gen dat er wel meer catego
rieën niet met Oscars beloond
worden. Wat b.v. te denken
van het werk van de pyro-
technici, de mensen die voor
vuur en ontploffingen zorgen,
drukke baasjes tegenwoordig.
Voor stuntmensen was ooit al
leen een speciale Academy
door
Bert Jansma
Award weggelegd zoals in '66
voor de 'vader' van de moder
ne stuntmannen, Yakima Ca-
nutt. Inderdaad zijn er in de
loop van de Hollywood-histo-
rie nogal wat stuntmensen in
het harnas gesneuveld. De
stunters krijgen steun van
Hollvwood-grootheden als Jes
sica Lange. Robert de Niro.
Martin Scorsese en Top Gun -
producenten Jerry Bruckhei
mer en Don Simpson.
