Albanezen massaal naar de stembus
Krajina wil zich aansluiten bij Servië
Bonden akkoord
met bod op TWA
Bescherm
uw natuur!
„Niets is moeilijker dan
gesproken taal schrijven"
HET WORDT ZOMER!
Beurs van Amsterdam
BUITENLAND
ËeidócSou/icMit
DINSDAG 2 APRIL 1991 PAGINjfCU
Gert van Wijland)
BELGRADO Leden van de
Servische minderheid die op
grondgebied van de Joegosla
vische republiek Kroatië
woont, hebben gisteren offi
cieel aansluiting gezocht bij
hun moederland Servië. Zij
plaatsten de hoofdzakelijk
door Serven bewoonde streek
Krajina onder Servisch be
stuur en zeiden zich naar de
wetten van Servië en naar de
Joegoslavische grondwet te
zullen richten.
Eerder al hadden de Serven
Krajina uitgeroepen tot onaf
hankelijke enclave binnen
Kroatië. De verklaring van de
zelfgeïnstalleerde Servische
Nationale Raad van Krajina
volgde op een weekeinde
waarin de eerste doden vielen
in de recente etnische onlusten
tussen Kroaten en Serven.
De slachtoffers, een Kroati
sche politieman en een Servi
sche inwoner van het dorp Ti-
tova Korenica, kwamen om
toen militie-eenheden van
Kroatië probeerden het natio
nale natuurpark Plitvice te
heroveren op opstandige Ser
ven.
Opgejut door de Servische pre
sident Slobodan Milosevic roe
ren de Serven in Kroatië zich
al maanden met barricades en
gewapende semi-militaire een
heden. Twee weken geleden,
toen Joegoslavië op de rand
van burgeroorlog en staats
greep balanceerde, verklaarde
de Servische Raad zich onaf
hankelijk van Kroatië. De
raad staat onder leiding van
burgemeester Babic van Knin,
het administratieve centrum
van Krajina. Het leger trad al
eerder als buffer op in het
plaatsje Pakrac, maar zondag
vielen de eerste dodelijke
slachtoffers. Reden voor Babic
om een stap verder te gaan en
zich bij Servië te voegen. Te
gelijkertijd stelden ook de bui
ten Krajina gelegen, door Ser
ven bewoonde plaatsjes Glina
en Kostajnica zich onder zijn
gezag. Daarmee lijken de Ser
ven op weg één lijn van de
kust naar de Servische provin
cie Vojvodina te willen trek
ken, waardoor de republiek
Kroatië in twee delen zou
worden gesplitst.
Een reactie van de Kroatische
autoriteiten op de verklaring
van Babic liet gisteravond nog
op zich wachten. Het lijkt ech
ter voorspelbaar dat ze de en
clave Krajina, die niet aan
Servië grenst, niet zonder slag
of stoot aan hun erfvijand zul
len afstaan.
VASTE RECHTER
OP ST MAARTEN
PHILIPSBURG Het justi-
tieel apparaat op St. Maarten
wordt spoedig uitgebreid met
een rechter, die er permanent
wordt gestationeerd. Daarnaast
zorgt een nieuwe, plaatsvervan
gend officier van justitie er
voor dat de afhandeling van
rechtszaken sneller zal verlo
pen. De nieuwe rechter wordt
vanuit Nederland uitgezonden
in het kader van de technische
{pijstand. Met de komst van een
twintigtal Nederlandse mare
chaussees, die op St. Maarten
politietaken zullen vervullen en
technische bijstand verlenen,
wordt een toename verwacht
van het aantal strafzaken.
UITREISVERBOD VOOR
DUIZENDEN INDONESIËRS
JAKARTA Zeker 15.000 Indonesiërs, onder wie oud-ministers,
mogen om redenen van staatsveiligheid niet naar het buitenland.
De autoriteiten weigeren echter bekend te maken waarom be
paalde personen een uitreisverbod krijgen, zo heeft het Indonesi
sche weekblad Tempo gemeld. „De redenen voor het verbod zijn
staatsgeheim", zo liet Ronny Sikap Sinuraya, directeur-generaal
van het ministerie van emigratie, weten. Volgens Sinuraya lopen
burgers het gevaar een uitreisverbod te krijgen als zij in het opne-
baar uitlatingen doen die de staat en de Indonesische belangen in
het buitenland schaden. Het ministerie van justitie, het openbaar
ministerie, de inlichtingendienst Bakin en het Hooggerechtshof
zijn de instellingen die een burger kunnen verbieden naar het
buitenland te reizen. Onder de 15.000 burgers die niet naar het
buitenland mogen bevinden zich enkele bekende leden van de
Indonesische oppositie. Zij behoren tot de ondertekenaars van de
zogeheten „Petitie van Vijftig". Deze oppositiegroep werd in de
jaren '80 opgericht en uit sindsdien forse kritiek op de regering,
(ex-)ministers en religieuze leiders.
Veel doden bij
ongelukken Indi
NEW DELHI Vijftig
sen zijn om het leven gekorni
bij twee busongelukken in f|J\
dia. Het ene ongeval deed zi
gisteren voor bij de stad Ba
mullah in de noordelijke st
Jammu en Kashmir waar
bus van de weg raakte en:?ncei
een ravijn stortte. Vijftien pjj*"
zittenden verloren daarbij p
leven terwijl 35 anderen
wond raakten. Zondag wai
reeds 35 mensen om het leyoor
gekomen toen de bus waaLaar
zij zaten in de omgeving \gaj
de stad Mijrapur in de noorjen a
lijke staat Haryana een r<jet
wand schampte en verv°lghani(
in een rivier terecht kwam^j^
Griekse actie Greenpeace
THESSALONIKI Actïyisten
van Greenpeace hebben "giste
ren een olie-overslaghaven aan
de Golf van Thermaikos bij de
Noordgriekse stad Thessaloniki
bezet om te protesteren tegen
de zware vervuiling van de zee
daar. Naast Griekse activisten
waren bij het protest beman
ningsleden van het actieschip
Sirius betrokken uit onder
meer Nederland, Denemarken
en de VS. De milieu-activisten
ontruimden de olieverlaad-
plaats twee uur later, nadat de
kustwacht ten tonele was ver
schenen. Volgens Greenpeace
zijn de zee en de stranden bij
Thessaloniki zwaar vervuild
met olie en zware metalen.
CHICAGO De drie vakbonden die het personeel van de
Amerikaanse luchtvaartmaatschappij Trans World Airlines
(TWA) vertegenwoordigen zijn het met belegger Kirk Kerkori-
an eens geworden over een bod op de noodlijdende onderne
ming. Welk bedrag er mee is gemoeid is niet bekend. De bonden
krijgen 23 procent van de maatschappij in handen, Kerkorian
vijftig procent en de schuldeisers van TWA 27 procent. Kerkori
an zal 250 miljoen dollar in de maatschapij investeren in ruil
voor loonconcessies die in totaal 137 miljoen dollar moeten ople
veren. Het bod zal worden voorgelegd aan Carl Icahn, die in
1985 73 procent van het aandelenkapitaal overnam. Een paar
jaar later kocht hij de andere aandeelhouders uit. Begin dit jaar
leek een faillissement voor TWA onafwendbaar te zijn ten ge
volge van de problemen in de burgerluchtvaart.
SUSKE EN WISKE
DE MYSTERIEUZE MIJN
Copyright Standaard uitgeverij distr. Wavery Produc
(Van onze speciale verslagge-
Bert Schampers)
TIRANA Paasklokken
mogen er dan wel niet
luiden in Tirana, maar de
H. Hartkerk aan de Alba-
niëboulevard is op paas
zondag toch aardig volge
stroomd. Een priester
spreekt de mensen toe.
Het is geen indrukwek
kende viering, maar de
gebeurtenis op zich blijft
opmerkelijk in een land
waar de beleving van de
godsdienst zo lang verbo
den was.
Pasen 1991 is voor de Albane
zen echter niet op de eerste
plaats een religieus feest. Het
is een historische dag, de dag
van de eerste vrije verkiezin
gen. Om zes uur hebben de
meer dan 6000 stembureaus
hun deuren al geopend.
De Nederlandse parlementa
riërs G. Valk, T. Appostolou
(beiden PvdA) en A. Korthals
(VVD) zijn als waarnemer bij
de opening van een stembu
reau even buiten Tirana.
In een ander district in de stad
Tirana zelf hebben om 11 uur
al bijna alle 290 stemgerechtig
den hun stem hebben uitge
bracht. Een van de vier kandi
daten op wie hier gestemd kan
worden is Rexhep Mejdani,
opmerkelijk genoeg de voor
zitter van de centrale kiescom
missie. Een man die toch neu
traal zou moeten zijn.
Waarnemers van alle Albane
se partijen en parlementariërs
uit twintig verschillende lan
den volgen de gang van zaken
tijdens de verkiezingen op de
voet. Na het sluiten van de bu
reaus heeft de Democratische
Partij al een lijst van onregel
matigheden. AÏle waarnemers,
ook de Nederlandse, hebben
desondanks de indruk dat de
eerste vrije verkiezingen over
het algemeen ordelijk en eer
lijk zijn verlopen.
Bolwerk
Op zondagmiddag in Peza, een
district even buiten Tirana,
dat van oudsher een bolwerk
van communisten is, hebben
ook al veel kiezers het stemlo
kaal bezocht. De slogans van
de communistische partij, die
hier al twintig of dertig jaar
hangen, zijn niet weggehaald.
Shana Kola neemt haar moe
der mee het stemhokje in, om
dat ze niet kan lezen of schrij
ven. De moeder is 60 jaar,
maar lijkt 30 jaar ouder. Ze
vertelt dat ze op de communis
tische Partij van de Arbeid
heeft gestemd, omdat die partij
de boeren al die jaren heeft
geholpen. „Over de Democra
tische Partij weet ik niets",
zegt ze. De communisten van
Ramiz Alia halen in Peza 95
procent van de stemmen beha
len. Een mini-opiniepeiling bij
het stembureau maakt dat
vroeg in de middag al duide
lijk. Politiek pluralisme en de
mocratie lijken in de geest van
FOTO: AP
deze kiezers op het platteland
een andere betekenis te heb
ben. Pluralisme was er ook tij
dens het communistische
bewind, beweert een partijlid.
De dictatuur was volgens hem
nodig om het land op te bou
wen. De partij-ideologie is in
Peza overeind gebleven. Een
jonge vrouw zegt dat partijlei
der Ramiz Alia zelf het initia
tief voor de hervormingen
heeft genomen. Dus waarom
op een andere partij stemmen?
Verzet
Hoe anders is de sfeer in Ka-
vaja, een stad aan de Adriati-
sche kust met 20.000 inwoners
fel.
en een paar oude verwaarlcr)e e(
de fabrieken. Kavaja is qje U
van de steden waar het verveer
tegen de communisten op g%nge:
kwam. „We zijn al die ja^rfe!
door Tirana achtergestqjum
Deze stad heeft geen ontwjan
keling doorgemaakt", zegt Vant
student Shkelqim. Een jaar |ansp
leden was in Kavaja de eer,0k a
demonstratie tegen Raleigh
Alia. Maar toen begin deceje au
ber de Democratische Pajchak
werd opgericht, kwam er h<vezig
voor de werkloze mannen l0k r
vrouwen van Kavaja. Dijoew
verkiezingsdag is voor som^tgr(
gen de mooiste dag van l>eej
leven. Omringd door tien^ogg
len mannen en kinderen loRerge
we naar de stembureaus. liaj k
had twee dagen geleden nen
niet durven dromen dat ik l0pie
met je zou praten", vertelt en d,
man. Hij lacht zijn tanden c
bloot, ook al zijn er dat hegga
veel meer en grijpt zijn ki^at
om zijn bewondering te uijangt
over Gullit en alle andere l\Umr
derlandse voetballers. n
Kavaja is het bastion van naar
Democratische Partij. Op v\jcj
er naar toe wordt naar de bjet
tenlandse auto's gezwa%uzj,
kinderen maken V-tekens, ln d
symbool van de partij, dielet li
overtuigd is van haar suc-<je hi
Er is een uitgelaten stemm^ach
in het anders zo sfeerloze stijgt
je. Kavaja heeft de afgeloj^eni
weken 7000 zonen en doch%rwj
naar Italië zien vluchten, nuzii
dagen van de communis^
zijn voorbij, geloven ze in fyuen
vaja. Maar helemaal overtuien g
lijken ze met. Wat als de iet 0
mocraten hun verkiezingswet
loften niet waarmaken? „E^iet i
zullen we ook de democrajp za
bevechten", zegt nota beneend
waarnemer van de Demoer^jngs
sche Partij in het stembure;en
Het Zuidhollands Landschap heeft zorg voor de natuur.
Ook in uw omgeving Wij hebben al 60 gebieden met een
oppervlakte van 2.500 ha veilig gesteld. Maar er moet nog
véél, werk worden verzet Wordt begunstiger en help ons
U krijgt er rust en groene ruimte voor terug
VEELZIJDIGE GONCOURT-WINNAAR JEAN VAUTRIN:
NATUURLIJK DOEN.
Knip de bon uit en stuur hem ongefrankeerd naar Het Zuidhollands
Landschap. Antwoordnummer 646, 3000 WB Rotterdam
Voor info of aanmelding bel 010-4135045.
Op de vrijdagen 5/4, 12/4, 19/4, 26/4, 3/5, 10/5,
17/5, 24/5, 31/5, 7/6, verschijnen de Haagsche
Courant/Dagblad Het Binnenhof, de Goudsche
Courant en de Leidse Courant met de speciale pa
gina's „Het wordt zomer1'' Deze rubriek is bij uit
stek geschikt voor uw advertentie op het gebied
van: caravans, watersport, camping, betalende
reisgenoten, aanhangwagens/boottrailers, moto
ren en scooters.
De pagina's „Het wordt zomer" bieden u unieke kansen.
Zet in elk vakje van onderstaande bon een letter, letterteken, cijfer of spatie Niet alleen kunt u op deze wijze
uw advertentie doorgeven, maar ook de prijs ervan berekenen. Bij drie plaatsingen zonder tekstwijziging,
worden 2'/2 plaatsingen in rekening gebracht. Tussentijds annuleren is niet mogelijk. Alle genoemde prijzen
zijn inclusief 6% BTW U kunt ook bellen:
070-3950304, 01820-12744, 071-122244 of 015-126700
Wij helpen u graag met uw tjekit.
De advertentie op de volgende datum (data) plaatsen
De rekening zenden aan
TelefoonAdres
Postcode: Woonplaats
Brieven onder nummer Q Brieven moeten 4 45) □Bewijsnummer Q Kleintje plus 5 90) ui
(ƒ4.45) worden algehaald wordeh verzonden toezenden 3 55) advertentie inci kaderl
Stuur deze advertentieopdracht in open envelop (geen postzegel plakken) aan
Antwoordnummer 2345, 2500 VG Den Haag
U kunt uw advertentie ook lengsbrengen:
- Stadsvestiging Haagsche Courant/Dagblad Het Binnenhof, Spuistraat 71Den I-
- Hoofdkantoor SijthoffPers, Plaspoelpolder, Koopmansstraat 9, Rijswijk
- Delftsche Courant, Verwersdijk 6-8, Delft
- Goudsche Courant, Markt 26, Gouda.
- Leidse Courant, Apothekersdijk 34, Leiden
SI JTHOFF PERS
Jean Vautrin: „Hel jaar van de orka
nen". Uitgeverij Goostens. Prijs
ƒ49,50.
PARIJS De carrière
van de tweevoudig met de
Prix Goncourt, de hoogste
Franse literatuurprijs, on
derscheiden auteur Jean
Vautrin heeft zich tot nu
toe achterstevoren ont
rold.
De geboren Elzasser deed voor
het eerst van zich spreken als
filmregisseur. Onder zijn echte
naam Jean Herman maakte hij
zes speelfilms, waarvan 'Adieu
l'amie' en 'Jeff (beide met
Alain Delon in de hoofdrol) de
bekendste waren. Daarna
werd hij scenarioschrijver
('Garde a vue') en vertrouwe
ling van de befaamde dialoog-
schrijver Michel Audiard.
Tenslotte werd hij schrijver
van - weer niet alledaags -
eerst romans en pas later no
vellen.
Twaalf boeken produceerde
hij in de afgelopen twintig
jaar, met een voorliefde voor
Amerikaanse en Engelse aan
gelegenheden. Dat Vautrin in
zijn jonge jaren leraar Frans
was in Bombay en de kost ver
diende als striptekenaar en fo
tograaf komt daar nog eens bij.
„Als kind wilde ik altijd ont
dekkingsreiziger zijn", zegt de
58-jarige schrijver van de be
kroonde en alom geprezen
sage 'Het jaar van de orkanen'
('Un grand pas vers le Bon
Dieu'). Het verhaal beslaat een
periode van bijna dertig jaar
en speelt in de voormalige
Franse kolonie Louisiana. De
schrijver vertelt het harde en
aangrijpende bestaan van een
armzalige en in de natuur ver
loren Cajun-familie, afstam
melingen van de eerste Franse
kolonisten die hun eigen taal
en gewoonten hebben be
waard. Het noodlot treft Edius
Raquin, zijn vrouw Bazelle en
hun dochter Azeline. In een
zwetend en swingend New-
Orleans ontdekt kleinzoon
Jimmy het familiegeheim en
tegelijk de geboorte van ragti
me en blues.
Vautrin zegt al vroeg een ge
voel voor avontuur te hebben
ontwikkeld: „Als jongetje had
ik de gewoonte onder de tafel
te kruipen en naar de schoe
nen van de visite te kijken.
Mijn vader was dokter en ont
ving veel. Aan de stof op de
schoenen kon ik zien dat de
pastoor over het kleine land
weggetje was gekomen of dat
de prefect zich tot de drempel
had laten voorrijden, want zijn
schoenen waren smetteloos. Ik
was een onvermoeibare be
spieder. Er was een tijd dat ik
zomaar de trein nam om ach
ter vreemdelingen aan te
gaan. Een man in smoking,
maar met kaplaarzen aan
vond ik interessant genoeg om
een middag te volgen".
Het leven van de Cajuns mag
volgens Vautrin worden ge
zien als een parabool voor
onze tijd. „Het is een verhaal
van mensen die een gemengde
samenleving vormen. Er zijn
Indianen, Fransen, Spanjaar
den, Amerikanen, Ieren... Ie
dereen moet voor zijn hachie
vechten en behalve een
vreemde taal hebben de men
sen niets gemeen. Alleen had
men toen het vermogen zich te
verdedigen. De Cajuns aten
nog rood vlees en niet dat ge
prefabriceerde bii MacDo-
nalds". Het brengt hem op een
onverwacht sombere toekoms
tfilosofie. Er is maar een re
medie: „We moeten absoluut
terug naar een zekere utopie,
naar relaties van mens tot
mens. Het is hoog tijd dat
schrijvers de tijd nemen de
huidige maatschappij te analy
seren. Politici kunnen dat niet
meer. Die zitten zo diep in de
stront dat ze er niets meer van
begrijpen. In Frankrijk heeft
tenminste niemand de op
komst van de islam zien aan
komen, of de instorting van
het communisme".
Vautrin schrijft heel beeldend.
Zijn techniek verraadt zijn
verleden, dat van de cineast
en het taalgebruik is bijna ba
naal. Afgezien dan van de bij
zonder sappige Cajun-uitdruk-
kingen. „De gesproken taal is
het ondergeschoven kindje
van onze literatuur. Ik verwijt
Franse schrijvers wel eens dat
ze de erfenis van Rabelais, van
Celine hebben vergeten. Ge
sproken taal staat voor bewe
ging, het leven. Niets is moei
lijker dan gesproken taal
schrijven. Celine heeft daar
veel over gezegd. Als een cine
ast grijp ik veel terug naar de
dialoog. Ik sta doodsangsten
uit dat de lezer zijn aandacht
verliest. Mijn hoofdstukken
zijn daarom tamelijk kort".
De personages in 'Het jaar van
de orkanen' zijn twee aan twee
gebonden. Meest aangrijpend
is de band tussen Bazelle en
haar dochter die moet waar
maken waar ze zelf op heeft
gehoopt. „Cajuns zijn heel vro
lijke mensen. Naief, luidruch
tig, maar soms ongeloofelijk
melancholiek, op de rand van
suicidaal. Ik wilde dat feno
meen aansnijden in het bijzon
der door de zelfmoord van een
vrouw. Een man doodt zich
anders dan een vrouw. De
zelfmoord van Bazelle is ver
schrikkelijk, want ze gaat het
water in met stenen in haar
zakken. Ondiep water, dus ze
moet onvoorstelbaar moedig
zijn om op die manier een eind
aan haar leven te willen ma
ken".
Het idee van een eventuele
verfilming van zijn boek vindt
de ex-regisseur niet onaardig.
„Het lijkt me alleen heel moei
lijk een aanpassing te maken,
want alles vermengt zich. Er
zijn meer dan honderd perso
nages in het boek en heb ge
probeerd al die karakters stuk
voor stuk uit te werken, een
beetje als bij een schilderij van
Breughel. Zelf kan ik daarin
niet snijden".
BOB VAN HUËT
MAAK EPILEPSIE NIET ERGER
DAN HET WERKELIJK IS
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 21710 - 22310 21540 22140 onbewerkt 200 - 270
bewerkt 23910 23740 bewerkt 310
Opgave: Drijfhout, A'dam
