jeidwOowuvnt
Het bevel is bevel van 1953
ast niet meer in deze tijd"
WEEK
EINDE
Licht maken
CcidócSou/to/nt
STAD OMGEVING/KUNST/RTV
ART MARK VERLAAT „ZIJN" BRANDWEERKORPS
DEN „Een papieren
mandant houdt het
niet uit. Die sneuvelt,
lat hier een andere
italiteit heerst. Wil je
lier als commandant
dhaven dan moet je
de manschappen
lieven. Dag en nacht,
je dat niet dan komen
wrijvingen".
;erover leunend in zijn
aan het hoofd- van een
tafel kan Bart Mark te
en terugkijken op een
Nederlandse begrippen
ke carrière. Mark die in
als aspirant brandwacht
pleiding zijn loopbaan be
neemt eind mei als hoofd
mandeur der eerste klasse
leid van zijn korps. Hij
it per 1 juni opgevolgd
F van Oosten,
jaar geleden nam Mark
commando over van
kman die overspannen de
5t verliet. „Het hoogte-
blikt hij terug. Van-
er de imposante snor ver-
nt ondertussen een brede
s. „De vraag van Goekoop
het aan zou durven om
mandant te worden. Maar
lad wel gemengde gevoe-
Zo was ik redelijk op
;ijd en besefte ik dat ik het
te mannetje was. Als je
zit kun je alleen maar
diep vallen".
uze
ben helemaal als nul be
ien", zegt Mark, waarmee
m de weinigen is die
toppositie bereikten na ja-
ange praktijkervaring.
agt de hoogst haalba-
ang en dat terwijl hijzelf
1 bewust voor de brand-
heeft gekozen. „Men
ft voor mij gekozen. Ik
1 uit een familie met een
btelijke achtergrond. Na
a militaire dienst werd ge-
naar een baan met vas-
fcid. Het is dus zeker niet
dal ik vanaf mijn vijfde met
dweerautootjes speelde,
iefde is tijdens de dienst
oeid. Ik heb er geen spijt
maar voor hetzelfde geld
ik machinebankwerker
eest. Alleen had ik het dan
zo ver geschopt", zegt de
59-jarige „Mister Brand-
hij niet als een echte ma-
er de eindverantwoording
ervaart Mark niet als
gemis. „Door veel zelfstu-
heb ik die achterstand in-
aald. Als je mij echter laat
et bijdrage van: Peter van
ir Hulst, Rudolf Kleijn en
oman Leefmans.
aas vuur
ernard Stöxen, het oud-
ladslid van Leiden Weer
ezellig, gaat weer eens voor
en (laatste) stunt zorgen. Hij
ïeft van de brandweer, on-
leiding van scheidend
immandant Bart Mark, toe-
emming gekregen .om op het
tadhuisplein een paasvuur te
ïtsteken. Maandag (2e paas-
>g) begint de pret om 15.00
Jr. Bernard heeft een Zoe-
rwoudse bierfabrikant zo
'k gekregen om als nevenact
em de primeur te gunnen
an de nieuwe tv-spot. Die
ordt op grootbeeld vertoond,
ok wordt er een podium op
dicht waar de band Brick-
ouse speelt terwijl de man
en van Mark hun nieuwe
:htwieldwarsspuit demon-
reren.
e reden van dit, voor ieder-
n toegankelijke feestje ligt
het feit dat Stöxens levens-
erk, het bewerkstelligen
an vrije sluutingstijden voor
horeca in Leiden, door het
nlangs gehouden referen-
im weer niet tot stand komt.
ij wil dat de fractievoorzit-
rs van de Leidse politieke
irtijen, die in hun verkie-
ngsprogramma's ook voor
vrije sluitingstijden waren,
oor straf hun programma's
omen verbranden. Op Groen
inks na hebben ze toegezegd
t ook te komen doen en aan
ft stuntje van Stöxen mee te
erken: „Ze hebben me met
icces uit de gemeenteraad
eten te houden door ook in
in verkiezingsprogramma's
"ije sluitingstijden op te ne-
'en. Nu het puntje bij paaltje
omt verschuilen ze zich ach-
het referendum", aldus
öxen. Om 17.00 uur wordt
Boekjes over drukwerk in
Oxford en Leiden
LEIDEN Burgemeester Goekoop zal, ter gelegenheid van het
45-jarig bestaan van de Oxford-Leiden uitwisselingen, een serie
boekjes in ontvangst nemen. J. de Coo zal de serie dinsdagmid
dag, tijdens de ontvangst van een delegatie uit Oxford op het
stadhuis, overhandigen. De boekjes zullen een plaats krijgen in
de Openbare Bibliotheek.
De boekjes bevatten verhalen over drukkerijen die in het verle
den in Oxford en Leiden actief waren. Ze zijn het resultaat van
een samenwerkingsproject van kleine drukkers uit beide plaat
sen. Ook de deputy Lord Mayor van Oxford krijgt een exem
plaar van de verzameling voor de stadsbibliotheek aldaar.
Met deze praktische
storingsset, bestaande
uit een schroevedraaier,
spanningsmeter en
penlight, hebt u in een
handomdraai de kort
sluiting verholpen. Het
setje wordt van u na
het opgeven van een
nieuwe abonnee.
J Noteer als nieuwe abonnee ingaande
I Naam:
I Postcode/plaats:
Telefoon:
Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis
I Daarna wordt het abonnementsgeld betaald per:
J maand (automatisch betalen) f 25,70
I kwartaal via acceptgiro f 78,60
I Stuur als dank de storingsset naar:
J Naam:
J Adres:
J Postcode/plaats:
I Stuur deze bon in een open envelop - postzegel niet nodig - naar
I Leidse Courant, antwoordnummer 998, 2501 VC Den Haag.
ZATERDAG 30 MAART 1991 PAGINA 17
niet zozeer de manschappen
onder elkaar, alswel de baas
jes".
Een taak waar Marks opvolger
zich aan mag wijden. Met een
gerust hart draagt de Leidse
commandant zijn bevoegdhe
den over, vooral omdat de
brandweer zich in rustig vaar
water bevindt. In het verleden
was dat wel anders. „We heb
ben rond 1984 twee bezuini
gingsrondes over ons heen ge
kregen en geprobeerd die
creatief op te lossen door ta
ken in elkaar te schuiven.
Daarnaast hebben we vijf man
personeel ingeleverd en, waar
ik niet blij mee ben, is de
duiktoelage gedeeltelijk ver
vallen. Door gebrek aan perso
neel werd in het verleden drie
tot vier ton aan overwerkgeld
uitbetaald. Ook dat is terug ge
bracht tot een piketvergoeding
die 60.000 gulden per jaar be
helst. Het Leidse korps toont
daarnaast de bereidheid om na
een 24-uursdienst in de vrije
tijd met een alarmontvanger
op zak te lopen, zodat binnen
zes tot acht minuten twee wa
gens bezet zijn. Op het mo
ment dat men die bereidheid
niet meer heeft, kom ik in de
problemen", verduidelijkt
Mark.
Vrouwen
Is Bart Mark er wel in ge
slaagd de vrijwilligers buiten
de deur te houden, anders ligt
dat voor de vrouwen. Hele dis
cussies werden daar over ge
voerd, waarbij Mark als het
ware over de streep moest
worden getrokken Hij veert
op als hij dat hoort. „Wil je nu
eens het echte verhaal horen?
Er is nog nooit in het verleden
iemand in het college van B en
W geweest, ook niet wethou
der Van Dongen, die mij daar
toe de opdracht heeft gegeven.
Ik ben zelf het experiment
aangegaan".
Het evaluatierapport dat hier
over onlangs verscheen, noemt
hij ongelukkig. Het was veel
gaten opvullen en veel koken,
luidde de grove conclusie.
„Dat is hetgene waarvan het
hele personeel zegt dat het
niet waar is. Het dekt de la
ding niet. Vrouwen die bij de
brandweer komen moeten in
ieder geval een fysieke en
technische achtergrond heb
ben. Ze moeten wat met de
handen kunnen, want als ze
èn geen kracht hebben, èn niet
handig zijn, maar wel een pra-
tertje, dan is het bij voorbaat
mislukt".
„Het zal nog jaren duren voor
Mark met de eerste vier vrouwen van het korps: „Ze moeten wat
met de handen kunnen, want als ze èn geen kracht hebben, èn
niet handig zijn, maar wel een pratertje, dan is het bij voorbaat
mislukt". foto: wim van noort
het goed draait. We zullen er
nog veel aan moeten doen om
het te laten slagen. Momenteel
hebben we er weinig zicht op
hoe het is als de vrouwen tien
jaar in dienst zijn". Mark moet
er ook niet aan denken dat
een van de vrouwen zwanger
raakt. „Ik ben ze dan negen
maanden kwijt".
Om over de nieuwe trend, ou
derschapsverlof voor mannen,
nog maar te zwijgen. „Dat kan
hier niet met zo'n strak sche
ma. Ze raken hun getraind
heid en vaardigheid kwijt. En
hoe vul ik het gat op? Als op
het stadhuis iemand ziek is
dan kijken ze de hele week te
gen een lege stoel aan, maar
als er hier een of twee niet zijn
dan moeten er gewoon twee
blijven. Deze dienst leent zich
niet voor moderne verloffrat
sen. Als de politiek deson
danks van mening is dat het
goed is voor de brandweer,
dan moeten ze maar. zoals bij
voetbal, tien man op de reser
vebank zetten. Dan heb ik er
geen moeite mee".
Naar
Mark die tot dat moment niet
om woorden verlegen zit,
wordt stil als hem naar de
meest nare ervaring wordt ge
vraagd. In een gelijkmatig
tempo begint hij met zijn stoel
te wippen. „25 Januari
1990...Huis ter Duin", zegt hij
monotoon. Drie collega's van
de Noordwijkse brandweer lie
ten bij die brand het leven.
„Dat was heel zwaar. We heb
ben er een paar dagen over ge
daan om daar overheen te ko
men". Slachtoffers waarvan
een zichtbaar bewogen Mark
zegt dat die niet voorkomen
hadden kunnen worden.
Een treurige stemming die
plaats maakt voor felheid als
de Leidse commandant zijn
andere taken bespreekt. Zo be
gint hij breed met zijn armen
te zwaaien wanneer hij het
heeft over de privatisering
van de Eerste Hulp Dienst
(EHD). Als directeur van de
Centrale Post Ambulancever
voer (CPA) heeft hij zich daar
met hand en tand tegen ver
zet. „Had ik dat niet gedaan
dan was het hier weggeweest.
De acties op het Stadhuisplein
waren een lachertje, we heb
ben het meer op grond van
feiten waargemaakt. Een stad
als Leiden moet gewoon een
overheidsvervoerder hebben.
Ik was van mening dat de
EHD kwalitatief een goede
dienst was". Het collegebesluit
werd dan ook ingetrokken en
de zelfstandige EHD werd een
onderdeel van de brandweer.
Die twee petten, baas van de
EHD en CPA, waren een jaar
later (1988) inzet van een groot
conflict met ambulancever
voerder De Jong. Directeur De
Jong beschuldigde Mark ervan
als hoofd van de CPA zijn ei
gen EHD te bevoordelen. Aan
tijgingen die hij hoog opnam.
Mark dreigde zelfs met opstap
pen als zijn naam niet werd
gezuiverd. „Alleen had ik het
destijds anders moeten zeggen
Als de anderen ongelijk zou
den hebben dan dienden zij
ook op te stappen. Het heeft in
ieder geval heel zeer gedaan.
Als praktijkman werd ik con
stant belaagd met briefjes van
advocaten waar alleen maar
nonsens instond".
Ook de vele publiciteit in die
tijd heeft Mark als zeer hin
derlijk ervaren. „Van burge
meester Goekoop heb ik ech
ter een ding geleerd. Hij zei:
„Joh, de krant waar dat in
staat, daar wordt morgen weer
vis in verkocht". Nu moet ik
erom lachen, maar toen heb ik
me er danig aan gestoord. Als
er maar een procent van de
beschuldigingen waar was ge
weest, was ik opgestapt. Het
liefst had ik toen een end hout
meegenomen en gezegd, ik
kom effe met jullie praten".
Als directeur van de CPA
kwam Mark kortgeleden nog
maals negatief in het nieuws
toen een Hillegoms jongetje
overleed, omdat voor hem
geen plaats in een regionaal
ziekenhuis werd gevonden.
„Mede door dat geval zal het
nu niet meer zo snel voorko
men. Als een ziekenhuis vol is
dan wordt de patiënt toch
eerst binnen gereden voor sta
bilisatie, alvorens dertig kilo
meter door te rijden. Daar is
nu een vaste instructie voor".
Overgang
Binnenkort zal het voor Mark
echter rustig worden aan het
front. Al is het nog onduidelijk
of hij de deuren aan de Gooi
meerlaan voorgoed achter zich
dicht gooit. Zo mag hij nog vijf
jaar directeur zijn van de
CPA, omdat de pensioenge
rechtigde leeftijd daarvoor op
65 ligt „Binnenkort gaan we
in Zuid-Holland van zeven
CPA's naar vier. Het gebied
tot en met Dordrecht, waaron
der Gouda, komt dan bij ons".
Wellicht dat Mark die over
gang nog gaat begeleiden. In
die functie zal Mark ook nog
enige tijd contact houden met
de nieuwe brandweercom
mandant Van Oosten. „Het is
een goede plaatsvervanger. Al
leen is het geen Leidenaar,
maar een Rotterdammer". Hij
spreekt het uit op een manier
alsof hij zojuist bedorven hut
spot op heeft.
„Ik heb een baan gehad die
zoveel uur vergde, dat ik geen
enkele hobby heb", antwoordt
Mark op de vraag wat hij na
zijn pensioen gaat doen. „Ik
weet het niet. Ach, ik ben al
tijd redelijk creatief geweest.
Toch ben ik bang, want ik heb
een vrouw die erg schoonma-
kerig is. Al zal niemand me
met schort omzien. Een jaar
met een touringbus rijden,
naar Turkije of door Europa,
dat lijkt me wel wat. Iets geks
PETER VAN DER HULST
het paasvuur gedoofd en sym
bolisch verdwijnt daarmee de
controversiële figuur van
Stöxen definitief van het
Leidse politieke toneel.
Panty
Het heeft veel moeite gekost.
Desondanks was de trots van
burgemeester Cees Goekoop
er niet minder om. Met het
geheel gerestaureerde Boer-
haave Museum is de Leidse
binnenstadswijk De Camp een
parel rijker. Een heel verschil
met elf jaar geleden stelde
Goekoop maandag tijdens de
opening van het voormalige
Caeciliagasthuis vast. „Toen
was dit gebied de rotte kies
van de binnenstad. Nu moet
nog slechts een enkel gaatje
worden gevuld".
Goekoop schroomde niet om
daarvoor een deel van de eer
op te eisen. „Ik heb geen mid
del geschuwd om deze bouw
val om te laten toveren tot
een prachtig complex. Geen
diner heb ik gemist", zei hij
op geheel eigen humoristische
wijze. Bij de opening van de
centrale bibliotheek in de
Nieuwstraat liet hij het niet
na om koningin Beatrix met
de vervallen wijk kennis te
laten maken. Een gedeputeer
de zakte door de vloer van
het gasthuis en Braks en
Brokx speelde hij tegen el
kaar uit om de benodigde tien
miljoen bij elkaar te schrapen.
Toch had hij bij al die moeite
een detail over het hoofd ge
zien. Hij bezorgde Hedy d'An-
cona geen ladders in haar
kousen en sleepte haar niet
aan de haren over het Vrou
wenkerkplein. Hoe anders
had hij haar van het idee af
kunnen brengen om juist op
die plek waarvoor naarstig
naar een andere bestemming
wordt gezocht, een beeld te
willen plaatsen.
Principieel
Als enige partij in de Leids
gemeenteraad blijft de VVD
vasthouden aan de vrije slui
tingstijden. „Wij hadden dat
in ons verkiezingsprogramma
staan en kunnen ten opzichte
van onze achterban het niet
maken om van standpunt te
veranderen", aldus fractie
voorzitter Gerard Bakker af
gelopen dinsdagavond tijdens
Straatnamen
Het werk van straatnamencommissies staat traditioneel onder
vuur. Als ze origineel willen zijn is het niet goed. Zie de fantasie
namen waar niemand iets van begrijpt in de Merenwijk. En als
ze straten traditioneel straat, laan of steeg noemen vindt me
nigeen het weer te saai. De politie heeft er helemaal eigen op
vattingen over. Voor hen maakt het niet uit hoe een straat
wordt aangeduid als hij maar is vernoemd naar de scheidende
commissaris Henk Mostert. Op zijn receptie kreeg hij woensdag
een bordje met Henk Mostertboulevard. Donderdag onthulde
hij het Henk Mostertplein achter het politiebureau en het wach
ten is nu nog op de Henk Mostertlaan, de Henk Mostertstraat,
de Henk Mostertsteeg, het Henk Mostertpark en de Henk Mos-
tertallee. Henk Mostertweg is al geregeld.
foto: hans snaterse
een raadsvergadering die ver
der werd overschaduwd door
het aftreden van wethouder
Paul Bordewijk.
De VVD was als enige groe
pering in de raad tegen het
houden van het referendum.
Toen daar niettemin toch een
meerderheid voor was, beslo
ten de liberalen wel mee te
werken aan de uitvoering er
van. Ze discussieerden mee
over het onderwerp en hiel
den zich bepaald niet afzijdig
bij de verdere discussie. Je
zou dan ook bijna zijn verge
ten dat de VVD als enige par
tij het referendum principeel
afwees.
De andere partijen bonden
zich wel bij voorbaat aan de
uitslag van de volksraadple
ging. Dat resulteerde erin dat
de krappe meerderheid die
zich tegen vrije sluitingstijden
uitsprak, ook zijn zin kreeg.
Alleen de VVD keerde zich
daar dus tegen. Daarmee hiel
den de liberalen consequent
vast aan de eerder gekozen
lijn. Een keus die misschien
wat gemakkelijker werd
doordat de liberalen sinds vo
rig jaar niet meer in het colle
ge zijn vertegenwoordigd. Een
principieel standpunt over de
vrije sluitingstijden zal het
ook goed doen bij de eigen
achterban waarin studenten
traditioneel royaal in zijn ver
tegenwoordigd. Uiteindelijk
was in de studentenrijke bin
nenstad ook juist een meer
derheid voor de vrije slui
tingstijden. Kortom raadsle
den als Gerard Bakker,
Alexander Geertsema, Layla
Driessen en Theo van der Nat
bedienden hun achterban op
zijn wenken onder het motto
„De VVD drinkt met u mee".
kiezen tussen een straalpijp en
een balpen dan weet ik wel
wat ik pak. Drieëntwintig jaar
zat ik in de 'uitruk' en ik ben
heel lucky geweest dat ik op
een stoel zat die uitzicht gaf op
deze plaats. Toen ik comman
dant werd - ik maakte toen al
dertig jaar deel uit van het
korps - hoefde er niet veel te
worden veranderd. Maar ik
ben het wel op tijd geworden
anders was het de verkeerde
kant uitgegaan".
Autoritair
Met zijn komst werd de leiding
wel anders. Mark omschrijft
zichzelf als autoritair en
streng. „Een man ook met
twee gezichten. Vandaag in de
dienst ben ik een hele andere
Bart Mark dan als ik een pilsje
drink of voetbal met de man
nen. Ik ben van mening dat
het, voor de discipline, strak
moet blijven. Dat heeft wel
eens tot botsingen geleid, ja.
Een jaar of drie, vier terug heb
ik eenmaal 's avonds de club
bij elkaar geroepen. Toen
kwam naar buiten dat ze de
strenge aanpak vervelend
vondenLater zegt hij nog
zeggen: „Ik heb dat nooit als
zodanig ervaren. Hier heb ik
eenmaal een ander gezicht op,
want het is geen stadhuis".
„Vroeger zei ik móge, nu een
paar maal goedemorgen, maar
ik bedoel hetzelfde. Ik heb er
dus wel wat van geleerd. De
brandweerman van anno 1991
is in vergelijking met 1953
mondiger geworden. Toen was
het ondenkbaar dat je met je
korps in gesprek zou gaan.
Mijn mentaliteit moest worden
bijgesteld en als niemand je
daar op wijst dan blijf je door
gaan. Je hebt het dan niet
meer door dat je autoritair
bent. Misschien ben ik ietsje
milder geworden, omdat ik
ouder ben en grotere kinderen
heb. Het bevel is bevel van
1953 past niet meer in deze
tijd".
Beroeps
Als een van de weinige korp
sen kent het Leidse alleen
maar beroepsmensen. „Er is
wel eens over vrijwilligers ge
sproken. Dat heb ik afgeraden,
omdat Leiden een bijzonder
gevaarlijke binnenstad heeft.
Ik durf dat niet voor mijn re
kening te nemen. Ik denk ook
dat ik daarin gelijk heb gekre
gen. Kijk maar naar de moeite
die de omliggende gemeenten
moeten doen om vrijwilligers
te krijgen. Ik ben zelfs van
mening dat je grotere plaatsen,
met meer dan 20.000 inwoners,
met beroepsmensen moet uit
rusten".
Uit hoofde van zijn functie als
regiochef heeft Mark veelvul
dig met vrijwilligerskorpsen
van doen. Over die samenwer
king zegt hij: „In het begin
liep die bijzonder stroef. Dat
heeft twee oorzaken. Ten eer
ste hoe de vrijwilligers en be
roeps elkaar bekijken en ten
tweede vinden de omliggende
gemeenten Leiden nogal hau
tain. Iedereen weet echter dat
we dag en nacht klaar staan,
met raad en daad. Ik denk dat
we er dus alles aan doen om
dat idee weg te halen en ik be
speur bij een heleboel gemeen
ten verbetering. Het geldt ook
Bart Mark hangt zijn helm letterlijk in de wilgen. ,,Het is niet zo dat ik vanaf mijn vijfde met brand
weerautootjes speelde. De liefde is tijdens de dienst gegroeid". foto: wim van noort
