r
I
inal
Ie
Nr. 12
Cryptogram
WW
ZATERDAG 23 MAART 1991 PAGINA 31
Oplossing vorige puzzel
Het spreekwoord op de buitenrand luidt:
„Zolang de pot kookt leeft de vriend
schap".
De winnaars van puzzel nr. 11 zijn:
T. Lagerberg, Arendshorst 156, 2317 CZ
Leiden.
A. v. Goozen-Hillenaar, Europaplant
soen 43, 2355 AG Hoogmade.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 12 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
HORIZONTAAL:
1. Met dit op uw hoofd kunt u beter
niet in de zon lopen! (5).
4. 'n Vogel als deze is geheel onbekend
voor mij (9).
9. Worden de verkiezingen door hem
minder vals? (7).
10. We zijn wel zo volwassen hierin 'n
opening te vinden (7).
11Het scheelde weinig of het jaar was
om! (7).
12. Amsterdammer die zonder verdriet
ook in Noord-Holland woont (7).
13. Indien hij het tegenovergestelde
beroep gekozen had was hij nu
uitgever! (8).
14. Zeer gewild verblijf (6).
17. Als de dorpeling geen rel wenst,
dient hij zich hiervan te onthouden
(6).
20. Loopbaan van een baantjesjager?
(8).
24. Deze laag omdijkte stukken grond
vindt u ten westen van Utrecht (7).
25. Verhaal op het randje? (7).
26. Doet hij al het gras weg om een
mantel voor een vrouw te kopen?
(7).
27. In Italië probeert men om vader bij
een opstootje te betrekken (7).
28. Controleert hij het gewicht van een
doopgetuige? (9).
29. Eveneens haast op de terugweg? (5).
VERTICAAL:
1. 't Is netjes timmermansgereedschap
in bed te hebben! (9).
2. Wie daarmee wordt behandeld,
moet wel een gaatje in het hoofd
hebben! (7).
3. Wordt er weer een voorstel
betreffende het ontslag ingediend?
(7).,
Naam
Adres
Postcode Woonplaats
4. Onthutst op grote afstand zijn? (8).
5. Boombladeren die rommel geven
(6).
6. Daar zijn ze altijd in touw! (7).
7. Schitterende delfstof (7).
8. Terug zal hij wel nattigheid voelen!
(5).
15. Schrift van een rund? (9).
16. Wegbrenger van geld die een
aanlegplaats voor schepen afbreekt?
(8).
18. Heeft de pater al kennisgemaakt met
die geestelijke
waardigheidsbekleder? (7).
19. Zou hij die drie nog een uitnodiging
zenden? (7).
21. Lat die niet in het leger te gebruiken
is (7).
22. Mijn drie versjes munten hierin uit
(7).
23. Teken dat er erg veel werk is? (6).
24. Die damp was me weer te dicht! (57.
Afrikaans dammen
Van het in Dakar gehouden Baba Sy-
memorial, zag u vorige week enkele par
tijen van Gantwarg. Door zijn toernooi
zege behoorde de oud-wereldkampioen
samen met zijn landgenoot Sjtsjegoljev
die op de derde plaats eindigde, tot het
tweetal niet-Afrikaanse spelers dat zich
bovenin het klassement wist te nestelen.
De top van het ranglijst bestond verder
namelijk alleen uit Afrikaanse dammers:
Der, Mac.N'Diaye, Diakite, Ba en Dial-
1 o. En de eerste Nederlander, Scholma,
komt pas op de achtste plaats. Een op
merkelijk Afrikaans succes dus, en dit
resultaat staat beslist niet op zichzelf. Al
jaren nemen Afrikaanse spelers op de
wereldkampioenschappen hoge plaatsen
in, en laten ze daarbij dikwijls (alle) Ne
derlandse spelers achter zich. Een recent
voorbeeld is Mac.N'Diaye die in het we
reldkampioenschap in Groningen vorig
jaar na Tsjizov, Valneris en Sijbrands,
vierde werd. Het Afrikaans dammen
speelt dus internationaal een belangrijke
rol, al is het niet echt duidelijk waar
deze spelers hun kracht aan ontlenen.
Ongetwijfeld is het veelvuldig spelen
van sneldampartijen - in Ivoorkust een
zeer gebruikelijk straatbeeld! - een be
langrijke factor, terwijl daarnaast ook ze
ker studie van het spel wordt gemaakt.
Wat denkt u bijvoorbeeld van de vol
gende twee 'Valkenburg-partijen' van de
Malinees Diakite:
1.32-28 16-21; 2.31-26 11-16; 3.38-32
18-22; 4.43-38 7-11; 5.49-43 1-7; 6.37-31
21-27; 7.32x21 16x27; 8.42-37 11-16;
9.37-32 16-21; 10.41-37 19-24.
In de in Valkenburg gespeelde zevende
matchpartij Gantwarg-Wiersma 1981,
het duel waaraan de naam van deze ope
ningsvariant is ontleend, werd hier,
evenals in de 15e ontmoeting van die
tweekamp, 10...20-24 gedaan. Die zet is
inderdaad gebruikelijker - zie ook de
hierna volgende partij - al wordt 10... 19-
24 ook wel gespeeld. Onder meer is dat
het geval geweest in die gedenkwaardige
20ste matchpartij Tsjizov-Sijbrands
1990. Daarin ging het spel na 10... 19-24
verder met 11.47-42 7-11; 12.34-29 20-
25; 13.29x20 15x24. En hoewel wit er in
het verder vervolg in slaagde de stellin
gen te vereenvoudigen, verkreeg Sij
brands in het middenspel niettemin uit
stekende kansen. In hevige tijdnood ver
zuimde hij helaas de winst, zodat Tsji
zov in het bezit van de wereldtitel bleef.
In de uitvoerige analyse die hij in Dam
men nr. 54 heeft gemaakt, schrijft Sij
brands bij 10... 19-24 onder andere: 'Zo
als ik in mijn Volkskrantrubriek van 31
maart schreef, neem ik de tekstzet, of
beter: het plan dat zwart er in de onder
havige partij aan verbindt, nauwelijks
serieus. Ik denk eigenlijk dat het vol
strekt onverantwoord is'. Viel de 'scha
de' in die bewuste matchpartij voor
zwart wel mee - wellicht had Tsjizov be
ter kunnen spelen - de hier aan de orde
zijnde partij lijkt inderdaad niet voor
10... 19-24 te pleiten.
11.47-42 14-19.
Kiest dus een andere zet dan Sijbrands.
12.34-30.
In Sjawel-Varkevisser Rusland-Neder
land 1967 en Skliarov-Harmsma Junio
ren WK 1979, kozen de witspelers voor
12.34-29.13-18; 13.30-25 10-14.
Zeer twijfelachtig. Aangewezen is mijns
inziens 13...18-23; 14.25x14 9x20 met
spannend spel.
14.39-34 9-13; 15.34-29 3-9; 16.44-39.
46
„xv m x M
1 if ,1 H 1
m mm* b
0 m a q m
1 ki o n M
50
Doorbraak
Jarenlang staken Kasparov en Karpov
met kop en schouders boven de rest
van de wereld top uit, het geen bete
ken de dat de derde op de wereldrang
lijst nooit een serieuze kandidaat voor
de wereldtitel was. De 22-jarige Vassi-
ly Ivanchoek heeft deze suprematie in
Linares doorbroken. Niet alleen won
hij het toernooi voor de twee K's,
maar met zijn ELO-rating is hij Kar
pov voorbij gestreefd! Twee jaar gele
den was de psychische gesteldheid van
de jonge Rus nog een barriere voor de
sprong naar de top, maar afgelopen
jaar heeft hij op meerdere fronten aan
getoond rijp te zijn voor een gooi naar
de wereldtitel. Winst in het Interpolis-
toernooi, een verpletterende zege in de
kandidatenmatches en nu dit grandio
ze succes zijn prestaties waar tot voor
kort alleen Kasparov en Karpov kon
den tippen. Ook het huwelijk van
Ivanchoek met een Russische top-
speelster zal bijgedragen hebben tot
wat stabielér gedrag. Ivanchoek gaf
zijn doorbraak naar de wereldtop ook
op het schaakbord aan. In maar liefst
drie partijen brak hij met bruut geweld
door de verdedigingslinie van zijn te
genstander. Vorige week zagen we
hem met een fraai pionoffer de vesting
van de wereldkampioen kraken; deze
keer de andere twee doorbraken.
G. KAMSKY-V. IVANCHOEK
Stelling na de 34e zet van wit.
In het Marshallgambiet van de Spaan
se opening heeft Ivanchoek ruim vol
doende compensatie voor zijn pion ge
kregen. Met fijne middelen heeft hij
zijn tegenstander gedwongen tot heen
en weer schuiven achter de linies. De
tijd is nu rijp voor het openen van de
stelling.
34...b4! 35.axb4.
Een moeilijke keuze. Na 35.cxb4 Lc2
36.Dd2 axb3 lijkt er weinig aan de
hand. Bij nadere bestudering zien we
echter dat wit geen enkele fatsoenlijke
zet kan doen, terwijl zwart met
37...Df5 38...Ld3 gevolgd door ...Tc2
dreigt binnen te vallen.
35...a3 36.Lxa3.
16...5-10. Hierna komt zwart in grote
problemen, maar zijn stand was al heel
lastig. Zo zou hij na 16... 18-23; 17.29x18
12x23; 18.39-34 8-12; 19.34-29 23x34;
20.40x29 13-18; 21.35-30 24x35; 22.29-
23 18x29; 23.33x13 22x33; 24.31x11
6x17; 25.38x29 9x18 ook slecht spel heb
ben gehad.
17.28-23! 19x28; 18.32x23 24-30.
Dit zal geen oplossing blijken. Relatief
het beste lijkt nog 18... 13-19; 19.40-34
19x28; 20.34-30 8-13; 21.30x8 13x2 (Op
21...2x13; 22.37- 32 28x37; 23.33-28
enz.). 19.35x24. Niet 25x34 vanwege de
dam 27-32 enz. 13-19 20.24x13 8x28;
21.40-34 20-24. Want op 21...2-7 om 18-
23 voor te bereiden - volgt 22.37-32
28x37; 23.33-28 enz. 22.29x20 15x24;
23.50-44! 18-23. Gedwongen: op elke an
dere zet geeft 24.37-32 28x37; 25.33-28
materiaalwinst. 24.44-40 12-18 Of? Op
24... 14-29 wint 25.34-29 23x34;
26.40x20 10-15; 27.37-32! 28x37; 28.39-
34 enz. 25.34-29 23x34; 26.40x20 18-23.
Om op 27.20-15 met 23-29 enz. door te
kunnen breken. De strijd was echter al
beslist: 27.37-32! 28x37; 28.39-34 23-28;
29.34-29 28x39; 30.43x34 10-15; 31.38-
33 15x24; 32.29x20 14-19; 33.42-38 19-
23; 34.31x42 9-13; 35.20-14 23-28;
36.33-29 28-32; 37.48-43 22-28; 38.14-9
28-33; 39.9x18 33x24; 40.36-31 27x36;
41.38x16 2-8 en zwart gaf op.
A. VAN LEEUWEN-D. DIAKITE
Zevende ronde Baba Sy-momorial 1991.
Van deze partij was het verloop tot en
met 10. 41-37 gelijk aan dat van de vori
ge. Daarna speelde Diakite het meer ge-
Een vesting opbouwen met 36.Lal
werkt niet: na 36...Txc3 37.Lxc3 Txc3
is de vrije a-pion, ondersteund door
de twee lopers, te gevaarlijk.
36...Txc3 37.Kh2 Ta8 38.Lb2 Td3
39.Dcl Tc8 40.Tc2 Txc2 41.Dxc2 Lg6
Verleidelijk was 41...Txf3, maar na
42.Ddl gaat h5 verloren.
42.Df2 Lxb4 43.Te5 Tdl 44.De2 Tbl
45.Tg5 Dc6 46.Te5 Dc2!
De nu volgende tegenaanval moest
zeer nauwkeurig berekend worden,
want met een dame en een toren in je
stelling kan het snel misgaan.
47.Txh5+! Kg8 48.De6+ Lf7 49.Th8+
Kxh8 50.Dxf7 Dc6.
Zwart kan geen stuk nemen vanwege
de eeuwig schaak dreiging De8- Dh5.
51.Lc3!?!
Nog een aardige schwindel in de tijd
noodfase. Na 51...Dxc3? volgt het ge
noemde eeuwig schaak en na 51...Ld6?
52.Pd2 Tdl 53.Pe4ü dreigt beslissend
54.Pg5 en 53...dxe4 54.d5! leidt weer
tot remise. Ivanchoek laat zich echter
niet van de wijs brengen.
51...Lxc3 52.Df8+ Kh7 53.Df5+ Dg6.
Wit gaf het op.
bruikelijke 20-24, waarop de partij als
volgt verder ging: 11.47-42 13-18; 12.28-
23. Waarschijnlijk de beste zet; 12.34-29,
gespeeld in de zevende matchpartij
Gantwarg-Wiersma 1981, bleek minder
goed. 18x29; 13.34x23 19x28; 14.32x23
7-11; 15.46-41 14-19; 16.23x14 10x19.
46
P .P
I Ji J1
1 U.MMtJL
•PT
50
17.37-32. In de 15e matchpartij Gant
warg-Wiersma 1981 ging het spel verder
met 17.40-34 5-10; 18.45-40 9-13; 19.34-
30 4-9, waarop Gantwarg met 20.33-28
enz. vereenvoudigde, nadeel kreeg, en la
ter de partij ook verloor. 8-13; 18.41-37
12-18; 19.40-34 5-10; 20.44-40. Lijkt be
slist geen versterking ten opzichte van
Dibman-Stokkel Minsk 1983. Daarin
verkreeg wit na 20.34-29 10-14 (Op 15-
20? volgt 21.29-23 enz.); 21.29x20
15x24; 22.45-40 4-10; 23.40-34 10-15;
24.34-29 2-7; 25.29x20 15x24; 26.39-34
18-23; 27.34-30 22-28; 28.33x22 27x18
voordeel, al eindigde de partij later in
gelijkspel. 10-14; 21.50-44 2-7; 22.34-29
4-10; 23.29x20 15x24; 24.40-34 18-23;
25.34-30 14-20; 26.39-34? Dit kost mate
riaal. Aangewezen is 26.30-25 met span
nend spel. 10-14! 27.44-40 3-8; 28.30-25
23-28; 29.32x23 19x30; 30.25x34 13-19;
31.43-39 8-13; 32.38-33 20-25; 33.42-38
24-30; 34.35x24 19x30; 35.40-35 14-19;
36.35x24 19x30; 37.34-29 9-14; 38.37-32
14-20; 39.32-28 30-35; 40.48-43 13-19;
41.45-40 35x44; 42.39x50 19-24; 43.43-
39 25-30; 44.50-44 30-35; 45.44-40
35x44; 46.39x50 24-30; 47.50-45 30-35;
48.28-23 22-28; 49.31x22 28x19; 50.22-
18 21-27; 51.29-24 19x30; 52.18-13 20-
25; 53.13-8 7-12! en wit gaf op: hoe hij
ook dam neemt, steeds volgt een kleine
combinatie.
V. ANAND-V. IVANCHOEK
'Stelling na de 29e zet van wit.
De witspeler viel in dit toernooi weer
op door zijn snelle spel. Deze jonge
Indiër heeft kennelijk zo veel talent
dat hij met een halfuurtje bedenktijd
per partij kan volstaan. Hij slaagt er
vaak in rommelige stellingen op het
bord te krijgen, welke zijn tegenstan
ders veel bedenktijd kosten. Niet zel
den eindigen zij ft partijen dan ook in
hectische tijdnoodduels, waarin hij
door zijn extra tijd en handigheid ze
geviert. Niet minder dan Karpov en
Timman moesten dat in Linares erva
ren. Of dit de manier is om wereld
kampioen te worden waag ik echter te
betwijfelen. Tegen Ivanchoek werkte
het snelle spel van Anand averechts.
De witte koning is in de diagramstel
ling hopeloos verdwaald, hetgeen
vraagt om een doorbraakcombinatie.
29...d5ü 30.cxd5 Pxd5 31.exd5 Txd5
32.Db3 Lg5 33.Tc2.
Het paard kan om vele redenen niet
gemist worden, een daarvan is: 33.Pf3
Lb5+ enz. De tekstzet is slechts uitstel
van executie.
34...Lxd2,
Wit gaf het op, na 35.Txd2 Lb5+ moet
wit de dekking van Td2 loslaten.
Jan Timman eindigde in Linares op
een 50%-score. Normaal gesproken zal
onze landgenoot daarmee in geen en
kel toernooi tevreden zijn, maar deze
keer was het toernooi zo sterk bezet
(gemiddelde ELO: 2658) dat hij zelfs
ELO-punten won.
Correspondentie-adres: Leo Hofland,
C. Fockstraat 113, 2613 DE Delft.
Losing Trick Count 1
Deze kop heeft al eerder boven een brid-
gerubnek in deze kolommen gestaan. Zo
gaat dat met stokpaardjes. Naar aanlei
ding van vragen over een artikel van en
kele weken gelden moeten we aan die
LTC maar weer eens wat aandacht
schenken. Tot een poos geleden kon ik
verwijzen naar 'Winnende Kaartwaarde-
ring' (uitg. Becht) van Bob van de Velde
en mij over deze materie, maar vanwege
het feit dat dit inmiddels uitverkocht is,
gaat die verwijzing niet meer zo eenvou
dig op. In 1992 zal volgens planning een
opvolger op de markt verschijnen, zodat
verwijzen weer mogelijk wordt.
De vragen betroffen dit spel, uit het
CGP-toernooi (butlertelling):
Z/-
NOORD
4 H
y B 10 6 4
9 4
4 A B
10 9 3 2
WEST
OOST
4 V 10 9 2
4 A B 8 7 4
y A H 9 5 3
y V 8 2
H 2
A 10 5 3
4 V 8
4 5
ZUID
4 6 5 3
y 7
VB
8 7 6
4 H 7 6 4
Zo begon het bieden:
ZUID WEST NOORD OOST
2V
4* 4*
De LTC is uitsluitend te hanteren wan
neer er een troeffit is geconstateerd, zo
als hier, en zeker bij goede troefïits (9 of
meer troeven in de gezamenlijke han
den) geeft die LTC veel nauwkeuriger
indicaties dan de orthodoxe puntentel
ling, met of zonder compensatie voor
lange of korte kleuren.
Hoe valt de oosthand te waarderen? De
berekening van de verliezers gaat als
volgt: iedere ontbrekende tophonneur
(AHV) in een kleur wordt voor één ver
liezer geteld. Per kleur maximaal 3 ver
liezers (Bxxx enz.). Bezittingen als
ABlOx en HBlOx moeten geteld worden
voor 1 2 verliezers en ten aanzien van
vrouwen die niet vergezeld gaan van een
aas of heer, is extra oplettendheid gebo
den. Betreft dat een vrouw in een kleur
die door partner is geboden, dan kan een
bezit als Vxx (zoals hier in harten bij
oost) voor twee verliezers worden geteld
(een z.g. 'meewerkende' vrouw). Betreft
dat een alleenstaande vrouw in een an
dere kleur (zoals 4V van west) dan
wordt zo'n bezit voor het volle aantal
verliezers gerekend.
Oost kan - nogmaals, nu er een schop-
penfit is geconstateerd - het volgende re
kensommetje maken:
ruiten: 2 verliezers
klaver: 1 verliezer
Dat zijn er samen 7. en dat komt over
een met een minimale opening.
Na deze basistelling moet nog negatieve
of positieve correctie worden toegepast.
Negatief wordt gecorrigeerd met:
- slechte (of te weinig) troeven
- meer ('meewerkende') vrouwen dan
azen
- nul azen
Positief wordt gecorrigeerd met:
- meer dan 8 troeven in het partnership
(5-4, 6-3)
- meer azen dan 'meewerkende' vrou
wen.
Wanneer een hand negatief wordt gecor
rigeerd, komen er verliezers bij, bij posi
tieve correctie gaan er verliezers af. Dat
is even wennen, maar bij een berekening
die van negatieven uitgaat, is dat lo
gisch.
Deze oosthand dient behoorlijk positief
te worden gecorrigeerd en wel vanwege:
A. de vijfkaart schoppen, die samen met
de schoppens van partner een fraaie
fit van 9 troeven vormt, de z.g. troef-
controle, en degene die troefcontrole
kan constateren, mag één verliezer
aftrekken (7 - 1 6). Wanneer een
van beide partners kan constateren
dat er een superfit is (10 troeven sa
men) mag die daarvoor ook een ver
liezer aftrekken. Dat laatste is hier
niet aan de orde.
B. Twee azen tegenover één (meewer
kende) vrouw. Dat is goed voor een
halve verliezer, waardoor de oost
hand uitkomt op 5+ verliezer.
Hoe moet oost de westhand beoordelen?
Wat weet hij daarvan gezien de bieding?
Als west een minimum heeft (7 verlie
zers) luidt de magische LTC-formule: 18
- (7 5+) 5+4. Een aardig eindcon-
tract, nietwaar? Maar west heeft natuur
lijk overwaarde. Wanneer we west taxe
ren op 6 verliezers - en dat is heel reëel
gezien het bieden - komen we al uit op:
18 - (6 5+) 6+4. Dat betekent bij de
LTC niet dat we dat contract pardoes
moeten bieden, maar wel dat we daar se
rieus en gericht onderzoek naar moeten
doen. Oost hoort op 4 SA 54 (1 keycard)
en weet dus dat er twee keycards ontbre
ken: 2 azen of 1 aas en troefheer, waarna
het slem in het gunstigste geval op snit
zit. Oost zal afzwaaien naar 54 en dat
wordt met een overslag gemaakt.
Voor volgende week de volgende vraag.
We openen IV met
„4 H V 3
V A B 10 8 2
A 8 7 2
4 7
en onze partner verhoogt naar 2V. De
tegenpartij hult zich in zwijgen. En wij?
(Wordt vervolgd).
AGENDA: 1/4 GBC-viertallentoernooi
(Bussum), 035-231742; 7/4 Babylontoer-
nooi Den Haag, 070-3557026; 13/4
WNF-drive Rotterdam, 010-4150447.
Correspondentie: p/a Lehürstraat 10,
2162 AC Lisse.
PTT-jeugdblad uitgesteld
De PTT heeft de introduktie van het fila
telistisch blad voor de jeugd uitgesteld. In
eerste instantie is vorig jaar gezegd dat
het nieuwe periodiek dit voorjaar zou uit
komen. Inmiddels is bekend dat het eer
ste nummer zeker niet voor de zomer
verschijnt, waarschijnlijk wordt het nu
herfst.
„Er zit toch wat meer werk in dat we
hebben gedacht", zegt PTT-woordvoerder
G.J. Versteeg. Een van de belangrijkste
redenen waarom het blad nog niet wordt
uitgegeven is dat de PTT nog niet weet
hoe het het beste verspreid moet worden.
Een efficiënte manier om de doelgroep,
kinderen tot 12 jaar, te bereiken is nog
niet gevonden.
Vanuit de Stichting Jeugdwerk Nederland
- die een eigen blad voor kinderen uit
geeft - is met angst en beven gereageerd
op de plannen van de PTT. De oplage
van het peridiek (zo'n 2000) staat in het
niet bij het aantal van tienduizenden
waar bij de PTT aan wordt gedacht. In
middels zit die club rond de tafel bij het
uitwerken van de plannen voor het nieu
we jeugdblad.
Overigens wil de PTT zich met name op
de doelgroep van de jongste kinderen
richten: tot twaalf jaar.
De PTT heeft het bedrijf VNU-Media-
partners benaderd om de uitgave te ver
zorgen. Die maakt voor dezelfde op
drachtgever al het blad postvak.
JAARBOEK
Het nieuwe jaarboek 'Nederlandse Post
zegels 1991' blijkt opnieuw niet in de ver
koop te gaan. Het fraaie uitgevoerde
overzicht met de diverse schetsontwerpen
wordt alleen aan PTT-relaties verstrekt.
En daaronder worden niet de mensen ge
rekend die een abonnement bij de Filate
listische Dienst hebben, of lid zijn van
een postzegelclub.
De uitgave van vorig jaar (jaarboek '89)
was in eerste instantie ook niet te koop.
Pas de laatste maanden is er een beperkte
oplage te koop voor 35 gulden. Daarvoor
waren de jaarboeken in de handel. Overi
gens zijn er nog enige oude te koop bij
boekhandelaren zoals De Slegte in Den
Haag. Het jaarboek '91 bevat een verhaal
van Coen Pepplinkhuizen. Hij schrijft
over 'rituele verzending in China'. Kei
zers, gewone mensen en zelfs goden blij
ken volgens dat verhaal postverkeer met
elkaar te onderhouden.
SCHETSEN
Verder bevat het boekje in beeld de di
verse stadia van wat uiteindelijk de Ne
derlandse postzegels 1990 zijn geworden
met een motivatie van de kunstenaars.
Daarbij blijkt dat er nogal iets anders op
postzegels komt dan de kunstenaar in
eerste heeft gedacht. Dat kan overigens
verschillende oorzaken hebben. Zo wilde
vormgever Otto Treurman bij de Van
Gogh-zegel een ander schilderij gebruiken
dan uiteindelijk op de zegel is gekomen.
Het museum (in New York) van het doek
'de weg met de cypres en de ster' gaf ech
ter geen toestemming voor afbeelding
van een deeltje van het doek; het mu
seum Kröller-Müller in Otterlo deed dat
wel voor 'de groene wijngaard'.
Opgenomen zijn verder de schetsen van
wat zou moeten worden de voetbalzegel
ter ere van het behalen van het wereld
kampioenschap van het Nederlands elf
tal. Het is jammer dat de vormgevers niet
in woord verslag doen van de diverse sta
dia, eventuele tegenvallers en de geboorte
van de vondsten. Het blijft bij een sum
mier verslag van de geboorte van de uit
eindelijke zegel.
Zo gaat de beschrijving van de Van
Gogh-zegels van Treurman alleen over de
gedrukte en uitgegeven zegel. Een beetje
vreemd omdat op de pagina er naast een
paginagrote afbeelding staat van het schil
derij dat niet op de zegel mocht. Daar
over wordt met geen woord gerept.
AANFLUITING
De doop van het boek en de tentoonstel
ling van de zegels en ontwerpen van '90
(komende maanden in het PTT-Museum
aan de Zeestraat in Den Haag) was overi
gens een aanfluiting. De ene gastspreker,
J. Cahen van de dienst vormgeving van
de PTT beweerde pertinente leugels (een
groot aantal jaarboeken zijn in tegenstel
ling tot haar woorden niet uitverkocht),
de andere (J. Rentes de Carvalho) wist
ondanks twee velletjes persoonlijke gege
vens met een hele reeks publicaties niet
veel verder te komen dan dat de Neder
landse postzegels er soms mooi uitzien.
Al wordt dat aantrekkelijke wel een beet
je bedekt doordat er zoveel informatie op
de postzegels staat, zo zei de man. Hij
verontschuldigde zich met de opmerking
dat hij geen verstand van postzegels en
ontwerpen had. Enkele aanwezige ont
werpers schudden meewarig het hoofd na
de toespraak. „Waarom hebben ze juist
die man uitgenodigd". Een ander vroeg
zich af waarom de spreker zich niet had
verdiept in de materie.
Spelen met een computer, een afbeelding
die duidelijk thuishoort in de rijke wes
terse wereld.
£eldóc0ouAant
