a Kerkvoogden voeren actie tegen 'slecht beleid' synode kerk wereld beroepingen Ramadan heeft verwarrend (politiek) begin GEESTELIJK LEVEN/OPINIE SeidóaQowumt DINSDAG 19 MAART 1991 Pj lEN Oud-Katholieken willen vrouwelijke priesters ZÜRICH De Zwitserse Oud-Katholieken hebben zich afge lopen weekeinde uitgesproken voor het invoeren van vrouwe lijke priesters. De discussie over dit vraagstuk onder de 16.000 oud-katholieken in Zwitserland heeft in totaal 14 jaar geduurd. De synode sloot met dit besluit aan bij eerdere uitspraken van de Nederlandse, Duitse en Ooostenrijkse oud-katholieken. De overkoepelende Unie van Utrecht is op dit moment nog tegen de wijding van vrouwen. De oud-katholieken in Polen en Noord-Amerika zijn fel tegen vrouwelijke priesters. Een defi nitief besluit moet komende zomer door de internationale bis schoppenconferentie worden genomen. Polen: RK Kerk en joden hebben te veel macht WARSCHAU Tweederde van de Polen vindt dat de Rooms- Katholieke Kerkin het land te veel macht heeft. Ongeveer eenderde vindt dat de enkele duizenden joden te machtig zijn. Dat zijn enkele uitkomsten van een onderzoek onder 1.000 Po len van het centrum voor opinieonderzoek in Warschau. Het afgelopen jaar heeft de RK Kerk, waarbij meer dan 90 procent van de Polen is aangesloten, onder meer bereikt dat het gods dienstonderwijs op de scholen opnieuw werd ingevoerd. De kerk probeert bovendien te bereiken dat abortus weer wordt verboden. Ook de communisten en de vakbond Solidariteit beschikken volgens velen over te veel macht. Men haat geen mensen zonder zichzelf te misprijzen FOTO: PERS UNIE LEEUWARDEN De afdeling Friesland van de Vereniging van Kerk voogdijen wil nationale steun voor de actie die ze al anderhalf jaar voert voor structurele bezuini gingen in het landelijk apparaat van de Her vormde Kerk. De Friese kerkvoogden vra gen van de Vereniging van Kerkvoogdijen en de Algeme ne Kerkvoogdijraad er bij het bestuur van de hervormde sy node op aan te dringen het landelijk apparaat aan te pas sen aan het verminderde le dental van de Hervormde Kerk. Op 20 april vergadert de Ver eniging van Kerkvoogdijen in Utrecht. Daar zal de Friese motie worden ingediend. „Dit is het laatste middel. Hierna is ons kruit verschoten", zo ty peerde voorzitter S. Heeres (Workum) de motie. Al an derhalf jaar voert de afdeling Friesland van de Vereniging van Kerkvoogdijen actie voor herstructurering van en be zuinigingen in wat oneerbie dig wel de 'radenrepubliek' van de vestigingen van de Hervormde Kerk in Oegst- geest, Dordrecht, Leidschen- dam en Driebergen genoemd wordt. De Hervormde Kerk wordt steeds kleiner, maar het landelijke apparaat be kostigd uit verplichte bijdra gen van de plaatselijke ge meenten blijft op hetzelfde niveau. Volgens de kerkvoog den wordt in de meeste ge meenten een adequaat bezui nigingsbeleid uitgevoerd, door onder meer minder predi kantsplaatsen en afstoten van kerkgebouwen. Vorig jaar kwam de ambtelij ke top uit de synode bij de Friese critici op bezoek. Het synodebestuur beloofde toen een duidelijk beleids- en be zuinigingsplan te laten opstel len. Maart 1991 is er noch een doortimmerd beleidsplan noch een verklaring daar voor. „Het bestuur van de sy node is onbehoorlijk opgetre den" zo gaf Heeres de stem ming bij de kerkvoogden weer. De Friese actie heeft in stemming geoogst bij vrijwel alle provinciale afdelingen van de Vereniging. Ook de Algemene Kerkvoogdijraad (AKR) heeft zich er lovend over uitgelaten. Jubilerende Vrij-Katholieke Kerk wil grenzen verleggen DEN HAAG De Vrij Katholieke Kerk (VKK) viert dit voorjaar haar 75- jarig bestaan. Dit interna tionale en onafhankelijke kerkgenootschap werd in 1916 gesticht door de the osofen J.I. Wedgewood en C.W. Leadbeater. De WK komt voort uit een afsplitsing van de Oud- Katholieke Kerk in En geland.- In Nederland telt ze circa 1000 leden, ver spreid over tien gemeen ten „We zijn een kerk volstrekt zonder strenge leerstellin gen", zegt Johan Pameijer, een van de priesters. „We proberen geloofsvrijheid te ontwikkelen, in onze kerk diensten vrij en creatief open te staan tegenover bijvoor beeld engelen en reïncarnatie. Die twee behoren tot het mys tieke erfgoed van de diverse godsdiensten. De menselijke ziel moet een evolutie, een onwikkeling ondergaan. Dat lukt niet in een keer, één menselijk leven is niet vol doende. Dat zal net zo lang duren totdat ze één wordt met die van God." De Vrij-Katholieken hechten volgens hem niet zozeer waarde aan de theologie, de wetenschap van de godge leerdheid, als wel aan de the osofie: het verkrijgen van wijsheid en inzicht in de gods dienst, vooral ook door de sa menhang en de eenheid der dingen te ontdekken. Daarbij overschrijden de Vrij Katho lieken de traditionele kerk grenzen en kunnen, ontroerd genoeg, niet anders vaststel len dan dat wereldgodsdien sten als Hindoeïsme en Boeddhisme waarheden in zich bergen die verrassende overeenkomsten met het Christendom vertonen. Van daar dat de VKK deze andere godsdiensten niet afwijst. Erkenning Pameijer: „Nog altijd zijn er kerken die vinden dat ze 't enige en ware geloof hebben. Maar wij Vrij-Katholieken vinden dat je h.et Christen dom niet mag bevoorrechten boven andere godsdiensten. Wij erkennen ook andere ge schriften dan de Bijbel. Ook andere godsdiensten bevatten elementen van een en dezelf de waarheid. Het is net als met de kennis van de talen. Iemand die alleen Engels kent, verstaat een Fransman niet en 'omgekeerd. Maar bei den praten wel over dezelfde dingen. Wij werken vanuit dat inzicht, staan als Vrij-Ka tholieken open voor ver schijnselen als spiritisme en parapsychologie. Dat bestem pelde mensen vroeger tot ket ters die op de brandstapel te recht kwamen. De VKK is in de kern van de zaak een ver nieuwende beweging, alhoe wel ze aan de andere kant ook tradities kent die geheel overeenkomen met de Rooms Katholieke Kerk. Afspraken Saudi-Arabië en Iran over bedevaart DHAHRAN Saudi-Arabië en Iran hebben afspraken ge maakt over de jaarlijkse isla mitische bedevaart naar de heilige steden Mecca en Medi na. Volgens diplomaten mag Iran dit jaar 100.000 moslims naar de twee Saudische steden stu ren. Bovendien mag een voor aanstaande Iraanse geestelijke de bedevaartgangers op Sau dische bodem toespreken. Iran boycotte de bedevaart na de bloedige gebeurtenissen in juli 1987 toen '402 pelgrims, onder wie 275 Iraniërs, bij botsingen in Mecca met Sau dische veiligheidstroepen om het leven kwamen. In 1988 werden zelfs de diplomatieke banden tussen Saudi-Arabië en Iran verbroken. Met de gemaakte afspraken over de bedevaart is tevens de weg geplaveid voor het her stel van de betrekkingen tus sen beide landen. Het persbu reau van Oman berichtte zon dag dat de Iraanse minister van buitenlandse zaken, Ali Akbar Velayati, een dergelijk hérstel („binnen 48 uur") was overeengekomen met zijn Saudische collega prins Fay- sal. Volgens diplomaten in Riyad is Saudi-Arabië akkoord ge gaan met een verhoging van het aantal Iraanse pelgrims van 45.000 naar 100.000 die op speciale plekken buiten de grenzen van de heilige steden mogen worden toegesproken. Nederlandss Hervormde Kerk Aangenomen naar Hillegersberg mevr. W. Uijtdewilligen, kand. te Nieuwerkerk aan den IJssel; naar Nieuwerkerk aan den IJsselfdeelge- meente De Bron) M.C. van der Meer te Terneuzen die bedankte voor Oud-Beijerland (deelgemeente Ont- moetingskerk). Bedankt voor Hattem A.C. Kortleve te Ede. Beroepbaar mevr. J. van Marion, Groesbeekse- weg 145, 6524 CV Nijmegen, tel: 080-234573. Gereformeerde Kerken Beroepen te Woubrugge mevr.drs. A.H. Oudenallen, kand. te Zaandam; te Haamstede drs. L.J. Llngen te Willemstad. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Beroepen te Noordbergum S.W. de Boer te Wetsinge-Sauwerd. Internationale pelgrim stocht Van 17 juli tot 2 au gustus organiseren de jezuïe ten een internationale voet tocht door de Pyreneeën. De tocht, in het voetspoor van Loyola, is bedoeld voor man nen en vrouwen tussen 18 en 35 jaar. Synagoge De Portugees-Israëlitische synagoge in Amsterdam verkeert in zeer slechte staat. Het gebouw, ruim driehonderd jaar oud en het grootste culturele monument van joods Nederland, is nog steeds in gebruik bij de joodse gemeenschap. Restauratie van het gebouw is dringend noodzakelijk: de pilaren kunnen het ge wicht niet veel langer dragen, de gewelven verzakken en het ge bouw is door vocht aangetast. Er bestaan plannen voor een ze- venenhalfmiljoen gulden kostende restauratie. De helft daarvan moet uit particuliere bronnen moet komen, het Prins Bernhard Fonds schonk dezer dagen drie ton. FOTO: WIL TJOA (Van onze correspondent Harm Botje) TUNIS Voor bijna een miljard moslims is de hei lige vastenmaand Rama dan begonnen. Vanaf de eerste ochtendschemering als men een zwarte van een witte draad kan onderscheiden tot het moment dat de zon achter de horizon is verdwenen, worden moslims geacht zich van alles te onthou den dat het leven veraan genaamt. Niet eten, niet drinken, geen sigaretten, niet vrijen; het is een da gelijkse uitputtingsslag. Het vasten overdag geduren de de Ramadan is een van de vijf geloofsplichten van elke moslim. Maar er zijn omstan digheden, dat gelovigen van de vastenplicht zijn ontslagen. Kinderen in de groei hoeven nooit te vasten. Zwangere vrouwen, zieken, ouden van dagen, mensen die tijdens Ra madan zeer zwaar lichamelijk werk moeten verrichten en soldaten tijdens een door de islam rechtvaardig geachte oorlog hoeven niet te vasten. Ook mensen die inspannende reizen ondernemen hoeven dat niet. Zij moeten, als zij dat kunnen, de vasten later inha len. Toen de oktoberoorlog van 1973 tussen Israël, Syrië en Egypte op uitbreken stond en de vasten al was begonnen, stak de Egyptische president Sadat op het Egyptische hoofdkwartier 's middags de monstratief een pijp op en vroeg iets te drinken. Hij gaf daarmee aan dat voor hem de oorlog begonnen was en de vastenplicht opgeschort. „De kaartenkamer stond binnen een uur blauw van sigarette- roök", vertelde hij later. Oud-president Bourguiba van Tunesië vond in de jaren zes tig dat ook Tunesiërs zich konden beroepen op een oor logstoestand, en wel een oor log tegen armoede en onder ontwikkeling. Tijdens een te levisietoespraak op de eerste dag van de Ramadan dronk hij demonstratief een groot glas sinaasappellimonade. Veel succes had hij daar niet mee en hij heeft het experi ment nooit herhaald. Maand van pret Economisch gezien betekent Ramadan namelijk een grote belasting voor de meestal arme islamitische landen. De eerste week gaat het nog wel, maar daarna raken de men sen steeds meer uitgeput. Van Massale bijeenkomst in Caïro ter gelegenheid van het einde van de Ramadan. stellen van religieuze feestda- werken komt dan weinig. Dat heeft niet alleen niet de vas ten zelf te maken. Ramadan is behalve een maand van vasten in veel lan den ook een maand van pret maken 's avonds en 's nachts. Cairo, met vijftien miljoen in woners veruit de grootste stad van de islam, is beroemd om zijn Ramadan-nachten. De te levisie zendt wervelende shows en spannende films uit tot diep in de nacht. Honderd duizenden mensen drommen 's nachts door de als kerstbo men verlichte straten en blij ven op tot de soehoer, de laat ste maaltijd voor de ochtend schemering, begint en de vas ten weer aanvangt. In die nachten gaat veel geld zitten, vooral omdat de mensen extra duur eten. Elk jaar weer waarschuwen regeringen en geestelijkheid dat dat niet Gods bedoeling is, maar het euvel is onuitroeibaar. Ramadan duurt van nieuwe maan tot nieuwe maan, omdat de moslims net als de joden voor een tijdrekening niet het zonnejaar, maar het maanjaar gebruiken. Twaalf maanden van 29,5 dagen leveren een jaar van 354 dagen op, elf en een kwart dag minder dan het zonnejaar. De joodse kalender vangt dat probleem op door van tijd tot tijd een extra maand in te las sen. Moslims doen dan niet. Daarom schuift Ramadan langzaam door de seizoenen op naar voren. De maanka lender wordt tegenwoordig alleen gebruikt voor het vast- gen In het dagelijks leven bruikt men overal in het Mid den-Oosten de westerse zon nekalender. Ook christenen gebruiken trouwens de maan kalender van tijd tot tijd: Pa sen valt op de eerste zondag na de eerste volle maan na het begin van de lente, 21 Verwarring Het vaststellen van het begin van een maanmaand is min der gemakkelijk dan het lijkt. De eeuwenoude traditie wil dat de nieuwe maan 'gezien' wordt door ten minste twee betrouwbare mannelijke ge tuigen. Er wordt al jaren over gepraat het begin van de Ra madan door de sterrenwacht te laten uitrekenen. Dat stuit echter op veel emotionele be zwaren. „Het haalt de span ning eruit", zeiden mijn Egyptische vrienden altijd. Hier in Tunesië vindt men dat ook. Ziet niemand de nieuwe maan, dan begint Ramadan pas de dag erna. De maand kan dus 29 of 30 dagen tellen, terwijl Ramadan ook niet overal op dezelfde dag begint. In de twaalf jaar, dat ik in Cairo woonde, begon Rama dan in Egypte altijd een dag eerder of later dan in Saudi- Arabië. De Egyptische sheiks van al-Azhar de oudste is lamitische universiteit ter we reld weigerden zich door een aantal Saudische parve nu's de les te laten lezen. Om Egypte te bedanken voor de hulp tegen Irak bogen de Sau- diërs dit jaar het hoofd door het Egyptische 'zien van de nieuwe maan' te bevestigen. Ook de Syriërs hebben dat ge daan. Irak is daar al een dag later met Ramadan begonnen. De Irakezen zijn gisteren met vasten begonnen en niet zon dag. zoals de Egyptenaren, Syriërs en Saudiërs. Na het verliezen van de slag om Ku- wayt kon Baghdad zich niet veroorloven ook de slag om de nieuwe maan te verliezen. Maar Jordanië, dat Irak in de oorlog steunde, vond het blijkbaar nodig een geste in de richting van Saudi-Aara- bië, Syrië en Egypte te ma ken. Daar volgt men Cairo. In Egypte is daar tevreden op gereageerd. Soms levert het bepalen van het begin van de Ramadan bi zarre problemen op. Een aan tal jaren geleden zei Saudi- Arabië de nieuwe maan van Ramadan te hebben gezien. De Saudiërs kondigden toen het begin van de vasten aan. Zoals gebruikelijk zeiden de Egyptische sheiks dat dat voorbarig was. Ze lieten Ra madan een dag later ingaan. Maar de Egyptische funda mentalisten, die de sheiks verkalkte werktuigen vinden van hun regering, die de is lam slechts lippendienst be wijst, zeiden dat het wel dege lijk nieuwe maan was. Zij renden de wijken van Cairo in om iedereen op te roepen de volgende ochtend het vas ten te beginnen. De verwar ring was groot. Hoe moest het FOTO: AP nu met de 'nacht van de ne- derdaling' als in alle moskee ën wordt herdacht dat Mo hammed zijn eerste openba ring kreeg? En hoe moest het met de drie vrije feestdagen van Eid al-Fitr, als bij het zien van de volgende nieuwe maan de Ramadan teneinde is? Men is er dat jaar niet uit gekomen, zodat de fundamen- listen toen hun eigen Rama dan vierden in hun eigen moskeeën. Tot grote boosheid van de meeste Egyptenaren. Ramadan is de moeilijkste, maar tegelijkertijd de gezel ligste maand van het jaar voor de moslims. Het leven is op alle gebieden veel intenser. Dat levert een prettig saam-1 horigheidsgevoel op, dat voor moslims zo'n belangrijk on derdeel van de godsdienst uit maakt. Ramadan geeft mos lims het gevoel bij elkaar te horen, lid te zijn van een gro te familie, het gevoel dat christenen met Kerstmis en joden tijdens Chanoeka heb ben. Daarom nemen veel Noordafrikanen en Turken in Nederland met Ramadan va kantie op. Ze keren dan terug naar hun geboortedorp of - stad om daar de vastenmaand te vieren. Wie dat niet kan heeft het tij dens Ramadan in Nederland extra lastig. Na alle ellende van de - Golfoorlog, die voor veel Nederlandse moslims enorm traumatisch is geweest, mogen we daar als overige Nederlanders best wat reke ning mee houden. SoidódQowtm Houvast oud* De volksraadpleging in de Sovjetunie heeft volgen|l ste berichten de door Gorbatsjov gewenste uitslag g Een meerderheid van de burgers is mèt de presi< oordeel dat de vijftien deelrepublieken van de S( egï ook in de toekomst in een federatief verband met ell en bonden moeten zijn. Ook al weet niemand precies P zich moet voorstellen bij de door Gorbatsjov 'vernieuwde federatie'. De partijleider/president weet het zelf vermoedelij min als de miljoenen kiezers die afgelopen zondag bi steun kwamen betuigen aan hem en aan de nation heidsgedachte. Want zo mag men de uitkomst van rendum, met het nodige voorbehoud, toch wel uitlej naar soevereiniteit strevende Balticum heeft niet ec gestemd, en de meningen in de Russische Federati Oekraïne, de twee grootste partners in het huidige So band, zijn verdeeld. Gorbatsjov heeft gegokt op 'de hij heeft ogenschijnlijk goed MlCHA.IL Gorbatsjov is in de Sovjetunie altijd aar lijk minder populair geweest dan in de rest van de Dat is geen wonder. Terwijl de buitenwacht kennis 11 met de ontwapenende leider van een voorheen ang 1 gende supermacht, werden de Sovjetburgers geconfr met een opeenvolging van ontberingen. Glasnost e strojka hebben de Sovjetunie een sprankje geestelij heid en een snufje democratie gebracht, maar verder melijk armoede, kou, etnische onlusten en volstrekte^ delijkheid over de toekomst. zini p< ept Dat laatste is met name voor de Baltische staten eel v reden geweest om, het Kremlin trotserend, in allerijl 1 en zetten richting onafhankelijkheid. Voor het Aziatisc ,0jt van de Sovjetunie is het juist een argument om zich ierl klampen aan de centrale in Moskou. Het beeld van d busuitslag is in dat opzicht weinig verrassend. De ai van de federale familie, de buitengewesten en de co eüj] tieve plattelandsbevolking, hebben zondag massaal vel i laatste restje zekerheid gekozen dat in de Sovjetunis vinden, en dat Gorbatsjov heet. Ondanks alles is hij t houvast voor de gewone man. En in de Sovjetunie wo 5 11 noeg 'gewone mensen' om te zorgen dat de intellecti '0™ venlaag, die zo snel mogelijk af wil van Gorbatsjov érle steeds behoudender koers, in de minderheid blijft, gew n k [ige ZlJN 'stembuswinst' verschaft Gorbatsjov weer enijen winst en politieke armslag. Momenteel lijkt alleen zi^arc soon nog te staan tussen een coup van het Rode Legen 11 gewelddadig uiteenspatten van de Sovjetunie. Twee sd perspectieven die althans weer even zijn opgeschort. El- spectieven kunnen alleen definitief verdwijnen indief^ batsjov ernst maakt met een substantiële, democratism vai vulling van zijn 'vernieuwde federatie'. <t ar he eger e zi i he Politieke vernieuwing NAUWELIJKS bekomen van de kater van de extrei 'l opkomst voor de Provinciale Statenverkiezingen, ve de Tweede Kamer vandaag en morgen in een besliss bat over staatkundige vernieuwing. £-j ;eb De band tussen kiezers en gekozenen moet wordé steld, daar zijn alle fracties het over eens. Maar ho y eerdere pogingen om verbeteringen aan te brengen Nederlandse politieke systeem gingen ten onder wegi enigheid tussen de partijen. Voorstellen van staatscom (Cals/Donner en recent nog Biesheuvel) verdwenei recta in de prullenbak en D66-voorman Van Mierlo b met zijn roep om politieke vernieuwing nooit meer status van roepende in de woestijn. Het was op initiatief van Van Mierlo dat bij het aan rik van het huidige kabinet een commissie werd gevormd ke in de fractievoorzitters van alle partijen (minus de Ceim democraten) zich onder leiding van Kamervoorzitter man bogen over wat een definitief voorstel moest w ets Als het debat over het rapport van de commissie-Dele nu niet leidt tot een doorbraak, is het voorlopig wel j nie met de staatkundige vernieuwing. Dan blijft Van Mier »t éénling; gewaardeerd, maar niet werkelijk serieus gen Het risico dat het daar op uitdraait, is niet denkbf! Vanwege de brede samenstelling (van Groen Links tol g rechts) is de commissie-Deetman niet toegekomen aan hakken van knopen en blijven steken in het stellen v genoemde 'vraagpunten'. Radicale ingrepen als het ins1™ van een gekozen premier, formateur en burgemeester renlang stokpaardjes van de vernieuwings-apostelen) g commissie uit de weg. In plaats daarvan reikt zij een vloed aan suggesties aan, waarbij het verbod voor Kaï :hti den om hun bijdragen van papier voor te lezen nog ee'en. de opvallendste is. kz Het is zeer de vraag of de Kamerfracties het eens 1 worden over ingrijpende voorstellen om de verstoorde i tussen burger en politiek te herstellen. Waar hun voon "el niet verder kwamen dan het formuleren van vragen, gevreesd worden dat ook de fracties terugschrikkenva 0èt geven van werkelijke antwoorden. tnT EcidwQowumt Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor Apothekersdijk 34, Leiden Telefoon 071 - 122 244 Postadres Postbus 11, 2300 AA Leiden Abonnee service Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 uur. Nabezorging Telefoon 071 - 122 248 van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14 00 tot 15.00 Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW Bij automatische betaling per maand 25,70 per kwartaal 76,60 per jaar f. 294,30 Het abonnementsgeld dient uporuit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel.: 071 - 122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswij 070 - 3902 702 Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 2