ournalisten 'gebruikt'
oor de oorlogsmachine
,uchtaanval VS zodra Iraakse
;nheden gifgas gaan gebruiken
Iraakse oppositie: Nog te vroeg
voor een regering-in- ballingschap
Eddo Rosenthal en
een doos vol angst
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
3n ITENLAND
CeidóeGomont
MAANDAG 11 MAART 1991 PAGINA 5
'Hlors: Europees
erventieleger
igen
JS De Europese Gemeenschap
voor 1995 een gemeenschappelijk le-
p de been hebben dat op verschillende
;en in de wereld tussenbeide kan ko-
teg zo niet dan zullen de Verenigde Staten
eei „ternationale toneel volledig beheer-
te fin het Franse radioprogramma Pers-
rs [ei de voorzitter van de Europese Com-
ol ti Jacques Delors, gisteren dat de ver-
'an e'rde bijdrage van Europa aan de inter-
ha; iale strijdmacht in de Golf de zwakte
laten zien van de EG als wereld-
„Er zullen andere Saddam Husayns
iej m", zei hij. „Het hebben van een ster-
°rdf anomie is niet genoeg om gewicht in
d taal te leggen en gebeurtenissen te be-
v ;den. Het beschikken over grote mili-
gracht is even noodzakelijk".
Kennismaking
Fiona, Ashley en Kylie
zijn met hun paar
weken nog te jong om
het te beseffen, maar
hun vaders zijn veilig
teruggekeerd van de
Golfoorlog. De drie
Amerikaanse militairen
zagen hun baby's pas
voor het eerst bij
aankomst in de
Coleman kazerne in het
Duitse Gelnhausen.
FOTO: EPA
Kurden vragen aandacht
voor onderdrukking
DEN HAAG „De Golfcrisis moet
een voorbeeld zijn voor vrede in
het Midden-Oosten voor alle daar
onderdrukte volkeren. Ook het
Kurdische volk dat vecht tegen zijn
onderdrukkers uit Turkije, Irak,
Iran en Syrië. De wereld is verge
ten hoe Irak op 16 maart 1988 de
Kurdische mensen met chemische
wapens en gifgassen bestookte en
velen vermoordde", zo stelde secre
taris A. Saltik van de Kurdische
Verenigingen in Nederland zater
dag tijdens de viering van het Kur
dische nationaal nieuwjaarsfeest in
Den Haag. Enkele honderden Kur
den die in Nederland wonen vier
den de onafhankelijksdag.
Artsen in Irak
DEN HAAG Vier vertegen
woordigers van de internatio
nale organisatie Artsen zonder
Grenzen, onder wie een Ne
derlander, stelt een onderzoek
in naar de hoogste noden op
medisch gebied in Irak. De
medici hebben in Baghdad een
gesprek met de minister van
volksgezondheid en voeren
overleg met vertegenwoordi-
fers van het Rode Kruis en
fnicef. Door het bezoeken van
ziekenhuizen en andere medi
sche instellingen hopen zij een
beeld te krijgen van de tekor
ten. Naast de Nederlander Jac
ques de Milliano bestaat het
team uit een Spanjaard, een
Fransman en een Belg.
Arafat eist van Bonn
„Wiedergutmachung"
BONN Het Palestijnse volk moet
van Duitsland herstelbetalingen krij
gen vanwege de financiële verliezen
die de PLO geleden heeft door de
Golfoorlog. PLO-leider Yasir Arafat
zegt vandaag in een vraaggesprek
met het Duitse weekblad Der Spiegel
het schandalig te vinden dat Duits
land alle landen geholpen heeft die
onder de gevolgen van de oorlog lij
den, behalve het Palestijnse volk.
„Een deel van het lijden van het
Palestijnse volk is te wijten aan de
Duitse geschiedenis", aldus Arafat.
„De meest bemiddelde Palestijnse ko
lonie in het buitenland bevond zich
in Kuwayt. Alleen al in dat land heb
ben we elf miljard dollar verloren".
[an onze correspondent
Rogier Slop)
N „Het eerste
iffer van een oorlog
waarheid", luidt een
[gezegde. En de wijs-
daarvan werd tijdens
Golfoorlog wel heel
•lijk onderstreept.
SUM aantal doden aan
kant, bijvoor
zal wel altijd blij-
het niveau van al
niet voorzichtige
ngen. Het gaat in
geval om tiendui-
maar zowel Was-
<n als Baghdad heb-
om uiteenlopende
len, alle belang bij
ver het echte cijfer
lut te zwijgen.
draaide informatie, via de
westerse media verspreid, een
belangrijke rol heeft gespeeld
bij het succes van zijn campag
ne. De vijand werd door die
desinformatie danig in ver
warring gebracht, zo zei
Schwarzkopf, nota bene op
een persconferentie waar ie
dereen zijn woorden braaf op
schreef.
Het ademt het gelijk van de
overwinnaar. Maar dat zou
ook moeten betekenen dat
alle fiere uitspraken over de
vrije pers ten spijt de jour
nalistiek tot de verliezers van
deze oorlog behoort. „Alleen
door een beperkt aantal film
pjes, voorzien van een goed-
keuringsstempel van het Pen
tagon, kan het nageslacht ooit
iets te weten komen over deze
oorlog", zo constateert News
week bitter.
De Arabische wereld heeft al
helemaal geen traditie van een
vrije pers. „De machthebbers
vinden dat de pers er is als
doorgeefluik voor hun stand
punt", zegt een Arabische col
lega bijna verontschuldigend.
„Blij dat ik daar weg ben. Er
valt daar echt niet te werken.
Als je ook maar een meter uit
de pas liep, werd je al direct
beticht van illegale nieuwsga
ring". Karl werkt voor een se
rieus Duits weekblad. Hij is
net in Amman gearriveerd na
twee weken Baghdad. Hij be
hoort tot de ongeveer zestig
journalisten, die vorige week
te horen kregen dat ze hun
biezen moesten pakken. Karl
grijnst cynisch. „In Baghdad
vertelden ze ons dat de 'min
ders', de censors, overbelast
waren en ook wel eens een
paar dagen in huiselijke kring
wilden doorbrengen. Allemaal
geklets. De nieuwe minister
van binnenlandse zaken, al-
Madjid, wil gewoon orde op
zaken stellen en heeft daarbij
geen pottekijkers nodig. Het
hele land is in rep en roer, al-
Madjid heeft de reputatie van
een krachtdadige slachter. Hij
nam indertijd het besluit om
Koerdische opstandelingen
met gifgas te bombarderen".
Karl worstelt met een grote
frustratie. „Ik ging er met de
beste bedoelingen heen. Ik
wilde de Iraakse versie van
het verhaal horen, ik geloofde
gewoon niet dat het allemaal
zo schoon en netjes was gegaan
als de Amerikanen ons willen
doen geloven. Dat klopt ook
wel; de ravage is enorm, het
land is minstens vijftig jaar in
de geschiedenis teruggebom
bardeerd. Maar cijfers krijg je
gewoon niet. Ik kan me voor
stellen dat ze liever niet ver
tellen hoeveel soldaten er zijn
gesneuveld. Maar burgerslach
toffers, mensen die omgeko
men zijn bij de bombardemen
ten, dat leek me juist koren op
de molen van Baghdad. Toen
we uiteindelijk die uitgebran
de schuilkelder te zien kregen,
dacht ik even dat we het nu
wel te horen zouden krijgen.
Maar niks".
Arabische zegslieden in Am
man menen dat er maar een
reden is voor die op het eerste
gezicht merkwaardige zwijg
zaamheid. Saddam Husayn is
bang dat zijn vijanden het on
getwijfeld gruwelijke dodencij
fer zullen gaan gebruiken als
Vrijgelaten journalisten zoals zij
propaganda-wapen tegen zijn
bewind. 'Kijk eens hoeveel on
schuldige mensenlevens hoe
veel hij heeft opgeofferd' is
een tegenargument dat Sad
dam juist nu, in deze benarde
toestand, niet kan gebruiken.
Larry zat tijdens de oorlog aan
de andere kant. Hij werkt
voor een grote Amerikaanse
krant en wil net zo min als
Karl met naam en toenaam
GRONINGEN Twintig
jaar werkt Eddo Rosent
hal als buitenlands corres
pondent in Jeruzalem. Er
hangt in Israël altijd wel
enige spanning. Daar raak
je aan gewend. In novem
ber nog dacht hij: „Ik wil
wel eens weg. Die steek
partijen... Maar toen de
Golfoorlog uitbrak, ben ik
dat helemaal vergeten".
Op verzoek van de Rijksuni
versiteit Groningen was hij
gistermiddag naar Groningen
[ekomen om er zijn indruk
ken te geven van de veertig
spannende dagen van nieuws
voorziening en censuur in de
schaduw van Desert Storm.
Hij liep de zaal in, zette zich
achter de tafel en zette er de
doos op waarin het gasmasker
heeft gezeten, dat enkele we
ken lang zijn houvast was. „De
Golfoorlog gaf een vertekend
beeld. Het was een oorlog
waarbij alleen maar gebeurde
wat je zag; wat je niet zag, was
misschien het belangrijkste,
misschien wel het ergste. Ik
neem het mezelf kwalijk dat
ik, toen dertig procent van
Iraks oorlogsmachine werd
geëlimineerd, er niet bij heb
stilgestaan hoeveel mensen
daarbij zijn omgekomen". Die
bruin kartonnen doos beli
chaamt voor hem de angst
waarin hij leefde vanaf het
eerste luchtalarm tot aan het
moment waarop duidelijk
werd dat Saddams spel was
uitgespeeld. Rosenthal betrok
zijn nieuws van radio, televi
sie, van een radio-amateur en
andere relaties.
worden genoemd. Want hij
vindt zijn conclusies pijnlijk,
zowel voor zijn krant als voor
zijn land. „We zijn daar in
Riyad gewoon belazerd. Het
enige voordeel was dat we na
de bevrijding relatief snel naar
Kuwayt konden. Maar daar
voor moesten we wekenland
die ellenlange briefings uitzit
ten, waarin vrijwel niets werd
gezegd. Daar werd je gek van,
al die inhoudsloze niks-aan-
de-hand-verhalen. De Britten
waren wat dat betreft eerlij
ker, die gaven tenminste nog
wel eens toe dat er dingen wa
ren misgegaan".
Die 'pools' een select groep
je journalisten, dat onder strik
te begeleiding naar het front
mocht waren ook een la
chertje. De 'pools' kwamen nu
en dan bijna een etmaal na de
vrije jongens aan op een be
paalde plek. Maar wee je ge
beente als je buiten de pools
om probeerde te werken. Het
is toch te gek dat je als Ameri
kaanse journalist door Ameri
kaanse soldaten wordt opge
pakt en vervolgens wordt
overgedragen aan de Saudi's,
die dan je perskaart verscheu-
Hij stemt van harte in met de
oude wolf van de Amerikaan
se oorlogsjournalistiek, Walter
Cronkite, die stelde dat „jour
nalisten niet 'aan het handje
van de militairen de straat
hoeven over te steken". „Het
verhaal dat het leger ons voor
onze eigen veiligheid inperkte,
is absolute flauwekul. Dat be
palen wij zelf wel."
Peter Baleastrup is een oudge
diende, een Amerikaanse jour
nalist die in Vietnam grote
naam maakte. Hij heeft kritiek
op zijn collega's. „Er zijn men
sen naar Saudi-Arabië ge
stuurd die het verschil tussen
een brigade en een peloton
niet kennen. Het was alsof er
een kluit yuppies op het slag
veld werd losgelaten. Als je ze
vrijelijk hun gang laat gaan,
lopen ze als kippen zonder kop
in de val".
De laatste gebeurtenissen lij
ken hem ten dele gelijk te ge
ven. Vorige week stormden
tientallen journalisten, einde
lijk bevrijd van het geharnaste
systeem, vanuit Kuwayt naar
de opstandige Iraakse stad
Basra. Een lofwaardig streven
naar vrije nieuwsgaring, dat
echter al snel werd gesmoord.
Ze werden onderschept door
Saddam-getrouwe troepen, en
na een ongemakkelijke gevan
genschap in Basra en later
Baghdad uiteindelijk dit week
einde vrijgelaten.
Toen ze in Amman arriveer
den, liepen de cameraploegen
elkaar bijkans onder de voet.
De vrijgelaten journalisten
konden niet meer doen dan
wat vage indrukken geven
over de situatie in en om Bas-
ra, en die impressies waren al
bijna een week oud. Nadat de
verslaggevers in Amman hun
avontuurlijke collega's afdoen
de hadden uitgehoord, spoed
den ze zich in ijltempo naar te
lex- en montagekamer. Een
nieuw verhaal van journalis
ten over journalisten was in de
maak. Maar hoeveel Irakezen
zijn nu eigenlijk omgekomen?
Daar komt blijkbaar niemand
meer aan toe.
„Commando's VS
actief in Irak"
LONDEN Enkele honder
den Amerikaanse en Britse
commando's in Irak, hebben
volgens Pentagon-functionaris-
sen een sleutelrol gespeelden
bij de voorbereiding van de ge
allieerde aanval op Irak. Een
onbekend aantal zou nog steeds
in Irak zijn om het verloop van
de opstand tegen het regime
van Saddam Husayn te volgen.
Anonieme Pentagon-functiona-
rissen meldden gisteren in de
Britse krant Sunday Times dat
ongeveer 2000 Amerikanen en
200 Britten binnen Irak zijn in
gezet voor missies zoals het
kidnappen of vermoorden van
belangrijke Iraakse militairen
en het planten van identifica-
tie-apparatuur voor laser-ge
stuurde bommen. Arabisch-
sprekende militairen van de
Britse ,,SAS"-elitetroepen (Spe
cial Air Service) zouden al
maanden van tevoren underco
ver in Baghdad en andere ste
den gewerkt hebben, vermomd
als handelaars. Een andere ont
boezeming van een van de
Pentagon-zegslieden is dat en
kele commando's bij het begin
van het luchtoffensief tegen
Irak een vliegveld bij Baghdad
veroverden en zo verhinderden
dat de Iraakse leider Saddam
Husayn meteen de benen nam.
„Echt ongelooflijk wat die ke
rels deden", zei een Pentagon-
man tegen de Sunday Times.
„Ontvoeringen, moorden, red
dingsoperaties, hulp inroepen
van vliegtuigen, door Baghdad
rondrijden alsof het hun ach
tertuin was. Je kunt het zo gek
niet verzinnen... Er is zelfs ge
zegd dat we binnen Irak een
MIG-23 buitmaakten die we
naar Saudi-Arabië vlogen".
SAS-mannen toerden in Irak
op motorfietsen en in buggies
rond om mobiele lanceerinrich-
tingen voor Scud-raketten op
te sporen, zeiden de Pentagon-
functionarissen, terwijl ande
ren Iraakse bevelhebbers naar
Saudi-Arabië ontvoerd zouden
hebben of piloten van neerge
haalde vliegtuigen redden.
Groene Baretten
in Irak verdwenen
NEW YORK Elf mannen
van het Amerikaanse korps
van de Groene Baretten, die in
Irak zijn geïnfiltreerd, worden
sinds enige tijd vermist, schrijft
het blad Newsweek in zijn
jongste uitgave. Officieel zijn ze
niet als vermist geregistreerd.
Een woordvoerder van het
Pentagon zei „geen informatie"
over de zaak te hebben. Offi
cieel staat het aantal vermisten
op 24. Er zijn voor de oorlog te
gen Irak ongeveer 3000 Groene
Baretten naar de Golf gestuurd.
bbeiDe
YORK/BAGHDAD
Verenigde Staten
in luchtaanvallen uit
en op Iraakse eenhe-
die gifgas tegen
pandelingen gebruiken.
ens een Iraakse oppo-
1 eider is dat laatste al
lurd, maar kon het gas
i kwaad omdat het
c uderd was.
neen dat we niet het mo-
recht hebben Saddam Hu-
te laten begaan zonder in
ijpen als hij zijn chemi-
wapens inzet", aldus een
ingsfunctionaris. „Een
aanval is dan de meest
waarschijnlijke optie. Een
grohdaanval is uitgesloten, dat
zou alleen maar tot de vernie
tiging van Irak leiden en we
hebben gezegd dat dat niet zal
gebeuren". Zaterdag zei de
Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, James Ba
ker, dat Washington Baghdad
heeft gewaarschuwd tegen een
gasaanval, „omdat we redenen
hebben om te geloven dat ze
zoiets van plan zijn".
Amerikaanse troepen in Irak
voorzien de opstandelingen te
gen het regime van Saddam
Husayn van wapens en muni
tie, zo verklaarden zegslieden
uit Amerikaanse inlichtingen-
kringen.
De Republikeinse Garde, de
elitetroepen van Saddam Hu
sayn, hebben gisteren de isla
mitische heilige stad Karbala
bestormd en 500 Iraakse op
standelingen gedood.
De hoge Iraakse oppositielei
der Ayatollah Taqi al-Muda-
ressi vertelde dat aan Saddam
loyale troepen een strategie
van de verschroeide aarde vol
gen tegen de Iraakse steden
die in handen zijn van het
verzet. De oppositieleider zei
niet of de strijd rond Karbala
al beslist is, maar vertelde dat
soortgelijke aanvallen op an
dere steden werden afgesla
gen. De Iraakse steden Karba
la en an-Najaf zijn heilige
plaatsen voor de sji'itische
moslims, waartoe meer dan de
helft van de bevolking van
Irak behoort. Saddams rege
ring is overwegend sunnitisch.
De emir van Kuwayt, Jabir al-
Ahmed al-Sabah, heeft zater
dag beloofd zijn land te demo
cratiseren en overweegt rela
ties aan te knopen met Israël.
Volgende week is hij van plan
terug te keren naar zijn bevrij
de land. Op de vraag of hij ge
hoor zal geven aan de eis par
lementsverkiezingen te hou
den, antwoordde de emir: „Na
tuurlijk. Daarover heb ik
overeenstemming bereikt met
minister Baker. We bewande
len het pad geheel volgens de
grondwet". Hij zei zelfs te
overwegen ook vrouwen stem
recht te geven.
HET MAXICAANSE AFGODSBEELD
e voeM De verwachte stormen blijven gelukkig uit, maar een
kaosfe vijand bedreigt de „Fortuna": mist, zware mist, die we-
gebelng van geen wijken weet. Kapitein Wolter heeft besloten vla
jezoi* Magelhaes naar de Atlantische Oceaan te zeilen, maar in
ing let buurt wemelt het van de klippen, die door de mist geheel
dheirfiet oog worden onttrokken. Daar komt bij dat de stemming
r de bemanning er niet beter op wordt, want kapitein Wolter
Fd al een strenge rantsoenering van de levensmiddelen
moeten invoeren en met een lege maag werkt een zeeman niet
graag. „Die kerels zijn de schuld van alles", zegt op zekere dag
een oude matroos tegen zijn kornuiten, wanneer de Mexicanen
voorbijslenteren. „Sedert we die kerels aan boord hebben gekre
gen, loopt het ons tegen. Als we die maar kwijt waren, ging het
wel beter, 't Zijn halve wilden en als je 't mij vraagt schurken ook
nog". Het praatje verbreidt zich snel aan boord.
„Pappie!"
BAYRUT De meer dan
20 organisaties en partijen
die samen de Iraakse op
positie vormen, proberen
vandaag tijdens een con
gres in Bayrut vooral de
eenheid te verstevigen, de
hulp aan de Iraakse be
volking te organiseren en
te bespreken hoe de
volksopstand in het land
volgehouden kan worden
tot de val van president
Saddam Husayn en diens
Ba'athpartij.
Meer dan 250 gedelegeerden,
onder wie vele ballingen uit
het Midden-Oosten en Europa
en waarschijnlijk ook verzets
leiders die momenteel binnen
Irak opereren, nemen aan de
conferentie deel. De namen
van sommige deelnemers wor
den geheim gehouden „uit vei
ligheidsoverwegingen" terwijl
de lokatie - hotel Bristol in-
West-Bayrut - zwaar bewaakt
wordt door Syrische troepen
en Libanese gendarmerie. Gis
teren werd door vertegen
woordigers van drie kleinere
groepen de islamitische
Dawa-partij, de Kurdische De
mocratische Volkspartij en
linkse dissidenten van de
Iraakse Ba'athpartij gezegd
dat het te vroeg is voor de vor
ming van een regering-in-bal-
lingschap. Het begin van de
volksopstand in Irak heeft de
zelfde „spookbeelden" in het
Westen losgemaakt als ten tij
de van het begin van de oorlog
tegen Iran, concluderen leden
van de oppositie zorgelijk: de
dreiging van een soort kho-
meinistische machtsovername
in Irak of de angst voor een
opdeling van Irak langs con-
fessionale scheidslijnen - „een
tweede Libanon". Nederland
heeft tot nu toe alvast vijf mil-
ioen gulden uitgetrokken voor
humanitaire hulp aan de
Iraakse bevolking.
