Sportvoeding 'duur en overbodig', maar omzet gaat omhoog £eidóc(Botrumt 'HET IS NIET ALLÉÉN EEN KWESTIE VAN SUGGESTIE' Open ruggetje: meer vragen dan antwoorden 'GEZOND EN WEL MAANDAG 11 MAART 1991 PAGINA Isotone dorstlessers, eiwit poeders, energierepen en - dranken zijn in veel gevallen overbodig en veel te duur. Een zelf gemaakt drankje is net zo goed en wie minder dan anderhalf uur aan sport doet heeft al helemaal geen speciale sportvoeding nodig, zo heeft Konsumenten Kon- takt geconcludeerd uit een onderzoek naar veelgebruik te sportpreparaten. Rien Mul der importeur voor Neder land en België van het Duitse produkt Champ, heeft de op merkingen van KK voor kennisgeving aangenomen. ,,Het is altijd weer hetzelfde liedje: men zegt dat sportvoe ding duur en overbodig is. Maar toch stijgt de omzet steeds verder". Toen hij pas was begonnnen als importeur van Champ verzamelde hij alles wat hem over sportvoeding onder ogen kwam. Maar die ge woonte heeft Rien Mulder enkele jaren geleden afge zworen. ,Ik maak me al lang niet meer druk over dit soort ver halen. Als die produkten, zo als Konsumenten Kontact zegt, tóch niet helpen, waar om worden ze dan zo veel ge kocht? En waarom is Nutri- cia met Extran op de markt gekomen? Toch niet omdat er geen markt voor is?". Rien Mulder („Ik ben geen dokter of wetenschapper") gelóóft in 'zijn' produkten. „Als het rotzooi zou zijn, zou ik het niet eens willen verko pen". En hij is niet de enige die volledig achter zijn pro dukten staat. Goed spul „De tevredenheid van mijn klanten vormt het bewijs dat het om goed spul gaat. Je denkt toch niet dat ze geld gaan uitgeven aan dingen die geen positief effect hebben? Geloof me: topsporters, die voortdurend onder medische begeleiding staan, weten echt wel wat goed voor hen is". Hij zal er dan ook geen se conde van wakker liggen dat KK de sportvoeding voor de gemiddelde sporter als dure overbodigheid afdoet. „Mis schien gebruiken ze van Konsumenten Kontakt het zélf wel. In elk geval staat vast dat veel mensen zich er lekker bij voelen als ze sport voeding gebruiken. Waarom Konsumenten Kontact zich er dan zo negatief over uit- Uit onze krant van woensdag 27 februari. Elly van Hulst laat op niet mis te verstane wijze blijken hoe zij over het produkt van Rien Mulder denkt. FOTO: ANP laat? Oh, dat is typisch Ne derlands. Iedereen bemoeit zich hier met iedereen. En: in ons land mag je geen succes hebben". Op voorhand wil Mulder twee mogelijke misverstan den uit de wereld helpen: sportvoeding heeft niets, maar dan ook helemaal niets, met doping te maken en 'normaal eten en drinken' vindt hij heel belangrijk. „Maar er zijn omstandighe den waarin dat niet kan. En dan is sportvoeding en - drank een prachtig supple ment. Bovendien vinden veel mensen het gewoon lekker en vooral ook gemakkelijk. Wat dat betreft is het typisch een produkt van deze tijd: de mensen hebben of nemen niet de tijd om zelf iets klaar te maken. Alles moet iets snel klaar zijn; er worden niet voor niets zo veel mag netrons verkocht". Mulder is het er wel mee eens dat veel sportmensen strikt genomen geen sport voeding of -drank nodig heb ben. Maar de praktijk wijkt wel eens af van de leer: veel mensen gebruiken het toch, bijvoorbeeld als vervanging van de traditionele pils na de training. „En", zegt Mulder, „het werkt ook heel goed als overbrugging naar de norma le maaltijd. Hoeveel mensen gaan niet direct na hun werk een flink stuk fietsen? Ze hebben dan uren niet gege ten en kunnen ook geen vast voedsel gebruiken. In zo'n geval is vloeibare sportvoe ding een heel goede vervan ger". Hij spreekt ook uit eigen er varing. „Ik ga nog wel eens op de fiets het IJselmeer rond. Dat is meer dan 300 ki lometer. Met vast voedsel red ik het dan meestal tot Mar ken. Dan schakel ik over op vloeibaar voedsel. Want de motor moet natuurlijk wel brandstof krijgen. In zo'n ge val kun je dus niet volstaan met alleen water, zoals Kon sumenten Kontakt een beetje suggereert. Je lichaam schrééuwt dan om koolhy draten. En sportvoeding gééft die". Hij wijst ook op de trend dat duursporten steeds meer 'in' raken. De grens van anderT half uur sporten wordt dus steeds vaker overschreden. „Kijk, de mensen halen de fiets niet uit de schuur voor een half uurtje fietsen. Wie een béétje mee wil doen moet Luik-Bastenaken-Luik rijden of gaat 24 uur aan één stuk fietsen. En hoeveel mensen doen niet mee aan marathons en triathlons? Voor wie zo'n duurprerstatie wil leveren, is sportvoeding ideaal". Gemeengoed In de topsport is speciale sportvoeding en -drank ge meengoed. Stópels dankbe tuigingen van sportgroothe- den vormen het bewijs dat Mulders handelswaar zeer op prijs wordt gesteld. Bergbe klimmer Ronald Naar schreef hem bijvoorbeeld uit een basiskamp op de flanken van de Himalaya: „Het doet me goed om je te kunnen melden dat jouw sportvoe ding uitstekend voldoet." En Bennie Jolink, zanger van Normaal en motorcrosser liet hem weten: „Je kunt niet de hele dag pils drinken. En veel frisdranken (zeker met prik) en vruchtensappen be zorgen je een misselijk ge voel. Daarom heb ik jouw produkt geprobeerd. In het begin dacht ik: er zal wel een hoop suggestie bij wezen, maar het is écht een verschil. Ik ben nu veel sneller weer opgeladen." In een naschrift, geschreven in onvervalst Achterhoeks, had De Grote Zanger er nog aan toegevoegd dat het epis tel alvorens gepost te wor den, wekenlang op een bu reau had gelegen omdat de inhoud ervan naar het oor deel Van de schrijver wat te hoogdravend zou kunnen zijn. Maar na de brief aan een paar bekenden te hebben voorgelegd had hij de brief toch in volle overtuiging ver stuurd. Het zal niemand verbazen dat Rien Mulder Jolinks woorden, met name over het aspect suggestie, volledig on derstreept. „In de sport heerst natuurlijk veel bijgeloof. Het gebruiken van sportvoeding en -dran ken zal zeker óók psychologi sche gevolgen hebben. En als het tussen de oren goed zit, zit het in de rest van het li chaam óók goed. Maar het is niet alléén een kwestie van suggestie. Het gebruik van sportvoeding en -dranken heeft wel degelijk aantoonba re gevolgen. Maar het is ook weer niet zo dat je door dat soort produkten te gebruiken kampioen wordt". Mulder heeft klanten in alle delen van de wereld, tot in Pakistan, Australië en Japan toe. Naast deze indidentele clientèle heeft hij veel min of meer vasteklanten. Tot die categorie behoren onder an- dere(n) de militaire apotheek die inkoopt voor verschillen de vertegenwoordigende ploegen, atlete Elly van Hulst en de professionele wieler ploegen van PDM en Panaso nic. Pikant detail: de equipe van Peter Post had de laatste jaren het Zwitserse Isostar een concurrrent van Champ als co-sponsor, maar nu het contract is afgelopen is de importeur weer volop 'in beeld' als leverancier van sportvoeding en -drankenrzij het niet op basis van co-spon- soring. Maar de beste aanbeveling komt wellicht van Dries van Wijhe. „Met Champ geen kramp", is een gevleugeld gezegde van de oermens uit Kerkdorp. Waar Isostar zich voor veel geld inkocht bij de ploeg van Post, heeft Mulder zich altijd bescheidener opgesteld. „Isostar heeft Panasonic vele miljoenen betaald. Dat soort bedragen kan ik niet opbren gen. Peter Post heeft me trouwens ook afgeraden gro te bedragen in de mallemo len van de sponsoring te in vesteren. Ik doe wel eens wat op dat terrein, maar daarbij gaat het niet om grote bedra gen". Mulders bescheiden rol heeft zeker ook te maken met het gegeven dat Champ een Duits produkt is. „In Duitsland", zegt de man die ook het sportkledingmerk New Line in Nerderland ver tegenwoordigt, „richt men zich vooral op de fitness- markt. Van wielrennen, dat in landen als Nederland, Bel gië, Frankrijk en Italië toch veel belangrijker is, hebben de Duitsers geen kaas gege- Overigens behoren niet al leen sportmensen tot de klantenkring. „Onze produk ten zijn er niet alleen voor de topsorter, maar voor iedereen die veel vocht verliest bij li chamelijke activiteiten. In een papierfabriek bijvoor beeld kan het flink heet zijn; er wordt dan ook heel wat afgezweet. Op medisch ad vies moeten de mensen daar veel drinken. Ons produkt is dan een goed middel". Thee Intussen drinken voetballers in de rust nog altijd thee. Maar Mulder heeft geconsta teerd dat er ook steeds meer speciale sportdranken door de dorstige kelen worden ge goten. „Vooral in de zomer, als er veel vochtverlies op treedt, helpen de sportdran ken uitstekend, te meer om dat de voedingsstoffen snel in het bloed worden opgeno men. Wielrenners nemen ook niet voor niets kort voor de eindsprint nog even een paar slokken sportdrank", zegt Mulder, die overigens meent te weten dat thee eigenlijk helemaal niet zo geschikt is voor sportmensen. „Van bergbeklimmers heb ik wel eens gehoord dat thee zelfs gevaarlijk kan zijn. De verklaring is dan dat het drinken van thee het dorst- gevoel onderdrukt. Dan kan het gebeuren dat iemand geen dorstgevoel heeft terwijl het lichaam toch dringend vocht nodig heeft. Dan kun je natuurlijk problemen krij gen". HARRY BRINK Meisje (links) draagt een jeans jackje (45 gulden) op een streep-bermuda (25 gul den) en een vrolijk geprint streepshirt (zestien gulden). Ook het jongetje draagt strepen: modern T-shirt met capuchon (9 gulden), gestreepte tuinbroek (39 gul den). C A zomer 1991. Cosby-kinderen Voor een warme zomer, de tropische prints. Jurkje (met bloemen, vogels, planten en fruit) 29 gulden. Jongensset 100% katoen met bermuda (20 gulden) en T-shirt (20 gulden). Merk Zzap (C A). De zomer- en win terprogram ma's voor kinderkleding zijn aan de vrolijke kant. Internationale spanningen ten spijt stijgt volgens het onlangs verschenen Fene- con-rapport de markt voor baby-, kin- der- en tienerkleding ver uit boven het niveau van 1985. Kinderen zijn 'trendy', 'posh' en 'glossy'. Modebewust dus. Ze hebben jacks- en jogginglijnen, ze willen de sfeer uit de Cosby-show, de styling van 'Olivia' in haar gesprekken met Dr. Huxtable. de uitstraling van leeftijdgenootjes in de praatshows op de televisie, de petjes uit de stripverhalen. Ze zijn 'in' voor 'rap' (dans...). Het aan tal baseballschoenen en -petten, de keu ze in strohoedjes, vestjes, riemen, tassen, rugzakken van sherpa's of bergbeklim mers is niet te tellen. Om het geld hoeft u het niet te laten dit soort spullen voor ze te kopen; in de wa renhuizen hangen de rekken vol series spijkerjasies en -broeken, pasteljurkjes met broderieën, wit/blauw pakjes geënt op de matrozen in vredestijd, zonne- jurkjes en gestreepte piratenbroekjes. Dit alles nog eens extra voorzien van teamprints, labeld, applicaties, die ver wijzen naar ruimtevaart, sterren, diep- zeeduiken, varen. In de nog altijd populaire jeanslijn is blue, black, stonewashed, bleached en wit denim. Paddock's Kids brengt ge- De Hollandse 'Olivia' in Honey-kleertjes. Het vriendje is gehuld in 'Zapp' jeans en jack (C A), resp. 39 gulden en 69 gul den. scheurde denims voor kinderen met lol lige prints en opgenaaide stukken. Voor meisjes zijn er bij C&A (onder meer) printshirts met leggings, zomerjacks in felle kleuren, doorgestikte hesjes. Maar met dit alles willen ze toch hun ouders imiteren van wie de kleding kleurige en vrolijke accenten heeft. Wat dit betreft is er niets veranderd. Rond de eeuwwis seling waren kinderen kleine 'grote mensen' met hoge veterschoentjes en lange lijzige rokken. Nu doen ze lekker wat ze willen en tonen hoe langer hoe meer een eigen smaak en gezicht, beïn vloed door de media. Daarom is het maar 't beste hen bij de aankoop van hun garderobe te consulteren... Anders dragen ze de kleren toch niet! TINY FRANCIS Spelen met mama's schoenen (Emma Hope) In een feestjurkje van met goud doorschoten organza in shocking pink (hard rose). Pofmouwen. De stof is doorzichtig. (Sally Membery De signs, 33 Amwellstr., Londen). De 'Kids' van Mexx: denim broeken, tricot shirts (met of zon der capuchon), riemen, baseballshoes. Waarom sommige kinderen met een 'open ruggetje' of zelfs zonder hersenen ter we reld, komen, is al tientallen jaren onderwerp van een he vig medisch debat. In 1981 meende de Engelse kinder arts R.W. Smithells zowel de oorzaak als de oplossing van deze aanlegstoornis gevonden te hebben. In een geruchtma kend artikel in het Engelse medische vakblad The Lan cet stelde hij, dat een tekort aan vitamines, en dan spe ciaal foliumzuur, de afwij king zou veroorzaken. Dit spoort wonderwel met recen te bevindingen van een on derzoeksteam van het Rad- boudziekenhuis in Nijmegen. Eenderde van de moeders van deze kinderen zou een milde stofwisselingsstoornis hebben die mogelijk met de vitamines B6, B12 en ook met foliumzuur zou kunnen wor den bestreden. Einde debat? Nee. Er blijven nog vele vra gen onbeantwoord. Al heel vroeg in de zwanger schap, zo tussen de derde en vierde week, vormt zich over de volle lengte van het rug getje van de embryo een gleuf die loopt van stuit tot latere kruin. Als even later de randen van deze gleuf naar elkaar toe groeien ont staat vanzelf een buis. Dit is een kritiek moment. Bij som mige kinderen sluit die gleuf zich niet overal. Blijft de buis ter hoogte van de latere kruin open dan worden ze zonder hersenen en zonder enige kans op leven geboren. Is de neurale buis defect ter hoogte van de rug meestal onder aan de rug dan komt het kind met een open rugge tje ter wereld. Een open rug getje is niet zelden onschul dig, maar kan ook leiden tot blijvende verlamming van darmen, blaas en spieren. Wat kan hiervan de oorzaak zijn? Men neemt aan dat er een ingewikkelde erfelijke invloed is. Want dit soort de fecten treedt bij meisjes op vallend vaker op dan bij jon getjes en bovendien is de kans op herhaling groter dan wat je normaal zou mogen verwachten. In Nederland loopt een kind een gemiddel de kans van 1 op 1000, maar als hij al een broertje of zusje heeft met dit defect, dan wordt die kans zo'n 20 keer groter. Aan de andere kant is het aantal kinderen dat met deze afwijking wordt gebo ren sinds de jaren 50 aanmer kelijk gedaald, en dat pleit weer voor een niet-erfelijke oorzaak. Of spannen aanleg en milieu samen, en schept een erfelijke aanleg de voor waarde voor schadelijke in vloeden vanuit het milieu? Smithells meende te kunnen aantonen dat vitaminetekort bij de moeder een belangrijke oorzaak is van dit defect. In zijn onderzoek mochten vrouwen, die al eerder een dergelijk kind hadden gehad, kiezen of ze in het tijdvak rond de verwekking van het volgende kind al dan niet vi tamines zouden slikken. En jawel. De niet slikkende vrouwen bevielen 8 keer va ker van een kind zonder her senen of met open rug dan de vrouwen die wel vitamines hadden geslikt. Vitamine C en foliumzuur leken inder daad een beschermende wer king te hebben. Toch volgde na dit op het oog zo water dichte bewijs een golf van kritiek. De groepen zouden niet vergelijkbaar zijn. Zo komen deze defecten bij hoogopgeleide moeders veel minder voor, en het waren juist de goedopgeleide moe ders die kozen voor de vita mine. De vrouwen die geen vitamines slikten kwamen overwegend uit Noord-Ier- land, en daar komen open ruggetjes berucht vaak voor. De medische wereld is, ook na verder onderzoek, nog steeds niet echt overtuigd. In Nederland zullen dokters niet automatisch vitamines voorschrijven om dit aange boren gebrek bij een volgen de kind te voorkomen. „We vertellen er over in alle be trekkelijkheid, maar of vita mines helpen is zeer de vraag", aldus een deskundi ge- Door het recente onderzoek aan het Radboudziekenhuis te Nijmegen lijkt de vitami netheorie weer een steuntje in de rug te krijgen. Maar dan wel via een omweg. De vrouwenartsen prof. dr. T Eskes en mevr. R. Steegers- Theunissen, de internist dr. G. Boers en de kinderarts prof. dr. J. Trijbels publiceer den hierover een korte inge zonden brief in het Ameri kaanse medische vakblad The New England Journal of Medicine. Wat hadden ze ontdekt? Van zestien vrou wen die al eerder een kind met open ruggetje of niet aangelegde hersenen hadden gekregen, bleek een derde (5) een milde erfelijke stofwisse lingsstoornis te hebben. Het stofje homocysteine wordt bij hen trager dan gebruikelijk in andere stoffen omgezet. Een opvallende waarneming, want deze milde afwijking komt gewoonlijk maar bij een op de honderd vrouwen voor. Nu wil het geval dat de omzetting van dit homocys teine aanmerkelijk wordt versneld bij de aanwezigheid van de vitamines B6, B12, en foliumzuur. Is hiermee de oorzaak van het Neurale Buis Defect gevonden, en tegelij kertijd de oplossing in de vorm van vitamine-pillen? Bij lange na niet. Op de eerste plaats gaat het hier om een zeer voorlopige mededeling. Het team rept zelf voorzichtig van een 'hy pothese', en een hypothese is een vooronderstelling die nog bewezen moet worden. Bo vendien is dit op zijn best één van de mogelijke oorzaken van een open ruggetje, want twee derde van de vrouwen die eerder een dergelijk kind hadden gebaard, hadden die aangeboren afwijking niet. Daar komt nog bij dat er on der deskundige vakbroeders tamelijk sceptische geluiden zijn te beluisteren. Zo schijnt er nog twijfel te zijn of de test die bij dit onderzoek is gebruikt, wel de 'gouden standaard' is om die milde aangeboren afwijking op te sporen. Men veronderstelt dat het verminderd snel af gebroken homocysteine een van de oorzaken is waarom de neurale buis zich niet goed sluit. Maar homocysteine staat in de verdachtenbank als veroorzaker van meer kwalen, zoals verstoppingen van bloedvaten in de herse nen, loslating van de placen ta, herhaalde miskraam, en nu ook open ruggetje. „Het lijkt de oplossing te zijn voor onwaarschijnlijk veel kwa len", zegt B. Hamel, erfelijk- heidsdeskundige van het Anthropogenetisch Instituut in Nijmegen. „En dat alleen al moet je erg kritisch ma ken. Maar als het waar is maar dat moeten ze nog aan tonen dan is dit een zeer belangrijke vinding." door Joke Forceville-Van Rosium Tegenstelling De mensen niet verlaten, Gods woord zijn toegedaan, dat is op deze aarde het kwade wederstaan. KerklJPl Het was zondag 24 februari de grondoorlog was 's nach begonnen. Al voor we naar kerk gingen, hadden we allerlei berichtgeving gevo\ Toen we na de kerkgang n een paar mensen koffie ginjm drinken, barstte de discussi j' los: „Het kén niet, ten k van alles moet de vrede worden gehandhaafd", meende de één. „Maar dat zo maar niet, zo 'n vrede zo uitstel van wéér een oorlog betekenen. Wie weet binni hoe korte tijd Irak weer zt toeslaan vond de ander. Ik was er stil onder. Verslagen. Wie had nu eigenlijk gelijk? De eerste d me denken aan de milieu- activisten. Ze vechten terei ondergang te redden. Ze verzetten zich tegen het leegvissen van de oceanen. Tegen het bevuilen daarvat door olielozingen. Ze richte zich tegen het kappen van regenwouden ginds en de verzuring van het boombestand in eigen land Het gaat om de toekomst. C^di de leefbaarheid van deze wereld voor wie na ons komen: onze kinderen, kleinkinderen, achterkleinkroost. En de activisten beroepen zich op bijbelse opdracht dat wij de wereld moeten bevolken en j"w bewerken. Maar die opdrac 32 dient goed te worden versta '9' zeggen ze. Want bewerken iets anders dan bevuilen, uitputten, leegroven. We hebben ons al zoveel toegeëigend van moeder aar 9e al te lang in de mening verkeerd dat haar gaven onuitputtelijk zouden blij vei Wat zal er gebeuren als de ozonlaag nog meer gaten ga 8 vertonen? Hoe voorkomen de gevaren van het broeikaseffect? Maar... hok idealistisch men ook is, _l realiteitszin blijft geboden.l F* kunnen het besef niet latei verkommeren dat tijd bij <fi alles een onmisbare factors Dat lijkt mij ook op te gaan voor allen die, evenals ik, )s vrede zijn toegedaan. Kan i ten koste van Mies worden gehandhaafd, of onmiddelli) 20 opnieuw worden bewerkstelligd? Is elke dodt een te hoge prijs voor het w bestrijden van on toelaat ban 30 misdaden tegen de menshei ro Hebben we niet ook op dit vlak onze verantwoordelijkheid voorfc naaste toekomst? Voor hen na ons komen. Mogen we A H>i laten vallen, zodat ze straks een wereld moeten leven waarin aan onmenselijke vijandigheid en martelpraktijken opnieuw geen paal en perk wordt gesteld? En toen, op diezelfde 24stt februari, laat in de middag, zagen we op de televisie andere beelden: een uitzending vanuit de Wilhelminakerk in Dordre^i, Een kerkdienst onder leidii van dominee L. de Graaf vt horenden en gehoorgestoorden....Ik werd ook déér stil van. De domii bediende zich van het wooi en tegelijkertijd van de gebaren taM. Een koortje, kennelijk van doven, ondersteund door het grote algemene koor, deed mee, geleid door een dirigente d óók de gebarentaal hanteer Onder de zangers zag ik ee jongeman die ontroerend moeite deed om 'in de maal blijven'. Hij 'hoorde' blijkbi niet en uit zijn gebaren meende ik te moeten concluderen dat ook spasticiteit hem parten speelde. Het was de zondag waarop1 grondoorlog in de Golf beg De dag waarop we praktisc tk< ononderbroken door de njfif0 op de hoogte werden gehouden van dat oorlogsgebeuren Het bleek óók de zondag waarop validen en minder- validen, de laatsten in dit gevM mensen met gehoorproblemen, in één dienst verzameld waren 01 met elkaar te vieren. Ik m( j denken aan de woorden uil het lied dan wij 's morgens onze parochiekerk hadden gezongen: De mensen niet verlaten, Gods woord zijn toegedaan, dat is op deze aarde het kwade wederstaan De Ikon liet ons in de figu van deze voorganger een glimp van vrede zien temidden van uren vol Drge Zo

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 10