Geweld in Golf gerechtvaardigd,
maar proportionaliteit raakte zoek
Verkiezingen kunnen
Nepalese christenen
meer vrijheid brengen
CeidócSouomit
brieven van lezers
kerk
wereld
ESJ probeert door samenwerking overheidssubsidie te krijgen
nT CcidócSommit
to
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeidaeSoiciout
DINSDAG 5 MAART 1991 PAGINA 2
Tucht tegenover homoseksuelen opnieuw in hervormde synode aan de orde
STELLENDAM De Provinciale Kerkvergadering van Zuid-
Holland heeft besloten een gravamen (ernstig bezwaar) over de
manier waarop hervormde kerkeraden moeten omgaan met
tuchtmaatregelen tegen homoseksuelen, door te sturen naar de
hervormde synode. Diaken A. W. de Ronde uit Stellendam,
oud-synodelid, heeft dit bezwaarschrift ingediend omdat hij
„graag duidelijkheid wil over deze kwestie".
De synode aanvaardde in juni 1989 een motie waarin tucht
maatregelen tegen homoseksuelen uitsluitend op grond van
hun seksuele geaardheid werden afgewezen. Nadat hierop
vooral van de zijde van de Gereformeerde Bond, de rechter
vleugel van de Nederlandse Hervormde Kerk, felle kritiek was
geuit, matigde de synode in november 1989 de uitspraak. De
synode adviseerde kerkeraden „uiterste terughoudendheid" te
betrachten bij het nemen van tuchtmaatregelen tegenomosek-
suelen.
Diaken De Ronde zegt de onduidelijkheid weg te willen nemen
die momenteel in de kerk leeft. Kortgeleden werd bekend dat
de generale commissie voor het opzicht, de hoogste juridische
instantie van de hervormde kerk, een maatregel tegen een ho
moseksueel heeft gehandhaafd. In andere gevallen kreeg de
kerkeraad opdracht de tucht te heroverwegen. Ook volgens de
voorzitter van de Provinciale Kerkvergadering Zuid-Holland,
ds. T. Zevenbergen, is duidelijkheid over de kwestie gewenst.
Het bezwaarschrift kan pas in juni door de synode worden be
handeld-
Lenen is
twist kopen
Indiaas gezegde
PROF. H.M. DE LANGE:
UTRECHT Het ge
bruik van geweld door de
geallieerden in de Golf
oorlog was tot op zekere
hoogte te billijken vooral
na wat bekend is gewor
den is over de gruwelen
die de Irakezen in Ku-
wayt hebben aangericht.
Dit betoogde dr. H. M. de
Lange, vertegenwoordiger
van de Raad van Kerken in
Nederland op een studie
bijeenkomst van Pax-Christi
over de Golfoorlog. Wel vond
hij dat de 'proportionaliteit'
van de strijdmiddelen volko
men uit het zicht was geraakt,
vooral in de laatste dagen van
de oorlog. De Lange, oud
hoogleraar sociale ethiek aan
de Rijksuniversiteit Utrecht,
meende dat „hij niet de vrij
heid had om de politici in de
steek te laten". De oorlog was
door Irak begonnen met de
bezetting van Kuwayt. De
vraag die ter discussie staat is
hoe het tegengeweld (dat van
de geallieerden) beoordeeld
moet worden.
De Lange werd in deze opvat
ting bijgevallen door mgr. R.
Bar van Rotterdam. Deze
wees op de unanimiteit waar
mee de leden van de Verenig
de Naties in het Golfconflict
zijn opgetreden Hij pleitte
ook voor versterking van het
gezag van de Verenigde Na
ties precies zoals de pausen na
de Tweede Wereldoorlog heb
ben gedaan.
Ds. W. van der Zee van de
Nederlandse Raad van Ker
ken zei van het conflict in de
Golfoorlog 'een enorme kater'
te hebben overgehouden. Hij
vindt dat de kerken zich
moeten bezinnen over de
vraag over de macho-manier
waarop wij met elkaar om
gaan.
Drs. A.H. van Iersel, weten
schappelijk medewerker van
het Militaire Pastoraal cen
trum in Amersfoort die
eerder dit jaar op instigatie
van bisschop Bèir een paper
had samengesteld over de
rechtvaardige oorlog stelde op
de bijeenkomst dat de de mili
taire interventie van de geal
lieerden niet legitiem was.
Hij plaatste vraagtekens bij de
kwaliteit van de besluitvor
ming in internationaal ver
band en de steun die Neder
land daar aan gegeven heeft.
Weliswaar was er volgens
hem sprake van een recht
vaardige zaak. „Maar dat is
alleen noodzakelijke maar
niet voldoende legitimatie
van een militaire interven
tie". Hij vroeg zich af of het
gerechtvaardigd was dat alle
Iraakse claims steeds catego
risch waren verworpen en
plaatste vraagtekens bij de
volkenrechtelijke procedure
rond resolutie 678 en de toet
sing van de eerdere sancties.
De uitputting van de vreedza
me middelen kon bij gebrek
aan toetsing door de veilig
heidsraad niet worden vastge
steld.
Over de effecten van de geal
lieerde interventie maakte hij
zich eveneens zorgen, want
misschien is er in het Midden-
Oosten wel een soort tweede
Versailles gecreëerd, hetgeen
weinig goeds belooft voor de
toekomst.
Van Iersel betoogde ook dat
de discussie opnieuw had ge
leerd dat het CDA zich ver
vreemd heeft van de vredes-
discussies in de kerken. Hij
verbaasde zich er over dat er
in het CDA nauwelijks of niet
gediscussieerd is over de Ne
derlandse betrokkenheid bij
het Golfconflict.
Mevrouw mr. Elisabeth
Schmitz, vice-voorzitter van
Pax Christi, verklaarde niet
principieel tegen alle geweld
te zijn, maar in plaats van
rechtvaardige oorlog („dan
Prof. dr. H.M. de Lange
FOTO: CEES VERKERK
draait er iets in mijn maag
om") liever te willen spreken
van rechtvaardige verdedi
ging. Zij kon zich vinden in
de suggestie van D66-senator
Hanneke Gelderblom om een
christenen, joden en moslims
gezamenlijk te laten studeren
naar de religieuze bronnen
over de rechtvaardige oorlog.
Politiek begin conferentie Midden-Oosten
Van onze correspondent Aard
Heering
ROME Met een zeer
politiek getinte speech
heeft de paus gistermid
dag een tweedaagse aan
het Midden-Oosten gewij
de bisschoppenconferen
tie geopend.
De deelnemers zijn afkomstig
uit alle bij de Golfoorlog be
trokken landen: de voorzitters
van de Amerikaanse, Britse,
Franse, Italiaanse en Noord-
afnkaanse bisschoppenconfe
renties en de zeven patriar
chen uit het Midden-Oosten
deel, onder wie de Iraakse
kerkleider Raphaël I Bidawid.
De door de paus voorgezeten
vergadering zal de mogelijk
heden bespreken om in het
gebied tot een duurzame
vrede te komen. In zijn toe
spraak noemt de paus daar
voor vier noodzakelijke voor
waarden: respect voor de on
afhankelijkheid van andere
staten, de oplossing van de
cennia oude problemen, regu-
liering van alle vormen van
wapenhandel en regionale
ontwapeningsakkoorde. „Al
leen als daaraan is voldaan,
kunnen Irak en zijn buren, Is
raël, Libanon, het Palestijnse
volk en de Cypri ten vreed
zaam naast elkander leven."
Het is de bedoeling, dat de
bisschoppen bij hun wereldlij
ke leiders verslag uit zullen
brengen om zo de totstandko
ming van een internationale
conferentie voor het Midden-
Oosten te bespoedigen. Maar
een minstens zo belangrijk
doel is de verdediging van het
christendom in het Midden-
Oosten. In de 21 staten van de
Arabische Liga leven 12,3
miljoen christenen, van wie
4,6 miljoen katholieken, op
een totale bevolking van 198
miljoen. In veel daarvan gaat
de minderheidspositie met
waarachtige discriminatie ge
paard. „Ik mag niet zwijgen
over het feit dat er vandaag
de dag nog landen zijn, waar
een christelijke gemeenschap
zich niet kan vestigen en haar
geloof niet vrij kan belijden.
Ik denk daarbij in het bijzon
der aan Saoedi-Arabië.", zei
de paus in zijn toespraak.
Verder maakte hij duidelijk
dat de problemen in de Gol
fregio niet los gezien kunnen
worden van de ongelijke ver
deling van goederen in de we
reld. De paus pleitte voor een
nieuwe economische wereld
orde die een einde maakt aan
de opeenhoping van goederen
bij sommigen en de egoïsti
sche uitbuiting van de aardse
hulpbronnen.
Er is het Vaticaan vooral veel
aan gelegen om de indruk
weg te werken, dat de Golf
oorlog door christenen tegen
moslims zou zijn gevoerd. „Er
is van een godsdienstoorlog
geen sprake en daarom kan er
ook geen 'heilige oorlog' ko
men, omdat de waarden van
broederschap en vrede, die
voortkomen uit het geloof in
God, juist oproepen tot begrip
en dialoog", was daarom zijn
hoopvolle conclusie.
ZEIST De Evangeli
sche School voor Journa
listiek (ESJ) in Amers
foort en de protestants-
christelijke sociale acade
mie De Vijverberg in Ede
hebben een samenwer
kingsovereenkomst gete
kend. Dat heeft H. J.
Beens, voorzitter van het
bestuur van de Evangeli
sche Hogeschool, waar
van de ESJ deel uit
maakt, meegedeeld.
De Vijverberg zal bij de over
heid subsidie aanvragen voor
de ESJ, die wel door de over
heid is erkend, maar geheel
afhankelijk is van giften uit
de orthodox-protestantse ach
terban. Beens vindt samen
werking een „volstrekt logi
sche stap". „Het is niet fair
om mensen zelf een school te
laten financieren, als de over
heid wettelijke subsidiemoge
lijkheden biedt. Dat druist te
gen elke vorm van logica in".
Volgens Beens duurt het ech
ter nog zeker een jaar of vijf,
voordat de geplande bestuur
lijke samenwerking een feit
is. Hij verwacht dat enkele le
den van het bestuur van de
ESJ deel zullen gaan uitma
ken van het bestuur van De
Vijverberg.
Enkele maanden geleden had
de Evangelische Hogeschool
met grote interne moeilijkhe
den te kampen. De nu aange
kondigde samenwerking staat
daar helemaal los van, zegt
Beens. Er is al wel eens
eerder over samenwerking
tussen de ESJ en De Vijver
berg gedacht, maar die voor
nemens liepen toen op niets
uit.
De ESJ blijft naar alle waar
schijnlijkheid gevestigd in
Amersfoort. De theologische
opleidingen blijven zelfstan
dig voortbestaaan, zij het fors
afgeslankt en onder andere
naam. Evangelische School
voor Theologie (EST).
Het bestuur heeft onderdak
gevonden voor de studenten
van de lerarenopleiding ge
schiedenis en maatschappij
leer aan de christelijke hoge
school De Driestar in Gouda.
Ds. Visser pleit
voor beleid
N oordaf rikaanse
illegalen
ROTTERDAM Er
moet een beleid komen
dat is gericht op het toe
nemende aantal illegalen
uit Noord-Afrika. Rotter
dam moet in dat beleid
het voortouw nemen. Do
minee Hans Visser, direc
teur kerkelijke sociale ar
beid in Rotterdam en stu
wende kracht achter de
opvang van asielzoekers
.en daklozen in de Maas-
stedelijke Pauluskerk, wil
zich de komende tijd
sterk maken voor dat be
leid.
Visser zei dit maandagavond
tijdens een forumavond van
het Humanistisch Verbond
Rotterdam-Rijnmond over
het asielbeleid.
Volgens hem neemt het aan
tal illegalen uit Noord-Afri
ka, in het bijzonder Marok
ko, de laatste jaren sterk toe.
De groep Marokkanen is te
groot geworden voor de spe
ciale opvang zoals die wordt
gegeven. De illegalen, die
geen asiel vragen, houden
zich volgens Visser onder
meer staande door kleine
criminaliteit zoals diefstal en
koeriersdiensten voor drugs
handelaren.
Visser vindt dat de betrok
ken illegalen een tijdelijke
verblijfsvergunning moet
worden verstrekt. Ze mogen
niet de kans krijgen te cri
minaliseren. Aan het geven
van de vergunning mogen
best scherpe voorwaarden
gesteld, aldus ds. Visser.
ZEIST Met spanning
zien de 50.000 christenen
in Nepal uit naar 12 mei.
Dan worden er parle
mentsverkiezingen ge
houden en van de uitslag
hangt de verdere ontwik
keling van hun geloofs
vrijheid voor een groot
deel af.
Afhankelijk van wie er aan
de macht komt, zal de grond
wet op het gebied van gods
dienstvrijheid al dan niet ver
soepeld worden. In de huidige
situatie is het nog steeds ver
boden van godsdienst te ver
anderen in dit vlakbij India
gelegen hindoe-koninkrijk.
Ds. Robert Karthak is een
van de weinige full-time pre
dikanten onder de christenen
in Nepal, die nog geen half
procent van de bevolking uit
maken en verdeeld zijn over
350 verschillende gemeenten.
Sommige groepen zijn in Ne
derlandse ogen het woord 'ge
meente' wellicht nauwelijks
waard; ze bestaan uit hoog
stens zeven of acht personen.
Ds. Karthak zelf is voorgan
ger van een van de grootste
en tevens oudste kerken, een
gemeente in de hoofdstad
Kathmandu, die in 1957 ge
sticht is en ruim zeshonderd
leden heeft. Tot 12 maart ver
blijft ds. Karthak in Neder
land op uitnodiging van de
zendingsorganisatie Interser-
ve/BMZG uit Zeist.
Veertig jaar
„Het christendom heeft een
geschiedenis van nog maar
veertig jaar in Nepal. Paters
maakten in de achttiende
eeuw ongeveer vijftig bekeer
lingen in de Kathmandu Val
lei, maar zij werden als groep
verbannen. Ze gingen in In
dia wonen en 'verdwenen'
toen uit het gezichtsveld. In
het begin van deze eeuw kwa
men er zo nu en dan Nepalese
christenen die in de Indiase
provincie Darjeeling woon
den, naar Nepal, maar ook zij
werden verbannen. Alleen de
zendelingen in de steden
langs de grens van India en
Nepal hadden kans Nepalezen
met het evangelie in aanra
king te brengen. Als deze
laatsten naar de Indiase ste
den reisden voor bij voor
beeld handel", vertelt ds.
Karthak.
Ook de bekende Indiase pre
diker Sadhu Sundar Singh
deed eenmaal Oost-Nepal aan
op doorreis naar Tibet, maar
hem stonden eveneens marte
lingen en uitzetting te wach
ten. Al met al waren er in
1960 slechts 25 christenen.
De groei van 25 naar 50.000 in
een periode van dertig jaar
mag dan ook wonderlijk he
ten. „Vóór 1950 was Nepal he
lemaal een gesloten land", al
dus ds. Karthak. „De koning
had absoluut niets te zeggen,
maar hij besloot in 1951 naar
de macht te grijpen Zendelin
gen waren vanaf die tijd wel
kom in Nepal, mits ze zich be
perkten tot sociaal en medisch
Maar ook in die jaren bleef
Nepal een (hindoe)koninkrijk,
waarin weinig ruimte was
voor christenen, moslims en
boeddhisten om hun geloof te
beleven. „Omdat Nepal de
enige hindoe-natie ter wereld
is, wilde de koning dat zo
houden", aldus ds. Karthak.
„Christenen waren buitenge
sloten in deze maatschappij,
buren negeerden hen. Dit le
ven als 'outcast', verschoppe
ling, was erg moeilijk voor
Bovendien stonden er gevan
genisstraffen op verandering
van godsdienst, één jaar voor
wie zelf christen werd, een
jaar voor wie een ander be
keerde en zes jaar voor wie
anderen doopte. "Dit was
vastgelegd in de grondwet".
Democratie
Nepal is nu een democratie en
een meerpartijen-systeem is
toegestaan De grondwet werd
zodanig gewijzigd dat het
niet-hindoes toegestaan is hun
eigen geloof openlijk te bele
ven, maar men mag nog
steeds niet van godsdienst
veranderen. Daarom zijn de
komende verkiezingen, de
eerste in vele jaren, zo be
langrijk voor de Nepalese
christenen. „We zijn maar een
hele kleine minderheid en
kunnen geen politieke factor
van betekenis worden", aldus
ds. Karthak, „maar we kun
nen wel druk uitoefenen, sa
men met de boeddhisten en
de moslims, voor versoepeling
van de grondwet".
„In het afgelopen jaar heb ik
117 mensen in onze kerk ge
doopt Zo gaat dat ook in an
dere kerken. Veel mensen ko
men naar ons toe en zeggen
dat ze meer over het christen
dom willen weten en bekeren
zich tot de Here Jezus Chris
tus. We moeten wel zeer
voorzichtig zijn, omdat beke
ring nog steeds illegaal is".
Een probleem is dat een groot
deel van de bevolking, rond
de tachtig procent, analfabeet
is. Het Nepalese bijbelgenoot
schap werkt aan een nieuwe
bijbelvertaling in de belang
rijkste taal, het Nepali (de be
staande vertaling uit 1914 is
zeer verouderd), maar alfabe
tisering is van minstens even
groot belang. Er zijn 76 ver
schillende taalgroepen in Ne
pal.
ANNELIES BARTH
Vrije besteding kinderbijslag
ONDER het mom van efficiency en minder omslachtige bu
reaucratie voor het publiek wil minister Ritzen van onder
wijs en wetenschappen laten onderzoeken of de zogeheten
les- en cursusgelden niet via de kinderbijslag kunnen wor
den geïnd. Een slimme truc van de minister, want zo zou hij
ervan verzekerd zijn dat notoire wanbetalers onder de ou
ders van schoolgaande kinderen toch het verschuldigde be
drag voldoen en zo'n opzet is uiteraard gunstig voor de on
derwijsbegroting.
Toch moet staatssecretaris Elske ter Veld van sociale za-L
ken en wetenschappen, die inmiddels al voor dit 'onderwijs-
karretje' is gespannen, er maar niet mee akkoord gaan. Im
mers, kinderbijslag is bedoeld voor elementaire voorzienin
gen die ten goede komen aan het kind en daarbij is niet in de
eerste plaats gedacht aan lesgeld, maar eerder aan nieuwe
schoenen of kleding.
In het streven naar meer efficiency is het kabinet bereid tot
vergaande maatregelen. Meer doelmatigheid, zo stelden pre
mier Lubbers en minister Kok bij de presentatie van de Tus
senbalans, levert aanzienlijke besparingen op. Volgens minis
ter Ritzen zou de door zijn departement bedachte constructie
voor de inning van les- en cursusgelden veel ambtelijk werk
overbodig maken en dus ook besparingen opleveren.
MAAR op voorhand alvast het les- en cursusgeld aftrekken i
van de kinderbijslag lijkt ons een toch wat al te ver gaande
maatregel die de ouders van de kinderen, om wie het tenslot
te gaat, te zeer beperkt in hun keuze bij de besteding van 1
driemaandelijkse uiterst welkome extraatje.
Flitstrein langs Den Haag
INSTEMMENDE en afkeurende reacties volgden gisteren ir
Zuid-Holland op het besluit van het kabinet om de planologi
sche procedures te beginnen voor een TGV (train a grand* I
vitesse) of in gewoon Nederlands een HST (een hoge
snelheidstrein) tussen Amsterdam en Antwerpen. Hoe te
genstrijdig het op het eerste gezicht ook lijkt: in beide reac
ties kunnen we ons goed vinden.
Vooropgesteld dit: het is een goede zaak dat het kabil
net beseft dat ons land de volgende eeuw geen uithoek vaif
Europa mag worden en dat het noodzakelijk is optimale mol®'
gelijkheden te scheppen om de distributiefunctie die ons lanJ
vanouds heeft te kunnen behouden. Aansluiting op het Eurof
pese net van hoge-snelheidstreinen is daarvoor een voortrf
waarde Het stemt tot tevredenheid dat het kabinet dit onjjk
derkent.
De zorg voor het milieu vereist dat economische ontwikki
lingen onze samenleving niet onevenredig zwaar belasten. Int
dit licht juichen we het met de Zuidhollandse MilieufederatietE]
toe dat straks gekozen wordt voor een tracé dat het groene
hart van de Randstad met rust
Het kabinet wil een definitieve keuze tussen een tracé terP
westen van Zoetermeer en ten oosten van Leidschendamu
danwel een verhindering ten oosten van Zoetermeer erj^
langs Hazerswoude laten afhangen van de financieringsmo-i
gelijkheden. In beide gevallen dreigen de natuurgebieden bjme]
Leiden, waaronder de Kager Plassen in het gedrang te kt
men. Daarom pleit alles voor een traject langs de bestaanq)E]
spoorlijnen. Het grote voordeel daarvan is tevens dat Da 0jj(
Haag halteplaats kan blijven.
Het gemeentebestuur van Den Haag en de plaatselijke Ka- lirr
mer van Koophandel hebben gisteren begrijpelijk teleurge
steld gereageerd op de beslissing van het kabinet Den Haagbrti
vooralsnog te passeren. Dat de Residentie direct aansluiting
moet krijgen en houden op het Europese net van hoge-snel- aij
heidstreinen zou eigenlijk buiten kijf moeten staan. In Denaag
Haag zetelen de regering en tal van internationaal gerichte!) h
instellingen, organisaties en bedrijven die straks ongetwijel
druk gebruik zullen maken van de HST. De Tweede-Kamer
fractie van het CDA heeft hier in het verleden dikwijls op nn
gewezen en daarom gepleit voor een halteplaats
Haag. Ze kreeg toen steeds te horen dat haar wens niet geho
noreerd zou worden. Het zou goed zijn voor het land en Den
Haag wanneer ze daarmee geen genoegen neemt en het kabi
net wat de tracékeuze betreft terugfluit.
Brieven graag kort jn duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden
stukken te bekorten
Monster
Gaarne wil ik hierbij de aan
dacht vestigen op een ontsie
rend monster dat sinds vele ja
ren op een der mooiste plekjes
van Den Haag is opgesteld.
Vanaf het Hubertus viaduct
ziet men aan de zijde van de
Koninginnegracht een lange,
fel rood en blauw gekleurde
werkkeet, die staat op het par
keerterrein bij de voormalige
toegang tot de Algemene be-
Van wie die
als
bouwkeet is en waar die tot
dient, weet niemand n leer, hi£rv0
is vermoedelijk alleen blijvei j
staan omdat hij elders nog nie n
nodig is. Als niemand er iet t t
aan doet staat hij er over tiei n
jaar nog! Laat de gemeenti a]
Den Haag, die zo streng is o|
bouw- en schoonheidsvoor eei
schriften, nu eens handelen^
optreden en het monster
wijderen!
J.P. Loopuyt,
SCHEVENINGEN.
UitgaveWesterpers (behorende tot Sijthoff Pers)
Kantoor: Apothekersdnk 34. Leiden
Telefoon: 071-122 244
Postadres Postbus 11. 2300 AA Leiden
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma t/m vr. van 8 30 tot 17.00 uur
Nabezorging
Telefoon. 071-122 248
van ma. t/m vr van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW)
Bij automatische betaling: Bij betaling per acceptgirokaart:
per maand 25,70 per maand f. 26,70
per kwartaal f 76,60 per kwartaal 78,60
per jaar f. 294,30 per jaar f. 299,J
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 - 122 244
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
