VS blijven uit op val Saddam
Terugtrekken van troepen kan jaar duren
DIPLOMATIEKE KOORTS IN KIELZOG OORLOG
Pijnlijke aanpassing voor Israël
Fransen betalen
hoge rekening
Norman Schwarzkopf
absolute superheld
GOLFOORLOG
EcidócSouAont
VRIJDAG 1 MAART 1991 PAGINA 7
Nederland stopt
munitietransport
DEN HAAG Nederland
heeft de transporten van mu
nitie voor de Britse troepen in
de Golf stopgezet.
De transporten verliepen via
de haven van Vlissingen en
gingen rechtstreeks naar de
Golfregio.
Volgens majoor W.J. Jong
man van het militair oplei
dingscentrum in Middelburg
heeft het ministerie van de
fensie gisteren opdracht gege
ven het laden van een schip
in de Vlissingse haven stop te
zetten. De munitie die al was
geladen moet weer van boord
worden gehaald.
Grondoorlog kost geallieerden 84 levens
DHAHRAN De
grondoorlog tegen Irak
heeft de geallieerde troe
pen 'slechts' 84 levens
gekost, blijkt uit de geal
lieerde oorlogsbalans.
Voor het begin van het
grondoffensief sneuvel
den al 42 geallieerde mi
litairen, zodat de totale
dodenbalans aan geal
lieerde zijde na de offi
cieuze beëindiging van
de gevechten op ten
minste 126 komt.
De verliezen aan Iraakse zij
de zijn vele keren groter.
Volgens door de Saudische
ambassadeur in de VS aange
haalde bronnen in het Saudi
sche leger zijn naar schatting
85.000 tot 100.000 Iraakse sol
daten op het slagveld dood of
gewond uitgeschakeld. Pessi
misten die uitgaan van de
ruim half miljoen Iraakse
soldaten aan het begin van
de oorlog en die daar de tien
duizenden krijgsgevangenen
aftrekken, komen op een
veel hoger doden- of vermis-
tencijfer uit. Volgens de VS
hebben de Irakezen bij hun
aftocht uit Kuwayt nog circa
40.000 Kuwaytse burgers als
gijzelaar meegevoerd of ge
ëxecuteerd. Een bij benade
ring exact cijfer wat betreft
de gesneuvelde Irakezen
hebben de geallieerden niet
verstrekt. Ook Irak zelf heeft
daarover geen mededelingen
gedaan. De Iraakse media
handhaven hun krijgshaftige
toon en houden overeind dat
Irak de morele overwinning
heeft behaald. Maar die pro
paganda kan niet verhullen
dat het in de pan gehakte
Iraakse leger in feite niet
meer bestaat.
Orthodox-joodse
student vermoord
JERUZALEM Een orthodox-
joodse student is gisteren vermoord
aangetroffen in de islamitische wijk
van het oude, onmmuurde stadsdeel
van Jeruzalem. De politie vermoedt
dat de aanslag het werk is van een
Palestijnse activist en dat er politie
ke motieven aan ten grondslag la
gen. Verscheidene Palestijnen wer
den onmiddellijk na de lugubere
vondst opgepakt en voor verhoor
naar het politiebureau overge
bracht. De politie liet versterkingen
aanrukken om eventuele anti-Pale
stijnse rellen voor te zijn. Sinds het
begin van de Golfoorlog waren er
geen moordaanslagen meer door
Palestijnen op Israëliërs gepleegd.
Craxi onderzoekt
gevolgen oorlog
NEW YORK Betinno Craxi, oud-premier
van Italië en nu speciale adviseur van VN-se-
cretaris-generaal Javier Perez de Cuellar, heeft
gisteren van zijn baas de opdracht gekregen een
rapport te maken over de gevolgen van de Golf
oorlog voor het Midden-Oosten en een studie
over de wederopbouw van Libanon. Bij zijn on
derzoek moet hij ook de consequenties van de
Golfcrisis voor de landen in Noord-Afrika en de
hoorn van Afrika betrekken. Tijdens zijn nieu
we missie zal Craxi niet alleen de politieke en
diplomatieke situatie in ogenschouw nemen,
maar ook de naoorlogse economische ontwikke
lingen. De adviseur zal eerst naar Kuwayt en
Irak gaan. Ondertussen bereiden de Verenigde
Naties ook een grote humanitaire hulpactie voor
het Golfgebied voor.
Irakezen schenden
wapenstilstand
RIYAD/BAGHDAD De tijdelijke
wapenstilstand is volgens de Ameri
kaanse generaal Richard Neal gisteren
eenzijdig door Iraakse eenheden ge
schonden. Neal weet dit aan de slechte
communicatie van de Iraakse troepen.
De geallieerde coalitie, die defensieve
stellingen heeft ingenomen in het zui
den van Irak, zal alles doen om haar
veiligheid ook nu te verzekeren, aldus
Neal. In één geval beantwoordde een
Amerikaanse eenheid, die een om het
leven gekomen helikopterpiloot wilde
ophalen, de beschietingen van Irakezen.
In totaal 42 Iraakse divisies zijn in de
zes weken van de Golfoorlog vernietigd,
buiten gevecht gesteld of gevangen ge
nomen, verklaarde Neal.
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
WASHINGTON Het
plotselinge einde van de
Golfoorlog heeft tot grote
verwarring geleid over de
wijze waarop de vrede op
onmiddellijke en op lan
gere termijn moet worden
georganiseerd. In die ver
warring wordt vooral dui
delijk dat de VS uitblijven
op de politieke val van
Iraks dictator Saddam Hu-
sayn.
Voor de onmiddellijke vrede
is, behalve een militaire beze
geling van het staakt-het-vu-
ren op het slagveld, een reso
lutie van de Verenigde Naties
vereist. Maar het was gister
avond in alle diplomatieke
koorts nog onduidelijk wan
neer de VN-Veiligheidsraad in
staat zal zijn om tot wat voor
uitspraak te komen. Washing
ton had gisteravond het ver
trouwen dat de militaire af
wikkeling glad zal verlopen en
dat met name de geallieerde
krijgsgevangenen en Kuwayt
se gijzelaars snel door Irak zul
len worden vrijgelaten.
Maar in de VN lagen de zaken
ingewikkelder. Daar probeert
Washington de nodige mede
standers te krijgen voor een
resolutie die de kans zo groot
mogelijk maakt dat Iraks dic
tator Saddam Husayn van het
politieke toneel verdwijnt.
Daartoe wil de VS de militaire
en economische druk op Irak
voorlopig maximaal handha
ven, teneinde het land te
dwingen alle consequenties
van de gepleegde agressie te
aanvaarden.
Pas „als het Iraakse volk voor
een ander leiderschap heeft
gezorgd", zo zei gisteravond
een bron in het ministerie van
buitenlandse zaken in Was
hington, zullen de sancties te
gen Irak gedeeltelijk worden
opgeheven en kan het land
westerse economische hulp te-
gemoetzien.
ter bespoediging van het einde
van Saddam is echter de steun
nodig van onder andere de
Sovjetunie. Het was gister
avond onduidelijk of zulke
steun verkregen zal worden.
De VS wil een VN-uitspraak
waarin Irak 'in principe' ver
plicht wordt tot schadevergoe
ding aan Kuwayt. Daarmee
wordt de mogelijkheid geo
pend Irak van die verplichting
te ontslaan zodra het een aan
vaardbare regering heeft. Het
probleem is dat een Irak onder
Saddam nooit in staat zal zijn
tot schadevergoeding indien
economische strafmaatregelen
tegen het land van kracht zou
den blijven.
De vraag is ook of de Sovjetu
nie met een VN-wapenem-
bargo voor onbepaalde tijd te
gen haar traditionele afnemer
Irak wil instemmen. Moskou
zou wel akkoord gaan met de
Amerikaans-Britse eis dat alle
ballistische raketten en massa
vernietigingswapens in Irak
worden vernietigd.
Onenigheid
Washington onderzoekt de di
plomatieke en juridische mo
gelijkheden om Saddam Hu
sayn te vervolgen wegens oor
logsmisdaden. Ook als dat niet
zou lukken is Saddam voor de
VS onaanvaardbaar als 'part
ner' via wie de betrekkingen
met Irak ooit kunnen worden
genormaliseerd.
Bovendien zou Saddam Hu
sayn in de ogen van president
Bush een obstakel blijven voor
een bredere vredesregeling in
het Midden-Oosten. Nu de
Golfoorlog ondanks de perfec
tie van de militaire overwin
ning niet de onmiddellijke val
van Saddam Husayn heeft ge
bracht, vreest de Amerikaanse
president dat de glorie van de
geallieerde overwinning spoe-
Deze Iraakse
wapens
vormen slechts
een fractie van
de geallieerde
'bult'.
FOTO: AFP
dig zal kwijnen als niet alsnog
het informele oorlogsdoel van
Bush (de val van Saddam)
wordt verwezenlijkt. De Ame
rikaanse president zou ook be
ducht zijn voor spoedig te ver
wachten kritiek op zijn besluit
om de oorlogshandelingen stop
te zetten terwijl Saddam Hu
sayn nog aan de macht was.
Voor VN-d wangmaatregelen
De vraag was gisteravond
eveneens of en in welke ter
men in een nieuwe VN-resolu-
tie verwezen moet worden
naar toekomstige aanpak van
het Arabisch-Israëlisch con
flict. 'Vooroorlogse' onenig
heid binnen de coalitie doem
de daarover gisteren prompt
weer op toen de Franse minis
ter van buitenlandse zaken,
Dumas, in Washington opriep
tot een spoedige internationale
vredesconferentie over het
Midden-Oosten. Washington
voelt daar niets voor en wil
een eigen Amerikaanse vrede
creëren in het gebied.
Ook de kwestie wat voor in
ternationale vredesmacht de
plaats moet gaan innemen van
de geallieerden in de Golf was
gisteren nog onopgelost. Was
hington wil dat de Arabische
coalitielanden 'het voortouw
nemen', maar anderen menen
dat een VN-macht moet wor
den gevormd.
Dubbel feest in Israël vanwege Poerim en het staakt-het-vuren.
JERUZALEM Nu Sad
dam Husayn, waarschijn
lijk in zijn bunker in
Baghdad, de rekening op
gemaakt krijgt van zijn in
vasie in Kuwayt, telt Is
raël de materiële en gees
telijke schade van een
voor het eerst in haar ge
schiedenis onbeantwoorde
agressie. Het wordt een
som die het land moeilijk
zal kunnen verwerken.
Want de tijd, waarin de
joodse staat Amerika's be
langrijkste bondgenoot in
het Midden-Oosten was, is
voorbij. Een zelfs met
dreigementen verbonden
verbod vanuit Washington
bleek voldoende te zijn
om Jeruzalem ervan te
weerhouden Irak te straf
fen. Israël, tot nu toe poli
tiek, militair en econo
misch gesteund door de
westerse wereldmacht, is
door de Golfoorlog terug
gebracht tot haar natuur
lijke proporties.
En de aanpassing zal pijnlijk
zijn. Want de Pax Americana,
waarvoor de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
James Baker de basis zal leg
gen, luidt politieke druk op de
Israëlische regering in om tot
concessies te besluiten die voor
de 'nieuwe orde' nodig zijn.
Jeruzalem is nu al in de ver
dediging. PLO-leider Yasser
Arafat werd deze week door
Likud-parlementslid Benjamin
Zeev Begin „een slang met een
colbertjasje en een stropdas"
genoemd. De Arabische we
reld moest, vond hij, be
schouwd worden als een poel
van internationaal terrorisme,
politiek geweld en verschui
vende allianties. Concrete Is
raëlische vredesgebaren ande
re dan een oproep tot directe
onderhandelingen, had hij
niet.
En met de voor Jeruzalem po
litieke oorlog over het op gang
te komen vredesproces zal in
tern het debat beginnen over
de vraag, waarom de Israëli
sche inlichtingendienst niet
voldoende informatie had over
de dreiging vanuit Irak. Op
het moment dat de oorlog uit
brak tastten Israels leiders nog
in het duister over de omvang
van Iraks chemische, biologi
sche en nucleaire potentieel.
Het was die onzekerheid, die
de Bescherming Burger Bevol
king bracht tot waarschuwin
gen, die achteraf overbodig
bleken.
Nu de Israëli's hun gasmaskers
hebben mogen opbergen, de
theater- en concertzalen weer
opengaan, blijft het Israëlische
leger nog steeds in staat van
paraatheid en is de bevolking
gewaarschuwd tot aanhouden
de voorzichtigheid. Want on
danks de verpletterende ne
derlaag van het Iraakse leger
is het Saddam Husayn zelf die
van Poerim 1991 een feest on
der voorbehoud heeft ge
maakt.
PARIJS Na de door
sommigen als 'subliem'
geprezen woestijncampag
ne van de Divisie-Spies-
bok 'slechts' twee do
den en 24 gewonden
moet volgens Franse poli
tici en diplomaten de
zwaarste slag nog komen:
die van de vrede.
Heel- wat missies zullen nodig
zijn om het her en der bescha
digde Franse imago uit te deu
ken. Met name in Noord-Afri-
ka en de Bezette Gebieden
wordt het Parijs hogelijk aan
gerekend te zijn opgetrokken
aan de zijde van de gehate
Amerikanen en aldus „de his
torische banden met de Arabi
sche wereld te hebben verloo
chend", zoals een Algerijnse
krant herhaaldelijk schreef.
Ondanks het aandeel in de
victorie op Saddam Husayn
lijkt de uiteindelijke rekening
van de Golfoorlog voor de
Fransen toch meer verlies-
dan winstposten te tellen.
Frankrijk heeft zijn plaats aan
de onderhandelingstafel duur
betaald. De kosten van de oor
log worden geschat op ruim
vier miljard gulden, waarvan
anderhalf is toegezegd door
het dankbare Kuwayt. Dat
Juist Irak een geprivilegeerde
ïandelspartner was zal de
Franse schatkist echter duur
der komen te staan. Omdat het
gros van de gedupeerde bedrij
ven aanspraak kan maken op
een staatsgarantiefonds wordt
gerekend op een officiële strop
van tussen de vijf en zeven
miljard gulden. Maar officieu
ze bronnen rekenen op meer
dan twintig miljard. Compen
saties uit belangrijke wapen
verkopen worden nauwelijks
verwacht. Terwijl de Irakezen
kansloos waren met hun Mira
ges presenteerde de Ameri
kaanse armade een recht
streeks uitgezonden show van
de laatste wapensystemen. De
jubel van een Saudische F15-
piloot die binnen een paar se
conden twee Iraakse Mirages
uit de lucht haalde alsof hij op
eenden schoot was slechte re
clame voor de Dassault-fa-
briek. De hoop van de Franse
wapenindustrie is dat de pro-
Israëlische lobby in het Ame
rikaanse congres de verkoop
van geavanceerde wapens aan
Arabische landen zal afrem
men en de klanten alsnog zul
len terugkomen.
Aftreden
Het halfslachtige optreden aan
het begin van de Golfoorlog
met als uitgangspunt dat
Kuwayt bevrijd kon worden
zonder oorlog te voeren tegen
Irak kostte niet alleen de
kop van een defensieminister,
maar leidde tot irritatie bij de
bondgenoten. „We hebben het
helemaal voor elkaar, want
echt iedereen is nu kwaad op
Frankrijk", ironiseerde een
oppositiewoordvoerder. Onder
de nieuwe defensieminister
Pierre Joxe verdwenen de nu
ances en kwamen Franse regi
menten in de voorste linies
van de grondoorlog. Onmidde-
lijk gevolg: jgrote teleurstelling
en frustratie onder de drie
miljoen Noordafrikaanse im
migranten die in Frankrijk
wonen. Dat Franse ingenieurs
ook zouden hebben meegehol
pen aan verbetering van Sad
dams Scud-raketten zorgde
nog eens voor bitterheid in Is
raël.
De enige die echt met winst
uit de strijd te voorschijn is ge
komen is president Mitterrand
zelf. Nadat de populariteit van
het staatshoofd besmet leek te
worden door de overvloed aan
politieke en financiële schan
dalen zorgde Saddam onge
wild voor de ommekeer. Een
overgrote meerderheid van
het Franse volk staat volledig
achter de Franse president en
lijkt hem daarbij vooral dank
baar voor het grootste winst
punt, namelijk dat de verlie
zen aan Franse levens mini
maal zijn.
Wel of niet?
De Palestijnen in Jeruzalem raken er maar niet over uitgepraat: had Irak Kuwayt nou wel of niet
moeten bezetten. De nederlaag van Saddam Husayn is bij de hem steunende Palestijnen hard
aangekomen.
FOTO: AP
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
WASHINGTON De
Amerikaanse bevolking
heeft opgelucht maar zon
der uitbundigheid gerea
geerd op de beindiging
van de vijandelijkheden
in Kuwayt en Irak. De
snelle en totale overwin
ning was al enkele dagen
verwacht en kon bij de
bevestiging ervan door
president Bush dan ook
geen uitbarsting van
vreugde meer teweeg
brengen in Amerika's hui
zen, straten en bars.
De meeste Amerikanen ver
langen alleen maar naar de te
rugkeer uit het Golfgebied
van de ruim een half miljoen
landgenoten. Verwacht wordt
dat de thuiskomst van de eer
ste Amerikaanse troepen, over
enkele dagen al, tot talloze lo
kale parades zal leiden waarin
het hoog opgelopen patriottis
me en de nieuwe 'militaire
cultuur' in de VS een uitlaat
klep zullen vinden.
Van de drie Amerikaanse hel
den die deze golfoorlog heeft
opgeleverd, president Bush,
voorzitter van de chefs van
staven generaal Powell en
veldgeneraal Norman
Schwarzkopf, is de laatste de
absolute superheld, die nu al
in de rij wordt gezet met on
vergankelijke voorgangers uit
de Tweede Wereldoorlog als
Douglas MacArthur, Omar
Bradley en Dwight Eisenho
wer.
De finale persconferentie
waarin Schwarzkopf enkele
uren voor het staakt het vuren
zijn militaire strategie-college
gaf aan de wereld, is in Ame
rika reeds tot een juweel in de
televisie-geschiedenis ver
klaard. „Het was de moeder
van alle briefings", aldus de
Washington Post, verwijzend
naar Saddams claim dat de
grondoorlog om Kuwayt de
„moeder van alle veldslagen"
zou worden.
Veel Amerikaanse burgers uit
ten gisteren niettemin gevoe
lens van spijt dat president
Bush niet toch nog enige tijd is
doorgegaan met de oorlog, om
de onmiddellijke val van Sad
dam Husayn te bereiken. Be
richten uit Bagdad en Amman
dat veel Arabieren 'de over
winning' op de geallieerden
aan het vieren waren en dat
radio Baghdad kan blijven
brallen, zaten heel wat Ameri
kanen niet lekker. Zij vrezen
dat Saddam er toch nog in zal
slagen poliek te overleven en
de Arabische wereld blijvend
tegen de VS op te stoken.
Er gingen gisteren dan ook ge
ruchten in Washington dat de
militaire top niet onverdeeld
Norman Schwarzkopf
FOTO: AP
gelukkig is met Bush' persoon
lijk en geïsoleerd genomen be
sluit om de militaire campagne
reeds te staken. Onduidelijk
heid over de vraag of resteren
de Iraakse militairen het slag
veld al dan niet met zwaar
materieel mogen verlaten,
droeg bij tot die geruchten.
Verreweg de meeste Amerika
nen gaven echter blijk van
grote voldoening met de af
loop van de Golfoorlog en van
blijdschap dat het bloedvergie
ten voorbij is. „Ik heb van
nacht voor het eerst in ander
halve maand weer behoorlijk
geslapen. De bomexplosies in
mijn hoofd zijn opgehouden",
zo vatte postbode Jim Francis
in een voorstad van Washing
ton de rust samen die in mil
joenen Amerikanen aan het
terugkeren is.
WASHINGTON Het Witte
Huis heeft gisteren al aangege
ven dat de terugtrekking van
de Amerikaanse troepen in de
Golf - meer dan 500.000 mili
tairen - vanaf volgende week
al kan beginnen, maar over
een eventueel tijdschema voor
een totale terugtrekking werd
niets gezegd.
Het Britse leger daarentegen
liet weten dat het een jaar no
dig zou hebben om zijn 36.000
man met al het materieel te
rug te trekken uit het gebied,
zonder uit te sluiten dat een
gedeelte van de troepenmacht
zou kunnen achterblijven als
bepaalde landen, met name
Saudi-Arabië en Kuwayt, daar
specifiek om zouden vragen.
Frankrijk zei van zijn kant be
reid te zijn snel zijn 14.000 mi
litairen terug te halen zodra de
situatie zal zijn „verduide
lijkt". Ook Parijs overweegt
evenwel om soldaten ter plaat
se te laten om eventueel deel
te nemen aan een vredes
macht onder de auspiciën van
de Verenigde Naties.
Egypte, een van de belangrijk
ste Arabische landen binnen
de anti-Irakcoalitie, maakte
bekend op diverse niveaus be
sprekingen te voeren opdat de
westerse strijdkrachten zo snel
mogelijk uit het gebied ver
dwijnen.
De westerse landen zijn uiterst
discreet over het lot van de
Iraakse president Saddam Hu
sayn. Maar in Israël, waar het
leger in staat van paraatheid
blijft, is van officiële zijde be
treurd dat het conflict niet is
gevolgd door de uitschakeling
van Saddam.
De Syrische minister van de
fensie, generaal Mustafa Tlass,
riep de Iraakse bevolking op
Saddam af te zetten, terwijl de
bevolking van Kuwayt de
Amerikaanse militairen vroe
gen naar Baghdad te trekken
om hem te elimineren.
Radio-Baghdad riep Saddam
Husayn van zijn kant op „er
weer boven op te komen" en
„zich niet door de evenemen
ten van zijn stuk te laten bren
gen". In commentaren werd
de overwinning over de geal
lieerden opgeëist, waarbij
„Irak een gat heeft geboord in
de mythe van de Amerikaanse
superioriteit en de Verenigde
Staten in het stof heeft doen
bijten".
Turkije, het enige land van de
NAVO dat een grens heeft
met Irak, noemde de neder
laag van Baghdad een „over
winning van de vastberaden
heid en het geloof in gerech
tigheid". President Turgut
özal zei echter te betreuren
dat Turkije geen „contingent
van het Turkse leger - al was
het maar symbolisch - heeft
gestuurd naar Saudi-Arabië.
Vanwege deze voorzichtigheid
zal Ankara moeite krijgen om
vergoedingen los te krijgen
voor de schade die door het
conflict is aangericht.
