Permanente steun voor
krant met levenbeschouwing
Wa t gaa t het milieubeleid ons kosten
Getuigeverklaringen niet volle waarheid*
Hoge kerkelijke onderscheiding Jaap Hallewas
BINNENLAND
SaidóaQowuwt
VRIJDAG 1 MAART 1991 PAGINA 4
Ter Beek maandag
weer aan de slag
DEN HAAG Minister Ter Beek
van defensie keert maandag weer
op zijn post terug, aldus een
woordvoerder van zijn departe
ment. De PvdA-bewindsman is
sinds 6 februari uit de roulatie ge
weest. Hij vertrok toen met hart
klachten naar huis, maar cardiolo
gische onderzoeken hebben daarna
uitgewezen dat er voor hem geen
beletselen zijn om weer volledig
aan het werk te gaan. Minister
Pronk heeft de functie van Ter
Beek tijdens zijn afwezigheid
waargenomen.
Ter Beek zal daarom volgende
week zelf de veelbesproken De
fensienota presenteren.
Hoeveelheid medicijnen
na artsbezoek beperkt
DEN HAAG Met ingang van
wordt de hoeveelheid geneesmiddelen die
een patiënt na het eerste bezoek aan een arts
meekrijgt beperkt.
Daarmee hoopt de overheid de verspilling van
medicijnen verder tegen te gaan. Ziekenfond
sen zullen nieuwe medicatie vergoeden voor
een periode van maximaal veertien dagen.
Slaap-en kalmeringsmiddelen mogen in het
vervolg evenals eetlustremmers niet langer
dan dertig dagen worden verstrekt.
Bij chronische medicatie kan er voor maxi
maal drie maanden aan geneesmiddelen wor
den meegegeven. Middelen als Nitrazepam
(Mogadon), Seresta en Valium mogen in het
vervolg niet langer dan voor dertig dagen wor
den verstrekt.
VERDEDIGING IN IRA-ZAAK:
ROERMOND In twee eerder afgelegde
verklaringen van een vrouwelijke kroon
getuige in het IRA-proces in Roermond
staat niet de volle waarheid. Dat roept bij
de verdediging vragen op. Dat zei mr. W.
van Bennekom, een van de verdedigers,
gisteren tijdens de voortzetting van het
proces. Gistermorgen werd een echtpaar
uit Venlo gehoord. De vrouw heeft ver
dachte Paul Hughes herkend als de chauf
feur van een auto die op 27 mei in Venlo
is gesignaleerd. Deze auto werd aangetrof
fen op de plaats waar een andere auto is
gestolen, aie kort daarna in Roermond
mogelijk is gebruikt bij de dubbele moord
op Nick Spanopoulos en Stephen Melrose,
twee Australische toeristen die toevallig
in Roermond terecht waren gekomen. In
een eerste verklaring tegenover de politie,
daags na de aanslag, zei de vrouw niet te
weten of de chauffeur van de auto, die
voor haar deur geparkeerd had gestaan,
een man of een vrouw was. Bij een later
verhoor door de rechter-commissaris
heeft de vrouw gezegd er steeds zeker van
te zijn geweest dat de auto door een man
werd bestuurd.
Ook haar verklaring, afgelegd na een con
frontatie met de verdachte Hughes, bevat
volgens de verdediging een onjuistheid.
Daarin staat dat de getuige niet eerder
een foto van de verdachte heeft gezien.
Dat is niet correct. De getuige had name
lijk al eerder bij de politie een foto van
Hughes gezien. Opmerkelijk is ook dat de
vrouw, afgezien van de auto met daarin
de man die zij heeft herkend als Hughes,
nog een andere auto heeft zien wegrijden,
namelijk een Ford Taunus. Bij de aanslag
in Roermond is echter gebruik gemaakt
van een auto van een ander merk. Een
derde getuige die gisteren werd gehoord,
had de verdachten Harte en Maguire wel
herkend van krantefoto's. Het drietal was
volgens hem kort na de aanslag in zijn
benzinestation in Sittard geweest om naar
de kortste weg naar Duitsland te vragen.
Nederlander in '90
weer meer op weg
DEN HAAG De mobiliteit van de Neder
landse bevolking is vorig jaar met bijna
twee procent gegroeid. Het aantal kilome
ters dat binnen Nederland met personenau
to's werd afgelegd, steeg met bijna een pro
cent. Met het openbaar vervoer werd ruim
veertien procent meer kilometers afgelegd,
zo blijkt uit gegevens van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek. Dat er meer autoki
lometers werden verreden komt doordat er
vorig jaar meer voertuigen op de weg waren
dan het jaar ervoor. Het gemiddeld aantal
afgelegde kilometers in binnen- en buiten
land daalde in 1990 echter met ruim twee
procent tot 16.080. Het gebruik van de fiets
nam met twee procent toe. In totaal legde
de Nederlandse bevolking vorig jaar 169
miljard kilometers af. Tien jaar eerder wa
ren dat er nog 143 miljard.
PLEIDOOI KAMERLID DRS. MARTEN BEINEMA (CDA):
VOORSCHOTEN
Kranten met een duidelij
ke levensbeschouwelijke
identiteit verdienen, als ze
dat nodig hebben, blijven
de financiële ondersteu
ning door de overheid.
Dit stelde het CDA-Tweede-
Kamerlid drs. Marten Beinema
gisteren in het Voorschotense
kasteel Duivenvoorde op het
mini-symposium 'Levensbe
schouwing: noodzaak voor
kranten?'. Media-specialist Bei
nema won met deze visie de
sympathie van de zeer velen
onder zijn gehoor die Het Bin
nenhof en de Leidse Courant
een warm hart toedragen. Maar
hij riep ook afwijzende reacties
op. Kan immers levensbe
schouwing niet heel goed gedij
en zonder kranten die juist
daaraan hun bestaansrecht ont
lenen? De voorzitter van De
Nederlandse Dagblad Pers drs.
J. van Tienen: „Die levensbe
schouwing vind ik, praktise
rend katholiek, helemaal niet
noodzakelijk voor een krant.
Niet voor het voortbestaan, niet
voor de leesbaarheid, niet voor
de verkoopbaarheid, niet voor
de lezer, niet voor de adver
teerder. Kortom, naar continuï
teit en in de produkt/markt-
combinatie bekeken, nergens
Een stelling die later tijdens de
discussie in grote lijnen werd
gesteund door A.A.M. Schuur-
mans, directeur/hoofdredac
teur van het Nieuwsblad van
het Noorden. Ook volgens hem
kan iemand met een christelij
ke levensbeschouwing zich
goed thuisvoelen bij een neu
traal dagblad, mits die krant
maar een brede podiumfunctie
vervult en gedegen bericht
over onderwerpen die kerk en
samenleving raken. Zijn krant,
die min of meer een mono
polie-positie heeft in Gronin
gen, zou dat doen.
Wasmiddelen
Beinema van zijn kant ging
Het symposium was door de Stichting Westerpers georgani
seerd ter gelegenheid van het afscheid van directeur-hoofd
redacteur Jaap Hallewas. De stichting heeft tot doel de eigen
aard van Het Binnenhof en de Leidse Courant te bewaren
en de voorwaarden te scheppen voor het behoud van een
zelfstandige staatkundige en levensbeschouwelijke oriëntatie
en standpuntbepaling van deze dagbladen. In de stichting
hebben op persoonlijke titel zitting vertegenwoordigers uit
de politiek, het onderwijs, de wetenschap, het bedrijfsleven
en de kerken. Het symposium zou worden voorgezeten door
de héér P. van der Sanden, voorzitter van de Stichting Wes
terpers, maar hij moest om gezondheidsredenen verstek la
ten gaan. Het symposium werd daarom geopend door de
heer Wm C. de Kruyf, vice-voorzitter van de stichting.
hier dwars tegen in met de
waarneming dat, ontdaan van
enigerlei levensbeschouwing,
kranten vervallen tot produk-
ten met een soortgelijke status
als wasmiddelen, pakjes marga
rine en blikken doperwten. De
wasmiddelenvoorziening kan
zonder bezwaar aan de wer
king van het marktmechanis
me worden overgelaten. Maar
kranten zijn, zeker als ze wer
ken vanuit een duidelijke le
venbeschouwing, van essentieel
belang voor de pluriformiteit
van de nieuwsvoorziening en
voor het geestelijk klimaat in
de samenleving. Dat belang is
zo groot dat in dit geval de
vrije markt niet het laatste
woord mag hebben, aldus Bei
nema.
Het was tegen deze achter
grond dat hij een verfijning be
pleitte van het Bedrijfsfonds
voor de Pers. Op tijdelijke basis
biedt dit fonds ook nu al steun
aan kranten als bijvoorbeeld de
onze, die economisch in de ge
varenzone zitten. Maar volgens
Beinema zou het goed zijn on
derscheid te maken tussen dag
bladen die wel en die niet wer
ken vanuit een duidelijke le
vensbeschouwelijke identiteit:
„Steun aan kranten met een al
gemene identiteit dient slechts
tijdelijk te worden verleend.
En alleen als er redelijkerwijs
verondersteld mag worden, dat
het desbetreffende blad na een
paar jaar weer zonder steun
voort kan. Steun aan kranten
met een bijzondere, levensbe-
Burge-
meester
Havermans
overhandigt
stadspenning
van Den Haag
aan Jaap
Hallewas,
die daarmee
zichtbaar
verguld is.
In het midden
mevrouw
Hallewas;
links de
nieuwe
directeur en
hoofd
redacteur van
SUSKE EN WISKE
DE MYSTERIEUZE MIJN
[n dan Tr ign zo uier gangen
R aangeduid rrtrl opgespaard mun-
1 gas Besef 'jg uel l/ai het zou
J be tekenen als dal lot ont-
plof f 'mg komt
schouwelijke, identiteit mag zo
nodig een structureel karakter
krijgen".
Blinde vlekken
Het Binnenhof en de Leidse
Courant zijn volgens het ka
merlid goede voorbeelden van
dagbladen in de laatste catego
rie. Naar zijn oordeel is hun
bijdrage aan de nieuwsvoorzie
ning ook daarom van belang
„omdat de medewerkers van
de landelijke kwaliteitsbladen
niet zelden blinde vlekken ver
tonen voor het fenomeen le
vensbeschouwing. Het Binnen
hof en de Leidse Courant zijn
zeker nog niet volmaakt. Maar
navolgenswaard zijn ze wel".
Secretaris K.J. v.d. Zande van
de Nederlandse Dagblad Pers
opperde als bezwaar tegen Bei-
nema's voorstel: „Hoe bepaal je
de grens tussen een 'algemene
identiteit' enerzijds en en een
'bijzondere identiteit ander
zijds?".
Mr. J.J. Nouwen, voorzitter
van de directie van Sijthoff
Pers bv, de moederonderne
ming van Het Binnenhof en de
Leidse Courant, verklaarde te
vreden te zijn over het huidige
functioneren van het Bedrijfs
fonds. Hij waarschuwde tegen
het ontstaan van een zo grote
afhankelijkheid van het Fonds
„dat een bedrijf zijn vrijheid
van redactioneel handelen ver-
Door symposiumvoorzitter Jan
Leune gevraagd naar het be
lang van de Kerk bij het voort
bestaan van confessionele
kranten, zei mgr. drs. R. Ph.
Bër, bisschop van Rotterdam:
„De Kerk zou wel wensen dat
de media hun nieuwsvoorzie
ning verzorgen vanuit het gelo
vig perspectief, maar ze kan al
licht niet het onmogelijke ver
langen. In onze samenleving
zijn mensen wel degelijk geïn
teresseerd in christelijke waar
den, maar ze willen niet dat die
zijn verankerd in een strikt
kerkelijk systeem. Waar het
maatschappelijk draagvlak
voor puur confessionele kran
ten goeddeels is komen te ver
vallen, vind ik het vooral be
langrijk dat de Kerk haar in
formatie kan doorgeven zonder
al te zeer te worden gehinderd
door een negatief vooringeno
men houding bij de nieuws-
brengers. Of de betrokken me
dia zich katholiek of protestant
noemen, is wat mij betreft dan
minder belangrijk'
Het licht verbaasde kamerlid
Beinema, bij interruptie: „Merk
ik nou dat ik meer aan identi
teit hecht dan de bisschop?".
De bisschop, direct weer rol
vast: „U hebt gelijk. Dat wordt
dan een biechtpuntje voor mij".
Marketing
De vele vriendelijke opmerkin
gen aan het adres van Het Bin
nenhof en de Leidse Courant
werden door symposiumvoor
zitter Leune, de nieuwe direc
teur-hoofdredacteur, niet zon
der lichte verlegenheid in ont
vangst genomen. „Maar hoe
kunnen we die waardering om
zetten in abonnee-winst?",
vroeg hij zich praktisch af.
„Een goede en intensieve mar
keting", reageerde reclamema
ker P. Kuijvenhoven, die veel
ervaring heeft opgedaan met
het 'verkopen' van de KRO.
„Maar onze middelen zijn be
perkt", aldus directeur R. Bar-
telds van Sijthoff Pers.
Kuijvenhoven: „Probeer dan in
elk geval de band met de be
staande abonnees te verster
ken. Schep mogelijkheden
waardoor de lezers ruim de ge
legenheid krijgen om van ge
dachten te wisselen met de re
dacteuren. Het behouden van
bestaande abonnees is veel en
veel makkelijker dan het wer
ven van nieuwe. Juist doordat
Het Binnenhof en de Leidse
Courant een beperkt abonnee
bestand hebben, moeten hier
ook met een beperkt budget
mogelijkheden liggen"-.
WILLEM SCHEER
Tal van prominente vertegenwoordigers van de Nederlandse me
dia en lezers van Het Binnenhof en de Leidse Courant volgen in
de grote salon van Kasteel Duivenvoorde de discussie over het
thema of levensbeschouwing een noodzaak is voor kranten. Ach
ter de tafel van links naar rechts de heren Schuurmans, Beine
ma, Nouwen, Leune, Kuijvenhoven, Van Tienen en mgr. Bër.
Mgr. Bar feliciteert Jaap Hallewas met zijn hoge kerkelijke onderscheiding. Rechts mevrouw Hallewas. FOTO'S: Stephen evenhuis
VOORSCHOTEN Jaap Hallewas, tot vandaag directeur
hoofdredacteur van Het Binnenhof en de Leidse Courant, is gis
teren onderscheiden met het commandeurschap in de Orde van
de H. Gregorius de Grote. Ook kreeg hij de stadspenning van de
gemeente 's Gravenhage.
Hallewas, die als 62-jarige met VUT is gegaan, ontving de eerbe
wijzen op een afscheidsreceptie in kasteel Duivenvoorde in
Voorschoten. De eretekenen van het commandeurschap werden
hem omhangen door de bisschop van Rotterdan, mgr. R. Ph.
Bar. Burgemeester dr. A. Havermans van Den Haag overhan
digde de stadspenning. Volgens de bisschop waren de ruim der
tig jaren arbeid die Jaap Hallewas in Het Binnenhof en de Leid
se Courant heeft gestoken „met grote zegen" gepaard gegaan en
hadden zij „rijpe vruchten" afgeworpen. De burgemeester prees
Hallewas, die in 1987 werd geëerd met het ridderschap in de
orde van Oranje Nassau, vanwege zijn niet aflatende inzet voor
een nieuwsvoorziening „die in presentatie en woordkeuze tracht
problemen en tegenstellingen te verklaren en niet te verscher
pen". De feestelijke receptie in kasteel Duivenvoorde werd op
geluisterd door talloze vertegenwoordigers van levensbeschou
welijke en politieke organisaties, abonnees, krantedirecteuren
en journalisten.
(c) Standaard UltgeverlJ/Wavery Productions
De hoofdlijnen van het
milieubeleid van de over
heid voor de periode
1991-1994 zijn neergelegd
in het Nationaal Milieu
beleidsplan (NMP) en het
'NMP-Plus'. In deze stuk
ken wordt een opsom
ming gegeven van de in
strumenten die bij het
milieubeleid kunnen
worden ingezet. Het gaat
onder meer om de vol
gende maatregelen.
afspraken met het
bedrijfsleven;
subsidies en fiscale voorde
len ter bevordering van
investeringen in het mi
lieu, energiebesparing en
de ontwikkeling van mi
lieuvriendelijke technie
ken;
bestemmingsheffingen:
deze heffingen worden
door de overheid aan mi
lieuvervuilers opgelegd
met als doel middelen te
verkrijgen om milieuvoor
zieningen te betalen;
regulerende heffingen:
overheidsheffingen op be
paalde grondstoffen en op
produkten en lozingen. Zij
beogen activiteiten die
slecht zijn voor het milieu
terug te dringen. Deze kos
tenverhogende heffingen
hebben tot doel producen
ten en consumenten daar
toe aan te zetten. Een
voorbeeld van zo'n ge-
dragsbeïnvloedende hef
fing is de verhoging van
de belasting op auto's zon
der katalysator.
Inkomensgevolgen
Het Milieubeleid zal, globaal
gesproken, langs drie wegen
leiden tot kostenstijgingen
voor de burgers. In de eerste
plaats zullen de producenten
hun extra kosten geheel of
gedeeltelijk doorberekenen
aan de afnemers. Voor de
consument betekent dit dat
bepaalde produkten duurder
worden. Ten tweede kunnen
ook prijsverhogingen optre
den als gevolg van reguleren
de heffingen.
In de derde plaats zijn er mi
lieukosten die niet in de prijs
van produkten worden door
berekend maar door de over
heid worden gefinancierd uit
belastingen, algemene be
stemmingsheffingen en speci
fieke heffingen, zoals riool-
en reinigingsrechten.
Welke inkomenseffecten
Volgens berekeningen van
het Centraal Planbureau lei
den de NMP-maatregelen
voor de gemiddelde werkne
mer tot een koopkrachtverlies
van ca 0,6 procent in 1994.
Voor de minima wordt een
koopkrachtverlies geraamd
van ruim 0.8%. Het grotere
koopkrachtverlies voor de mi
nima wordt veroorzaakt door
het feit dat kostenstijgingen
door vaste heffingen zoals
rioolrechten, reinigingsrech
ten en de waterverontreini
gingsheffing bij deze inko
mensgroep relatief zwaarder
drukken.
Het Centraal Planbureau is
bij de berekeningen uitgegaan
van een gedeeltelijke door
werking van de milieulasten
in de lonen en óók van de
koppeling van sociale uitke
ringen en ambtenarensalaris
sen aan de loonontwikkelin
gen in het bedrijfsleven. In
dien niet van deze koppeling
zou worden uitgegaan zou het
koopkrachtverlies voor men
sen met een uitkering hoger
liggen. Het belang van de
koppeling wordt daarmee
eens temeer duidelijk.
Bij bovenstaande berekenin
gen dient wel te worden be
dacht dat het gaat om gemid
delde koopkrachteffecten. De
effecten kunnen per huishou
den en inkomensgroep ver
schillen afhankelijk van het
consumptiepatroon en de
mate van stijging van de loka
le tarieven voor drinkwater,
rioolwaterzuivering, gemeen
tereiniging en riolering. Deze
tarieven verschillen per ge
meente.
Van verschillende kanten is
aandacht gevraagd voor de
spanning tussen milieubeleid
en inkomensbeleid. Daarbij
wordt gewezen op het feit dat
vooral mensen met een mini
mum-inkomen en vlak daar
boven relatief zwaar door het
milieubeleid worden belast.
Dit is in belangrijke mate het
gevolg van de vaste lokale
heffingen zoals rioolrechten
en reinigingsrechten.
Hier en daar is voorgesteld de
hoogte van bepaalde heffin
gen afhankelijk te maken van
het inkomen. Naar mijn oor
deel moet dat worden afgewe
zen. Ten eerste omdat niet het
draagkrachtbeginsel uitgangs
punt moet zijn van het mi
lieubeleid, maar het beginsel
„de vervuiler betaalt". En ten
tweede maakt de introduktie
van inkomensafhankelijkheid
het heffingssysteem stukken
ingewikkelder, moeilijker uit
voerbaar en minder doeltref
fend.
Deze stellingname betekent
niet dat we voorbij kunnen
gaan aan de problemen rond
de stijgende milieulasten voor
de lagere inkomens. Die pro
blemen moeten echter niet in
het milieubeleid worden be
trokken, maar in het inko
mensbeleid. In dit verband is
al gewezen op het belang van
de koppeling. Daarnaast kan
bij de belastingheffing reke
ning worden gehouden met
de milieulasten voor de bur
gers.
Bovendien dient bezien te
worden of het mogelijk is be
paalde vaste milieuheffingen
uit de rijksmiddelen te finan
cieren. Daarbij doel ik op hef
fingen die de burgers niet of
nauwelijks kunnen ontlopen,
zelfs niet als men een uiterst
milieuvriendelijk gedrag ver
toont. Een voorbeeld hiervan
is de rioolbelasting.
Mede met het oog op de nood
zakelijke intensivering van
het milieubeleid lijkt het mij
wenselijk vaker gebruik te
maken van regulerende hef
fingen. Het oogmerk daarvan
is, zoals gezegd, het terugdrin
gen van milieubelastende pro
dukten en produktieprocessen
door middel van een prijsver
hoging. Hierbij gaat het dus
niet in de eerste plaats om het
verkrijgen van financiële
middelen voor het milieube
leid.
De opbrengst van de regule
rende (gedragsbeïnvloedende)
heffingen moet volgens mij
gebruikt worden voor lasten
verlichting van de burgers.
Een goede keuze zou zijn het
verlagen van de premies en
belastingen op het arbeidsin
komen, bijvoorbeeld door ver
laging van het laagste tarief
in de loon- en inkomstenbe
lasting. Dat brengt een aantal
gunstige effecten met zich
mee: extra werkgelegenheid
en daardoor weer extra belas
ting- en premie-opbrengsten
en een afname van het beroep
op sociale uitkeringen. Per
saldo zal dus ook de schatkist
een budgettair voordeel heb
ben van het milieubeleid. Ik
vind dit scenario dan ook het
overwegen meer dan waard.
(Dr. Willem Vermeend is lid
van de Tweede Kamer voor
de PvdA).
