Religieuzen Lati jnsamerika vermijden conflict met Rome Ccidóe Commit brieven van lezers kerk wereld Opvoeding stond centraal in protestants denken Onze identiteit mT CcidócSouoa/rit GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CeidócSomant VRIJDAG 1 MAART 1991 PAGINA Kerk Saksen onderzoekt Stasi-verleden medewerkers DRESDEN De Evangelische Kerk in Saksen heeft een onaf hankelijke commissie ingesteld voor onderzoek naar het Stasi verleden van kerkelijke medewerkers. De commissie komt be gin maart voor het eerst bijeen, zo deelde een woordvoerder van de kerk donderdag mee. Kerkleden die vermoeden dat bij voorbeeld hun predikant in het verleden heeft gewerkt voor de geheime dienst, kunnen bij de commissie terecht. De com- misie zal volgens de woordvoerder anders te werk gaan dan diverse media, „die verdachtmakingen van bepaalde kerkelij ke medewerkers vaak zwaarder laten wegen dan echte bewij zen De commissie heeft toegang gekregen tot de documenten van de Stasi. De drie leden zijn geen van allen in dienst van de kerk. Demonstratie tegen Golfoorlog afgelast DEN HAAG De voor zaterdag aangekondigde demonstratie tegen de Golfoorlog en de Nederlandse deelname daaraan is afgelast. Dat is namens de Initiatiefgroep Geen Oorlog in de Golf gisteren meegedeeld. De organisatoren gaan er vanuit dat er na de afkondiging van het staakt-het-vuren in de Golf niet veel animo meer voor de demonstratie zal zijn. „De discussie zal nu moeten gaan over de nieuwe situatie die in het Midden- Oosten is ontstaan," aldus de woordvoerder. Het Komitee Anti Golf Oorlog (KAGO), dat deel uitmaakt van de initiatiefgroep „Geen Oorlog in de Golf", handhaaft overigens zijn oproep om op 2 maart in Utrecht te demonstreren. Het KAGO, dat bestaat uit veertig migranten-, vredes- en politieke organisaties, vindt dat er nog wel genoeg redenen zijn te demonstreren. Al wat in 't bedde wordt gesproken, dient met de lakens toegeloken. Kerken blij met beëindiging van Golfoorlog FRANKFURT AM MAIN/VATICAANSTAD De Wereldraad van Kerken heeft verheugd gereageerd op de beëindi ging van de Golfoorlog. Ook paus Johannes Pau- lus II is opgelucht. De Wereldraad riep de VN- Veiligheidsraad op, weer een bemiddelende rol te gaan spe len. Als belangrijkste taak na een definitieve wapenstil stand noemt de Raad de orga nisatie van een internationale conferentie, waarbij ook een oplossing van het Palestijnse vraagstuk wordt gezocht. De Wereldraad van Kerken riep tijdens de assemblee in Canberra op tot een staakt- het-vuren. Bij deze oproep werd tot ongenoegen van de Nederlandse gedelegeerden met geen woord gerept over De Raad van Kerken in het Midden-Oosten uitte zich te rughoudend over de jongste ontwikkelingen in het Golf- gebied. De wapenstilstand is „een hoopvol teken" zei een woordvoerder. De paus heeft na het staakt- het-vuren opgeroepen „de vrede te winnen". In zijn vre deswens, die overgebracht is aan secretaris-generaal Perez de Cuellar van de Verenigde Naties, zegt Johannes Paulus II dat zijn gedachten zijn bij hen die veel van de oorlog te lijden hebben. Bezinning Het taboe op oorlogen is door broken door de „chirurgisch schone" Golfoorlog. Vredes bewegingen moeten zich nu bezig gaan houden met de vraag of oorlogen die met een dergelijke precisie gevoerd kunnen worden, een legitiem middel zijn. Dit zegt de rooms-katholieke vredesbeweging Pax Christi in een eerste reactie op de be ëindiging van de Golfoorlog. Secretaris J. Gruiters: „Na tuurlijk zijn we verheugd dat de oorlog voorbij is. Het suc ces van de oorlog moet echter niet alleen militair, maar ook politiek en moreel beoordeeld worden. We moeten ons niet alleen bezighouden met de slachtoffers, maar we moeten ook streven naar gerechtig heid en vrede in het hele Midden-Oosten. Tussen Irak en Kuwayt, maar ook voor het Palestijnse volk en de Koerden." De vredesbeweging Pax Christi wil dan ook doorgaan op de ingeslagen weg van dia loog met alle betrokkenen in de regio, ook al beseft ze dat dat grote spanningen kan op roepen. Gruiters: „Het is voor ons nog een open vraag, wie het Palestijnse volk bij de ge sprekken moet vertegenwoor digen. Arafat is zwaar politiek beschadigd, maar zijn er alter natieven? De Palestijnen zul len hiervoor eerst zelf een op lossing moeten vinden, al denk ik dat ze de PLO nog steeds zien als hun vertegen woordiger." IKV-secretaris Mient-Jan Fa- ber is blij dat er een einde aan de Golfoorlog is gekomen, maar „houdt zijn hart vast" voor wat er nu zal worden geopenbaard over de gevolgen van de bombardementen op Irak. Hij hoopt dat de landen van de coalitie zich de tijd gunnen zich te bezinnen op wat ze hebben aangericht. Faber zegt „diep bezorgd" te zijn over de weg die de inter nationale gemeenschap in het Golfconflict is ingeslagen. Hij vreest dat landen na „het gro te succes" van de oorlog tegen Irak sneller geneigd zullen zijn conflicten met geweld op te lossen. Over wat er nu moet gebeu ren, wil hij zich niet uitlaten. Faber woont volgende maand in Turkije een internationale bijeenkomst bij, waar Arabie ren, Turken, Palestijnen, jo den en bewoners van landen aan de Middellandse Zee de toekomst van het Midden- Oosten zullen bespreken. Selekt Op initiatief van het Katholiek Instituut voor Massamedia is de eerste rea der verschenen met artikelen over cultuur en levensbe schouwing uit voornamelijk buitenlandse tijdschriften. De bundel die vier maal per jaar moet gaan verschijnen wordt samengesteld door prof. Wal ter Goddijn. Het KIM wil door deze handreiking be langwekkende informatie over religie en cultuur voor een grotere groep geïntere- seerden toegankelijk maken. Het eerste nummer bevat bij dragen over New Age en christendom, het personeels bestand in de RK Kerk e. a.(Adres KIM: Grameystraat 25 6225 DN Nijmegen). MEXICO-STAD De Latijnsamerikaanse reli gieuzen hebben een con flict met het Vaticaan vermeden. Dat is te dan ken aan zowel de „zeer open houding" van de re ligieuzen als aan de „re delijk soepele opstelling" van de Vaticaanse gedele geerde, de Colombiaanse bisschop Hector Julio Lo pez Hurtado. Dit berichten de twee waar nemers die namens het Cen traal Missiecommissariaat (CMC) de algemene vergade ring van de Conferentie van Religieuzen in Latijns-Ameri- ka (CLAR) in Mexico bijwo nen. Prof.dr. J. van Nieuwen- hove en T. Zeedzen melden dat inmiddels een lijst van vrijwel unaniem gekozen be- stuurskandidaten naar Rome is gestuurd. De voorzitter van de Vati caanse congregatie voor de re ligieuzen, kardinaal Jerome Hamer, gaf het CLAR-be- stuur vorige maand opdracht de statuten buitenspel te zet ten en namen van mogelijke nieuwe bestuursleden aan Rome door te geven. Rome zal dan „rekening houdend met de genoemde mensen vrij de personen benoemen die zij het geschiktst acht", aldus Hamer, die de CLAR opriep de nieu we procedure „in een geest van kinderlijke gehoorzaam heid" aan de leiding van de RK Kerk te aanvaarden. Volgens Van Nieuwenhove en Zeedzen zijn de redenen voor het Vaticaanse ingrijpen niet opgehelderd. Wel is dui delijk, dat het Vaticaan en be houdende Latijnsamerikaanse bisschoppen willen beletten dat de progressieve CLAR in vloed uitoefent op de confe rentie van Latijnsamerikaan se bisschopen, volgend jaar in Santo Domingo, de hoofdstad van de Dominicaanse Repu bliek. Verder heeft het Vati caan grote moeite met de ma nier waarop de CLAR de keu ze van de kerk voor de armen uitlegt. Joden en moslims: contacten voortzetten AMSTERDAM De in de Golfoorlog ontstane contacten tussen joden en moslims worden voortge zet, ook nu de oorlog af gelopen is. Dit hebben vertegenwoordigers van joodse en islamitische or ganisaties in Nederland meegedeeld. „Goede verhoudingen zijn altijd meegenomen. De oor log was weliswaar de on middellijke aanleiding om contact te zoeken met mosli morganisaties, maar de die perliggende situatie blijft ook na de oorlog bestaan. Voor de oorlog waren we gewoon niet op het idee ge komen om zulke contacten op te bouwen, maar nu ze er eenmaal zijn, blijven ze be staan" aldus J. Sanders, se cretaris van het Nederlands- Israëlietisch Kerkgenoot schap. De organisaties hebben in middels een agendacommis sie in het leven geroepen, die gespreksonderwerpen zal vaststellen voor volgen de bijeenkomsten. „We zijn positief gestemd, en dat is het belangrijkste", zegt N. Joemman, woordvoerder van de moslimorganisaties. Vertegenwoordigers van joodse en moslimorganisaties hebben sinds het uitbreken van de Golfoorlog twee keer overleg gevoerd. De ge sprekken werden door hen beschouwd als „een belang rijke bijdrage aan het be houd van een tolerante sa menleving in Nederland". Taiwans leidende boeddhistische monnik Hing Yun ging gisteren voorop in een grote ceremonie op Taiwan waar de opstand van de boeddhistische monniken werd herdacht tegen het nationalistische regime van Tsjang Kai Sjek in 1947. Duizenden Taiwanezen namen aan de plechtigheid deel. Tijdens de opstand tegen het regime werden duizenden mensen waaronder de intellectiele toplaag op het eiland afgeslacht. Sinds kort probeert de regering de wonden uit het verleden te helen en staat zij herdenkingen van het drama toe. FOTO: AP Dekenaat Den Haag: kaderschets voor inschakeling priesters DEN HAAG We zijn ons bewust van de noodzaak dat er iets moet gebeuren om het grote tekort aan priesters op te vullen. Bij de pastores be staat tevredenheid over de aanpak die het bisdom heeft gevolgd. Dit zegt deken Jacq. Kwaai- taal van het Haagse dekenaat dat gisteren met vicaris-gene raal J. Zuidgeest van het bis dom Rotterdam een studiedag belegde over het priesterte kort. Het bisdom heeft in overleg met de dekenaten een scenario gepresenteerd om een zo'n rechtvaardig mogelij ke verdeling van de priesters te bereiken in de komende ja ren. Kwaaiktaal: „Eigenlijk heb ben we gepraat over een rechtvaardige verdeling van het tekort. Wat soms gevreesd werd is hier niet gebeurd. Er wordt niets opgelegd en je merkt dan ook dat er sprake is van opluchting. Er is sprake van een goed overleg tussen parochies, dekenaat en bis dom. Parochies zullen niet worden opgeheven en gepro beerd zal worden de nabijheid van de zielzorg te handhaven. Om dat te bereiken zal aldus deken Kwaaitaal een kader schets worden gemaakt. Daar bij gaat men uit van de al eerder gecreëerde opdeling in zeven zones van de dertig Haagse parochies. Soortgelijke criteria die in het scenario van het bisdom zijn gebruikt om tot een rechtvaardige ver deling van de priesters te ko men zullen ook in deze schets worden gebruikt, aldus deken Kwaaiotaal. Dit betekent bijvoorbeeld dat daar waar er sprake is van zeer veel huwelijken en uit vaarten en er dus veel van priesters gevergd wordt, er meer pastoraal personeel zal moeten zijn. In het scenario van het bisdom wordt uitge gaan van 17 priesters en zes pastorale werkers. Volgens deken Kwaaitaal moeten de beschikbare pastorale krach ten niet alleen worden ingezet op grond van louter cijferma tige gegevens (hoeveelheid parochianen, aantallen kerk bezoek, toediening sacramen ten) maar ook op grond van specifieke problemen die min der in cijfers zijn te vangen en kenmerkend zijn voor de grote stad. Opvoeding en onderwijs zijn binnen het prote stantse denken altijd be langrijke kwesties ge weest. In het proefschrift 'Zonde en deugd in domi neesland, Nederlandse protestanten en proble men van opvoeding van de zeventiende tot de twintigste eeuw', dat on langs verdedigd werd aan de universiteit van Am sterdam, beschrijft de his toricus Bernard Kruithof ideeën over opvoeding die bij Nederlandse pro testanten leefden. Hij gaat in op veranderingen die zich voordeden in de opvoedingsadviezen en laat zien hoe verschillen de stromingen binnen het protestantisme elkaar be ïnvloed hebben. De Synode van Dordrecht (1618-1619) noemde de lagere school een van de belangrijk ste wapens in de strijd tegen het Paapse bijgeloof. School meesters moesten gerefor meerd zijn en de dominees moesten de plaatselijke scho len streng controleren. Ortho doxe volgelingen van Goma- rus bepleitten een 'nadere re formatie'. Ze stonden een strenge opvoeding voor zodat de geest van de hervorming zou doordringen in alle secto ren van het dagelijks leven. I -ösm Portret van Jacob Cats Gedurende de zeventiende eeuw verschenen vele tracta- ten over het besturen van een christelijke huishouding. Om dat men geloofde dat de mens van nature slecht is, werden de ouders overspoeld met waarschuwingen de opvoe ding van hun kinderen nauw lettend in de gaten te houden en zelf een voorbeeldig leven te leiden. Anderen hadden een wat soepelere houding en legden minder nadruk op de zondigheid van de mens en dus ook van de kinderen. Zij zagen kinderen als nog onge vormd en openstaand voor zo wel goede als slechte invloe den. Een van de populairste auteurs in dit genre was Jacob Cats. Deugdzaam Tijdens de Nederlandse Ver lichting in de achttiende eeuw kreeg de stroming in de geest van Cats de overhand boven de stroming van de Nadere Reformatie. Kinderen waren niet van nature slecht maar deugdzaam. In die geest kon de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen een waar bescha vingsoffensief beginnen. Deze vereniging, die opgericht werd in 1784, adviseerde de regering over een nationaal systeem voor lagere scholen. Zij wilde zich echter niet al leen richten op de kinderen maar de hele samenleving op voeden, vooral de lagere klas sen. Met dit doel bracht zij honderden pamfletten uit, or ganiseerde lezingen en richtte bibliotheken en leeszalen op. Zo hoopte zij een deugdzame samenleving te bewerkstelli gen. In de negentiende eeuw had de Maatschappij ruim vijftienduizend leden. Tijdens de Franse bezetting stimuleer de de Maatschappij tot het Nut van 't Algemeen de natio nale identiteit. Daarbij was de modernisering van het onder wijssysteem een van haar be langrijkste doelstellingen. Om een nationaal systeem te be reiken moesten de scherpe kantjes van het protestantis me worden bijgeschaafd. Als een reactie daarop ont stond bij bepaalde groepen protestanten een behoefte om terug te keren naar het calvi nisme in de zeventiende eeuw. Gevolg hiervan was 'De Afscheiding' van 1834. Het onderwijs vormde hierbij het centrale punt. De ortho doxe protestanten waren bang dat hun kinderen naar een staatsschool zouden moeten, en richtten eigen scholen op. Deze strijd werd pas beslecht in 1920 toen de overheid be sloot zowel openbare als bij zondere scholen te subsidië ren. De protestantse ortho doxie bloeide niet alleen in de kerk en op school maar ook de filantropie, geïnspireerd door 'Het Reveil', maakte een opleving door. Versterking De gereformeerden zagen kans hun positie te verster ken, aanvankelijk in een ze ker isolement, vanaf het be gin van de twintigste eeuw in een wat ongemakkelijk sa menwerking met vertegen woordigers van andere stro mingen. De idealen van de nadere re formatie werden niet verge ten maar aangepast aan het dagelijks gebruik. Verzuiling bleek een aantrekkelijke ma nier om de onafhankelijkheid te bewaren en tegelijkertijd de staat te laten betalen. Het bijzonder onderwijs en de kinderbescherming is daar van een uitstekend voorbeeld. WIM KUNST Het is voor het voortbestaan van een op een specifieke grondslag gebaseerde krant levensgevaarlijk zijn identiteit t< laten vervagen. Lezers vragen om een krant die een bijdrag< levert aan hun subjectieve gevoelens over de door hen koesterde opvattingen. Deze raad, gisteren geuit tijdens eei symposium over de noodzaak van levensbeschouwing var kranten, waarover op pagina 4 veel meer, zal de nieuwe hoofdredacteur van deze krant zeker ter harte nemen. Het is vrij ongebruikelijk dat een hoofdredacteur over zijn krant uitweidt, maar op een dag als vandaag is het een goede zaak op deze plaats nog eens nadrukkelijk de aandacht te vestigen op de indentiteit van onze krant zoals die is va: legd in het redactiestatuut. Jfi De doelstelling is daarin als volgt omschreven: „De redactie*3 stelt zich ten doel een onafhankelijke, pluriforme en kwalita-j™ tief zo goed mogelijke berichtgeving te verzorgen, met name^j voor die groepen in de samenleving die zich vanuit hun le-vi vensovertuiging verbonden weten met het christelijke ge-D loofs- en cultuurgoed en de democratische traditie. Dit uit"' zich onder meer in de ruime plaats die gegeven wordt aan informatie over geestelijke en kerkelijke zaken en hun raak-j^ vlakken met de politiek en de cultuur. Juist op dit terrein^ willen beide bladen een duidelijke functie vervullen. Poli-de tiek gezien voelt de redactie verwantschap met de christen-v< democratische beginselen. Het vorenstaande houdt echter6*6 niet in dat de redactie zich bij voorbaat identificeert met eenst bepaald beleid, noch op kerkelijk, noch op politiek gebied.^ Nieuws, achtergrondinformatie, beschouwing en ontspanning zijn van de berichtgeving de essentiele elementen. Grotede aandacht wordt geschonken aan plaatselijk en regionaalbe nieuws in en rond de vestigingsplaatsen Den Haag en Lei-St' den, waardoor beide kranten zich onderscheiden van de lan-T^ delijke dagbladen. De redactie streeft in haar berichtgeving^ openheid, tolerantie en objectiviteit na. Vanuit deze visie za£n de redactie bij selectie en presentatie de nadruk leggen op deda gelijkwaardigheid van alle mensen, humaniteit, eerbied vooi^ti het leven en goede smaak". tvt A< JNa dit nogmaals vastgesteld te hebben, willen we hier nogda even ingaan op de bewering dat onze bladen politiek gezienTi CDA-kranten zijn. Dat is niet zo, want we zijn op geen enke-m, le manier officieel aan die partij verbonden; ook deze partij1'6 wordt door ons in berichtgeving en commentaar kritisch ge-jT volgd. We hechten uiteraard wel veel waarde aan de 'C' vanpx het CDA; aan de christelijke en evangelische uitgangspuntenm, Onze belangstelling voor onderwerpen die met „kerk en wede reld" te maken hebben blijft dan ook onverminderd en het i£P ons streven die 'C' nog herkenbaarder te maken, nog beter te^6 vertalen. (r° We willen echter ook een lezenswaardige krant makenin voor groepen in de samenleving die voor het CDA kiezerr.ei niet zozeer vanwege die 'C', maar omdat het een middenpar-T^ tij is die een zo sociaal mogelijk beleid voert zonder de econo-L mische werkelijkheid uit het oog te verliezen. Concreet bete-feic kent deze keuze dat we meer aandacht zullen gaan bestederko aan onderwerpen die het welzijn van de 'heel de mens' befe treffen. Daarbij denken we vooral aan gezondheidszorg ercn onderwijs. Twee sectoren in het sociaal-maatschappelijk le-bv ven waarvan de berichtgeving de identiteit van onze kranterU duidelijk weerspiegelt; twee terreinen bovendien die zich bitje! uitstek lenén voor uitgebreide aandacht in een regional^o krant. Wij hopen en vertrouwen erop dat onze lezers zich>Z( daarin kunnen vinden. rj JAN LEUNE<ju Brieven graag kort jn duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken te bekorten Cynisme „De oorlog heeft aan Ameri kaanse kant 79 levens gekost. Er zijn met andere woorden onder het half miljoen Ameri kanen in de Golf minder slachtoffers te tellen dan er in een Amerikaanse stad met een half miljoen inwoners sedert de Iraakse inval sneuvelden onder het geweld van drugs en misdaad". Dat schreef uw cor respondent Jan Werts. Ik vind dat een cynische vergelijking, want hij wekt de indruk dat je beter kunt oorlogvoeren dan thuisblijven. Maar er zijn twee partijen in zo'n oorlog en aan Iraakse zijde zijn heel wat meer doden gevallen, ook ón der mensen die thuis waren gebleven. Cynisch vind ik het trouwens ook dat regeringen moeiteloos miljarden beschikbaar stellen om elkaar onderuit te halen in een oorlog, maar dat Unicef en Rode Kruis met de collectebus langs de deur moeten om een helpende hand te kunnen bie den aan de slachtoffers van die oorlog. Hoe veel beter zoiL de wereld zijn als de situatire omgekeerd was: alle defensief36 budgetten worden gevoegd b?ei: de ontwikkelingsgelden ef 1 aangewend voor het leniger0 van de noden in de wereld. Erul generaals die oorlog wilier0 voeren moeten rammelenijer met de collectebus langs djer huizen. A.M. Dullaart, e DEN HAAG. Ie Vrijheid op tv en Het is prachtig dat de Turkajf zender TRT thans in ons kaolj belnet-pakket is opgenomeron Hoe meer zielen, hoe meqn| vreugd. Om wederkerigheidqon reden zou het dan ook voor d|or hand liggen, als de EO de geleev genheid kreeg in Algerije, Majn rokko of een ander islamitiscboi land uit te zenden, begrijperlifv kerwijze onder inhouding va)D. die zentijd hier. oe H. Cramer, jee DEN HAAG. et Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden Telefoon: 071-122 244 Postadres: Postbus.11, 2300 AA Leiden Abonnee service Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 uur. Nabezorging Telefoon: 071 - 122 248. van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 uur. Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.) Bij automatische betaling: Bij betaling per acceptgirokaart per maand f. 25,70 per maand f. 26,7( per kwartaal 76,60 per kwartaal 78.6C per jaar f. 294,30 per jaar f. 299,3( Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702 Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 2