Nederlandse 'Misèrables'
staat nu al als een huis
£eidae Commit
NCRV stopt vroegtijdig
programma Ursul de Geer
Kattenkabinet trekt veel kijkers
Cassette-
single moet
meer hits
opleveren
Tien jaar voor zoon Marlon Brando
\ol wassen
Rameau
produktie
Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u!
K.UNST/RTV
VRIJDAG 1 MAART 1991 PAGINA 15
„Bibliotheek in gevaar"
DEN HAAG De bibliotheek als brede culturele ba-
iisvoorziening is in gevaar. Dat zegt de Raad van Ad
vies voor Bibliotheekwezen en Informatievoorziening
Rabin) na een onderzoek. Uit het onderzoek werd
iuidelijk dat het aantal gebruikers van bibliotheken
s gedaald, vrijwel zeker wegens de hogere tarieven.
Verder is de bijdrage van het rijk aan de bibliotheken
iinds 1982 met 20 procent gedaald, hetgeen door de
jemeenten, zij het op zeer gevarieerde wijze, deels
verd opgevangen. Toch is de koopkracht van de gro-
ere bibliotheken met ruim een kwart gedaald, klaagt
ie Rabin. De Rabin heeft de resultaten van het on
derzoek, dat door het Nederlands Bibliotheek en Lek-
uur Centrum (NBLC) werd verricht, vastgelegd in
iet rapport „De financiële ontwikkeling van de open-
jare bibliotheken van 1982 tot 1991". De Rabin hoopt
/jat het rapport een belangrijke rol zal spelen in de
komende discussie over de bibliotheek. Minister
)'Ancona heeft een beleidsnota in voorbereiding.
Ursul de Geer.
HILVERSUM De NCRV stopt vroegtijdig met het praatpro
gramma van Ursul de Geer. De komende weken is hij nog twee
in plaats van vier keer op televisie te zien. Het wil echter niet
zeggen de De Geers tv-carrière met het laatste programma ein
digt, de kans is groot dat hij volgende winterseizoen in een nieu
we formule op de buis terugkeert. Volgens de NCRV-persdienst
wordt het programma gestopt om de nogal teleurstellende kijk
cijfers. Bovendien was de omroep niet tevreden over de formule.
Een en ander is het resultaat van een door de NCRV bedacht
systeem waarbij sneller kan worden gereageerd op de (kijk)re-
sultaten. De omroep neemt nu per drie maanden de program
ma's onder de loep en laat ze, bij gebleken falen, geruisloos uit
het programma-schema verdwijnen. „We hadden eerder willen
stoppen, maar dat gaf problemen, onder meer met de aankondi-
FOTO- DiJKSTFtA twee s^ows geschrapt", aldus de woordvoerder.
TROS-televisie brengt
koningin Beatrix als bruid
HILVERSUM De TROS-televisie staat op zes maart
stil bij het zilveren huwelijk van koningin Beatrix en
prins Claus met de 22 minuten durende film 'Beatrix de
bruid'. Deze (legendarische) produktie is de korte versie
van de film 'Huwelijk van onze kroonprinses en de heer
Claus von Amsberg', die in 1966 in opdracht van de Rijks
voorlichtingsdienst werd samengesteld door Polygoon-di
recteur Philip Bloemendal en Piet Buis. Het gebruikte
beeldmateriaal was afkomstig van ongeveer dertig came
ramensen en van ploegen van onder meer Cinecentrum,
Polygoon/Profilti, BelgaVox en Deutsche Wochenschau.
Piet Buis herinnert zich nog dat de lange versie van de
film in een week tijd, met dag en nacht werken, tot stand
kwam. Buis: „Met een week draaide de film in de Cineacs
en trok daar wekenlang volle zalen. Je moet niet verge
ten dat televisie toen nog zwart/wit was en de film de
hele geschiedenis in kleur liet zien".
'Les Misèrables', musical van Alan
Boublil en Claude-Michel Schön-
berg. Naar het boek van Victor
Hugo. Productie: Joop van den
Ende. Vertaling: Seth Gaaikema.
Met Henk Poort, Ernst Daniel
Smid, Paul de Leeuw, Simone
Kleinsma, Danny de Munk, Vera
Mann, Joke de Kruijf en Bill van
Dijk. Regie: Ken Caswell. Carré,
Amsterdam.
Joop van den Ende heeft met
zijn versie van het wereld
succes 'Les Misèrables' in ar
tistiek opzicht nogmaals be
wezen dat het Nederlandse
theater qua musicalproduc
ties niets hoeft onder te doen
voor het buitenland. Zijn
werkstuk mag dan het bui
tenlandse origineel als solide
basis hebben, er zitten zo
enorm veel haken en ogen
aan, er is zoveel lokaal talent
gebruikt dat je het rustig als
zelfstandige productie kan
beoordelen. Dat dit miljoe
nenproject ook zakelijk een
succes wordt, lijkt evenmin
nog betwijfeld te kunnen
worden. Van den Ende's or
ganisatie dekte zich in door
een unieke voorverkoop.
Het klinkt gek om het van
een musical te zeggen die
zich veelal aan de zelfkant
van het negentiende eeuwse
Frankrijk afspeelt, maar 'Les
Misèrables' ziet er in Ko
ninklijk Theater Carré uit
om door een ringetje te ha
len: Een prachtige belichting,
indrukwekkende decors, een
werkelijk perfecte muzikale
uitvoering. Er wordt over het
hele front sterk gezongen. Of
het nu door klassieke ge
schoolde zangers als Henk
Poort (Jean Valjean) en
Ernst Daniel Smid (Javert) is
of door uit de hoek van het
populaire entertainment af
komstige Danny de Munk.
En wie had ooit gehoord van
Vera Mann, een veelbelo
vend talent met Jasperina de
Jong-trekjes die Fantine
neerzet, of Joke de Kruyff
met een beeldschoon geluidje
als Cosette. En zo vallen er
ettelijke verrassingen te be
luisteren.
Victor Hugo's veelbesproken,
maar hier weinig gelezen ro
man levert stof voor wel tien
musicals. Alfred Hitchcock
zou het ooit hebben gezegd:
„Van dat boek kan je een
prachtige musical maken", de
Fransen Boublil en Schön-
berg deden het, de Engelse
producent Cameron Mitchell
maakte het een hit met be
hulp van tekstdichters Her-
bert Kretzmer en James Fen-
ton en regisseur Trevor
Nunn. Zij distilleerden een
episch getint, sociaal bewo
gen relaas over Jean Valjean
die een brood stal om in de
honger te voorzien en een le
ven lang zou moeten boeten,
over de politieman Javert die
niet op kan tegen de morele
kracht en de menselijkheid
van Valjean, over de vergeef
se liefde van Eponine en de
romance tussen Cosette en
Marius, over de studentenop
stand en de barricaden van
1832 in Parijs, over het leger
van gekwelden, ellèndigen,
verschoppelingen, de 'Mise
rables'.
Of 'Les Misèrables' nog altijd
kan ontroeren door.de sociale
bewogenheid van Victor
Hugo is de vraag, al hoorde
ik dat er tijdens voorpremiè
res veel vraag naar zakdoek
jes was. Mij is de musical
daarvoor iets tè pompeus, te
technisch adembenemend, en
teveel opera. Maar indruk
wekkend blijft dat beeld van
die donkere onderkant van
de samenleving met hoop en
geloof in de mens als rode
draad wél. Uniek zoals dat
met een aantal op diverse
manieren gebruikte, immen
se zetstukken (barricades!)
gecreëerd, met licht (de
sprong van Javert in de Sei
ne) verbeeld en met draaito
nelen vaart wordt gegeven.
De vertaling van Seth Gaai-_
kema klinkt goed. Voor zo
ver te- horen tenminste, want
in Carré laat de verstaan
baarheid vooral in de ensem
ble-nummers vaak te wensen
over. Navraag wees uit dat
het sterk afhankelijk is van
de plaats waar je zit, iets dat
al bij de musical 'Cats' te er
varen viel. Je hebt meer
.moeite met de verstaanbaar
heid van de klassiek ge
schoolde stemmen met hun
ingebouwde resonans, dan
met de heldere door de zend
microfoons versterkte stem
men van b.v. Bill van Dijk
(perfect als Enjolras) en Dan
ny de Munk (Marius).
De Nederlandse 'Misèrables'
staat als een huis en is in veel
opzichten een overweldigen
de theaterervaring. Er wordt
van aanvaardbaar tot leuk
(Paul de Leeuw als de valse
herbergier Thénardier, ge
flankeerd- door een onher
kenbare Simone Kleinsma
als zijn vrouw) geacteerd.
Maar echt grote plankenper
soonlijkheden ontbreken ei
genlijk. Henk Poort, hoe
goed ook als zanger, is dat als
Valjean zeker niet. Een
avond spectaculair en muzi
kaal hoogstaand theater blijft
deze Hollandse 'Misèrables'.
BERT JANSMA
Boekenbeurs
Een standhoud
ster op de anti
quarische boe
kenbeurs neemt
tijdens de inrich
ting van haar
stand even pauze
om zichelf een
kop koffie in te
schenken. De
twaalfde Europe
se antiquarische
boekenbeurs
werd gisteren ge
opend in de Am
sterdamse Rai en
duurt nog tot en
met 2 maart.
FOTO: ANP
AMSTERDAM De ten-
toonstelling van Sal Meij
er in het Kattenkabinet
aan de Amsterdamse He-
rengracht, die sinds 4 de-
j cember is te zien, wordt
wegens enorm succes met
1 twee weken verlengd tot
10 maart.
Sinds de opening hebben naar
schatting 8.000 bezoekers de
weg naar het particuliere mu
seum weten te vinden, zo
meldde conservator Kiki van
j Manen dinsdag. Volgens Van
I Manen overtreft het bezoe
kersaantal de verwachting.
Gezien het succes wil het mu
seum ook meer bieden. De
huidige expositieruimte van
250 vierkante meter biedt ech
ter geen ruimte aan grote ten
toonstellingen. De tentoonstel
ling van Meijer bestaat uit on
geveer 40 schilderijen.
Het museum is daarom op
zoek naar een pand dat zeker
twee maal zo groot moet zijn
als het huidige. Volgens Van
Manen is grotere huisvesting
ook noodzakelijk omdat de
ruimte voor de werknemers
veel te krap is.
Gezocht wordt naar een zo
centraal mogelijk gelegen
pand in Amsterdam „met een
zekere uitstraling",laat Van
Manen weten. Op wat voor
termijn het kattenkabinet ver
huist is nog onduidelijk.„We
zijn er mee bezig en het kan
ineens gebeuren".
Na 10 maart zal het museum
enige tijd zijn gesloten, zodat
de tentoonstelling kan worden
afgebroken. Wat voor katten-
expositie het museum daarna
zal bieden is nog niet bekend.
„Wanneer we een ander pand
vinden, dan is dit de eerste en
laatste tentoonstelling aan de
Herengracht geweest", aldus
Van Manen.
Slot Zeist exposeert directieportretten
ZEIST In Slot Zeist zullen van 27 maart tot en met 5 mei
zeventig directieportretten afkomstig uit zeventien Nederlandse
bedrijven worden tentoongesteld. De expositie heet 'Mijne
j Heren, - portretten uit het Nederlandse bedrijfsleven van de
18de eeuw tot heden". Bij de samenstelling van 'Mijne Heren' is
er naar gestreefd het onderwerp vanuit twee invalshoeken te
benaderen. Enerzijds zal de geschiedenis van een aantal pioniers
van het Nederlandse bankwezen en industrie vanuit een origi
neel perspectief worden belicht. Aan de andere kant komen de
Kunsthistorische aspecten van het directieportret aan de orde.
DEN HAAG Om de
jeugd beter te bedienen, is
vanaf maandag de casset
te-single verkrijgbaar, een
nieuwe single-vorm die
met name in Engeland en
Amerika uiterst succesvol
is gebleken.
Met de cassette-single hoopt de
Nederlandse Vereniging van
Producenten en Importeurs
van Beeld en Geluidsdragers
(NVPI) de teruglopende sing
le-markt een nieuwe impuls te
geven. Uit onderzoek is name
lijk gebleken dat de jeugd, als
vanouds, sterk reageert op
hits, maar er niet meer zoals
vroeger thuis in zijn kamer
naar luistert. Muziek-beleving
is een portable-bezigheid ge
worden (the walkman) en aan
gezien tieners geen geld heb
ben om een draagbare cd-
speler aan te schaffen, hoopt
de platenbranch met de casset
te-single een alternatief te bie
den. Om in de proefperiode
van zeven maanden te kijken
hoe deze nieuwe geluidsdrager
aanslaat, wordt vanaf volgen
de week in beide bestaande
Nederlandse hitlijsten (de Top
40 en de Nationale Top 100) de
cassette-single Top 25 opgeno
men.
(ADVERTENTIE)
DE BUDDHA VAN CEYLON
van Lodewijk de Boer
in zijn regie.
"indringend en eigenzinnig"
"een theatrale belevenis van niveau"
t/m 23 maart in het
Appeltheater Den Haag
070-350.22.00 faPJL
Marlon Brando vecht in de rechtszaal tegen zijn tranen tijdens zijn getuigenis voor zijn zoon, die
even later veroordeeld werd tot tien jaar cel. AO
FOTO: AP
LOS ANGELES Chris
tian Brando, zoon van
filmster Marlon Brando, is
gisteren in Los Angeles
veroordeeld tot tien jaar
gevangenisstraf wegens
het doodschieten van de
geliefde van zijn halfzus
ter, Cheyenne Brando.
De 32-jarige Christian, die als
lasser voor zich zelf werkt,
had zich woensdag tijdens zijn
proces schuldig verklaard aan
doodslag op Cheyenne's vriend
Dag Drollet. „Ik ben er schul
dig aan, ik wou dat ik met Dag
kon ruilen", zei Brando kort
voor het vonnis werd uitge
sproken. „Ik aanvaard de con
sequenties".
Met de onthulling van soms
intieme details uit zijn leven
spande Marlon Brando zich
gisteren in zijn zoon een lange
gevangenisstraf te besparen.
Als getuige zei Marlon Brando,
het grijze haar in een staartje
gebonden, dat ziin zoon nooit
een kans in zijn leven had ge
had. In zijn jeugd werd hij
door zijn „zieke en afschuwe
lijke" moeder, de actrice Anna
Kashfi, mishandeld. Toen de
jongen na de scheiding bij
Brando ging wonen had deze
zware emotionele storingen bij
hem vastgesteld. Brando er
kende dat hij vermoedelijk
„als vader was tekort gescho-
Christians psychiater getuigde
dat de veroordeelde lijdt aan
chronische depressies en een
hersenbeschadiging als gevolg
van drugs- en alcoholmis
bruik. Hij vormt echter geen
gevaar voor de maatschappij,
aldus de arts.
Bij het proces traden als getui
gen ook verwanten op van het
slachtoffer, dat stamt uit een
invloedrijke familie op Tahiti.
Marlon Brando bezit er in de
buurt een eiland. Christian
Brando beweerde dat het do
delijke schot toevallig viel tij
dens een handgemeen met
Drollet. Hij had de 26-jarige
minnaar van zijn halfzuster al
leen bang willen maken en er
van weerhouden Cheyenne
verder te mishandelen.
De 20-jarige Cheyenne, die la
ter een kind kreeg van Drol
let, had echter verklaard dat
de halfbroer haar vriend met
opzet had gedood Aangezien
de vrouw, die na het misdrijf
twee maal poogde zich het le
ven te benemen, echter niet
tijdens het proces wilde getui
gen, moest de aanklager afzien
van de aanklacht van moord
met voorbedachten rade.
door studenten
servatoria in Den Haag, Londen en
Parijs. Koninklijk Conservatorium,
Den Haag, gisteravond. Herhaling:
vanavond.
De eerste opera van Rameau,
naar het klassieke verhaal van
'Hippolyte et Aricide' was gis
teravond en is hedenavond te
beluisteren in het Koninklijk
Conservatorium. De ruim drie
uur durende concertante uit
voering van dit barokke werk
met zijn talloze versieringen
en affecten - een directe uit
beelding van emotionele ge
beurtenissen - bleek gister
avond een groot succes.
Bij dit samenwerkingsproject
werd het orkest gevormd door
studenten van het Koninklijk
Conservatorium, en het koor
en solisten door studenten van
de Guildhall School of Music
and Drama in Londen en het
Conservatoire National Supé
rieur de Musique et de Danse
in Parijs. Het niveau van het
Haagse barokorkest - waar
vind je bijvoorbeeld zo'n
groepje jonge barokhoboïsten!-
is zodanig dat dirigent Niels
Christie daarmee op 4 en 5
maart vol vertrouwen in Lon
den voor de dag kan komen.
Het vraagt zo mogelijk nog
meer om jonge zangers goed
klinkende solorollen te laten
zingen.
De Engelse zangers verdienen
bijna zonder uitzondering de
grootste lof voor hun prestaties
in dit moeilijke vak. Hun
grootste handicap was de
Franse taal. Zodra de enkele
Franse zanger zich presenteer
de werd de bijna totale onver
staanbaarheid even opgehe
ven. Helaas was het ook nau
welijks mogelijk om de tekst
in het programma mee te le
zen, zodat de draad van het
verhaal, laat staan de reden
voor de opwinding bij de goed
geregisseerde solisten, veelal
onduidelijk was. Het mooi uit
gevoerde programmaboek gaat
van een Engelse vertaling uit
waarnaast in kleine lettertjes
een Franse facsimile-tekst is
afgedrukt die in details afwijkt
van de gezongen originele ver
sie. Het wekte enige verbazing
dat de enige smet op het bla
zoen van de zangers de zwak
ke 'haut-contres', de mannelij
ke alten vormde, een stemvak
dat in Engeland toch juist goed
vertegenwoordigd is.
Binnen dit lange werk waren
het vooral de dramatisch opge
bouwde vierde en vijfde akte
met zowel voor het koor als de
solisten schitterende koren en
soli die de meeste indruk
maakten.
ERIK BESIER
Miljoenenstukken
op Fine Art Fair
MAASTRICHT Een teke-
ning van Pieter Paul Rubens
en het beroemde werk 'Le
sens des Realités' van Magritte
behoren tot de vele topstuk
ken die worden aangeboden
op The European Fine Art
Fair (TEFAF) die van 9 tot en
met 17 maart wordt gehouden
in het MECC te Maastricht.
Ruim 135 kunst- en antiek
handelaren uit tien verschil
lende landen presenteren op
deze beurs hun collecties. Het
werk van Magritte, een groot
schilderij, mag van eigenaar
verwisselen voor een bedrag
van 8,5 miljoen gulden. Een
onlangs ontdekt olieverfschil
derij van Jan Brueghel de
Oude wordt voor circa 6,4 mil
joen gulden te koop aangebo
den. Een ander topstuk is een
zeldzame barokke Italiaanse
spiegellijst die 750.000 gulden
moet opbrengen. De vruchten
houten lijst van de spiegel is
vervaardigd rond 1710 en is
onmiskenbaar van de hand
van de beroemde Venetiaanse
beeldhouwer en houtsnijder
Andrea Brustolon.
(ADVERTENTIE)
;BAVA
Informatie over deze
ruonek kunt u
verkrijgen onder
telefoonnummer
070-3190792
