Midden in het zand
een zee van ruimte
Absolute stilte in frisse lucht
door HERMAN JANSEN
Wie wat te bieden heeft
moet pronken met de veren
die hij heeft, ook al zijn die
veren op zich helemaal niet
mooi of zacht. In Arizona
hebben ze dat begrepen.
Veel T-shirts confronteren
de koper-in-spe met een
brandende zon, waarbij de
1 tekst de geringe
overlevingskansen van
dorstige dieren en mensen
benadrukt: 'Twenty miles
from water, five feet from
hell'.
Gelukkig staan temidden van de
unieke reuzencactussen in deze zuid
westelijke staat van de VS (sinds
1912) verkooptentjes die je het water
weer in je mond laten lopen. Ook de
'Kleinzoon van Geronimo', het be
roemde Apache-opperhoofd dat zich
als laatste in 1886 overgaf aan
de militairen, biedt eten en drinken
aan. De echte kleinzoon „Als je dat
gelooft", zegt de gids, „moeten wij
eens praten over de verkoop van een
stuk bouwgrond dat ik nog heb in de
moerassen van Florida".
„Will"
De al wat oudere gids heeft nog als
cowboy gewerkt en in wildwestfilms
gefigureerd en bezit nu zijn eigen
tourbedrijf. Als hij bij het te chique
hotel wordt voorgesteld, zegt de re
ceptioniste: „Dit is Will".
De slanke reus heeft de ene helft van
zijn lichaam gehuld in laarzen en
jeans („In Wrangier rijd je lekkerder
dan in Levi's") en de andere in een
felgeel shirt en een enorme hoed. Op
zijn borst prijkt de button 'Will', dus
dat klopt.
De man tikt met z'n rechterwijsvin-
fer tegen z'n Stetson en buldert: „Hi,
am Will". Elk misverstand is nu uit
gesloten en alle 'dudes from Europe'
weten nu zeker dat ze in vertrouwde
handen zijn.
Alle levenservaring opgedaan in het
kou we, benauwde Holland moetje in
Arizona aan de eerste de beste cactus
prikken en achterlaten. Hier wacht
slechts ruimte en de meeste zon van
de hele VS. Vanwege de lage voch
tigheid is het vaak nog gezond ook, al
moet je 's zomers wel rekening hou
den met een gemiddelde tempera
tuur van 37 graden. De hittegolf van
vorig jaar bracht de hoofdstad Phoe
nix naar een landelijke toptempera-
tuur van 60 graden Celsius, 's Win
ters is 18,5 graad gemiddeld normaal.
In de koelere perioden krijgt de staat
aanmerkelijk meer toeristen dan an
ders, maar daar staat tegenover dat
de prijzen van de hotels drastisch da
len naarmate het kwik stijgt.
Zweetdruppel
Een zuinige seizoenskeus kost wel
een zweetdruppel extra, maar deze
verdampt voordat hij zich in je shirt
De Lazy K Bar
ranch, een goed
voorbeeld van
de toeristische
activiteiten in
Arizona.
Toch krijg je
een pioniersge-
voel als je je
paard door de
cactusvelden
naar de voet
van het Tusco-
gebergt leidt.
Foto's Herman
Jansen
man en paard zijn in Arizona één. En
met één hand op de knop van het za
del geef je je duurbetaalde vierbener
de vrije teugel. Giddy-up go. Ratel
slangen laten zich even niet zien,
maar je voelt dat het grote gevaar
loert. De zon probeert onder ie brede
hoedrand te komen, toch houd je
dapper vol. Achter de volgende berg
top ligt immers the new land.
vastzet. En in het heetste jaargetij
leer je wel het echte Arizona kennen.
Hoe belangrijk die zon is, blijkt uit de
gewoonte van de indianen om hun
doden met het gezicht naar het Wes
ten te begraven. Wie eenmaal de
eeuwige jachtvelden mag opzoeken,
moet elke dag de zonsopgang kun
nen gadeslaan, is het standpunt van
de oorspronkelijke bevolking. Die
haar grondgebied onder achtereen
volgens Spanjaarden, Mexicanen en
Amerikanen steeds zag verkleinen.
Ruim een kwart van Arizona is nog
maar gereserveerd voor de Indianen.
Een bezoek aan één van de twintig
grotere reservaten leert al snel dat
veel afstammelingen van de Hoho-
kams, Pima's, Anasazi's, Hopi's, Na
vajo's, Apaches, Pumi's en Kraaien
nog altijd niet blij zijn met de aanwe
zigheid van blanken. De eerste blan
ke in Arizona was de Franciscaanse
pater Marcus de NIze (1536). Vader
Eusebio Kino bracht in 1691 het
christendom in Zuid-Arizona; hij is
de stichter van de veelbezochte mis
sie San Xavier del Bac. De herbouw
de missie ligt nu 25 km ten zuiden
van Tucson.
Zuiden
Zoals een bezoek aan de VS een keus
is tussen één staat zien of door het
hele land trekken, zo is ook Arizona
geheel of gedeeltelijk te doen in één
vakantie. Natuurlijk zal er in de we
reld weinig indrukwekkendere te
zien zijn dan de door wind, zon en
water uitgesneden Grand Canyon in
Noord-Arizona, is de zuidelijker ge
legen hoofdstad Phoenix ook prach
tig en moet je de 'geverfde woestijn'
en de 'Vallei der Monumenten' ge
zien hebben. Maar wie net als veel
gestresste Amerikanen uit New
York en Californië op zoek is naar
echte warmte, ruimte en vooral 'slow
pace' (laag levenstempo), zal zich
willen nestelen in het zuiden.
De stad Tucson daar is de oudste con
stant bewoonde nederzetting in de
Verenigde Staten. Er zijn superhotels
met golfbanen die groener zijn dan
zou mogen volgens pessimisten die
angstvallig het peil van de water
voorraden in de gaten houden. Tuc
son is een groeiende laagbouwstad
met een rijke cultuur, met iets meer
inwoners dan Den Haag en omgeven
door bergen. Het heeft in het door
droge rivieren dooreneden woestijn
dal een ruimte van 1300 km2 tot zijn
beschikking. Wie niet ruim wil wo
nen, heeft in en rond Tucson niets te
zoeken.
Lazy K Bar Ranch
„Voor 16.000 dollar mag je je eige
naar noemen van één hectare
grond", vertelt cowbow Will tijdens
de rit naar de Lazy K Bar Guest-
ranch. „Eén koe heeft om te grazen al
zestig hectare nodig". Maar om te
wonen heb je geen koe nodig en dus
wonen veel Amerikanen hier op een
eigen ranch.
De Lazy K Bar ranch is een goed
voorbeeld van de toeristische activi
teiten die Arizona ontwikkeld heeft
naast de land- en mijnbouw en de
high-tech-industrie.
Als stadsmens word je er direct opge
zadeld met een paard dat zijn sporen
niet alleen al heeft verdiend, maar
deze ook elke dag weer exact kan te
rugvinden. Toch krijg je een pio-
nieregevoel als je je paard door de
cactusvelden naar de voet van het
Tucso-gebergte leidt.
Zo moet ook Joe Cartwright zich
hebben gevoeld als hij de Ponderosa
weer eens verliet op zoek naar een
vrouw met wie hij van de filmprodu
centen uiteindelijk toch niet mocht
trouwen. Het paard leidt je feilloos
over scherpe stenen en langs ver
Beloond
Mis! Will en consorten hebben de te
onervaren groep om een heuveltop
geleid en plotseling doemt in de verte
de Lazy K Bar Guest-ranch alweer
op. Een snelle rit door de natuurlijke
tuinen van de Santa Cruz Valley
wordt beloond met een duik in een
verwarmd zwembad, T-bonesteaks
bij een watervalletje en een partijtje h
tennis. Niemand raakt uitgesproken i,
over de adelaars, bergleeuwen, dik-c
hoornschapen, ezels, herten, antilo- j
pen, bevers en slangen die men bijna
gezien heeft. j
De gezelligheid van een ranch vind jvc
je niet terug in de gigantische, luxe 2*
woestijnhotels, waar je soms een paar f
mensen ziet lopen en hoort dat er
meer dan duizend gasten zijn. Wie
geld heeft kan ruim leven, dat is dui
delijk. Met weinig dollars kom je ech
ter ook overal: in het Saguaro Natio
nal Monument (reuzencactusbos), in
Old Tucson, dat in 1939 speciaal werd
gebouwd voor de film Arizona, op de
skiberg Mount Lemmon en in het
wereldberoemde Arizona-Sonora
Woestijn museum/zoo.
In Phoenix blijkt een bezoek aan het
Indianenmuseum bijna net zo leukj *T
als een jeeprit met schietoefeningen-
op-colablikjes in de woestijn. Tochj Pr
verandert er veel in noordelijke i L<
richting. Wie in Zuid-Arizona is be
gonnen, zal als hij zich in het koudere
noorden bij de toeristen voegt die
met open mond in de diepte van de
Grand Canyon staren, denken: dit is
een wereldwonder, maar mijn eigen
wondere wereldje ligt toch meer
een ranch in de vallei van Tucson.
Het levenstempo een paardetandje
lager, de zon wat hoger en kans op
on-Amerikaanse gezelligheid net
over de Mexicaanse grens. En mid-'
den in het zand een zee van ruimte. I
„I
Wachten met
reserveren
kan voordeel
opleveren
Nederlanders met plannen de
komende maanden naar de
Verenigde Staten of Canada te
gaan doen er waarschijnlijk
verstandig aan nog even te
wachten met het kopen van
vliegtickets. De kans is reëel
dat de prijzen daarvan
(ruwweg tussen de 1000 en 1300
gulden) zullen dalen.
In de slag om de Atlantische
routes stunten sommige
maatschappijen nu al met hele
lage prijzen. Anderen zullen
ongetwijfeld volgen.
Vrijwel alle maatschappijen
vliegen naar Toronto, de
belangrijkste, tevens duurste
stad van het land. Deze plaats
ligt aan het Meer van Ontario,
niet zo ver van de Niagara
watervallen op de grens met de
Verenigde Staten. Toronto is
de ideale startplaats om na een
verblijf van enkele dagen (dan
ben je er wel uitgekeken) naar
het westen, oosten, noorden of
zuiden te trekken.
Voor meer informatie kan men
schriftelijk terecht bij de
ambassade van Canada,
toeristische Afdeling,
Sophialaan 7, Postbus 30820,
2500 GV Den Haag. Schrijven
kan ook naar het Alberta
House, 1 Mount Street,
Berkeley Square, London,
England W1YSAA. Voor
specifieke vragen over
avontuurlijke vakanties kan
men terecht bij Hoogstens
Partners, Guurtjeslaan 20,
Bergen Noord Holland 1861
EW.
De lokroep van
Canadese
Rocky Mountains
Calgary, wolkenkrabbers tussen de Rockies. Foto Roel Dijkstra
door KOEN VAN DEN DAELE
We vliegen boven de
Atlantische Oceaan. Naast
me zit een oudere heer uit
Winnipeg. „Waar gaat u
heen?", vraagt hij. Als ik
Alberta, de Rocky
Mountains" antwoord,
klaart zijn gezicht op. „Oh",
klinkt het, „the greatest
spot on earth". En hij meent
het
Uren later, na een tussenstop in To
ronto, landt het vliegtuig op Calgary
Airport. In de aankomsthal staat
Wayne No wak me op te wachten.
Wayne is eigenaar van Alberta Alpi
ne Adventure, een jonge onderne
ming die avontuurlijke vakanties in
de Rockies van Alberta organiseert.
We rijden in zijn bestelwagen naar
Kananaskis Village, zo'n 90 km bui
ten Calgary. Kananaskis Country is
een gebied van vierduizend vierkan
te kilometer dat sinds 1977 als pro
vinciaal recreatiepark wordt be
schermd en uitgebouwd. Indruk
wekkende bergen en gletsjers, 42
meren en zelfs een heus stukje prai
rie.
Kananaskis Country zelf telt drie
provinciale parken (Peter Lougheed,
Bragg Creeck en Bow Valley), er lig
gen tientallen kampeerterreinen,
1500 km fiets- en wandelpaden in de»
bergen, 350 km langlaufloipes, 300
km skipistes, verscheidene hotels,
zes informatiecentra en nog een aan
tal voorzieningen.
Een streek die ideaal is voor skiën,
maar ook voor bergtochten in de zo
mer, fietstrips met een mountainbi
ke, lange tochten te paard, voor rots-
beklimmen en wildwatervaren, ech
te uitdagingen voor avonturiers. Ka
nanaskis Country is met z'n vele hel
dere meren tevens een paradijs voor
sportvissers.
Paradepaardjes van dit gebied zijn de
twee 18 hole-golfterreinen vlakbij
Kananaskis Village. Volgens velen
de mooiste golfbanen ter wereld; niet
verwonderlijk met de Rockies op de
achtergrond en de adembenemend
frisse lucht.
Op weg naar Kananaskis Village rij
den we langs een kleine Indianenne-
derzetting, niet veel meer dan een
tankstation en een klein restaurant,
uitgebaat door Indianen. De buffa-
losteaks zijn er excellent, naar het
schijnt. Indianen zijn van groot be
lang geweest in de geschiedenis van
dit gebied; hier werd geschiedenis
§eschreven door de Kootenai, Salish,
nake, Peigon, Blood, Stoney en
door de legendarische Blackfoot-In-
dianen. Kananaskis zelf was trou
wens oorspronkelijk de naam van
een Indiaan; kapitein John Palliser,
die dit gebied in 1858 doorkruiste,
vernoemde het naar hem.
Temperatuur
Wayne Nowak heeft voor de maan
den juni tot (eind) september een
weekprogramma uitgestippeld voor
bergliefhebbere: Hike the Alberta
Rockies. De bedoeling is door vrijwel
elke dag te wandelen langs grillige
bergpaden, de mooiste plekjes van
Alberta en de Rockies te ontdekken.
In de formule van 'Hike the Rockies'
zijn ook alle accommodaties, het ver
voer (behalve naar de luchthaven)
en maaltijden inbegrepen. Kan ie
dereen aan deze bergtochten deelne
men of moetje reeds enige klimerva-
ring hebben? Dat laatste is allerminst
nodig want echt klimmen komt er
niet aan te pas. Als je maar fit bent, in
redelijke conditie, en zes tot tien uur
lang op eigen tempo kunt wandelen
op hoogtes die de 3000 meter nooit
overstijgen.
In juli kunnen de temperaturen in
Alberta oplopen tot 25 a 30 graden,
maar in de bergen is het meestal veel
frisser zodat wat extra kleding in de
rugzak geen overbodige luxe is.
Trouwens, het weer in de Rockies is
zeer veranderlijk; hikers moeten
voorbereid zijn op de mogelijkheid
dat ze zullen stappen in koel of re
genachtig weer, of onder een hete
zon.
Een groepje dat aan een bergtocht
begint telt acht tot twaalf leden, on
der leiding van een gids die de paden
als z'n broekzak kent. Veiligheid
voorop! Is het weer te slecht, dan
geen bergtocht.
Buller Pass
Een van de trips leidt ons naar de top
van de Buller Pass, 2482 meter hoog.
Met de bestelwagen rijden we naar
de plaats waar het eigenlijke pad be
gint. Daar wandelen we eerst een
paar uur constant (licht) bergop
in het groen, tussen naaldbomen en
bergplantjes. Hogerop ondergaat het
landschap een drastische verande
ring: we verlaten het groen en zien
alleen nog kale rotspartijen, klate
rende riviertjes en besneeuwde berg
toppen. Alles is zo indrukwekkend
stil, zo rustig; niemand in de buurt,
enkel een paar bergschapen staan
ons in de verte te observeren. De
groep bereikt zonder veel problemen
de top van die Buller Pass. Onze in
spanningen lijken niet beloond te
worden, want boven zit alles pot
dicht: mist. Maar plots breekt de zon
door en doemen de omringende
bergtoppen voor onze ogen op. Een
begroeting op hoog niveau. En op
nieuw worden we bevangen door die
absolute stilte, door die frisse lucht.
Maar er staat nog veel meer op het
programma dan bergwandelen. Het
absolute hoogtepunt is een helikop
tertrip over het gebergte. Niet echt
goedkoop zo'n 200 Canadese dol
lar voor een uurtje maar z'n geld
meer dan waard: over gletsjers en
meren waarin de bergen worden
weerspiegeld, rakelings langs witte
ijsmassa's. Alberta, in al haar majes
teit.
De Canadese Rocky Mounties, wonderschone natuur in zijn grilligheid. Foto Sijthoff Pers
l
