Wel even een brok
moeten wegslikken
Media hebben enorme invloed
op 'barometer van de ellende'
l/^brikant: „Na drie jaar loopt onze garantie af"
Wöltgens wil aftrekposten aanpakken
Volgende
week
zijn we
stapel
gek.
HEMA
pacüNENLAND
EeidócSomont
ZATERDAG 23 FEBRUARI 1991 PAGINA 3
- (Vervolg van de voorpagina)
|CHT Niemand voelt zich verantwoordelijk,
ligt een groot deel van 230.280 blikken
Sn-klaar legervoedsel zes jaar né produktie nog
tvinkels. Fabrikant Struik uit Voorthuizen zegt
(idbaarheid van het produkt drie jaar te waar-
weeP en niet voor een twee keer zo lange periode,
e We/oorc*voerc*er: »De maaltijden zijn er om op te
.'óór die termijn. Daarna wordt het voedsel niet
na Idellijk oneetbaar, maar onze garantie loopt
Mgi af". oe warenwet is hierover duidelijk: iede-
inisument moeten kunnen zien hoe lang voedsel
is. Ook eist de wet een lijst van ingrediën-
g°uclgele blikken ontbreekt dat alles. Wel
.zogenaamde NAVO-stocknummer te zien dat
ioduktiejaar aangeeft: 1985.
toopijaar. verkocht Struik het voedsel aan Defensie.
•positL
De firma is al jaren vaste leverancier van het leger.
Na de aankoop slonk de voorraad nauwelijks. In
1989 lagen de blikken nog op het schap van een dis
tributiecentrum in Ede. Het werd voor Defensie tijd
om ze uit roulatie te nemen.
Het voedsel werd eind 1989 aangeboden aan de
Dienst der Domeinen, de instantie die alle overheids-
goederen verkoopt. Normaal kunnen soldaten de
blikjes opkopen, maar de Dienst besloot ze dit keer
zelf in de verkoop te doen. Tussenhandelaren uit
Hoorn en Amsterdam boden de blikken vervolgens
in advertenties aan. Een firma die er handel in zag
was voedselimporteur Matze uit Waddinxveen. De
onderneming verkocht zeker een paar duizend blik
ken aan supermarkten, die het nu voor iets minder
dan twee gulden aanbieden. Directeur A. Matze: „Ik
ben niet de grootste opkoper geweest, dat waren an
deren. Ik heb een deel van de voorraad verkocht aan
supermarkten en ook heb ik maaltijden geleverd aan
hulporganisaties voor voedselhulp aan Roemenië
verkocht. Dat liep als een trein. Als ik een miljoen
van die blikken zou kunnen krijgen, was ik ze zo
kwijt aan Rusland. Het is prima voedsel, ik eet elke
week zelf zo'n blikje". Matze beweert dat hij speciale
stickertjes heeft laten maken, met daarop de vereiste
produktgegevens.
Het is onbekend waar alle blikken heen zijn gegaan.
Een woordvoerder van een van de vestigingen die ze
wel in de verkoop heeft gehad: „Het produkt liep als
een trein, ik heb er honderden van verkocht. Er was
ook zeer grote navraag naar. Nu ik hoor dat het eten
zes jaar oud is, zeg ik ronduit: dat kan niet. Ik zal dat
Matze zeker voorleggen. En die stickers, tja, we zijn
ze misschien vergeten op te plakken".
MAASTRICHT PvdA-fractieleider
Wöltgens vindt dat verdere bezuinigin
gen in de rest van deze kabinetsperiode
moeten komen uit de beperking van fis
cale aftrekposten.
Wöltgens riep zijn CD A-collega Brinkman
gisteravond tijdens een PvdA-bijeenkomst in
Maastricht op verdere besparingen daar te
zoeken, omdat er niet veel alternatieven zijn.
Deze week bleek dat de bezuinigingsplannen
uit de Tussenbalans niet toereikend zijn om
het tekort van de overheid in 1994 op het ge
wenste peil te brengen. Volgens Wöltgens
moet daarom nader worden gekeken naar de
aftrekposten.
De PvdA-leider had verder harde kritiek op
de commissie-Stevens (belastingvereenvoudi
ging), die haar werk heeft opgeschort.
Die commissie kent volgens Wöltgens haar
plaats niet. „Adviescommissies nemen niet
de taken en bevoegdheden van de regering
en parlement over. De regering regeert, en
niet de commissie-Stevens. Natuurlijk staat
het iedereen vrij om de regering wel of niet
te willen adviseren, maar aan adviseren kan
nooit een voorwaarde verbonden worden die
in strijd is met die spelregels", aldus de
PvdA-fractieleider.
Planl
al ij
lende
)TIES BIJ BERGING NEERGESTORTE DAKOTA
ling
ikel i
it hej
nod
4 HAAG De kin
agen lag er nog, net
fle handtas en de
jnen van mevrouw
u Airg, één van de pas-
?rs. De cockpit totaal
ioe ailinterd' de onderde-
^an de motor ver-
over honderden
meters-
X-ll, die op 28 juni
ïrdervertrok vanuit Merauke
Biak (Nederlands Nieuw-
ja), kwam nooit aan. Hal-
ige de vlucht, die bij
Ia81I«eer drie en een half uur
nisteftoeten duren, stortte het
elkï neer in het Carstensz-
an n^te- De wrakstukken
argln er 29 jaar gelegen en
1 er nog vele jaren liggen,
gstekjoffeüjke resten van de
el getnzittenden zijn onlangs
inenfen bergingsexpeditie op-
er prfd en inmiddels naar Ne-
id overgebracht.
[hebben wel even een
metmoeten wegslikken toen
we een krans hingen op het
punt waar het vliegtuig tegen
de rotsen moet zijn gevlogen",
zegt eerste luitenant J.M. van
den Berg, bergingsofficier van
de Koninklijke Luchtmacht.
Tijdens een toelichting op de
operatie, gisteren in Den Haag,
geeft hij het niet graag toe.
Maar ook zijn gemoed schoot
een beetje vol, op zaterdag 9
februari in het Carstenszge-
bergte. Ter nagedachtenis aan
de slachtoffers werd er ook
een plaquette opgehangen.
Alle stilte
De plechtigheid, die zich in
alle stilte voltrok, vond plaats
op de tweede dag dat het ber
gingsteam op de plaats was
waar vliegtuig neerstortte,
vlak bij de Jayatop. Anderhal
ve week eerder, op 30 januari
van dit jaar, was het uit zes le
den bestaande team vertrok
ken vanuit Amsterdam.
Eén van de expeditieleden was
Harry Rudolph, zoon van ad
judant R. Rudolph, de boord
werktuigkundige die ook om
kwam op de fatale vlucht. Ja
renlang heeft Harry Rudolph
ervoor geijverd een bergings
team naar Nieuw-Guinea, nu
Irian Jaya, te krijgen om daar
de stoffelijke resten te bergen
van de slachtoffers, onder wie
zijn vader.
De Luchtmacht had in 1974 al
een expeditie op pad willen
sturen op voorwaarde dat de
Indonesische regering een vei
lige terugkomst van de leden
kon garanderen. Die garantie
was echter voor de Indonesi
sche autoriteiten uitgesloten.
Datzelfde jaar nog werd het
dossier 'Verdwenen Dakota X-
11' gesloten.
In 1981 werd een nieuw licht
op de zaak geworpen. Een
groep alpinisten, bestaande uit
Indonesische studenten, vond
een groot deel van de stoffelij
ke resten. Alles werd keurig
begraven. De expeditie die de
Koninklijke Luchtmacht in fe
bruari van dit jaar ondernam,
had veel aan de aanwijzingen
van de studenten. Expeditie
leider luitenant-kolonel W.
Christiaans: „Ze hadden goed
aangegeven waar ze alles had
den begraven. We staken de
spades in de grond en binnen
de kortste keren stuitten we
op de kist. Daarnaast wisten
we in welk gebied we verder
konden zoeken: de resten la
gen geconcentreerd rond de
plek waar de resten van de
cockpit lagen".
Afzien
Het werd drié dagen afzien
voor de doorgewinterde mili
tairen en die ene burger. De
rotsen waren steil, het gebied
was volstrekt onherbergzaam,
de zware regens bemoeilijkten
het werk en veranderden de
bodem in een soppende mod
derpoel. De mannen hadden
last van de hoogte, het gebrek
aan zuurstof en het totaal an
dere klimaat. Na drie dagen
konden de leden van de expe
ditie het niet meer bolwerken.
Zich een weg banend door
bossen en moeras daalden ze
af naar het dal, en daarna
De staart van de neergestorte Dakota X-11, die na 29 jaar nog nauwelijks door roest bleek te zijn
aangetast. Drie dagen hebben de expeditieleden gezocht naar de stoffelijke resten van de acht
inzittenden.
FOTO: KONINKLIJKE LUCHTMACHT
gene die als passagier werd
vervoerd. Christiaans: „Motor
storing konden we echter uit
sluiten want op één motor zou
het toestel nooit de vierdui
zend meter hoogte hebben be
reikt waarop het was neerge
stort".
MONIQUE ROSO
weer tegen een berg op naar
het basiskamp. De voettocht
duurde zes en een half uur.
„Maar we zijn blij dat we het
hebben gedaan. We deden het
in de eerste plaats voor de fa
milie van de slachtoffers.
Daarnaast wilden we als
Luchtmacht toch proberen uit
te vinden waardoor het toestel
is neergestort", aldus expedi
tieleider Christiaans.
Die oorzaak bleek echter niet
meer te achterhalen. Allerlei
mogelijke oorzaken zijn de re
vue gepasseerd: navigatiefout,
motorstoring, problemen met
de Indonesische krijgsgevan-
erkteblik
}- beperkte blik in de gisteren geopende nieuwe vrou-
evangenis in Breda. Staatssecretaris Kosto (justitie) liet bij
lening weten dat een ambtelijke werkgroep moet onderzoe-
«elke extra voorzieningen nodig zijn voor de opvang van het
ik d%mend aantal vrouwelijke gevangenen. De gedachten op het
B dil terie gaan naar mogelijkheden voor kinderopvang, specifie-
.^beidsvoorzieningen of aan cellen die zijn aangepast ten be-
ratisijg van ,je verzorging van babies.
ultuu FOTO: ANP
imate: (ADVERTENTIE)
ötM
iie OjÓoNS ui l iNOSAFfCcMl"0'
/orde)
rd ilp
WanlGS GEMEENTEMUSEUM
WanlG;
uropei
ven
dan (ERWERKEN
1 daftUREN
tggj |ITE SCHILDERIJEN
'e nejAG T M ZONDAG
1 voon 17 00 UUR
NOUDERSLAAN 41
IRA-verdachten
mogen naar
getuigenverhoor
ROERMOND De vier IRA-
verdachten mogen van de
rechtbank in Roermond vol
gende week aantVezig zijn bij
het verhoor van vier kroonge
tuigen, zo heeft rechtbankpre
sident mr. E. Bakermans be
paald. Eerder had officier van
justitie, mr. J. Laumen, de
rechtbank gevraagd om de
verdachten uit de zittingszaal
te verwijderen als de getuigen
worden gehoord, omdat van
hun aanwezigheid een grote
bedreiging zou uitgaan. Vol
gens de rechtbank is tot op dit
moment echter niet gebleken
dat er sprake is van een objec
tieve bedreiging. Op de derde
zittingsdag werd gisteren dui
delijk dat bij de aanslag op de
Australische toeristen Melrose
en Panapoulos, op 27 mei vo
rig jaar in Roermond, tenmin
ste 21 keer is geschoten. De
zitting van de Roermondse
rechtbank is geschorst tot
woensdagmorgen.
DEN HAAG Waarom ge
ven we mondjesmaat aan de
choleraslachtoffers in Peru en
zijn we gul voor de Russen? Is
sterven in Zuid-Amerika min
der erg dan honger lijden in
Moskou? En hoe zit het dan
met de honger in Afrika, de
slachtoffers in de Golf, Israël
en de vijftien miljoen vluchte
lingen op deze aardbol? Hoe
hoog scoren zij op de barome
ter van ellende?
Het ene na het andere giro
nummer verscheen de laatste
weken op televisie. Voor hon
gerende Russen, stervende
Afrikanen, ontheemde vluch
telingen, slachtoffers van oor
logsgeweld. Volgende week
komt er nog een nummer bij,
dat van het Leger des Heils,
voor de hulp aan dak- en
thuislozen. Allemaal 'goede
doelen'. Maar niet allemaal
even goed, tenminste, als we
op de opbrengst afgaan. 'Help
de Russen de winter door' was
goed voor bijna twintig mil
joen gulden (exclusief de bij
drage van minister Pronk),
Afrika 23 miljoen, de vluchte
lingen ruim twaalf miljoen, Is
raël tot nu toe ruim drie mil
joen. De oorlogsslachtoffers in
het Golfgebied en de slachtof
fers van cholera in Peru
moeten vooralsnog genoegen
nemen met ieder een schamele
half miljoen gulden.
De 'mascotte' van de Wereld Vluchtelingen Week: niet alleen el
lende.
FOTO: STICHTING VLUCHTELING
Vrijgevig
Waarom geven we aan het ene
doel veel en aan het andere
niets? Antoon Claassen van de
Stichting Vluchteling is even
stil. Mensen hebben zo veel
beweegredenen om geld te ge
ven. „Maar veruit de belang
rijkste beweegreden is het ge
weten sussen", zegt hij vol
overtuiging. Behalve dat
„heerlijke aflaatgevoel" spelen
volgens prof. dr. A. van der
Meijden (hoogleraar public re
lations aan de Rijksuniversiteit
Utrecht) ook andere factoren
een rol. Zoals angst. Een gift
aan de Hartstichting is ook een
soort verzekeringspremie: wie
weet heb ik er zelf nog profijt
van. Maar het eigenbelang
staat niet altijd voorop.
Volgens Van der Meijden zijn
Nederlanders vrijgevig van
aard. Altijd geweest.
Vroeger zond Nederland de
meeste missionarissen uit per
hoofd van de bevolking en nu
geven we relatief het meeste
geld uit aan onwikkelingshulp:
zo'n vijf miljard via de over
heid en ongeveer vierhonderd
miljoen via particuliere orga
nisaties. Uit de monden van de
hulporganisaties klinkt dan
ook niets dan lof over het Ne
derlandse volk. „Wij zijn nooit
ontevreden. Wij vinden dat
Nederlanders de omvang en
oorzaak van een noodsituatie
heel goed kunnen inschatten",
aldus woordvoerder Burgers
van het Rode Kruis. Het Rode
Kruis komt alleen in actie bij
rampen en heeft daardoor
weinig argumenten nodig om
mensen te overtuigen van de
noodzaak van hulp.
Bij de Rusland-actie was die
noodzaak er minder duidelijk,
maar desondanks zamelde de
stichting bijna twintig miljoen
gulden in. Burgers: „Oost-Eu
ropa heeft in de beleving van
de mensen een heel bijzondere
klank. De situatie doet denken
aan die van de Tweede We
reldoorlog: onderdrukking en
toch bevrijding".
Hoe groter de betrokkenheid,
hoe eerder je geneigd bent te
helpen. Betrokkenheid ont
staat door een gemeenschappe
lijke geschiedenis, door een
land te bezoeken of door er
over te lezen, horen of zien.
Claassen: „Zolang mensen
niets zien wordt er weinig ge
reageerd. De invloed van de
media, vooral de televisie, is
enorm. Ik vind het niet
vreemd dat er tot nog toe wei
nig geld is binnengekomen
voor de cholera- en Golfslach-
toffers. De slachtoffers zijn
niet of nauwelijks zichtbaar,
terwijl er bij voorbeeld wel
veel beelden te zien zijn ge
weest over de schade van de
raketaanvallen op Israël".
Natuurlijk bestaan er vele (fa-
milie)banden tussen Israël en
Nederland, maar ook het Cen
trum voor Informatie en Do
cumentatie Israël (Cidi) vlakt
de rol van de media niet uit:
kort na elke raketaanval staat
de telefoonlijn roodgloeiend en
komen de meeste giften bin
nen. Toen voor het eerst beel
den werden vertoond van met
olie besmeurde vogels in de
Golf, belden er zelfs mensen
naar de Stichting Vluchteling.
Alle hulporganisaties kennen
de macht van het beeld en ge
bruiken die graag. En bewust.
Het lachende meisje dat afge
lopen week diende als de
'mascotte' van de Wereld
Vluchtelingen Week is een
weloverwogen keuze geweest.
Claassen: „Wij weten dat acties
die op de emoties inspelen, het
meeste geld opleveren. Maar
het heeft geen zin om mensen
alleen maar ellende voor te
schotelen. Dat werkt ave
rechts. Je moet mensen per
spectief bieden: als ie geeft dan
is verlichting van het lot mo
gelijk. Vandaar dat wij geko
zen hebben voor een kind dat
lacht. Een beeld dat tot de ver
beelding spreekt en niet af
stoot".
Heiligen alle middelen het
doel? „Nee. Wij zouden geen
beelden of verhalen gebruiken
die niet representatief zijn
maar wel veel geld opleveren.
Vrouwen en kinderen vormen
namelijk ook een groot deel
van de vluchtelingen", aldus
Claasen. Volgend jaar probeert
hij een omroep te porren voor
een avondvullend programma
in het teken van de Vluchte-
lingenweek, want het was
vooral de tv-show van de
Twaalf miljoen
opgehaald voor
vluchtelingen
DEN HAAG De we-
reldvluchtelingenweek
van de Stichting Vluchte
ling brengt naar schatting
twaalf miljoen gulden op.
Tien miljoen is al binnen
en aan giften wordt een
bedrag van twee miljoen
verwacht, zo heeft de
Stichting Vluchteling be
kendgemaakt. De Stich
ting Vluchteling is een sa
menwerkingsverband van
onder andere de kerken in
ons land, de centrale orga
nisaties van werkgevers
en werknemers en het
Rode Kruis. De opbrengst
van de actie is met name
bestemd voor langdurige
vluchtelingen, zoals de
honderdduizenden Cam-
bodjanen in Thailand en
de Afghanen in Pakistan.
Afgunst
Maar hoewel er soms met eni
ge afgunst wordt gekeken
naar een actie voor Rusland of
Israël („in Afrika is de nood
toch veel hoger") zit geen en
kele hulporganisatie te wach
ten op een soort barometer
van ellende die aangeeft waar
de nood het hoogst is om de
middelen zo rechtvaardig mo
gelijk te verdelen. Alleen de
term 'barometer van ellende'
bezorgt Burgers al kippevel.
„Mensen zijn zelf selectief ge
noeg om te geven. Bovendien
zou er dan een soort gewen
ning ontstaan en dat is niet
goed".
Claassen: „Wie en hoe bepaal
je wie er het slechtst aan toe is
in de wereld? Dat is onmoge
lijk". En eigenlijk ook niet ge
wenst. Net zo min als het
stichten van één grote hulpor
ganisatie in Nederland of ver
hoging van de belasting ten
bate van nood- en ontwikke
lingshulp. Claassen: „Als je de
belasting verhoogt, verlies je
de betrokkenheid van mensen
bij de problemen in de wereld.
Als mensen geven aan vluch
telingen zijn ze toch weer een
maand of wat in de problema
tiek geïnteresseerd".
MONIQUE VAN DE VEN
ISPEREN HOBBES
DOOR BILL WATERSON
Meer kans op uitlevering van
oorlogsmisdadiger door Canada
DEN HAAG De kans dat Canada de daar verblijvende Ne
derlandse oorlogsmisdadiger Jacob Luitjens uitlevert is volgens
de VVD gestegen. De liberalen willen dat de Nederlandse rege
ring opnieuw een poging waagt om de in 1948 in Assen bij ver
stek tot levenslang veroordeelde Luitjens uitgeleverd te krijgen.
Dat moet volgens het Kamerlid Wiebenga gebeuren op basis van
een nieuw uitleveringsverdrag tussen Nederland en Canada, dat
binnenkort in de TVeede Kamer wordt behandeld. Volgens
Wiebinga moet Luitjens, tegen wie de Canadese overheid thans
een proces voert om hem het staatsburgerschap te ontnemen,
boeten voor zijn wandaden. „Het gaat om één van de ernstigste
Nederlandse oorlogsmisdadigers die nog voortvluchtig zijn. Ont
snapt naar Paraguay en nog geen dag van zijn straf uitgezeten",
aldus het Kamerlid. Eerdere verzoeken voor de uitlevering van
Luitjens liepen spaak omdat het toen van kracht zijnde Neder
lands-Britse uitleveringsverdrag daar niet in voorzag.
(ADVERTENTIE)
optiek
i. HoytemactTMt 107
I Fr HtndnlüMn 242
Geen krant ontvangen 7 Bel tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
Wallage:
Misverstand
rond de
basisvorming
ZOETERMEER Staats
secretaris Wallage (onder
wijs) heeft gisteren direct
gereageerd op een uitge
lekt advies van de Onder
wijsraad over de basisvor
ming.
Daaruit zou blijken dat de
start van de basisvorming op 1
augustus van dit jaar niet haal
baar is. Volgens de bewinds
man is er sprake van een mis
verstand. Volgens de Onder
wijsraad, het hoogste advies
college van de regering op on
derwijsgebied, zou de periode
van voorbereiding op de in
voering van een pakket van
veertien gemeenschappelijke
vakken in de eerste jaren van
mavo, havo, vwo en lbo
moeten worden verlengd.
Maar volgens Wallage staat de
echte invoering van de basis
vorming pas gepland op 1 au
gustus 1992. Hij ziet dan ook
„geen beletselen" om op 1 au
gustus te beginnen met een
„grondige voorbereiding", zo
als hij de startfase omschrijft.
Eerder heeft de CDA-fractie al
haar twijfels geuit over de
haalbaarheid van 1 augustus.
De Onderwijsraad lijkt het
daar mee eens.
(ADVERTENTIE)
Maandag begint de
Stapelgekke Week van
de Hema. Dan stapelen
we de ene stapelgekke
aanbieding op de ande
re. Dat Is bij ons een
week lang de normaal
ste zaak van de wereld.
De normaalste zaak
van de wereld
