Missouri, het hart van Amerika
Tussen
Disney en
Key West
itappl
Vooral sinds Martinair enkele jaren
geleden begon met charterdiensten
fep Miami (en later op het noordelij-
I i ker gelegen Tampa) is Florida een
M jopidaire vakantiebestemming ge
worden. Maar ook de KLM-vluchten
naar Miami en Orlando trekken
ondanks een Golf-oorlogveel
Nederlanders, van wie er velen nu
>ens wat anders willen dan Spanje of
Jriekenland.
',Voor de prijs hoef je het niet te la-
:en", zei de reiswereld aanvankelijk,
naar gelukkig is men daar vandaag
m le dag wat op teruggekomen. Want
a Amerika, en dus ook Florida, is al
m I net al niet echt goedkoop. Zelfs niet
net een spotgoedkope dollaar.
Natuurlijk, de vliegprijs valt best
Uee en natuurlijk zijn er wel lunches
070- nogelijk voor een paar dollar. En de
■e bu «nzine kost ook bijna niks. Maar al-
es elkaar tikt het behoorlijk aan,
:eker als je met een gezin bent. Re-
cen maar Je v*er -^eer dollar
pij de kassa van Disney moet betalen.
Cn acht of twaalf comsumpties (want
ili, 2/ïïet is warm) en nog eens vier lun-
7dgn. 'hes. Met een paar souvenirs erbij
com je al met al op een behoorlijk
costbaar tripje.
Cn na één dag heb je al door dat de
estaurant-rekening uiteindelijk een
deine twintig procent hoger is dan
ie optelsom van het bestelde op de
s in A^nenukaart. Lokale belastingen en
jedieningsgeld..
Iriesje
Florida is bij uitstek een vakantiebe-
EU itemming voor hen die 'zon' en 'zien'
(villen combineren. Bruin terugko
nen en toch urenlang kunnen ver-
SH0lfia^en over de 'avonturen' is een van
le zekerheden die zo'n reis door deze
Bij MGM-Studios, de nieuwste attractie van Disney World, ontmoet je alle bekende stripfiguren 'in leven lijve'. Foto Walt Disney
uim vijfhonderd kilometer lange
landengte oplevert. In de zomer is
'„het warm en ligt de temperatuur er
Itijd boven de 30 graden Celsius. Dat
ALLEls warm, maar er is veelal een ont-
S pannend koel windje. Maar voor
gplavie dat toch te hoge temperaturen
ijn, moet dan maar later dit jaar, of
de herfst of zelfs in de winter,
in.
)at lekkere briesje heb je overigens
vel nodig als je enkele dagen onder-
luikt in de dromen en avonturen
van Disney en Sea World. Of wan
neer je het spektakel en sensatie over
je heen laat komen van Epcot Center
of de filmstudios van MGM of Uni
versal.
Dagenlang kun je hier 'verdwijnen'
en zelfs dan heb je nog het gevoel niet
alles te hebben gezien. Juist wanneer
het heel druk is merkje ook het ver
schil tussen Nederlanders en Ameri
kanen. Lange wachttijden bij de be
langrijkste attracties lijken hier kor
ter te duren; al was het alleen maar
omdat iedereen hier netjes in de rij
blijft staan.
En wie na Magic Kingdom, Mickey
Mouse en Donald Duck nog zin heeft
kan zich in Kennedy Space Center
vergapen aan de 'ruimte van de lan
ceerbasis, waar regelmatig de be
mande ruimteschepen worden ge
lanceerd. Dat gebied waar Nasa en
space shuttle codewoorden zijn en
waar je in Hall of Fame zelfs de erva
ringen van een astronaut kan mee
maken.
Vriendelijk
„Isn't it a beautiful day today en
„Thank you for visiting us and hope
to see you again". De vriendelijkheid
houdt niet op in de VS.
Het is even wennen, zeker omdat je
na enige tijd ook de nuance tussen
oprechtheid en gespeelde vriende
lijkheid leert ontwaren. Maar het
blijft iets bijzonders om inkopen te
doen in een supermarkt met een as
sortiment waar een gemiddelde Al-
bert Heyn een minderwaardigheids
complex van zou krijgen.
En om dan daarna de 'luxe' te erva
ren van een winkelbediende, die de
bruine papieren zakken met inko
pen, naar de (huur)auto brengt. In de
kofferbak drapeert en je vriendelijk
uitzwaait. „Have a nice day, sir",
klinkt het, ook zonder dollarfooi.
Omgekeerd is het even aanpassen
aan tal van andere gewoonten; in het
verkeer, waarbij je links en rechts
mag inhalen. Als je maar in eigen
'lane' blijft. Bij een rood stoplicht
mag je doorrijden als je rechtsaf wilt
(al moet je het andere verkeer eerst
voor laten gaan).
Op sommige kruisingen staan op vier
hoeken stopborden. En sta maar
even stil, ook als er verder geen en
kele Buick of Chevrolet is te beken
nen. Niet doen levert een groot risico
van een fikse boete op. En de agent
heeft altijd gelijk, ook al heb je hem
zelf niets eens gezien toen je toch niet
stopte..
Badplaatsen
De oostkust van Florida is met bad
plaatsen als Miami Beach, en in min
dere mate Daytona en Fort Lauder
dale het bekendst. Hier zijn de lange
boulevards met immense hotels te
vinden. En daarachter de luxe
zwembaden, de witte brede stranden
en de verkoelende branding. Surfen,
zeilen, waterfietsen of -skiën zijn
hier de favoriete bezigheden. Tus
sendoor een echte hamburger of
'footlong' hot dog.
Hier kan je de wereld vergeten, al
blijft het boeiend om aan het eind
van de middag het wereldnieuws
door Amerikaanse ogen te consume
ren via de networks van NBS, CBS
en ABC. Zelfs CNN klinkt in zo'n
voor Europese begrippen riante ho
telkamer spannender.
Maar wie een tocht door deze 'slurf'
van Amerika maakt komt zeker ook
langs de andere kust: de Gulf Coast
aan de Mexicaanse Golf.
Hier, bij St. Petersburg, Clearwater,
Sarasota, Fort Meyers, Naples of
Captiva Islands, heerst een andere
sfeer. Eveneens lange stranden, mis
schien wel breder, bijna lauw water
en fantastische visgronden,
's Avonds dus volop zeekost in alle
soorten en maten. Al blijft het wen
nen: oesters met ketchup.
Doggy bag
En dat is niet het enige 'andere' datje
in een restaurant mee kan maken.
Niks doorlopen als je binnenkomt en
niks zelf een plaatsje bij het raam be
zetten. Gewoon wachten. 'Wait until
be seated' staat bijna dreigend op een
plakkaat bij de deur; even later
klinkt het vriendelijk edoch gedeci
deerd: Two, sir? Smoking or non
smoking Follow me
En dan zit je ineens aan dat tafeltje,
waar je eigenlijk niet wilde zitten.
Van waaruit je plotseling echt getui
ge bent van iets waarvoor je je in ei
gen land zou generen. Tijdelijke bu
ren die hun bord niet leeggegeten
hebben en zonder gêne de 'doggy
bag' vragen. En die na betalen ge
woon de restanten van de biefstuk
onder de arm mee naar buiten sle
pen.
Eenmaal daarvan bekomen bezoek
je de salad bar, vult een bakje met vi
taminen, overgiet het met een dres
sing als 'Thousand Islands' of "Blue
cheese' en blijf aan tafel wachten op
de steak New Yorker. Om er dan
achter te komen dat je die pas krijgt
als de salade opgegeten is..
Natuur
De natuur mag dan niet overdadig
zijn in Florida, met name in het zui
den is het fantastisch de flora en fau
na te beleven van de Everglades, het
moerasgebied dat nu beschermd na
tuurgebied is. Opmerkelijke vogels,
slangen en krokodillen leven hier
nog ogenschijnlijk vredelievend met
een handvol Indianen, die zich nu in
leven houden met het ontvangen
van jaarlijks vele duizenden toeris
ten.
Die allemaal afkomen op de kroko-
dillenshow, waarbij een taaie indiaan
maar ternauwernood kan ontkomen
aan de scherpe kaken. En waar je
even later met oordopjes per Air Boat
over het ondiepe moeraswater
'scheurt'. De dieren in deze 'be
schermde' omgeving lijken inmid
dels gewend aan het oorverdovende
lawaai van de twaalfcilinders die de
grote propellors aandrijven..
Miami
In de grillige donkerte tussen wol
kenkrabbers van Miami gillen poli
tiesirenes. Het geluid weerkaatst te
gen de 'glazen wanden' van soms
vijftig etages. Roodwitte zwaailich
ten completeren het beeld.
Sinds de komst van Castro op Cuba
kun je in Miami met Spaans goed te
recht. Bijna driekwart van de meer
dan 2,5 miljoen inwoners is afkom
stig van het verderop gelegen eiland.
Er is in Miami zelfs een wijk die 'Litt
le Havana' heet. De stad heeft over-
dags iets fascinerends, 's avonds is de
sfeer meer grimmig. Sommige delen
van downtown zijn af te raden om te
bezoeken.
Aan te bevelen overdag zijn echter
de winkelcentra. De overdekte
Mails, waar je bijna alles kunt kopen.
In soorten en maten, in allerlei kwa
liteit. Een beetje Hollander weet te
voren wat hij wil hebben. Spijker
broeken, sportschoenen, van die be
kende merken. Die bij ons zo goed als
onbetaalbaar ziin. En daar bijna voor
niks, zeker nu de dollar zo laag staat.
Keys
Helemaal onderaan Florida, op bijna
een steenworp afstand van Cuba,
staat in Key West een gedenkpla'at.
Het zuidelijkste zuiden van de Vere
nigde Staten, is er in het Engels op
geschreven. Wie het wil zien moet
vanuit Miami een trip van bijna 240
kilometer maken (als je 160 mijlen
zegt klinkt het misschien korter).
Een opmerkelijke reis over tiental-
Miami, over
dag iets fasci
nerends,
'savonds is de
sfeer grimmig.
Foto Sijtboff
Pers
len bruggen die leiden van Key Lar
go naar uiteindelijk Key West, de
stek waar Hemingway enkele decen
nia geleden zijn meest produktieve
periode beleefde.
Hier, waar Atlantische Oceaan en
Mexicaanse Golf elkaar treffen,
moet het voor vissen een eldorado
zijn. Nog meer dan in het noordelij
ker gelegen Fort Meyers of Sarasota
is hier visaanbod immens en massaal.
Met als extra de mogelijkheid om te
genieten van de volgens lokalen
mooiste zonsondergangen van de
wereld.
Het lijkt foldertaai, maar snoepend
van de 'lobster' wil je dat allemaal
best geloven.
Voor informatie kan men
terecht bij het Amerikaans
verkeersbureau USTTA,
Museumplein 19,1071 DJ
Amsterdam, tel. (020) 790321.
ION1
b loor ROGIER SLOP
i let tankstation-annex-
yiamburgerrestaurant ziet
net zo uit als in een film
lit de jaren vijftig. Ieder
aoment verwacht je dat
irlijl lames Dean binnenkomt,
ntie ichterdochtig aangestaard
Vaki loor de inwoners van het
tan de balie doen mannen in overall
N n met honkbalpetten op zich te goed
an 'footlong hotdogs' en enorme be-
JJj;ers cola. De televisie doet rumoerig
'erslag van een baseball-wedstrijd.
)p de achtergrond rumoert het ver
ier: enorme trucks, rammelende
ationcars. De sherrif patrouilleert
4 ior de paar straatjes tussen de hou-
n huizen en de vlekkeloze gazons,
ij stuurt met één hand, zijn linker-
irm bungelt nonchalant uit het por-
ierraam. Een gewone dag in een ge
lucht in Missouri, in het hart van de
herenigde Staten.
len ander Amerika, dat is zeker,
I leel ver weg liiken het jachtige New
lork, het opgefokte Miami, het deca-
ente Los Angeles. Hier lijkt de goe-
e oude pionierstijd nog voort te le
en.
n sommige gevallen letterlijk: in het
orpje Versailles (door de bewoners
nverbiddelijk verbasterd tot 'Vur-
ïels') zijn nog boerderijen waar de
imish wonen. Een gesloten gemeen-
Schap, die er naar streeft net zo te le
en als de eerste pioniers. Alles wat
iet menselijk bestaan sinds de 17de
euw heeft verrijkt is taboe. Vervoer
eschiedt met keurig zwartgelakte
oetsjes, electricteit en telefoon lij-
en nog niet uitgevonden te zijn.
m lp één van die boerderijen dringen
e voorzichtig door in deze gemeen -
14- chap. De gebouwen zijn van keurig
oor 'itgeverfd hout, de hofhond bast ge-
leel volgens voorschrift, ganzen sna-
eren op het erf. De boer (met zijn
|S d lauwe overall, strohoed en hooi-
ork bijna weggelopen uit een roman
MA8* John Steinbeck) is uiterst vrien-
elijk en poseert vrijwillig voor de
imera hetgeen tamelijk uitzonder-
jk is. Binnenshuis heerst een kneu-
irige sfeer la Ot en Sien, omlijst
oor de geur van versgebakken ap-
eltaart. 1991 ligt ver weg, achter de
eflijk glooiende heuvels van Mis-
•uri.
laar ook hier dreigt de verandering
oor te dringen. „De jeugd wordt
eeds minder rechtzinnig in de leer.
St. Louis: de monumentale poort naar het Westen aan de oever van de Mississippi.
Het verschijnsel cruising op zater
dagavond in pa's auto door de stad
rijden en naar de meisjes lonken
begint hier ook te komen. Alleen
gaan onze jongens er op uit in pa's
koetsje."
Burgemeester
Versailles (2244 inwoners, 10 kerkge
nootschappen) ligt aan de voet van
het enorme natuurgebied rond het
Lake of the Ozarks, het grootste
kunstmatige meer van de VS. Het
plaatselijke krantje (The Versailles
Leader Statesman) weerspiegelt het
leven van alledag: de meestgelezen
rubriek is van een soort tante Rosa
Klep, die zich uitput in leuterberich-
ten. „Dominee Wilkins is zondag na
de preek met zijn echtgenote op thee
visite geweest bij de burgmeester.
Ook de zoon van ae burgemeester en
diens verloofde waren aanwezig."
De burgemeester staat klaar om het
buitenlandse bezoek te ontvangen.
In tegenstelling tot zijn collega's uit
de grote steden heeft hij geen keihar
de campagne hoeven te voeren om
deze functie te veroveren. „We ziin
allang blij als we één kandidaat heb
ben. Het burgemeesterschap levert
niks op en slorpt veel tijd op. Maar ik
ben trots op ons stadje en dat wil ik
uitdragen ook." Het typeert het bijna
vertederende leven op het platteland
van Missouri, tevreden deinend op
het ritme van de seizoenen.
Eer
Maar de staat biedt meer dan alleen
maar fraaie natuur en nijvere agra
riërs. Missouri ligt ingeklemd tussen
het dynamische Kansas City in het
Westen en het statige St. Louis in het
Oosten. Beide steden strijden om de
eer in de vorige eeuw als vertrek
punt te hebben gediend voor dat gro
te epos van de Amerikaanse geschie
denis, de grote trek naar het Westen.
De aanhoudende stroom verschop
pelingen en fortuinzoekers, die als
lemmingen naar de kusten van de
Stille Oceaan trokken, lieten in ieder
geval in Missouri de Westerse be
schaving (en vaak hun laatste spaar
centen) achter. Voorbij Missouri be
gon de barre tocht door vijandig en
onbekend land, met gammele wa
gens of soms gewoon te voet.
„Die Amerikanen gaan nu feestvie
ren omdat ze tweehonderd jaar be
staan. Onze staatsloterij is al ouder,"
Van Kansas City
naar St. Louis
grapte Wim Kan enkele jaren gele
den nog over het 'gebrek aan ge
schiedenis' van de States. Daar mag
in Europa zo nu en dan best giechelig
over worden gedaan, maar feit is wel
dat de Amerikanen hun geschiedenis
vaak zorgvuldiger koesteren dan
menige Europeaan. Zeker ook in
Missouri, waar ieder gat (zo ook Ver
sailles) wel een museum heeft waar
in de plaatselijke geschiedenis gestal
te wordt gegeven. Soms gaat men
daar wel wat ver mee, zoals in St. Jo
seph, iets ten noorden van Kansas
City.
St. Joseph was het begin van de
roemruchte Pony Express, de post-
lijn die in 1860 een kortstondig be
staan leidde en uiteindelijk door de
spoorwegen en de telegraaf de nek
slag kreeg. Maar omgekeerd evenre
dig aan het korte leven van de Pony
Express is de roem van deze post
dienst. Van heinde en verre stromen
dan ook toeristen naar St. Joseph om
de stallen en het bijbehorende mu
seum te bezoeken. In het stadje staat
ook het huis waar Jesse James, de be
roemdste outlaw van Missouri,
woonde en uiteindelijk werd neerge
schoten. Maar dat was voor bezoe
kers wat moeilijk te vinden. Dus
werd het huisje opgetakeld en naast
het Pony Express-museum weer
neergeplempt. Historisch dubieus,
maar wel Amerikaans-praktisch.
Dat Kansas City en St.Louis twee te
genpolen zijn, komt ook uit de uit
spraak dat het gaat om 'de oostelijk
ste stad van het Westen en de weste
lijkste stad van het Oosten.' Kansas is
ruim opgezet, modern, met luxueuze
winkelcentra. Maar echt opwindend
is het allemaal niet zo. De grote at
tracties (naast het fantastische mu
seum over de pioniers, het National
Frontier Trails Centre) liggen in de
omgeving van de stad. In het voor
stadje Providence liggen de biblio
theek van president Harry Truman,
en een museum gewijd aan deze pre
sident van de Koude Oorlog, de man,
die het besluit nam tot de atoomaan-
vallen op Japan en die tijdens zijn
carrière steeds meer uit de schaduw
trad van zijn grote voorganger
Franklin Delano Roosevelt.
En aan de oevers van de Missouri-ri-
vier weer de geschiedenis: het Osa-
ge-fort. Het uit het begin van de vori
ge eeuw stammende fort-annex-
handelspost is ingrijpend gerestau
reerd en enthousiaste vrijwilligers
(veelal geschiedenis-studenten en le
raren) trachten het leven van toen te
reconstrueren. Een leven, dat in het
strakke staal en beton van Kansas
City zelf geheel verdwenen is.
St. Louis is anders: ouder, statiger
(het vergelijkt zich graag met Was
hington) en met een vleugje Franse
invloed. Aan de kade van de Missis
sippi liggen de raderboten, sommige
zijn als restaurant ingericht en varen
niet meer, maar anderen maken nog
steeds tochten over de veelbezongen
De rivier die wordt overschaduwd
door een enorm monument: een 192
meter hoge poort van roestvrij staal
een eerbetoon aan de pioniers die
van hieruit naar het Westen trok
ken. Het doet op het terrein van sma
keloosheid het ergste vrezen, maar in
werkelijkheid is het prachtig. Met
een soort liftje binnenin kun je naar
boven om uit te kijken over de sa
menloop van de Missouri en de Mis
sissippi, en over de stad met zijn
enorme kathedraal, stadion, ruime
boulevards, pakhuizen, de Budwei-
ser-brouwerij het monumentale
Union Station (nu omgebouwd tot
een luxe winkelcentrum) en parken
als Grant's Farm en de imposante bo
tanische tuin.
En vanuit die enorme hoogte gaat de
blik peinzend naar het lokkende
Westen: de onstuitbare droom van
zovelen die hier in Missouri begon.
Trans World Airways heeft
zijn hoofdkwartier in St.
Louis, en verzorgt diverse
vluchten naar die stad en naar
Kansas City. Het
Amerikaanse verkeersbureau
USTTA, Museumplein 19,
1071 DJ in Amsterdam heeft
veel informatie over Missouri
en de mogelijkheden om van
daaruit andere, relatief
'onbekende' staten te bezoeken
zoals Illinois, Kentucky,
Tennessee, Oklahoma en
Kansas.
Sunshine
State
Florida
Het nadeel van de
Verenigde Staten is dat
zelfs toeristen die er nog
nooit zijn geweest er al heel
veel van weten. En er zelfs,
zij het dan via filmdoek of
televisiescherm, al veel van
^Jhebben gezien.
Dat geldt eveneens voor Florida.
J Miami kennen we allang van Don
'Miami Vice' Johnson, Key Largo
van Humphey Bogart en Key West
van Ernest Hemingway. En de moe
rassige Everglades weten we ons nog
te herinneren van de spectaculaire
Air Boat met James Bond en zelfs
Disney World is via boek en beeld al
uitgebreid in ons geheugen vastge
legd.
Toch heeft deze 'voorkennis' ook
voordelen voor de toerist die voor
het eerst afreist naar the Sunshine
State, zoals deze landtong in het ui
terste zuidoosten van de VS wordt
moemd.
Beetje bekend maakt al snel be-
mind, parafraseren we maar. Boven
dien, de werkelijkheid is veel boei-
ender dan een politiesirene in Miami
3-48 vice.
