Elke autosloperij
etekent n pit-stop
Dreigende prijzenslag
rijscholen-branche
Nieuwe ideeën: Costa en hybride HX3
pel neemt Isuzuterreinwagens over
eeds meer elektronische accessoires
'AGItT
'O
£aidóa<2owumt
ZATERDAG 23 FEBRUARI 1991 PAGINA 21
iER EN ZOON 'DOEN' IN ARMSTRONG SIDDELEY
5CHENDAM Het
boeiend gezelschap,
:h die avond aan de
imertafel zet van de
oning aan de Leid-
damse Leidsekade.
ling bindt de verza-
i figuren: Engelse
j Die vehikels, die
:unnen verheugen in
e aanhangers of kil-
enstanders. Een tus-
g is er niet. Aparte
is, zegt de eerste
Garagewagens,
I de andere.
verhaal van vader Ton
zoons René (30) en Ge-
f7) van Zeist klinkt van
stromingen' het een en
door. Maar in hun 'sto-
'ooral liefde te beluiste-
'etgeen de bolides van
i (Jaguar 1981), René
1969) en Ton (Arm-
Siddeley Star 1959) be-
Slechts het meest mo-
vervoermiddel staat
;ns op deze winterse
buitenshuis; de twee an-
imiddels als oldtimer te
uwen wagens koesteren
de beschutting van een
Kij worden slechts 's zo-
Ie weg opgestuurd.
»e generaties Van Zeist
ten volmondig dat je de
ibielen van hun voor
liet liefde' moet behan-
Hetgeen zo veel bete
ls ze in elk geval de nor-
nderhoudsbeurten laten
•aan en niet volstaan
af en toe een litertje
een paar druppels wa
de radiateur. Hoe meer
gelse vehikel wordt ge-
rd, des te meer geeft 't
r terug, is de strekking
in betoog. Over terugge-
»sproken, vader Ton en
ïené gaan in hun lief-
'ij ver. Heel ver. Zo ver
inmiddels een bloeiend
hebben, dat daar aan
i in Leidschendam ook
reputatie heeft opge-
Zo zeer zelfs dat het
lan de Leidsekade 's zo-
Dijna als een bedevaart-
wordt beschouwd door
tientallen Engelsen, die
un scala aan typerende
s langskomen. Al was
leen maar om er naar te
kijken. Maar vaker om
nodige aan te laten sleu-
Want vader Ton en
van Zeist, Gerard runt
annex de personenbusjestak
van het bedrijf, hebben achter
de dijkwoning een garage in
gericht die volledig is geëqui
peerd om ook zeer antieke old
timers een nieuw leven te ge
ven. Waarbij de exclusieve
Armstrong Siddeley een
hoofdrol voor zijn rekening
neemt. Ton van Zeist is dan
ook tevens penningmeester
van de Armstrong Siddeley
Club (56 leden in de Benelux
en vijf in Engeland) en geeft
tevens het cluborgaan uit.
Welk periodiek zo goed in de
markt ligt, dat zelfs Engelsen
het regelmatig toegestuurd
willen krijgen ondanks het feit
dat ze van de tekst geen yota
snappen. Maar de plaatjes ver
goeden veel. Zo niet alles.
Rudimenten
In de garage staat een aantal
antieke auto's, dat deze naam
eigenlijk nauwelijks meer ver
dient. Buiten op het binnen
terrein, onder royale zeildoe
ken, staan er nog een stuk of
vier. Het betreft bijna de rudi
menten van vierwielers, die
ooit, na een jaar tot achttien
maanden, compleet gerestau
reerd de loods weer uitrijden.
Om deel uit te maken van de
zich gestaag uitbreidende vloot
Rolls Royce-achtige bolides,
die tegenwoordig zo geliefd
zijn bij stelletjes die een ritje
naar het stadhuis willen ma
ken. Of om tegen een redelijk
bod te worden verkocht aan
degene die ook een 'tic' heeft
voor antieke Engelse auto's. In
een andere loods („Ja, bijna
een museumpje") staan zeven
volledig gerestaureerde klas
siekers te glimmen.
„Het moet ook een beetje je
hobby zijn", zegt Ton van
Zeist over zijn bezigheden, die
hem bijna elke avond in de ga
rage achter zijn huis aan het
werk houden. „Het moet niet
je idee zijn om mensen er geld
mee uit hun zak te kloppen.
Daar zijn wel andere zaken
voor in ons land. Die zijn daar
veel beter in. Ik zelf heb nog
nooit een advertentie behoe
ven te zetten om aan klandizie
te komen. Met mond-tot-mon-
dreclame kom je ook heel
Tien jaar
Tien jaar geleden is Ton van
Zeist met het restaureren van
vooral Engelse auto's begon
nen. Er schijnen in ons land
zo'n vijftig a zestig bedrijfjes te
zijn, die zich hebben gespecia
liseerd in dit werk op een ter
rein waar het door de tijdgeest
natuurlijk steeds moeilijker
wordt om aan 'materiaal' te
komen. „En de vraag naar
aparte auto's neemt nog steeds
toe", meent Ton van Zeist.
„De mensen zijn uitgekeken
op de eenheidsworst, die te
genwoordig uit de autofabrie-
ken komt".
De voorkeur voor Engelse au
to's kregen Ton en René van
Zeist in feite met de paplepel
ingegoten. „Mijn vader zat al
tijd al in dat soort wagens",
herinnert Ton zich. „Hij werk
te voor de oorlog al bij Pennoc
en Coene Schuifdaken, de be
kende en oudste carrosserie
bouwer van ons land. „Ik ben
zelf begonnen als normale
monteur, maar daar ben ik
mee gestopt omdat ik er geen
lol meer in had. APK-keu-
rinkjes en beurtjes en zo, daar
raak je snel op uitgekeken.
Wat we nu doen is creatief. Je
maakt van niets weer iets. In
een normale garage ziet een
klant nooit iets van het werk
dat er aan zijn auto wordt ver
richt. Hier ziet hij een wagen
van de grond af weer opge
bouwd worden".
Auto-didacten
Ton en René van Zeist zijn op
hun gebied min of meer auto
didacten. „We hebben er niets
speciaals voor bijgeleerd. Zelf
alles gaan doen en er een beet
je gevoel voor hebben; dat is
alles", versimpelt Ton van
Zeist zijn werk annex hobby.
„Nu hebben we zo veel werk
dat ik er makkelijk vijf man
bij zou kunnen hebben. Doe ik
niet, want dan ben ik alleen
nog maar een regelaar, een su
pervisor. En dat wil ik niet. Ik
wil gewoon zelf lekker aan het
werk zijn".
Vader en zoon Van Zeist heb
ben zich in de loop der jaren
wel onderling gespecialiseerd
bij hun restauratie-werkzaam
heden. Ton 'doet' het techni
sche deel, het afhangen van
het plaat- en slotwerk; René
ontfermt zich over het laswerk
van carrosserie en chassis. Dat
bij de wedergeboorte van een
antieke (Engelse) auto ook het
nodige andere, extra werk om
de hoek komt kijken, spreekt
voor zich. Slechts verchromen
en het reproduceren van spe
ciale, soms linnen kappen
wordt uitbesteed. Vooral het
spuitwerk wordt door de Van
René en Ton van Zeist (rechts) in hun garage in Leidschendam waar ze met liefde werken aan de
restauratie van bij voorkeur het exclusieve Engelse merk Armstrong Siddeley. Links een volledig in
nieuwstaat gebracht exemplaar, rechts een versie waar nog wel het nodige aan moet gebeuren.
FOTO: MILAN KONVALINKA
gekocht en gerestaureerd. De
bonte Nederlandse stoet trekt
dan regelmatig bekijks en ont
vangt dan niet zelden koop-
„Een rit door Engeland doen
we altijd in etappes", besluit
René van Zeist. „Bij elke auto
sloperij maken we een pit
stop, om te zien of er nog iets
van onze gading te vinden is.
We kwamen eens ergens en
zagen een Armstrong Siddeley
staan, midden in een weiland.
Was een boom helemaal door
die auto heengegroeid. Hebben
we niets mee gedaan. Achteraf
hadden we spijt dat we 'm niet
hadden meegenomen. Zoals
het ook jammer is dat je con
cessies moet doen. Je kunt een
auto nooit helemaal in de oor
spronkelijke staat terugbren
gen, omdat je te maken hebt
met een keuring door de rijks
dienst. Dat noodzaakt je bij
voorbeeld om knipperlichten
te zetten op een auto, waarop
ze nooit hebben gezeten. In
Engeland doen ze dat anders:
daar zetten ze een bordje tegen
de achterruit: hand-indication.
Leuk is wel dat je nu in Ne
derland speciale nummerbor
den kunt krijgen; zwarte be
ginnend met DE".
Een tip tot slot voor de lief
hebbers of nieuwsgierigen: op
1, 2 en 3 maart staat de Arm
strong Siddeley Club op de
beurs Vehicle in Utrecht.
Zelst's met de nodige zorg, of
zeg maar: liefde, gedaan. René:
„Bij nieuwe auto's worden er
twee of drie lagen lak aange
bracht. Bij deze auto's was er
sprake van twaalf of dertien
lagen. Dat procédé is nu te
kostbaar, bovendien slecht
voor het milieu vanwege de
aanwezigheid van bijvoorbeeld
tinner. Gebeurt dus niet
meer".
Vorige zomer verscheen er
een Hurse van 1953 uit Wales
op de Leidsekade in Leid
schendam. Een begrafenis
auto van Armstrong Siddeley,
type Sapphire. Er moest stuur
bekrachtiging in en een paar
zwakke plekken in het chassis
dienden gerepareerd. Het ding
fungeert nu weer voor de laat
ste rit van verscheiden Welsh
men. Ton en René van Zeist
noemen de Hurse niet hun
mooiste klus. Die hebben ze ei
genlijk voortdurend. „Hoewel
het eigenlijk pas echt leuk
wordt als zo'n auto er gewoon
weer staat en je kunt gaan
spuiten en polijsten", zeggen
vader en zoon. „Het is dan nét
een kerstboom, die je optuigt.
En als je het al een keer niet
meer ziet zitten, pak je gewoon
een andere auto en ga je daar
mee verder. Zo hebben we al
acht jaar een Mark II staan.
Was toen 10.000 gulden waard.
Nu 65.000 gulden. Maar die
moet nog wel worden afge
maakt".
Ton van Zeist heeft overigens
een aardige theorie over de
'slechte' reputatie van de En
gelse auto, zeker die exempla
ren uit een niet zo ver verle
den. „Er werd in de fabrieken
ook veel sabotage gepleegd
door de ook al vaak stakende
arbeiders", stelt hij resoluut.
„Bij wijze van protest tegen
werkomstandigheden, belo
ning en derqelijke". Zoon
René voegt to Engelse au
to's zijn onderhoudsgevoelig,
dat is nu eenmaal bekend. Bo
vendien is het vaak zo gegaan
dat in Engeland iets werd ont
worpen en dat men het er
daar dan bij liet. Vervolgens
nam men het ontwerp in Italië
en Japan over en ging dan
verder met de ontwikkeling
en verbetering. Ander aardig
feit: Jaguar behandelde de
holle ruimten van de auto's
vroeger niet extra, omdat men
er kennelijk van uitging dat
die wagens aan dermate rijke
mensen werden verkocht dat
ze altijd in een garage, dus
binnen stonden. Bovendien
schafte, zo redeneerde men,
het betrokken publiek zich
binnen een paar jaar weer een
nieuwe Jaguar aan".
De familie Van Zeist maakt
overigens regelmatig de over
steek naar Groot-Brittannië.
Om met de Nederlandse club
leden de jaarlijkse Armstrong
Siddeley National Day bij te
wonen, maar ook om vakantie
te vieren en te speuren naar
wrakken die kunnen worden
FRANK WERKMAN
Er staat een prijzenslag in
de rijscholen-branche
voor de deur. Dat is de
stellige verwachting van
Christien van de Werf
horst, voorzitter van de
afdeling rijscholen van de
Deze organisatie verwacht dat
de werkgelegenheid voor rij-
instructeurs de komende vijf
jaar fors afneemt als gevolg
van een flinke afname van de
vraag naar rijlessen. De slag
om de klant wordt eerst op de
prijs uitgevochten. Maar uit
eindelijk komt het toch de
kwaliteit van de rij-lessen ten
goede is de stellige verwach
ting van Van de Werfhorst.
Van paniek onder de rijscho
len is overigens geen sprake:
„Het is al heel lang bekend dat
zich van lieverlee minder cur
sisten melden. Maar ik heb de
indruk dat de instructeurs
denken dat het hun deur wel
voorbijgaat. Degenen die daar-(
voor een opleiding volgen en'
beginnende rijschoolhouders
zijn er onvoldoende van door
drongen dat ze de kans lopen
absoluut geen werk te zullen
vinden".
Volgens de Bovag is er over
vijf jaar nog maar een markt
voor 4000 instructeurs in een
branche, waar nu nog 8000
mensen actief zijn. De eerste
tekenen zijn al merkbaar. In
1989 nam het CBR nog 527.000
examens af tegen 491.000 vorig
jaar. Een vermindering van
6,8 procent, die zich in de ko
mende jaren voortzet. Want er
zijn gewoon minder achttienja
rigen En dat is de leeftijd
waarop men meestal pogingen
doet een rijbewijs te bemachti
gen.
Sanering
Over een sanering van de
branche wordt al jaren gespro
ken. Christien van de Werf
horst: „Helaas is het zo dat ie
dereen die over een instruc-
teursbewijs beschikt, ook een
rijschool mag beginnen. We
proberen als Bovag nu te be
reiken dat je over een onder
nemersdiploma moet beschik
ken, wil je in onze branche
een zelfstandig bedrijf begin
nen. Ik heb daarover kort ge
leden met minister Maij-Weg-
gen gesproken. Ze heeft uiter
aard geen toezeggingen ge
daan, maar we gaan nu wél sa
men met het ministerie onder
zoeken om te kiiken of onze
wens haalbaar is'
Zo'n aangescherpte vestigings
eis betekent volgens de Van de
Werfhorst, zelf rijschoolhoud
ster in Nijverdal, dat er van
zelf een sanering op gang
komt. Een kwestie van kwali
teit, meent ze. „De zwaksten
leggen als eerste het loodje.
Dat proces is trouwens al in
gang gezet, ik hoor dat van de
betere rijscholen. Die hebben
minder goede jaren beleefd als
gevolg van de gigantische con
currentie, maar ze krijgen nu
meer werk. De cursisten kie
zen steeds meer voor een de
gelijke opleiding".
Dat is volgens haar ook de re
den dat niet de complete bran
che zich straks tot deelname
aan een prijzenslag laat verlei
den. Van de Werfhorst wei
gert bij voorbeeld zelf .welke
concessie dan ook' te doen.
„De goede rijscholen hoeven
niet op de prijs te concurreren.
Die kunnen eventueel ook nog
wel een paar klanten missen
als het erop aankomt. Maar ze
doen nooit afbreuk aan hun
kwaliteit en prijs. We moeten
er met ons allen wél hard voor
werken om de consumenten
duidelijk te maken dat ze voor
een normale lesprijs een goede
opleiding krijgen".
Overleven
Om ondanks de forse afname
van het cursisten-aanbod te
kunnen overleven legt het Bo-
vag-bestuur de leden een kwa
liteitsplan voor, dat gefaseerd
moet worden ingevoerd zodra
de landelijke ledenvergade
ring het licht op groen heeft
gezet. Een uitdunning van de
eigen gelederen is daarvan het
gevolg. „Er is een aantal leden
met een Bovag-predikaat dat
echt weg moet. Ze krijgen
straks nog een jaar de kans om
op een zeker niveau te komen.
Gebeurt dat niet, dan is het
gewoon over". Anderzijds
komt er een toeloop van nieu
we leden op gang.
Want volgens Christien van de
Werfhorst beginnen de vrije
jongens door te krijgen dat een
Bovag-sticker op de lesauto
straks als een echt kwaliteits
certificaat wordt gezien. „Die
melden zich nu bij ons aan. Ze
stonden altijd aan de zijlijn
omdat ze meenden de Bovag
niet nodig te hebben. Die to
nen nu ook duidelijk behoefte
aan kwaliteit". Zodoende is er
ook een vraag naar aanvullen
de cursussen ontstaan.
Bij het CBR zijn 6000 rijscho
len aangesloten. De Bovag telt
er 1250. De voorzitter: „Daar
kijkt men altijd vreemd tegen
aan: jullie hebben maar weinig
leden, hoor je dan. Maar wij
hebben 53 procent van de om
zet in handen. Dat komt om
dat we allemaal beroepsmatig
bezig zijn met rij-instructie.
We doen het echt voor ons
brood. Terwijl bij het CBR ook
rijscholen zijn aangesloten, die
maar goed zijn voor enkele
examens per jaar".
We vegen ze maar op een
hoop, omdat General Mo
tors hier de overkoepelen
de vertegenwoordiger is
(importeur Opel/GM
Amerikanen en Isuzu). In
feite hebben de Isuzu Cos
ta en GM HX3 niets met
elkaar te maken, ze debu
teerden zelfs niet samen
op de Amerikaanse auto
show van Detroit. Een
beetje merkwaardig, want
juist voor het Isuzu Costa
idee lijkt de VS een goede
voedingsbodem.
Terreinwagens zijn er popu
lair, sportwagens ook, en de
is daarvan een experi-
hem echter alleen in het thuis
land Japan. Het gaat vooral
om de vormgeving, technisch
heeft de Costa geen nieuws te
bieden. Hij heeft een 2.6i ben
zinemotor uit de Isuzu Trooper
terreinwagen en uitschakelba-
re vierwielaandrijving. De
compacte open carosserie op
een Trooper-onderstel geeft de
Costa een aanzienlijk sportie
ver aanzien dan een terrein
wagen normaal heeft. Dat
wordt nog versterkt door de
elektrisch opklapbare afdek
king voor de achterste zit
plaatsen, waardoor de auto he
lemaal een tweepersoons ca-
brio wordt.
Krachtcentrale
Van een heel ander slag (maar
menteel mengsel. Isuzu toonde even experimenteel) is de HX3
van General Motors. Het is
een vervolg op de ontwikke
ling van bruikbare elektrische
auto's Dat leverde eerder de
sportief gelijnde Impact op.
Het interessante van de Im
pact was dat hij op elektro-
kracht dezelfde prestaties
biedt als een gewone benzine
auto. Dat idee schuilt ook ach
ter de HX3, waarin je met een
beetje goede wil een ruimte
auto voor de nabije toekomst
kunt zien. Over de prestaties
in termen van snelheid en ac
celeratie heeft men het niet,
doch die zullen in verband
met het motorvermogen wel
dik in orde zijn. Maar de HX3
moet ook eenzelfde actieradius
hebben als een gewone auto.
Hij heeft twee elektromotoren
in de voorwielen van 44
kW/60 pk elk.
Die worden gevoed door 32
batterijen, maar er is ook een
906 cc driecilinder benzinemo
tor aan boord. Die is niet ge
koppeld aan de wielen, maar
aan een 40 kW generator om
de batterijen te ondersteunen.
De auto heet 'hybride' (te ver
talen als kruising) omdat hij
zowel elektro- als benzinemo
toren heeft. Zo komt men aan
een actieradius van enkele
honderden kilometers tussen
tankstops (in dit geval laadsta-
tion-stops). Waarbij de auto
weinig vervuiling produceert,
want bij lopende benzinemotor
zal dat kleine aggregaat onder
de konstante belasting van de
generator die hij aandrijft erg
schoon draaien (juist wisselend
motortoerental levert vuile
verbranding).
izu Campo, model 1991.
p
je autoshow van Ge-
die in maart wordt
iden, wordt het
•gamma uitgebreid
twee terreinauto-mo-
h. Het gaat om mo-
en stoer ogende ty-
die met een enkele
blik herkenbaar zijn als
Isuzu's.
De foto toont de voor 1991
vernieuwde Isuzu Campo
pickup. De Opel Frontera, als
hardtop pickup met korte
wielbasis of vierdeurs Estate
met lange wielbasis, is groten
deels zo'n Isuzu Campo met
een Opel-motor. Men koos
daarvoor aggregaten uit de
Opel Omega: 2,0 of 2,4 liter
benzine (85 kW/115 pk of 92
kW/125 pk) en 2,3 liter turbo
diesel (74 kW/100 pk). Naar
zal dit met zich
meebrengen dat de Isuzu
Trooper uit het Europese gam
ma verdwijnt. Met de veel be
kender naam Opel erop ver
wacht men groter succes te
boeken. Voor de duidelijkheid:
Opel-moeder General Motors
heeft al lang een aandeel in
het Japanse merk Isuzu.
l term accessoires wordt
i\v gedacht aan een rech-
litenspiegel, lichtmetalen
4, wieldoppen, spoilers
stlampen. Toch staan die
ld niet meer bovenaan
rlanglijst van de meeste
lobilisten. De aandacht
in toenemende mate uit
elektronische accessoires.
Irschuiving is niet in de
i plaats toe te schrijven
e uitgebreide standaard-
ting die tegenwoordig op
|e auto's is te vinden. De
ld van de Japanse mer-
jkt daarbij een belangrijk
ën. Audio-annaratuur
staat met stip bovenaan de
verkooplijsten van extra's. Het
gemak en plezier van een ra
dio is voor de meeste automo
bilist onmisbaar, maar ook uit
gebreidere geluidsapparatuur
en andere elektronische hulp
middelen mogen zich in een
grote belangstelling verheu
gen. Opvallend genoeg laten
ook de rijders van de grote Ja
panse merken zich daarbij niet
onbetuigd. De rijke uitrusting
op dit punt van de Japanse
merken gold in het verleden
als een belangrijk verkoopar
gument. De afgelopen jaren is
die balans wat vprschoven
naar de pure kwaliteiten van
de auto's, met de mogelijke
uitzondering van de nieuwste
Japanse topmodellen, die hun
uitrusting uiteraard naast
de produktkwaliteit weer
als visitekaartje gebruiken.
Als tegenbeweging zijn de Eu
ropese middenklassers merk
baar opgewaardeerd. En er
valt in de Oost-West balans in
de accessoirewereld nog een
opmerkelijke ontwikkeling te
noteren: de Japanse merken
spelen nu nadrukkelijk mee
op de accessoiremarkt. Ook
Europese specialisten ontwik
kelen aërodynamische kits,
sierpanelen en lichtmetalen
velgen voor Japanse automo
dellen, waar die vroeger niet
leverbaar waren. Dat heeft tot
gevolg dat de eigenaren van
zulke auto's ten minste zo veel
geld, zo niet meer, aan extra's
besteden als hun medewegge
bruikers die voor een Euro
pees produkt hebben gekozen.
Kijken we naar de andere
aanpassingen die de automobi
list aan zijn vervoermiddel
aanbrengt, dan springen voor
al praktische zaken in het oog:
vloermatten, rolgordijnen,
stoelhoezen en bijvoorbeeld
een rechter buitenspiegel.
De hybride HX3 met zowel elektro- als benzinemotoren.
Geen krant ontvangen? Bel tusssen 18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoonnummer 071-122248 en uw krant wordt nabe
zorgd.
Mercedes-Benz leasing beloont schadevrij rijden
Als eerste autolesemaatschappij beloont Mercedes-Benz Leasing
Nederland BV te Nieuwegein het schadevrij rijden. Wie met zijn
leaseauto geen ongelukken veroorzaakt, kan een forse korting
op de verzekeringspremie opbouwen. In drie jaar tijd tot 35 pro
cent. Tot nu toe is de praktijk bij alle maatschappijen dat de
premies zijn gebaseerd op het gemiddelde schadeverloop. Dat
betekent dat voorzichtige chauffeurs meebetalen aan de schades
van anderen.
