Nederlandse artsen verjaagd uit Zuidafrikaans ziekenhuis Staatsgreep in Spanje vergeten en vergeven ust in Tirana herstelt na Waarschuwingsschoten leger pag'Itent.and CeidócSouocmt VRIJDAG 22 FEBRUARI 1991 PAGINA 7 roparlement: geen pens aan Indonesië ^ATSBURG Het Europees ment vindt dat de twaalf lidsta- i de EG de levering van wa- aan Indonesië moeten verbieden ok binnen de Verenigde Naties en ijveren voor een internatio- verbod op wapenverkopen aan nesië. parlement maakt zich ernstig n over het vermeende repressie- itreden van het Indonesische le- p Aceh in het uiterste noorden Sumatra. Volgens het Indonesi- weekblad Tempo zijn daar vorig zeker 5000 mensen vermoord militairen. Op grote schaal wor- imensen gearresteerd en gefol- Rode - Kruisteam ontvoerd in Afghanistan GENÈVE Het Rode Kruis in Genève heeft bekendge maakt dat vier medewerkers van de hulporganisatie vijf weken geleden in Afghanistan door een van de groepen van het anti-communistische ver zet zijn ontvoerd. Op verzoek van de ontvoerders is de zaak geheim gehouden. Een onder handelingspoging die een week geleden plaatsvond, heeft niets opgeleverd. Het Zwitserse radiostation Suisse Romande zei dat de ontvoer ders tot nu toe geen eisen heb ben gesteld. Zweden wil vaders ouderschapsverlof gaan verplichten STOCKHOLM Als Zweedse vaders niet meer gebruik gaan maken van de royale ouder schapsverloven die de regering hun biedt, zullen maatregelen worden genomen om hen daartoe te dwingen, zo blijkt uit een wetsontwerp dat gisteren in het Zweedse parlement werd gepre senteerd. Uit onderzoek blijkt dat van de Zweedse vrouwen 97 pro cent maar van de mannen slechts 46 procent gebruik maakt van het aanbod om na de geboorte van een baby een jaar lang thuis te blijven met behoud van 90 procent van het salaris. CFE-overleg vastgelopen WENEN Onderhandelingen over de vermindering van de conventionele be wapening in Europa zijn gisteren in We nen vastgelopen op wat de meeste on derhandelaars zagen als weigerachtig heid van de Sovjetunie om zich te hou den aan de bepalingen van het in no vember gesloten CFE-verdrag. „Een en twintig landen probeerden te bewijzen dat het verdrag het ene betekent, terwijl de Sovjetunie probeerde te staven dat er een andere uitleg aan gegeven moet worden", zei een afgevaardigde uit Oost- Europa. Volgens een westerse diplomaat zijn voor 21 maart, de dag voordat de huidige ronde afloopt, geen verdere CFE-overeenkomsten afgesproken. Boris Jeltsin: geen machtsstrijd met Gorbatsjov MOSKOU Conservatieve afgevaardigden van de Opperste Sovjet willen dat het Russische Congres bij eenkomt om te bekijken of het mogelijk is Boris Jelt sin door een motie van wantrouwen tot aftreden te dwingen. De Opperste Sovjet is woedend over de eis van Jeltsin dat president Michail Gorbatsjov moet af treden. Jeltsin, president van de Russischer Federatie, heeft gisteren ontkend dat hij uit is op een machts strijd met Sovjetleider Gorbatsjov. Tegenover het on afhankelijke persbureau Interfax zei hij dat „het oude systeem dat zijn nederlfeag niet wil erkennen". Het conflict met de centrale overheid heeft volgens hem niets te maken met persoonlijke ambities. Woensdag nam het Sovjetparlement al een motie aan, waarin het optreden van Jeltsin krachtig werd veroordeeld. Ook Kroatië verklaart federale wetten ongeldig ZAGREB De Joegoslavische deelrepubliek Kroatië heeft gisteren in navolging van Slovenië de afscheiding van de Joegoslavische federatie for meel in gang gezet. In een resolutie verklaarde Kroatië de federale wetten voor haar grondgebied ongeldig. De twaalf punten tellende resolutie waarmee Kroatië kiest voor een onafhankelijke koers werd door alle 340 afgevaardigden van het parlement aanvaard. De resolutie voorziet een opdeling van Joegoslavië in „twee of meer landen" en nodigt gelijkgezinde re publieken uit met Kroatië toe te treden tot een los ser samenwerkingsverband. Macedonië, de armste republiek in het zuiden van Joegoslavië, en de centrale republiek Bosnië-Herzogovina hebben aangekondigd Kroatië en Slovenië in een eventue le afscheiding te zullen volgen. klbanese televisie toonde gisteren beelden van demonstranten in een decor van branden en Jnel op straat, de gevolgen van een anti-regeringsdemonstratie. foto: anp flEN Naar schatting ienduizend Albanezen ben gisteren in Tirana .erom een pro-demo- ische betoging gehou- Soldaten losten waar- iwingsschoten om de- [stranten te versprei- a die op tanks waren lommen. Politiepa- |illes probeerden te rkomen dat de gespan- rust in de hoofdstad zuitmonden in inciden- jBerisha, een van de lei- jvan de oppositionele De- ratische Partij, zei dat Alia bartij de schuld had gege- van de massale onrust, rbij woensdag in verschil- e steden beelden van oud- r Enver Hoxha werden gehaald. Berisha verwierp l^ntijgingen en zei het on- Ifschijnlijk te vinden dat de 3>craten deel zullen nemen ften eventuele coalitie met ommunisten. De president voensdag met onmiddellij- Ögang zijn regering te wil- hervormen. Alia hield daarna besprekingen met de leiders van de drie oppositie partijen, in een poging de na tionale eenheid te bewaren. Ook gaf hij toe aan de eis van hongerstakende studenten En- ver Hoxha te verwijderen uit de naam van de universiteit van Tirana. Alia, die vorig jaar begon met voorzichtige hervormingen, heeft zich daar bij sommige niet-communisten populair mee gemaakt. Zijn besluit om de regeringsmacht in eigen hand te nemen lijkt bedoeld om meer steun van onpartijdi ge Albanezen aan te trekken, terwijl de president zelf zijn positie kan behouden. Door af stand te nemen van premier Carcani en andere communis tische leiders volgt Alia zijn politiek waarmee hij probeert Albanië rustig te houden. Het instandhouden van de per soonlijke cultus rond Hoxha, wat Alia leek na te streven, lijkt door de jongste ontwikke lingen niet langer mogelijk. Volgens het Albanese persbu reau ATA had Alia woensdag voor de televisie opgeroepen tot kalmte onder de bevolking. Niettemin ging gisteren weer een grote menigte de straat op in de hoofdstad Tirana. Twee tanks en een pantservoertuig, op de Heldenboulevard gepos teerd als barricade, werden het doelwit van een groep van zo'n 200 betogers. Soldaten schoten in de Tucht toen de monstranten op de voertuigen begonnen te dansen. Daarop trok een deel van de betogers zich terug. Er waren geen mel dingen van gewonden. In het centrum werden boeken van Hoxha verbrand die uit de staatsboekhandel waren ge haald en op het Skanderberg- plein klommen jongeren tegen de gevel van het cultuurpaleis om de leus „Lang leve de Ar beiderspartij van Albanië" te lijf te gaan. Alleen het woord Albanië lieten ze staan. De tanks trokken zich later van de Heldenboulevard te rug. Pantservoertuigen waren volgens ooggetuigen te zien in de wijk waar de partijelite woont, 's Avonds keerde de rust in de hoofdstad weer, al dus oppositieleiders. Dat zou echter niet hoeven te gelden voor het platteland, waar groepjes van „werkelijke fana tici" zijn gemeld. Bijzonderhe den werden daarover niet meegedeeld. (Van onze correspondent Raymond Hasselerharm) JOHANNESBURG Elf Nederlandse doktoren zijn door politieke druk ver jaagd uit een plattelands ziekenhuis in Venda, een Zuidafrikaanse provincie. Per 1 april zal het zieken huis, waarvan 200.000 be woners afhankelijk zijn, waarschijnlijk moeten sluiten. De problemen in het 600 bed den tellende Siloam-zieken- huis begonnen in februari vo rig jaar. Door de toespraak van president De Klerk waarin hij de afschaffing van de apart heid en de vrijlating van ANC-leider Nelson Mandela aankondigde, nam het zelfver trouwen bij het zwarte zieken huispersoneel sterk toe. Men begon ontevredenheid te uiten over de blanke Hollandse art sen en hun manier van leiding geven. Er werd een lijst met klachten opgesteld en over handigd aan ziekenhuisdirec teur Evert Helms, een 61-jari ge Nederlander die het zieken huis van de grond af heeft op gebouwd sinds hij dertig jaar geleden als medisch missiona ris het land binnenkwam. Vakbondsleider Sisa Njikela- na: „Andere artsen kregen geen kans, steeds werden Hol landers bevoordeeld en dat le verde spanning op in het zie kenhuis. De zaak escaleerde toen er, terwijl we in gesprek waren over nieuwe sollicitatie procedures, opnieuw twee Ne derlandse artsen werden aan genomen. Toen was de maat vol. Het zwarte personeel voelde zich niet serieus geno- Ziekenhuisdirecteur Evert Helms glimlacht bitter: „Dat is grote onzin. Er waren geen andere artsen die hier in de rimboe wilden werken onder zware omstandigheden en met weinig ontspanning. Je kunt je suf adverteren maar je vindt niemand. Via mijn goede ker- krelaties in Nederland waren we in staat om mensen te vin den terwijl andere ziekenhui zen daar niet in slaagden. Dat Politieke gevangenen vrij van Robbeneiland KAAPSTAD De Zuidafrikaanse regering heeft gisteren ze ven politieke gevangenen vrijgelaten uit de gevangenis op Rob beneiland. De zeven zijn de eersten van een nieuwe lichting ge vangenen die president F. W. de Klerk wil vrijlaten nadat hij met het ANC enkele geschilpunten over een eerder gesloten overeenkomst heeft weggewerkt. De regering heeft beloofd alle politieke gevangenen vrii te laten, in ruil voor de belofte van het ANC af te zien van de gewapende strijd. Na hun aankomst gaven de ex-gedetineerden een verklaring uit waarin zij de re gering ervan beschuldigden de vrijlatingen te gebruiken om haar „eigen aanzien en geloofwaardigheid" op te vijzelen. Puur politiek Volgens Helms is het een puur politieke kwestie, een machts strijd, die begon na Mandeia's vrijlating. „Eerst ging het over geld, ze wilden meer salaris. Dat vonden we niet onredelijk maar er kwamen steeds nieu we grieven; het werd een strijd tussen blank en zwart. Wekenlang hebben we verga derd over zaken als opleidin gen en taakverdeling. Maar het loste allemaal niets op". Er kwamen opschriften in de ziekenhuisgangen; 'Ga naar huis' en 'Wij haten Hollanders' waren de meest beschaafde. De artsen werden van racisme beschuldigd en sommigen wer den met de dood bedreigd. De Nederlandse arts Marijke Meyndert arriveerde vier jaar geleden in het ziekenhuis sa men met haar man, tandarts Leo Meyndert. De afgelopen drie maanden verloor Marijke door alle spanning en stress bijna 8 kilo aan gewicht. Marijke en Leo hebben inmid dels werk gevonden bij een ander ziekenhuis in Zuid-Afri- ka. De meeste artsen volgden hun voorbeeld, sommigen gin gen terug naar Nederland. Al leen Helms blijft nog tot 1 april. Daarna gaat hij in Ne-» derland met pensioen. Het zie kenhuis zal waarschijnlijk sluiten op enkele basisvoorzie ningen na. De bewoners in Venda zullen dan bijna 80 ki lometer moeten reizen naar een ziekenhuis waar ze niet erg welkom zullen zijn omdat ze uit een andere regio komen. Vakbondsman Modise heeft nog hoop dat er een oplossing zal komen. „Wij hebben niets tegen Nederlanders of andere buitenlanders en niemand van ons heeft dit gewild. Het is uit de hand gelopen. Wij zijn in gesprek met de overheid en proberen nog een oplossing te vinden". Helms ziet geen uitweg meer: „Er is te veel gebeurd om nog verder te gaan en daar komt bij dat vrijwel alle doktoren nu contracten hebben met zie kenhuizen elders. Andere art sen zijn niet op korte termijn beschikbaar". Gewonden bij demonstraties tegen regering Zuid-Korea SEOUL De Partij voor Vrede en Democratie (PPD), de belangrijkste oppositiepartij in Zuid-Ko rea, heeft president Roh Tae-woo er gisteren van beschuldigd dat hij per soonlijk betrokken is bij het corruptieschandaal dat het land in opschudding heeft gebracht. Tijdens protesten tegen het corruptieschandaal raakte de oproerpolitie gisteren slaags met arbeiders uit een autofa- briek in Inchon, een haven plaats in het westen van Zuid- Korea. Zo'n twaalf zouden hierbij gewond zijn ge raakt. De arbeiders eisten te vens de vrijlating van vak bondsleiders. De oppositie en radicale studenten lieten we ten morgen grote demonstra ties te zullen organiseren voor het aftreden van Roh. De PPD zegt over een ver trouwelijk memorandum van een directeur-generaal van het ministerie van ruimtelijke or dening te beschikken, waaruit blijkt dat ook Roh bij de steek penningenaffaire, die al aan twee ministers en de burge meester van Seoul hun baan heeft gekost, betrokken is ge weest. Roh heeft de aantijgin gen tegengesproken en aange merkt als „ongegronde ge ruchten". Parlement Sri Lanka op de vuist COLOMBO In het parle ment van Sri Lanka is giste ren een massale vechtpartij uitgebroken, nadat er onenig heid was ontstaan over de be handeling van een wetsont werp en de enige afgevaardig de van een marxistische oppo sitiepartij in de stoel van de parlementsvoorzitter was gaan zitten. Vrijwel alle 225 parle mentsleden en enkele minis ters waren bij het 20 minuten durende gevecht betrokken. De rust in het parlement werd pas hersteld toen een bewaker op het idee kwam de staf te verwijderen, het teken van schorsing van de zitting. Na een uur kon het debat worden hervat. Moldavisch parlement tegen aftreden president Snegur MOSKOU Het Molda- vische parlement, een van de Sovjet-republieken, heeft het ontslag van pre sident Mircea Snegur gis teren afgewezen met 262 stemmen tegen een. Sne gur kondigde gisteren zijn uittreden uit de commu nistische partij aan. Hij zegt het slachtoffer te zijn van een campagne van de communistische partij om hem in discrediet te bren gen. Mircea Snegur, nu algemeen beschouwd als liberaal, ver klaarde bereid te 'zijn te blij ven zitten als president op voorwaarde dat het Moldavi- sche parlement, waarvan hij voorzitter is, instemt met on middellijke presidentsverkie zingen. De stap van de Molda- vische president komt na po gingen de radicale president van de republiek Rusland Bo ris Jeltsin tot aftreden te dwingen. Jeltsin staat momen teel onder grote druk om te vertrekken nadat hij het aftre den van Sovjet-president Mi chail Gorbatsjov eiste. De afgelopen maanden was Moldavië het strijdtoneel van gevechten tussen de Roe meens-sprekende meerderheid en de Russen en de Turkse of Gagaoezische minderheden. De strijd luwde na een ingrij pen van Sovjet-president Mi chail Gorbatsjov. iinese handel in loceros- hoorns julturele pgedie" ftROBI De Chinezen 16j schuldig aan een „cul- ele tragedie" omdat ze verminderd doorgaan Jt het gebruiken van ri- ^eros-hoorns voor de Bimaak van medicijnen, ^ïond Bradley Martin, des- pdige op het gebied van de >deï in hoorns en slagtan- l van olifanten, vergeleek 'situatie gisteren met het Inijden van een Renoir om lijst, en met het kapotslaan een Russische ikoon om enstokers te maken. De rt, die opereert vanuit ya, zei dat in China veel ieke spullen, die tijdens de g- en Ching-dynastieen 1368 tot 1911 zijn gemaakt, ermalen worden tot medi- China vernietigt niet al- kunstvoorwerpen, maar volgens Bradley Martin Opl door met het gebruiken neushoornprodukten, ltjes. frd°or de jacht op de dik- yoensften in Afrika en Azie a de l^t voortgezet, ot wfhina worden de hoorns al odulfr dan 2.000 jaar verpul- invair tot medicijn tegen koorts laar l] andere kwalen. China is f J jo enige land ter wereld dat li nog met die praktijk be- ;n en1011^ en 'n pakhuizen ligt )k /"F1" ben ton materiaal opge- ier/|en- Behalve antieke voor- ,as HlP611 zitten daar ook dolk- p 62f®n tussen, voornamelijk enmipk^ht van Yemen, waar 0g jftic inmiddels zijn intrede itstijtft gedaan. Een hoorn van a]s j rinoceros brengt, afhanke- ,g sh of het om Afrikaanse of a6n ^tische waar gaat, tussen de ithe F en 18-000 dollar op. voeji 1970 tot 1987 verminder de de neushoornpopulatie op 0p /pvereld met 85 procent van i guljpo naar 11.000 dieren. In ?n 1$ rieP de Conventie over de insjirnationale Handel in Be- Lwijtfgde Diersoorten alle lan- I op de handel in hoorns te TIEN JAAR NA DE COUP VAN TEJERO (Van onze correspondent Edwin'Winkels) MADRID Het Spaanse parlementsgebouw was stampvol, die 23e februari. Premier Adolfo Suarez was enkele weken eerder afgetreden en nu werd Leopoldo Calvo Sotelo als zijn opvolger geïnstal leerd. De stemming werd abrupt onderbroken door de kreet van een luite nant-kolonel van de Gu- ardia Civil, Antonio Teje- ro. „Allemaal op de grond!" En enkele pistool schoten zetten zijn woorden kracht bij. Twee weken geleden heeft de advocaat van Tejero een ver zoek voor zijn voorwaardelijke invrijheidstelling ingediend. De militaire autoriteiten van de regio Barcelona, waar Teje ro gevangen zit in het stadje Figueres, wezen het verzoek af. En dat terwijl Tejero zich altijd zo netjes heeft gedragen in de vijf verschillende gevan genissen waar hij heeft geze ten, pleitte zijn advocaat. De luitenant-kolonel werd tot dertig jaar cel veroordeeld en heeft een derde daarvan nu uitgezeten. Volgens Spaanse normen voldoende om weer voorwaardelijk van de vrij heid te mogen genieten. Brein Maar Antonio Tejero Molino is een bijzonder geval. Was hij niet het brein achter de mis lukte couppoging, hij was er wel het zo herkenbare gezicht van. Alle andere samenzweer ders zijn nooit meer dan een naam en een rang geweest een hele hoge rang, in en kele gevallen. Een van hen moet de werkelijk kwade ge nius en anti-democraat zijn ge weest, maar generaals en kolo nels hebben het hardst ge vochten om die beschuldigin gen te ontkennen. Overste Tejero weet waar schijnlijk meer dan wie ook alle details van de samenzwe ring. Bijna een etmaal was die rechtstreeks op radio en tele visie te volgen, maar wat er allemaal aan vooraf was ge gaan en hoe precies de coup poging met het verstrijken van de uren op een mislukking uit draaide, daarover bestaat tien jaar na dato nog altijd geen ze kerheid. Antonio Tejero is geen schrik beeld meer van een in 1981 nog wankele democratie. Teje ro is in tien lange jaren ver worden tot een haast folkloris tische anekdote van een land dat geen moment meer angst heeft voor de denk- en han delwijze van de onder dictator Franco opgevoede militairen. De dertig militaire companen die met Tejero werden veroor deeld zijn inmiddels vrij of overleden. „Het spook van een staats greep is begraven", zei minis ter van defensie Narcis Serra vorig jaar. Het was zijn antwoord op de vraag waarom de regering niet had geprotesteerd tegen de in vrijheidstelling van Jaime Mi- lans del Bosch, ex-luitenant- generaal. Ook hij zat een straf van dertig jaar uit, omdat hij de tanks in de regio Valencia de straat op had gestuurd en de staat van oorlog had uitge roepen. Milans del Bosch deed dat in naam van de koning. Enkele van zijn collega's stonden op het punt hem daarin te volgen. Zij twijfelden, totdat juist die koning, Juan Carlos de Bor- bon, de opstandige militairen de wacht aanzegde. De gerust stellende woorden van de ko ning klonken midden in de nacht via de beeldbuis in alle Spaanse huiskamers. Sinds dien dragen veel Spanjaarden de monarchie een warm hart toe. Gave Nog zeker tweemaal werd na die 23ste februari door militai ren een staatsgreep beraamd. Een daarvan was zelfs gericht op het liquideren van koning Juan Carlos, zo werd deze week pas bekend. Maar zelfs van dat soort berichten kan Spanje in 1991 niet meer wak ker liggen. Een nieuwe coup poging, te plegen op de dag voor de verkiezingen van 28 oktober 1982, werd op tijd door de geheime diensten ontdekt, waarna de socialisten vervol gens een historische en vernie tigende verkiezingsoverwin ning konden behalen. Het feit dat de socialistische arbeiderspartij (PSOE) van Felipe Gonzalez met een abso lute meerderheid Spanje mocht gaan regeren, bleef de vrees voor ingrijpen van het militaire apparaat in stand houden. Maar als de PSOE in haar eerste regeringsperiode een grote gave tentoon spreid de, dan was dat wel de voor zichtige en tactvolle manier waarop de militairen werden benaderd. Die kregen geen en kel excuus in handen gedrukt om dedemocratisch gekozen Morgen tien jaar geleden onderbrak luitenant-kolonel Antonio Tejero de stemming in het parlement met zijn poging een staats greep te plegen. foto: efe regering aan de kant te zetten. De generaals wreven zelfs van ongeloof in hun ogen toen het Spaanse volk, op aanraden van nota bene de socialisten, in 1986 stemden voor de hand having van het NAVO-lid- maatschap. Omdat Spanje van af 1 januari dat jaar ook al vol waardig lid van de Europese gemeenschap was geworden en daarmee, tien jaar na de dood van Franco, echt tot West-Europa was gaan beho ren, mocht de ionge democra tie het schrikbeeld van een militaire greep naar de macht definitief uit het hoofd zetten. Zielig Waar extreem-rechts overal in "Europa in de jaren tachtig een schrikbarende opmars heeft gemaakt, ging het in Spanje de andere kant op. De Franco- aanhangers die er nog zijn worden eerder als zielig dan gevaarlijk beschouwd. Zo is luitenant-kolonel Anto nio Tejero Molino eigenlijk ook een zielige man. Hij hield het toen het langst vol, nu tien jaar geleden. Terwijl zijn ba zen afhaakten, het hopeloze van hun missie inzagen, wilde Tejero in het parlement tot de laatste snik doorvechten. „Dit wordt een bloedbad," zou hij nog gedreigd hebben. Een bloedbad in naam van Spanje, in naam van de koning. Want daar deden ze het toch uitein delijk voor, zeiden de patriot ten. Tejero heeft nu een wat realis tischer kijk op de huidige Spaanse samenleving gekre gen, zei zijn advocaat laatst Hij wil zo graag rustig bij zijn familie van zijn vrijheid genie ten. Maar de man met de snor, het gezicht van de laatste zo mooi door de televisiecamera's vastgelegde coup, moet nog even geduld hebben. Binnen kort, als de 'herdenking' van de couppoging van tien iaar geleden weer voorbij is, zal hij wel vrij komen. En geen Spanjaard die er echt wakker van zal liggen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 7