estig jaar geleden werden de tollen van
Woubrugge en Hoogmade opgeheven
ilia's langs
eereweg Lisse
oorlopig veilig
EDANKJESAANDE TOLGAARDER, MUZIEK EN HEILDRONKEN
LANGS
OMWEGEN
Bevestiging eerdere straf geëist tegen dader schietpartij
PAqDEN OMGEVING
CckLeSoutont
VRIJDAG 22 FEBRUARI 1991 PAGINA 11
ai): zan zestig jaar geleden
■miiwon Nederland zich
"aarieiprtvarend te ontdoen
4): sn vele tollen, de ver-
tilijke sta-in-de-wegs
RIJN voor een stu^ver
jiaerstjt, en met veel erger
kon passeren. Deze
klopperij werd ein-
:ma ilijk als uit de tijd be-
iok 2i6fouwd. Ook de tollen
;hes pi Woubrugge en
§ogmade werden op
5. zo.jdejaar 1930 met veel
(a|); 4jt opgeheven. Eentje
nd op de toenmalige
Gf>bele klapbrug over
ii 07 Woudwetering in
r. t/mjubrugge, de tweede
!a°j5i bevond zich op de
Biiaf (tk in Leiderdorp waar
iNGEijds jaar en dag alweer
i; zal verzorgingshuis Ley-
za. zojnrocie staat.
tinSf^n terugblik op de ophef-
o. 13.6 van de gehate en on-
TA aktische tollen, waarvan
8-45,onder Hoogmade vanaf
1 "id iï? ha<^ gefungeerd en die
0 ïg^Voubrugge sinds 1869. Het
Den ijten gebruik stellen ging
Havit feestvertoon gepaard",
^LONjus schreef Hans van der
fle13*ireld, secretaris van de
ON ^ubrugse Historische Vere-
2l.$ng Otto van Hemessen, in
1.30. Jacobsladder", het kwar-
3®3®Üb°ekje van deze club van
3 p naars der plaatselijke ge-
rürtlêliedenis. Niet voor niets
I6.00ert Van der Wereld ook de
;vr. r|actie van deze informatie-
j^a3: Juitgave. Ik heb zijn bijdra-
z j «over de beide tollen met
ncea izier gelezen en er deze ru-
MElek aan gewijd.
(a omgeving van Leiden
feraa?et eert'jds bijkans verge-
1.30. P geweest zijn van de tol-
MÊlizen, zoals Van der Wereld
|n (ak aangeeft. In elk geval
16-js het feest in Woubrugge
Hoogmade, die laatste dag
i8.|i het jaar 1930, en bij het
rachtrdwijnen van de twee tol-
De tol in Woubrugge werd opgeheven door het touw waaraan het bordje „Tol" hing, door te
knippen. Dat ging met enige hilariteit gepaard. Op de foto v.l.n.r. mr.A.J.Sormani, de heer P.E-
.Peaux van de ANWB, burgemeester J.E.Boddens Hosang van Woubrugge en burgemeester
K.Brug van Leiderdorp. Geheel rechts twee leden van de Woubrugse muziekvereniging. FOTO'S:
gemeenten Woubrugge en
Leiderdorp. Er waren raads
leden die zich vrij hadden ge
maakt en daar waren ook
mr.A.J.Sormani, de, zoals dat
zo mooi heette, „rentmeester
van de heerlijkheid Hoogma
de" en meneer P.E. Peaux
van de ANWB. Een speciale
rol was toebedacht aan de
muziekvereniging „De Heer
lijkheid Hoogmade", die
kwam aanmarcheren alsof ze
de vijandelijke slagboom van
een grenspost wilde rammen.
Triomfantelijk liet de Hoog-
madese muziek, van toeten
en blazen wetend, een natio
nale hymne horen: „In naam
van Oranje doe open de
poort!"
Oorkonde
Rentmeester Sormani las bij
de tol tussen Hoogmade en
Leiderdorp een oorkonde
voor die een einde maakte
aan de garende activiteiten
van Jacobus van der Meer,
de vriendelijke tollenaar die
30 jaar zijn ambt van tolgaar
der had uitgeoefend. Vervol
gens werd de goede Van der
Meer vol lof toegesproken.
Dat kon je aan de heer Sor
mani wel overlaten, dat was
best in orde. De weg ging nu
over aan de provincie Zuid-
Holland en Van der Meer
was zijn functie kwijt. Af
scheid dus, maar „wij zijn zo
gelukkig geweest te bewer
ken, dat voor Van der Meer
in de toekomst ook gezorgd
is. De dertig jaren van zijn
functie hier zijn niet louter
onbekommerd geweest, al
hebben we hier nooit tolbe-
stormers gekend. Maar wie
vooreerst passeert zal het niet
vreemd vinden een Hoogma-
deseweg zonder tol of zonder
Van der Meer.
Mijn vriend", aldus Sormani,
„dit afscheid treft mij, want
nooit en niet eenmaal bereik
te mij een klacht. Gij waart
stipt en precies in uw werk
en uw weg was een voor
beeld. Gij waart ook hoogst
eerlijk, al was uw salaris ja
renlang laag. Geen ogenblik
zou de gedachte bij mij kun
nen opkomen, dat ge u zelf
zoudt bevoordelen, of ik zou
me schamen dat ik deze ge
dachte kreeg en we hebben
het steeds uitstekend kunnen
vinden. Tot uw eer mag ik
zeggen, dat ik geen grindweg
in de omgeving ken, die be
ter was dan de Hoogmadese-
weg. In redelijkheid mag nie
mand dit bestrijden. Ik raad
u aan, als soms weer iemand
schrijft dat uw weg in desola
te toestand verkeert, leg dan
dit bericht met een glimlach
naast u neer en denk aan de
fabel van de ezel die de
leeuw, toen deze aan het eind
van zijn levensbaan was ge
komen, trapte. Het was een
ezel die trapte, maar de
leeuw bleef leeuw".
De rentmeester richtte zich
ook tot de echtgenote van
Van der Meer, en omdat zij
van gewone afkomst was
werd zij, volgens de geldende
titulatuur „juffrouw Van der
Meer" genoemd. Zij werd be
dankt „voor de behulpzame
hand, die gij uw man bereid
hebt". Juffrouw Van der
Meer werd verzocht samen
met haar man de tolboom
voor het laatst te openen „en
na deze daad wil ik u samen
met deze krans lauweren.
Lang leve de familie Van der
Meer!" Toen was er „een
klein geschenk onder cou
vert".
Verzegeld
Van der Meer en zijn vrouw
draaiden eensgezind en wat
schuchter de tolboom open,
die vervolgens door Sormani,
ambtelijk als rentmeester,
verzegeld werd. De lauwer
krans werd de echtelieden
omgehangen en de muziek
van de Heerlijkheid, de kra
gen en petten op en met sjo
fele winterjassen aan, blies
een ijselijk „Lang zullen zij
leven". In de huiskamer van
het (toen voormalige) tolhuis
werd de enveloppe met in
houd namens de (ongestelde
en daarom afwezige) am
bachtsheer, „Doctor Everard
Bonifacius Francois Frede-
rik, baron Wittert van Hoog
land, vrijgrondheer van
Hoogmade", overhandigd en
werd de erewijn aangeboden.
Daarna ging het illuster ge
zelschap met hoge zijen in
optocht naar Woubrugge,
waar bij de tweede tol het
touw van het bord „Tol" gre
tig werd doorgeknipt door de
heer Peaux van de ANWB,
namens de commissaris der
koningin die ook ziek was en
niet had kunnen komen. In
middels was de Woubrugse
burgerij tezamen gestroomd
en de ingezetenen begroetten
het slechten der barricade
met onderdrukt gejuich. Op
nieuw klonken de vrolijke
tonen van de „Heerlijkheid"
en het was weer „Lang zal
hij leven". Het was alleen
niet helemaal duidelijk wie
daarmee bedoeld werd. Die
kernvraag is trouwens ook
aan de aandacht van Hans
van der Wereld ontsnapt. Hij
roert hem in ieder geval niet
aan.
De heildronken
Op mijn omwegen door
stad en land kom ik
graag mensen tegen. U
kunt mij telefonisch of
schriftelijk vertellen wie
u graag in deze rubriek
Woubrugges burgemeester, zou willen tegenkomen,
de onsterfelijke J.E.Boddens ik ben bereikbaar via
Hosang, met „enkele 071.122244
woorden een blik in het ver
leden sloeg". Daarna was het
dankwoorden geblazen. Ie
dereen werd bedankt bij ge
legenheid van het opheffen
der tol: de excellenties van
Waterstaat en Financiën
voorop, die door een bijdrage
uit het rijkswegenfonds tot
het welslagen hadden bijge
dragen. G.S.van Zuid-Hol
land werden bedankt
vooral de heer Van Boeyen
had rusteloos gewerkt aan
het tolvrij maken van de
weg. In deze sfeer van dank
baarheid „aan iedereen die
had meegewerkt om het be
oogde doel te bereiken",
wijdde de burgervader van
Woubrugge een dronk aan
„deze prettige samenwer
king".
De „Heerlijkheid van Hoog
made" werd steeds bekwa
mer en toonlosser en blies
het Wilhellemus van Nassau-
we, dat toen (naar ik meen
me te kunnen herinneren)
wel mooi en gedragen, maar
nog niet ons officiële volks
lied was, naast Wien Neer-
lands Bloed. De burgervader
ging evenwel door terwijl
de tol steeds verder in de
herinnering terugzakte. Er
kwam weer een heildronk
aan de orde, en hier en daar
werd onder al die hoge hoe
den al „Proost!" geroepen.
Het was een heildronk, dit
maal uitgebracht op het
„voortdurend welzijn van de
gemeenten Leiderdorp en
Woubrugge".
Ook de burgemeester van
Leiderdorp, die toen K. Brug
heette, bracht gelukwensen
en een heildronk over. Hij
sprak bovendien van „het
doortastend optreden van het
gemeentebestuur, waardoor
succes niet was uitgebleven".
Gaandeweg dronk men zich
heilwensend naar de lunch
toe. Burgemeester Boddens
Hosang was als gastheer, die
verschillende sprekers moest
beantwoorden, al helemaal
op dreef en hij heette weer
iedereen welkom. Deze keer
aan de dis. Geen wonder, dat
men aan tafel nog lang de ge
beurtenissen van de dag met
elkander besprak.
Het was ook niet verwonder
lijk, dat meneer Peaux van
de ANWB „in zijn leven nog
nimmer bij een begrafenis
zo'n opgewekte stemming
had aangetroffen". De
ANWB was duidelijk in zijn
nopjes met dit verdijnen van
zoveel verkeersbelemmerin-
gen als de tollen waren. Er
was al genoeg tol betaald in
het hartje van het land. Ove
rigens zat ook dokter De
Bruyne aan aan de lunch. De
vermaarde Leiderdorpse
huisarts dankte in „een gees
tige speech" vooral de burge
meester van Woubrugge,
„aan wiens krachtig doorzet
ten het te danken was, dat de
tollen verdwenen". De tafel
president Boddens Hosang
beantwoordde „op even gees
tige wijze de toegezwaaide
hulde". En hief, terugzwaai-
end, het glas. „Hiermee was
deze belangrijke plechtigheid
beëindigd", volgens Hans van
der Wereld.
Het voormalige tolhuis op de Hoogmadeseweg met vóór het huis tolgaarder J.van der Meer.
Op deze plaats staat nu het verzorgingshuis Leythenrode.
Jedreigde villa's langs de Heereweg in Lisse mogen de ko
fje maanden nog niet worden gesloopt.
foto: henk van den ende
LT\
$E De drie villa's
-te jde Heereweg in Lisse-
tuuffd worden de eerstko-
J. *)de maanden niet ge-
^ejpt. De stichting Oud
sfaaje heeft de panden
gemeld bij de rijks-
1st voor de monumen-
"/5org, die het verzoek
yiehandeling heeft ge-
roilen. Zolang het ver-
niet is afgehandeld
lieit met de panden niets
^jjden gedaan.
öktische zet van Oud Lisse
Kent een streep door de
^plannen van de gemeen-
uTsisse. Op het terrein rond-
i/stje drie villa's moeten 72
3U<4ngen in de vrije sector
en lijzen. Vijftig Lissenaren
"flen zich al aangemeld als
jdigde. De gemeente is niet
met de actie van Oud Lis-
ie een vertraging van ze-
n half jaar betekent. De
™ee,
•stichting zelf is opgetogen over
de houding van Monumenten
zorg. Voorzitter M. den Boer
had de gemeente al gewaar
schuwd alles in het werk te
zullen stellen om sloop van de
volgens Oud Lisse monumen
tale panden te voorkomen. Zo
lang Monumentenzorg zich
over plaatsing op de rijkslijst
van beschermde monumenten
beraadt, zijn de villa's veilig.
De afweging van Monumen
tenzorg richt zich vooral op
het argument van Oud Lisse
dat het gaat om de laatste vil
la's uit de periode tot 1925 die
zo dicht bij elkaar liggen. Als
echter mocht blijken dat er in
de Bollenstreek nog veel meer
van dergelijke villa's te vinden
zijn, dan is de kans groot dat
de Lissese villa's alsnog tegen
de vlakte gaan. Monumenten
zorg betrekt bij haar eindoor
deel niet alleen de cultuur-his
torische waarde, maar ook de
belangen die bijvoorbeeld de
gemeente heeft bij woning-
:ol ik Visser directeur RBA
:wdDEN Dick Visser (48) wordt per 1 april directeur bij het
9(M|onaal Bestuur voor de Arbeidsvoorziening Rijnstreek (RBA).
jal zich bezig houden met de ontwikkeling van een regionaal
lidsmarktbeleid. Het RBA, dat op 1 januari van dit iaar van
t is gegaan, is een samenwerkingsverband van de aroeidsbu-
weés Leiden, Lisse, Alphen, Gouda en het Centrum Vakoplei-
larè te Leiden. Visser is op dit moment nog adjunct-directeur
r been GAK-vestiging. Voor die tijd was hij als districtsbestuur-
len voorzitter ook werkzaam voor de Industriebond FNV.
DEN HAAG/LEIDEN
De aanklaagster bij het
Haagse gerechtshof, pro
cureur-generaal mevrouw
M. Couzijn, heeft donder
dag bevestiging geadvi
seerd van een vorig jaar
door de Haagse rechtbank
tegen een 54-jarige Leide-
naar gewezen vonnis. De
verdachte heeft op 25 mei
verleden jaar de minnaar
van zijn vrouw beschoten.
Het slachtoffer werd met ze
ven schotwonden afgevoerd
naar het ziekenhuis. Hij ver
loor vier liter bloed en was
ernstig geraakt in de lever.
De man overleefde een en
ander wel. De verdachte zei
met de schoten te hebben
willen bereiken dat zijn
vrouw bij hem zou blijven.
De Leidenaar is tegen het
vonnis van de Haagse recht
bank in beroep gekomen om
dat hij ontevreden is over de
straf. De aanklaagster be
greep dat niet: „Meneer zou
eigenlijk in zijn handjes
moeten knijpen." Volgens
Couzijn is het met enige juri
dische haarkloverij mogelijk
om de man „poging tot
moord met voorbedachte
rade" in de schoenen te
schuiven. Dat is een zwaar
der vergrijp dan het „poging
tot het toebrengen van zwaar
lichamelijk letsel", dat de
rechtbank bewezen achtte.
Voor een moordpoging is een
hoger strafmaximum vastge
steld.
De aanklaagster wilde het
echter bij de „soepele bena
dering" houden omdat een
aantal factoren er op wijst
dat de man niet zeer door
dacht te werk gegaan moet
zijn. De twee kinderen van
de verdachte, waar hij zeer
veel om geeft, waren in de
woning aanwezig toen het
moordend vuur werd afgege
ven. „Als er wei-doordacht
was gehandeld, dan zou hij
niet zo hebben gehandeld in
tegenwoordigheid van de
kinderen."
Aan het eind van haar requi
sitoir gaf de aanklaagster de
man nog iets mee om over na
te denken: „Je kan iemand
niet dwingen een raltie met
je te onderhouden." Tijdens
de behandeling van de zaak
liet de man keer op keer we
ten dat hij nog steeds wenst
dat zijn vrouw bij hem terug
komt. Ook klaagde hij er
over dat hij zijn kinderen
niet te zien krijgt.
Pancras Oost wil
eigen Wegwijzer
LEIDEN De Leidse buurt
vereniging Pancras Oost wil
een eigen wijkgerichte Weg
wijzer gaan uitbrengen met als
voorbeeld het gemeentegidsje
met die naam dat jaarlijks uit
komt. Belangrijke adressen en
telefoonnummers van instan
ties, scholen en organisaties in
de buurt komen in de gids te
staan die aan elke bewoner
van de buurt zal worden aan
geboden. Voor de financiering
van de gids wordt bekeken of
dat uit de gelden voor de soci
ale vernieuwing kan.
ADVERTENTIE
