Isoleren niet overdrijven
Studentenvakbond
verbijsterd door
bezuinigingsronde
HÜÏS^
■RAADk
1
Grote steden: kabinet tegenstrijdig
Lubbers: Wat kunnen t1-
we onszelf toch kwellei
Minder gaatjes met kauwgom
J
BINNENLAND
QeidóaQowuvnt
DONDERDAG 21 FEBRUARI 1991 PAGINAq—
CO
Nibud verwijt het
kabinet misleiding
DEN HAAG Huishoudens met een
laag of modaal inkomen worden het
meest getroffen door de bezuiningsmaat-
regelen in de tussenbalans. Dat heeft het
Nationaal Instituut voor Budgetvoorlich
ting (Nibud) berekend. Beweringen dat
de koopkracht ondanks de bezuinigingen
vooruit gaat, zijn volgens het Nibud fa
beltjes. De beloofde belastingverlaging
van het kabinet weegt met twee- tot
driehonderd gulden niet op tegen de in
grepen. Het instituut heeft de dreigende
rente-ingrepen en accijnsverhogingen
doorberekend en komt dan op een ach
teruitgang in inkomen van 700 tot 1350
gulden per jaar. Het Nibud vindt dat het
kabinet meer duidelijkheid moet ver
schaffen over de gevolgen van de aange
kondigde maatregelen.
DEN HAAG Het is een goe
de zaak dat de lagere overhe
den meer taken krijgen toebe
deeld. Maar de omvangrijke
korting op de financiële mid
delen, zoals aangekondigd in
de Tussenbalans, maakt van
decentralisatie een lege huls.
In een reactie op de plannen van
het kabinet verwijten de vier grote
steden het kabinet daarom tegen
strijdigheid in beleid. Aan de ene
kant erkent het Rijk in verschillen
de nota's het belang van de grote
steden en ziet het de noodzaak in
van investeringen om posities daar
te behouden en te versterken. Maar
de kortingen die nu zijn aangekon
digd staan haaks op dat beleid.
Eerder liet de Vereniging van Ne
derlandse Gemeenten zich al nega
tief uit over de kabinetsplannen.
De grote steden wijzen het kabinet
er ook op dat zij te maken krijgen
met de lastenverzwaring die de
minder draagkrachtigen krijgen te
verwerken, zoals bijvoorbeeld de
aangekondigde huurverhoging.
Vooral in de grote steden wonen de
mensen met een kleine portemon
nee en die zullen meer en meer een
beroep gaan doen op de gemeente
lijke voorzieningen. Indirect krijgen
de grote vier de kortingen zo nog
eens op hun dak.
De provincies op hun beurt vinden
het „onverteerbaar" dat het kabinet
hen in de Tussenbalans zonder
overleg „aanslaat" voor forse bezui
nigingen.
Het betreft volgens het Interprovin
ciaal Overleg (IPO) niet meer of
minder dan het opzeggen van het
nog jonge (18 december 1990) be
stuursakkoord tussen Rijk en pro
vincies, waarin is afgesproken dat
Rijk en provincies als gelijkwaardi
ge mede-overheden met elkaar om
gaan.
Grote verwarring over combi-kaart
UTRECHT Het lijkt een mooi idee: de regering wil automobilis
ten een deel van de motorrijtuigenbelasting, die met honderden
guldens omhoog gaat, terugbetalen in de vorm van een combi-
kaart voor het openbaar vervoer, zo blijkt uit de Tussenbalans.
Maar bij het ministerie van verkeer en waterstaat zelf weet nie-/
mand te vertellen wat voor kaart dat zou moeten zijn. De Tussen
balans omschrijft de combi-kaart als „een kortingkaart voor het
openbaar vervoer", maar een woordvoerder van het ministerie
verwijst naar een oud idee van de organisaties Bovag, RAI, ANWB
en de Nederlandse Spoorwegen. Dat plan ging er evenwel vanuit
dat automobilisten die de beschikking hebben over een OV-jaar-
kaart, korting zouden moeten krijgen op hun motorrijtuigenbelas
ting; min of meer het omgekeerde. Een woordvoerder van de NS
verwijst voor tekst en uitleg naar het ministerie van verkeer en
waterstaat, maar daar weet men het dus ook niet. Om de verwar
ring nog groter te maken kan niemand vertellen of de combi-kaart
ook geldig zou moeten zijn op stads- en streekbussen. Volgende
week wordt van het ministerie meer duidelijkheid verwacht.
Pronk: Defensie
kan niet
meer inleveren
DEN HAAG Interim-min|kad
''van defensie Pronk heeft geftjf.
dat de in de Tussenbalans vaidiv*
legde bezuiniging op Defensief ziel
twee procent jaarlijks tot enflen
1993 nog net verantwoord isjsatii
bestrijdt daarmee de opvattingpk
zijn partijgenoot Wöltgens. i het
PvdA-fractieleider zei eerder pen
week nog mogelijkheden te |den
voor ingrijpender bezuinigden
op Defensie. Minister Pronk jotht
vangt sinds enkele weken de 48 w<
Ter Beek, die begin maart; hoo
werk zal hervatten. het
pe
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De Lan
delijke Studenten Vak
bond (LSVb) raakt zo
langzamerhand door zijn
voorraad beleefde kracht
termen heen. Na de Har
monisatiewet en de OV-
jaarkaart kondigt het mi
nisterie van onderwijs en
wetenschappen nu aan de
studiefinanciering afhan
kelijk te maken van het
studietempo. Wat de
LSVb daarvan vindt?
„Onbegrijpelijk, belache
lijk, bezopen".
Minister Ritzen had het in de
cember al gezegd in een inter
view: als je even niet oplet in
de ministerraad, schieten je
collega's zo een paar honderd
miljoen uit je handen weg, en
nu is het dan zover. De tussen
balans is opgemaakt, Onder
wijs en Wetenschappen draagt
750 miljoen gulden bij ter be
strijding van het financie
ringstekort. Gedeeltelijk door
mee te doen met algemene
maatregelen (minder ambtena
ren, minder ziekteverzuim),
gedeeltelijk door rechtstreeks
te bezuinigen. Bij de studiefi
nanciering wordt 180 miljoen
gulden weggehaald. De bijdra
ge in de studiekosten voor
leerlingen in het voortgezet
onderwijs wordt verlaagd, de
OV-jaarkaart wordt duurder
hetgeen inhoudt dat de ba
sisbeurs omlaag gaat en de
studiefinanciering wordt ge
koppeld aan de studieresulta
ten. Een woordvoerder van
het ministerie zegt dat nog on
bekend is wat die onderschei
den maatregelen afzonderlijk
moeten opleveren. Ook is nog
verre van duidelijk hoe de
voornemens moeten worden
gerealiseerd; met name wat de
koppeling van beurs en studie
tempo betreft belooft dat be
hoorlijk ingewikkeld te wor
den.
Intussen houdt de LSVb zijn
hart vast. Er ligt nog geen uit
gewerkt plan op tafel en
LSVb-voorzitter Robert Gies-
berts kan daarom niet meer
dan een eerste reactie geven,
wat leidt tot de geciteerde be
leefde krachttermen. Giesberts
ontwaart „ongezonde trekjes"
en mist in elk geval een „on
derwijskundige onderbou-
Al beperkt
Sinds de Harmonisatiewet is
de studiefinanciering al be
perkt tot zes jaar dezelfde
termijn die een student inge
schreven mag staan aan een
universiteit. Afgelopen zomer
besloot minister Ritzen daar
nog een jaar van af te trekken
en vijf jaar als limiet te stellen.
Dat hij nu ook nog eens geld
denkt te verdienen door bin
nen die vijf jaar de voortgang
van de studie te toetsen (per
jaar of misschien zelfs per half
jaar) en bij onvoldoende resul
taten de studiefinanciering te
staken, gaat de studentenvak
bond veel te ver. De woord
voerder van het ministerie be
grijpt dat niet. Het lijkt hem
beter af en toe eens poolshoog
te te nemen dan na vijf jaar te
moeten constateren dat een
beurs is verstrekt aan een stu
dent die nooit iets heeft uitge
voerd. Maar volgens de LSVb
is dat een verkeerde voorstel
ling van zaken. Het gaat erom,
zegt voorzitter Giesberts, dat
een student binnen de vier,
vijf jaar die hem gegund zijn
voldoende keuzemogelijkhe
den heeft. Dat hij eens een bij
vak kan nemen of een cursus
halverwege kan beëindigen
om naar een andere over te
schakelen. Als het zou schor
ten aan het tempo van studen
ten, laat de minister dan on
derwijskundige en geen finan
ciële prikkels hanteren om
daar iets aan te doen; een goe-
Voor komende zaterdag is de eerste demonstratie gepland van studenten tegen de nieuwe voor
stellen van minister Ritzen, maar sommigen kunnen daar niet op wachten en maakten gisteren hun
ongenoegen al bekend. foto: anp
de propadeuse, studiebegelei
ding, goed onderwijs.
Gieserts gaat niet zover als het
Interuniversitair Studenteno
verleg, dat veronderstelt dat
„hele volksstammen" het ho
ger onderwijs zullen moeten
verlaten, maar vreest wel dat
heel veel studenten in proble
men zullen komen door de be
zuinigingen op de studiefinan
ciering. „De overheid claimt
het voor iedereen mogelijk te
maken te studeren, maar dat
valt zo langzamerhand niet
meer vol te houden. Bezuini
ging wordt op bezuiniging ge
stapeld. Wie niet door rijke ou
ders wordt ondersteund, krijgt
steeds meer problemen. Dage
lijks heb ik studenten aan de
lijn die om financiële redenen
hun studie moeten beëindi
gen". Hoewel hij constateert
dat veel studenten zijn „murw
geslagen", bestaat volgens
Giesberts een gerede kans dat
de aangekondigde maatregelen
zullen leiden tot massale ac
ties. De eerste demonstratie
staat al geprogrammeerd voor
aanstaande zaterdag.
STEVO AKKERMAN
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG De mini
muminkomens (ook uitke
ringen) gaan er volgens de
nieuwste cijfers van het
CPB 0,2 tot 0,3 procent op
vooruit, in plaats van de
ruim 0,5 procent die vorig
jaar nog door het kabinet
in het vooruitzicht werd
gesteld.
Mensen met een modaal inko
men (ongeveer 40.000 gulden)
krijgen een koopkrachtverbe
tering van 1,5 in plaats van
2,25 procent. Voor ambtenaren
in dezelfde categorie ziet het
er beroerder uit. Zij kunnen
slechts 0,1 0,2 procent meer
besteden, een half procent
minder dan de bedoeling was.
De koopkracht van de hogere
inkomens (80.000 gulden) ligt
ook een half procent lager
maar stijgt toch nog altijd met
0,4 procent. De topsalarissen
(boven de 100.000 gulden)
kunnen rekenen op een koop
krachtverbetering van 0,7 pro
cent.
De PvdA vindt de cijfers rede
lijk evenwichtig maar zal bij
het kamerdebat toch willen
weten of de 'pijn' van de tus
senbalans wel eerlijk over de
inkomens is verdeeld. Later
vandaag zou worden besloten
wanneer dat debat wordt ge
houden. De oppositiepartijen
VVD, D66 en Groen Links
hebben aangedrongen op uit
stel. De VVD wil het debat het
liefst voeren op de twee dagen
voor de Statenverkiezingen
van 6 maart. D66 en Groen
Links willen de zaak ovei
verkiezingen heen te tillen
coalitiepartijen CDA en Pi
houden vooralsnog vast i
een treffen met het kab
volgende week woensdag
donderdag, met de mog<#
heid zonodig de vrijdag dklij
aan vast te plakken. ,r^
lanl
De PvdA vindt dat de ho|s*'
inkomens de zwaarste la> °P
moeten dragen. Kamer en; in
binet moeten nog het gevj bi
aangaan over een verhoj r j
van de belastingvrije som/
het veel bekritiseerde schr
pen van de rente-aftrek f11
persoonlijke leningen eninge
spaar- en dividendvrijstell/ 10
Lubbers is blij met de CPBpor
fers over de koopkracht-I jn
wikkeling. „Er zijn hier.
daar wel pijnlijke gevolg10
maar we hebben koopkrafW
behoud gerealiseerd. )0)
moeten tevreden zijn metpdei
we hebben. Dat is nam<
helemaal niet zo slecht", a)j b
Lubbers gisteravond in K\>res
Brandpunt. Lubbers vindt, p0
onterecht dat er in de pubent
teit zo veel nadruk ligt op4 n
tenverzwaring: „Wat zijnde
toch een volk dat zichzelf |nst
kwellen!" Volgens Lubbeij j]
een aantal mensen inder<b-0n
krap, maar moeten we opjg 42
sen elkaar wijs te maken;Sres
we er allemaal op achte^p 8
gaan. „Want dat is gew m
niet waar". De premier fvoo
haalde dat de Tussenb^ede
„echt het minimum is" r j
hetgeen er dient te gebei[>en
om de staatshuishouding ;voo
zond te maken: „We mogei je
problemen niet naar de js
komst verschuiven". - 0j
CONSUMENTENINFORMATIE
Vaak povere
informatie
nieuw huis
Verbazingwekkend veel komt
het voor, dat bij nieuwbouw
projecten uiterst povere infor
matie wordt verstrekt. Het is
de Vereniging Eigen Huis ge
bleken dat zelfs een derde
van de documentaties niet
aan de eisen voldoet die een
koper daar redelijkerwijs aan
mag stellen.
Wie interesse heeft in een
nieuwbouwproject, vraagt
normaal gesproken de ver
koopbrochure of -documenta
tie aan. In de Woonconsu
ment, het orgaan van de vere
niging, van deze maand staat
dat die 'documentatie' soms
slechts bestaat uit een geco-
pieerd velletje papier, met op
de voorkant een aanzichtteke
ning en achterop sterk ver
kleinde plattegronden. Wat
volgens de Woonconsument
ook veel voorkomt is dat een
potentiële koper alleen de te
kening krijgt die de arichitect
heeft gemaakt, dus het aan
zicht en de plattegornden.
Dan is er weliswaar op een
redelijke schaal een duidelijk
inzicht in de indeling en de
^maatvoering van het huis zelf
te verkrijgen maar informatie
over de ligging, de hoeveel
heid grond, de gebruikte ma
terialen, de staat van afwer
king en dergelijke ontbreekt.
De Vereniging Eigen Huis
concludeert, dat de informatie
vollediger wordt en de bro
chures mooier naar mate de
projecten groter of de huizen
duurder worden. Het lijkt er
soms op dat de aanbieders pas
de moeite nemen om een goe
de documentatie samen te
stellen als ze problemen ver
wachten met de afzet. De ko
pers moeten dan als het ware
via de documentatie 'over de
streep' worden getrokken.
De vereniging raadt daarom
iedereen aan nimmer een
koop- aannem i ngso vereen -
komst te tekenen voordat
men een degelijke informatie
onder ogen heeft gehad en
tijd heeft gekregen om die
ook grondig te bestuderen.
Vereniging Eigen Huis,
Postbus 735, 3800 AS Amers
foort. Tel. 033-600750.
Koolmonoxydevergifti-
ging. De laatste tijd lezen
we er bijna dagelijks
over. In één geval
waarbij enkele leden van
een gezin omkwamen
ging het om een vergifti
ging als gevolg van een
'luchtdichte' isolatie en
een defecte afvoer van de
cv-ketel.
Omdat de ramen met tape
waren afgeplakt kon er geen
zuchtje frisse lucht in het huis
binnendringen en dus ook
geen zuurstof. Het trieste
voorval heeft menigeen doen
schrikken, want als de winter
toeslaat nemen talloze mensen
in allerijl maatregelen. Zo
worden vaak bovenraampjes
op slaapkamers hermetisch
dicht gemaakt en worden die
overdag bij vorst ook niet af
en toe open gezet voor het
luchten.
Dergelijke vormen van isola
tie zijn overdreven en vooral
niet bevorderlijk voor een ge
zond leefklimaat in huis. Ge
zocht moet worden naar een
evenwicht tussen isolatie (om
het energieverbruik te beper
ken) en aangename tempera
turen in combinatie met vol
doende frisse, zuurstofrijke
lucht. Juist het ontbreken van
de aanvoer van zuurstof is de
oorzaak van het onstaan van
het giftige koolmonoxyde.
De maatregelen die voor een
goed binnenhuisklimaat
moeten worden getroffen, zijn
verschillend van aard. Wo
ningen met een kruipruimte
kruipruimte helemaal af en
daardoor kan verdampend
vocht niet meer een weg vin
den naar bovenliggende
woonruimten; de overlappen
de elementen kleven aan el
kaar vast in een vochtig mi
lieu. De dreiging van optrek
kende kou is daarmee wegge
nomen.
Besparend
Zo ziet een kruipruimte er uit die door een vakman
of kelder verdienen extra
zorg. Wanneer er sprake is
van een droge kruipruimte,
zijn bewoners daar 'trots' op
en terecht. Vochtvorming di
rect onder de begane vloer
geeft allerlei problemen, zoals
roest en condens. Meestal lo
pen er ook leidingen van wa
ter, gas en centrale verwar
ming en wanneer het vrij
streng gaat winteren, ontstaan
er problemen die zich snel
aandienen. Bevroren leidin
gen van watertoevoer en cv
vergen veel geld, tijd en ener
gie om de circuits weer in
orde te krijgen.
Men kan zich wapenen tegen
extreme klimatologische om
standigheden door tijdig voor
zorgsmaatregelen te treffen.
Ondergrondse leidingen zijn
als het zonnetje hoog aan de
hemel staat eenvoudig te iso
leren. Daarvoor zijn speciale
materialen in de handel en
wanneer men dat te kostbaar
vindt, is een laag krantenpa
pier (stevig omwikkeld met
touw/draad) ook prima. Dat
zit jaren in een droge ruimte.
Van tevoren dus aan de slag.
Bijvoorbeeld in de kruip
ruimte met bodemhygrolatie:
de bodem wordt afgedekt met
een dampdichte en warmte-
isolerende laag. Omdat kruip
ruimten lang niet allemaal ge
lijk zijn (hoogte grondwater
stand bijvoorbeeld), zijn er
keuzen te maken. De damp-
dichtheid van het isolatiema
teriaal en het drijvend vermo
gen bij een hoge waterstand
zijn maatgevend.
Het bodemhygrolatiesysteem
van Terme Komfort is vol
gens deze fabrikant maatge
vend. Het bestaat uit elemen
ten van kunststoffolie die zijn
fevuld met PS-parels (kleine
olletjes van PS-hardschuim).
Deze elementen dekken de
bodem en de zijkanten van de
Bij isoleren denken we voor
namelijk aan ramen, muren
en daken. Bodemisolatie is ten
minste zo belangrijk. Een
flink percentage van de Ne
derlandse huizen heeft 'onder
de vloer' een kruipruimte,
een ruimte voor ventilatie
van het complex (vandaar bv.
ook de muurroosters), met
name voor de balkenpartij.
Naderhand zijn er andere be
stemmingen aan gegeven,
waardoor er (meer) aandacht
gegeven moet worden aan die
op het oog nutteloos lijken
de ruimte.
Er zijn twee manieren om
kruipruimten te isoleren: een
zonder en een met subsidie.
De eerste bestaat uit het aan
brengen van PS-hardschuim-
platen tegen de onderkant
van de begane vloer. Een doe-
het-zelver kan dat doen en
via deze methode wordt een
aardig rendement bereikt, in
dien men er voor zorgt dat de
naden van de platen niet cor
responderen met de kieren
van de planken. De andere
methode is die van de vak
man en daarop wordt dertig
procent van het karwei ge
subsidieerd.
Het eten van suikervrije
kauwgum, gezoet met xylitol,
kan leiden tot minder gaatjes.
De kauwgum heeft een rem
mend effect op de vorming
van 'plak'. Dat smerige, stroe
ve goedje dat tussen het poet
sen door op een gebit gaat zit
ten.
Twee onderzoekers aan de
universiteit van Montreal
kwamen tot deze conclusie
nadat ze twee jaar lang 274
kinderen van acht en negen
in de gaten hadden gehouden.
Ze lieten die kinderen elke
dag kauwen op kauwgom met
en zonder xylitol. In Neder
land deed men een soortgelijk
onderzoek, uitgevoerd aan de
Rijksuniversiteit van Gronin-
gebruik van kleine
hoeveelheden xylitol de ont
kalking van tandglazuur af
remt. Met andere woorden: er
ontstaan minder gaatjes.
'Xylitol' klinkt niet zo leuk,
maar kauwgomfabrikanten
zeggen: „Het is een natuurlij
ke zoetstof die ook in zeer
kleine hoeveelheden door het
menselijk lichaam wordt ge
produceerd. Het komt verder
voor in vruchten, groenten en
berkebomen". De kauwgom
fabrikanten, die van Benbits
en Sportlife voorop, sprongen
meteen op de onderzoeksre
sultaten in en brachten xyli-
tol-gummetjes op de markt.
Overigens betekent dit aller
minst dat een kauwgomkau-
wer voortaan zijn tanden niet
meer hoeft te poetsen. Was
dat maar zo. Voor echte scho
ne is de borstel, de tandpasta
en het flossen echt nodig. Net
als elk half jaar een bezoek
aan de tandarts.
Kauwgom met xylitol kan bijdragen tot minder gaatjes. FOTO: PR
Bij de tijd
Mary Quant presenteerde onlangs in de Londense „Broacfc57,;'
Arena" op een overdekte ijsbaan een kledingstuk dat het ir63o!
vrieskou buiten minder goed zal doen dan binnen...Nietteii
is het voor ijspret ontworpen, maar het kan evengoed 's avo^^
gedragen worden in combinatie met een glitterjasje of met f 50o
stel stralende strasz kettingen om de nek. Het materiaal is rprijzt
kobalt en paars in een vlekkendessin. De bodystocking zit *1 v<
strak omdat ze is gemaakt van het geliefde stretch, dat als j
kous om het lichaam spant. Breed ceintuur maakt het silhq^
af. FOTOjuin
Nieuw T00.000 stratenboek' p'
Het meest verkochte boek in
Nederland, op de bijbel na, is
het '100.000 stratenboek'. Vol
gens uitgever Suurland's Va
demecum gaan er elke week
zo'n vierduizend exemplaren
over de toonbank.
De naam van het boek zou ei
genlijk veranderd moeten
worden in verband met de
nieuwste uitgave. Want daar
in staan geen 100.000 straatna
men meer in vermeld, maar
109.000. Volgens M. van der
Waal, hoofd produktie bij de
uitgever houdt het boek toch
zijn oude naam. „Het eerste
boek dat is verschenen, heette
het '70.000 stratenboek'. Daar
na is de naam veranderd in
het '80.000 stratenboek' en nu
heet het dus het '100.000 stra
tenboek'. En dat laten we zo".
In vergelijking met de vorige
uitgave zijn er 5400 correcties
j. stc
in het boek verwerkt,
hebben betrekking op
ringen in het stratenverlj wil
éénrichtingsverkeer, parkiY
plaatsen, bezienswaardig
den en het bijtekenen
nieuwe woonwijken. Het dituks
tenboek telt nu 648 pagi
en bevat plattegronden en'
volledige straatnamenlijtë
van de 222 grootste gemit
ten in Nederland. „Een f 14,;
meente moet 12.500 inwo#e,r
hebben voordat we haa?
Het stratenboek is niet
krijgbaar bij de boekhai
maar alleen bij Shell-benzi
pompstations. „Dat komt j
dat het idee ontstaan is inf
overleg met één van de
mensen van Shell," aldus 1
der Waal. De nieuwste uil BI„
te koop voor 17,50 ^0ri
HEAT
ENI
den.
