ALL-IN'NOGAL
LETTEMJIK OPGEVAT.
DE NIEUWE KADETT EXPRESSION.
Nederland 'leert'
Oostblok vliegen
De geboren lolbroek tegenover de afgestudeerde cabaretier
Ie
lill
i
ECONOMIE/ LEIDEN KUNST/RTV
CeidaeSoutant
DINSDAG 19 FEBRUARI 1991 PAi
In Warschau wordt van 4 tot en met 17 maart het eerste Eu
ropese luchtvaartseminar gehouden. Dat is bijzonder. Want
tot voor kort zagen de op socialistische leest geschoeide
staats-luchtvaartondernemingen in het Oostblok op geen
enkele wijze de noodzaak in van het vergaren en uitwisse
len van kennis. Daar komt nu verandering in. Wat het semi
nar echter extra bijzonder maakt, is het gegeven dat het is
opgezet door het Haagse adviesbureau INB en is geënta
meerd door de Nederlandse Rijksluchtvaartdienst in de per
soon van vooral drs. Cees den Braven. Ruim dertig topma
nagers van de staatsluchtvaartbedrijven, luchthavens en
nationale rijksluchtvaartdiensten van Polen, Hongarije en
Tsjechoslowakije krijgen veertien dagen onderricht in wes
terse bedrijfsvoering. Ons land leert het Oostblok, zogezegd
vliegen.
Eén van de vliegtuigen van Malev Hungarian Airlines op Schip
hol. Ook deze maatschappij neemt deel aan het eerste Europese
luchtvaartseminar in Polen. foto: sp.
WARSCHAU Op aller
lei manieren pogen de
Oosteuropese onderne
mingen op te stomen in de
vaart der westerse volke
ren. Op de staatsgecontro-
leerde socialistische be
drijfsvoering wordt, waar
mogelijk, euthanasie ge
pleegd. Het kapitaal lokt.
Maar vrijwel alle goedbe
doelde pogingen om uit
het soppige moeras om
hoog te klauteren, stran
den doordat het manage
ment niet weet hoe een
ondermening zakelijk ge
leid dient te worden. Alle
elementaire westerse ken
nis daartoe ontbreekt.
Zelfs op topniveau.
Een voorbeeld. Steeds meer
Russische militairen verlaten
het voormalige Oost-Duits-
land. De luchthaven van Pots
dam, eens het glorieuze ver-
trek- of eindpunt van menige
afstandse Tupolev of Ilyushin,
ligt er verlaten bij. Er landt nu
nog slechts één vliegtuig per
dag. De veertig personeels
leden van de luchthaven bren
gen hun tijd door met kaarten
en dikdoenerig niksdoen.
Toch wil de directie er een re
gionale luchthaven van ma
ken. Dat in de nabijheid het
grote Berlijnse vliegveld Tem
pelhof ligt en miljoenenverlie-
zen daarom bij voorbaat verze
kerd zijn, dringt niet tot ze
door. Geen wonder, want nog
niet eens zo kort lang geleden
zuiverde de heilstaat van wel
eer alle verliezen aan, onge
acht hoe groot ze waren.
Nog een voorbeeld: de Poolse
luchtvaartmaatschappij LOT
beschikt al vijf jaar over lan
dingsrechten op Sydney. Maar
tot op heden is daar nog geen
enkel Pools vliegtuig geland.
Het is in al die jaren nog nooit
bij de directie opgekomen in
het buitenland te informeren
of daar misschien maatschap
pijen zijn die één van LOT's
vliegtuigen willen huren voor
vluchten naar Australië.
Jaren vijftig
Objectief bezien bevindt het
Oosteuropese bedrijfsleven -
en dus ook de luchtvaart - zich
nog in de jaren vijftig. Van
een 'businessplan' heeft het
management nog nooit ge
hoord, stelt Jaap van der
Zwan. Hij is verbonden aan
het Haagse adviesbureau INB
en is één van de organisatoren
van het Eerste Internationale
Luchtvaart Seminar.
Een groot aantal westerse kop
stukken uit de wereld van de
luchtvaart zal de daar aanwe
zige topmanagers uit Polen,
Hongarije en Tsjechoslowakije
proberen vol te stampen met
westerse bedrijfs- en manage
mentkennis.
Jaap van der Zwan: „Het
wordt een trainig op mana
gersniveau, waarvan het de
bedoeling is dat ze achteraf
zeggen: we weten wat we niet
weten. Ze moeten hun eigen
tekortkomingen in kennis le
ren zien. Anders zullen ze
nooit met het westen kunnen
meekomen".
Eén van de deskundigen die
het woord zal voeren, is prof.
Ton Knoester van de universi
teit van Nijmegen. Hij zal de
deelnemers de vraag voorleg
gen: wat doe je met je geld,
hoe ga je nieuwe investeringen
financieren, hoe ga je onder
handelen en hoe behaal je uit
eindelijk je rendement.
Van der Zwan: „Op het gebied
van marketing, onderhande
len, financiering, accountants
controle en dergelijke bestaat
er niéts in het Oostblok. Dat
willen we hen zien bij te bren-
gen".
Thema's
Die kennisverrijking zal tij
dens het seminar in stappen
worden uitgevoerd. Hein van
Oortschot, directeur van de
INB-groep in Nederland: „We
zullen de belangrijkste thema's
uit een businessplan doorne
men. Telkens opnieuw moeten
ze zelf de verschillende onder
delen daarvan zien in te vul
len, hoe moeilijk dat voor hen
ook zal zijn want het is voor
hen volkomen nieuw. Na twee
weken moeten ze dan met de
doelstellingen van een beleid
zien te komen en zullen ze te
kortkomingen en bedreigingen
voor hun ondernemingen
moeten signaleren".
Op het seminar worden vooral
aansprekende voorbeelden als
lesstof gebruikt. Zo zal een
vertegenwoordigster van de
luchthaven Schiphol het een
en ander vertellen over de
wijze waarop je een moderne
luchthaven moet structureren
en de organisatie daarvan
moet inrichten. De luchtvaart
jurist mr. P.M.J. Mendes de
Leon zal een lezing geven over
de wijze van onderhandelen
bij het verkrijgen van interna
tionale luchtroutes, terwijl
Paul Kirch van Rotting Reizen
uit Hengelo zijn visie zal ge
ven op het massatoerisme. An
dere onderwerpen die aan de
orde komen zijn onder meer
onderhandelingen over twee
de hands (westerse) vliegtui
gen en de samenwerking met
touroperators.
Beklemmend
De deelnemers zijn, aldus Jaap
van der Zwan en Hein van
Oortschot, op voorhand al erg
enthousiast. „Dat is wel eens
beklemmend. We hebben op
hun verzoek het onderwerp
regionale luchthavens op het
programma gezet, maar ik kan
beslist niet regelen dat zij der
gelijke luchthavens krijgen,
laat staan dat ze winstgevend
zijn", aldus Van der Zwan.
En Van Oorschot: „Ik denk
dat het seminar voor hun wel
eens frustrerend kan zijn. Ze
moeten eerst zien waar hun
problemen liggen. Dan pas
kunnen ze die oplossen. Het is
daarom noodzakelik dat ze
westers leren denken".
De organisatoren van het se
minar gaan er zonder meer
vanuit dat deze veertiendaagse
bijeenkomst in Warschau zal
leiden tot diverse vervolgsemi-
nars en opdrachten voor het
Nederlandse bedrijfsleven en
deskundigheid uit ons land.
Want daar hebben ze dan in
middels de contacten mee.
Vandaar ook dat diverse on
dernemingen als Fokker,
NACO (gespecialiseerd in de
bouw van luchthavens) en de
Rijksluchtvaartdienst hun me
dewerking hebben toegezegd.
HENDRI BELTMAN
Acties in supermarkten van de baan
BUNNIK De Dienstenbonden FNV en CNV hebben hun ac
ties in de supermarkten, ter ondersteuning van hun eisen voor
een nieuwe cao, voorlopig in de ijskast gezet. De werkgevers in
de supermarkten, verenigd in de Vereniging Grootwinkelbedrij
ven Levensmiddelen (VGL), hebben gisteren tijdens overleg in
Bunnik een loonsverbetering van drie procent aangeboden, op
lopend tot zeven procent voor de jongste werknemers. Het
grootste deel van de 160.000 werknemers komt in aanmerking
voor een loonsverhoging van zes procent door het toepassen van
een systeem van functiejaren.
De eerste voorronde van het Leids
Cabaretfestival. Met 'De gok', Mark
van de Veerdonk, Jos de Ru, Ad van
Oorschot en Bart Deuss. Presenta
tie: Ingeborg Sergeant. Leidse
Schouwburg, gisteravond. Van
avond tweede voorronde, donder-
dag halve finale, zaterdag finale.
Aangeleerd vakmanschap
speelde een grote rol in de eer
ste voorronde van het Leids
Cabaretfestival. Dat krijg je
ervan. Cabaret is razend popu
lair, en dus wagen mensen die
iets kunnen op het gebied van
theater en/of muziek en daar
eventueel ook nog iets mee
willen verdienen een kans in
het cabaret. Vroeger waren ca
baretiers mensen die leuk van
zichzelf waren en daar zeker
niet voor doorgeleerd hebben,
nu zijn het geschoolde krach
ten.
Beetje overdreven natuurlijk,
maar de trend is er. De eerste
kandidaten van gisteren heb
ben trouwens wel een traditio
nele achtergrond: die van de
studentenvereniging. De pre
sentatie van 'De gok' uit Wa-
geningen kwam nog niet ver
boven het niveau van het so
ciëteitscabaret uit, maar de
grappen waren hier en daar
echt leuk. Er viel heel wat te
lachen in de stukken over de
cabaretier maudit, het omge
keerd geëngageerde carnavals
lied voor volgend jaar en het
lied over de passie voor bal-
kenbrij, bloedworst en hoofd
kaas.
Kolder
Mark van de Veerdonk is
meer het type van de lolbroek
van huis uit. Hij heeft een vro
lijke kop, een gevoel voor kol
der en een stem die zonder
moeite boven de originele be
geleiding van trompet en pia
no uitkomt. Hij komt op met
twee diepvrieskippen, laat zich
ritmisch begeleiden door een
rubber hamer op de bouwhelm
op zijn hoofd, doet absurde
boodschappen en refereert en
passant nog even aan oorlog
en hongersnood. Hij won al de
persoonlijkheidsprijs op het
Camerettenfestival en gooit
hoge ogen voor de Leidse fina
le van dit jaar.
Met Jos de Ru hadden we zo
waar cabaret in het Leids. Ze
speelde met veel lef een werk
ster met twee kinderen en
zong tussendoor liedjes met ei
gen begeleiding van ukelele,
piano en gitaar. De muzikale
kant is haar als muziekthera-
peute wel toevertrouwd, de
tekst, vooral van de liedjes,
kon beter.
Na de pauze sloeg de techniek
toe. Ad van Oorschot had in
houding en drukke gebaren
veel van een docent drama,
van Bart Deuss vermeldt het
programmaboek je dat hij op
de theaterschool heeft gezeten.
Dat zegt natuurlijk niks over
de kwaliteit van een cabaret
programma, maar beide heren
waren zo nadrukkelijk bezig
een cabaretact te presenteren,
dat dat eerder afleidend dan
ondersteunend werkte.
Van Oorschot voert, hoe kan
het anders met zo'n naam,
twee boeken als hoofdperso
nen op die van inhoud wisse
len. Hij is een goeie pianist en
steekt met zijn passie voor
woordspelingen Seth Gaaike-
ma naar de kroon. Bart Deuss
heeft zware literaire ambities
en wil daarbij bloedserieuze
luisterpop maken. Hij verliest
zich nogal eens in onpeilbare
diepten. Zijn overdaad aan
drama keert zich soms tegen
hem.
Met de start van het festival is
ook de hogeborstzetterij weer
begonnen. In het voorwoord
bij het programma zegt Harry
Kies weer eens dat de festivals
van Cameretten en Leiden de
beste zijn en dat er daarom
geen plaats is voor andere ca
baretwedstrijden. Zou deze
wijn niet goed zijn, dat hij elke
keer weer een krans moet
krijgen? Ik dacht het niet. En
verder moet iedereen die daar
zin in heeft natuurlijk een
mooi festival organiseren.
DICK VAN TEYLINGEN
Aanrijding)
in Ter AarsN
Ie t<
TER AAR De au"!1
een 59-jarige Ter Af
een 34-jarige Alphenf®*1
ten gisteravond ronfd<
voor acht bij het bruP v<
de Korteraarseweg ilnte
raar zwaar beschadigde b(
ze frontaal op elkaar we
Op het bruggetje is sing
één richting verkeer play
De Ter Aarder die uitjvar
ting van Aarlaij
kwam, verleende ge«dig
rang. Beide auto's fho
Worden weggesleept. [dei
Een 28-jarige Ter Aah v
de gisterochtend ron0gn(
met haar auto op de
plaats aan de Essenlar
Aar op een andere ai
oplettende getuige koi
tie haar korte tijd li
houden.
BURGERLIJKE
STAND
LEIDEN Geboren: Dominique
Louise Daniële dr. van B.A.R. La-
franca-M.L.H. van der Heu; Davina
dr. van R.A.P. de Lange-D.P.F.
Vink; Maria Marilla dr. van A P.
Messemaker-P.F.J. Waasdorp; Denise
Nandine Belia dr. van C.W. Plug-
A.M.J. Plug; Inge Kristine dr. van D.
van Duijvenvoorde-M.W.M. Kuijpers,
Mascha dr. van R.R.J. van der Vel-
den-C Landwaart; Tim zn. van W
Hoek-C. van Delft, Bart zn. van C
Prins-C Remmelzwaal; Devin zn.
van A Waasdorp-C.M. de Vries; Ja-
nine dr. van T. Houwer-J.W, Ros;
Jordan Othon zn. van O. Gout-F. van
der Vlis; Alexandra Stephanie dr
van M. Kranenburg-N.J.A. van der
Arend. Robert-Jan zn. van W. Meer-
tens-M.L. Keizer; Nicolaas Leonardus
zn. van L A M. van Dijk-J.J. Zwaan;
Yannick Alexander zn van C.J. Ro-
denburg-M.ErJ. Verheul; Wendy dr.
van J.J. Redel-I.L. Böttinger; Daph
ne dr. van J.J.M. Meijer-M. Rooden-
burg; Didrik Bernardus Franciseus
zn. van G.J.F. Turk-J.M. de Vries;
Debbie dr. van P.T Jonker-H.M.
Goes; Sabine dr. van S.C.M. van der
Werf-C.W van Haastregt; Iris dr.
van W.F.H. Zwart-C.W. Burgemees
ter, Samantha Saréna Isabella dr.
van M.H.E. Kolkman; Barry Hans zn.
van J. Barnhoorn-W Heemskerk;
Ashley Elise Maria dr van M.C.A.
Onderwater-E.C.C. Zuidhoek; Remy
Johannes Wilhelmina Karel Maria
zn. van G.J. Peters-A.G.M. Schot
man; Anouk dr van F.J.G. Houben-
T.A.M. Duijndam, Sjoerd zn van
G.T Lamboo-P.J.M. van den Burg;
Chayenne dr. van E. Perreijn; Laura
Elize dr. van E.M. van Heeswijk-
E.G.C.M. Stoop; Jozef Ferdinandus
Maria zn. van: E Fakkel-M.E.T van
Giezen; Silke Maria dr. van J.Q.A.
van Abswoude-P.J.M. van Zeijl; Se-
bastiaan Hubertus zn. van M. Vink-
M.M. Mieloo; Ashley dr. van F. van
Meeteren-E.A.C. Hendriks; Maria Ja-
coba Pauline dr. van P.J. Hoek-
M H M den Elzen; Monique dr. van
K.J. Varkevisser-A. van der Plas;
Nicky dr. van F A van Starkenburg-
A.J Oosterom; Michelle Elisabeth
Adriana dr. van E.H.M. Duindam-
P.J.M Schrijvers, Jan Dirk zn. van
P Vliegenthart-C.M. Hus, Ernestine
Framjoise Albertine Caroline dr. van
I.G F. Cath-jonkvrouw I.D. Beaufort;
Taner zn. van B. Sarikaya-D. Sari-
kaya; Noreen Josefa dr. van R.A. van
elk-J.A.C. Kroon; Deborah Francisca
Helena dr. van C.W.H. Smit-M.H.A.
Lekanne gezegd Deprez; Suzanna
Charlotte dr. van R.C. Wagener-M.
van Groos; Cherrel Gita dr. van K.
Ramjiawan-R. Nankoe; Timo Olavi
zn van K.J. Markus-R.K. Markus;
Sytse Gijsbert zn. van H.S. Wasse-
naar-A.H.M. Hulshof; Jasper zn. van
J. van der Meij-C.P. Franke; Dolf zn.
van S.W. van Geest-J.M. de Jong.
Overleden: O. Tekin, geb. 13 juli
1935, man; G.M. Smit, geb. 1 okt.
1915, gehuwd geweest met C. Ver
meulen; E. Baalbergen, geb. 23 juli
1895, vrouw; P Korbee. geb. 20 nov.
1920, man; M A D. Braat, geb. 4 juni
1931, man; M.J.C. Rotteveel, geb. 16
okt. 1899, gehuwd geweest met G.
Batelaan; P. Remmerswaal, geb. 26
maart 1927, gehuwd geweest mét C.
de Ru; W. van Duuren, geb. 27 dec.
1906, gehuwd geweest met M. Jelte-
ma; I.J. Azier, geb 5 aug. 1956, man;
H. Houwer, geb. 9 jan. 1934, man;
C.F. Griffioen, geb. 1 febr 1924, man;
C.J. van Gijlswijk, geb. 20 jan. 1915,
vrouw; J E. Vermeer, geb. 29 maart
1901, gehuwd geweest met J.S. van
Solkema; M. Remmerswaal, geb. 12
jan. 1917, vrouw; J. Onderwater, geb.
10 feb. 1917, man; M. Bellari, geb. 4
april 1977, dochter; H. de Vos, geb. 17
nov. 1915, gehuwd geweest met J.
Ham; G. de Boer, geb. 4 dec. 1943,
man; F Heemskerk, geb. 29 april
1931, man; C.J. Lindhout geb. 8 okt.
1907, echtgenote van H.A van der
Reijden; G. Schild, geb. 14 aug. 1925,
echtgenote van J.J.F. Gorren; J.
Zwier. geb. 27 sept 1917, man; H.J.
Driessen, geb. 27 sept. 1905, gehuwd
geweest met J. Hoogkamer; S. Na-
rain, geb 1 aug. 1930, gehuwd ge
weest met R. Jankie; J Neuteboom,
geb 23 maart 1901, gehu
met B. Heetveld; L. KI
geb. 29 juli 1923, man; J. HRD
20 april 1910, man. L_
Gehuwd:
M Ghourabi en A. van dern i
Ondertrouwd: J.W.A. B|er
M.J. Kranenburg; H.A.T.G de
K.A. de Hoop; J. Bokma V£
Hulst; T. van Dalen-M.A Li„
JP. van Olffen-D.M. Ha[eid
Bentvelzen-H.S. Verlind; if1]3
B.C.J. Tetteroo; G.J. Ijdal
J.F.M Wellink, J.J. Letfon
n Tong«
in-M.f
F. Bosman-F Mechelse, Wlizil
I.F. Laman; C.IJ. Paa El
Scheven; A.G. van Schifc;i7,
Wit; J. van der Zwart-B^
Mensen met gevoel voor stijl (zoals u, bijvoorbeeld) willen
best eens voor dat gevoel uitkomen. Bijvoorbeeld door
in de nieuwe Opel Kadett Expression te stappen.
De Expression verraadt namelijk in alle opzichten
uw goede smaak.
Maar ook uw verstandelijk inzicht De Expres
sion beschikt immers standaard over heel veel extra's,
waarvoor u bij andere merken heel veel extra zou
moeten betalen.
De Kadett Expression
3-deurs, vanaf f 26.200,- (all-injste
We noemen slechts: een in hoogte verstelbare bestuur/'
i3 S
dersstoel, een 3-spaaks komfortstuur, een cassetta™
houder, een stereo-inbouwset kompleet mek?,
ers
antenne en vier speakers, luxe bekleding iC;
120
grijs of antraciet getint glas, van binnejj/
jtor
uit verstelbare buitenspiegels in de kleqj/
van de karrosserie.
67-
Maar ook een soepel schakelend4|
5-versnellingsbak, evenals brede 175/70-bande'L1
met exclusieve wieldoppen. J
De Kadett Expression
4<leurs, vanaf f 27.700,- (all-in).
Voorts zijn we, ook wat het motorenaanbod betreft, met de Expression
niet snel uitgepraat Standaard wordt hij geleverd met een
1.4i-motor.
Maar u kunt natuurlijk ook kiezen voor een
1.6i-, of een 1.8i-motor (alle met geregelde
3-weg-katalysator), terwijl de 1.6i ook als
automaat kan worden geleverd.
Daarnaast kunt u kiezen uit een
1.5 Türbo-Diesel en 1.7 Diesel. Tbt slot maakt
ook een gratis proefrit bij de Opel-dealer standaard
deel uit van dit all-in pakket
n
Adviesprijs inclusief BTW. eüclusief aflevenngskosten Af General Motnrs Nederland BV. Sliedrecht Prijs- en speclfikatieivijrigingen voorbehouden Opel-financiering. Zó geregeld.
OPEL-eVé
