]G-ministers bespreken
a-oorlogse vredesorde
Solidariteitsactie vooral
een gebaar van medeleven
Patriot-eenheid zeker
2 maanden in Israël actief
Kruit voor superkanon
kwam uit België
Weet Bush waar hij eindigt?
ifOORLOG
CcidócSoirumt
DINSDAG 19 FEBRUARI 1991 PAGINA 5
•enen gewonden
ea^S-schepen
(TEHERAN Drie mariniers van de
iopiprinceton en vier van het amfibie-lan-
incirtuig Tripoli zijn gisteren gewond ge-
tus en die schepen beide in het noorden
op qPerzische Golf op mijnen liepen. De
volkonden na het voorval wel doorvaren,
in dpip van de Tripoli werd een gat gesla-
Afer gevolgen voor het inzetten van het
t eq heeft dat niet. De Princeton vaart op
varacht door; een van de schroeven is uit-
aap verdere schade te voorkomen. In het
>lgenk deel van de Golf opereren nu twee
reie mijnenjagers. Geallieerde helikop-
straien gisteren een Amerikaanse piloot
n dit F-16 straaljager die 60 kilometer bin-
ïdelijk gebied was neergestort. De pi-
zich met zijn schietstoel in veiligheid
t brengen.
Sjouwen
Brandweer
lieden sjouwen
met
brandblus
apparatuur
aan boord van
de Tripoli. Het
marineschip
liep gisteren in
het noorden
van de
Perzische Golf
BLOMBERG Het Nederlandse Pa
triot-squadron 327 uit het Duitse
Blomberg, dat over ruim een week
operationeel wordt op tien kilometer
ten westen van Jeruzalem, blijft daar
ten minste twee a drie maanden, al
dus detachementscommandant H.
Vandeweijer.
De eenheid wordt op verzoek van de
Israëlische autoriteiten gelegerd op
een heuvel op 750 meter boven zeeni
veau in onherbergzaam gebied. De
Patriots moeten Israël beschermen
tegen Scud-raketaanvallen uit Irak.
De commandant gaat ervan uit dat de
Nederlandse troepen in Israël blijven,
ook als het land actief betrokken
raakt in de Golfoorlog. De zeventig
Nederlanders worden in Israël met
open armen ontvangen. De Neder
landse luchtmacht opereert voor het
eerst sinds 1961-1962 (Nieuw-Guinea)
buiten het NAVO-gebied. „We
moeten proberen Israël buiten de
Golfoorlog te houden, dat is onze
hoofdtaak", aldus Vandeweijer.
Afgesproken is dat Israël voor elke
door Nederland afgeschoten Patriot
een nieuwe Patriot in de plaats stelt.
De prijs van de raket bedraagt onge
veer 1 miljoen gulden. Nederland
heeft in Israël in eerste instantie de
beschikking over 36 Patriots van het
zogeheten oude model (PAC-1).
Journalisten willen
zelf naar front gaan
DHAHRAN Honderden buitenlandse
journalisten in Saudi-Arabië hebben uit
woede over het feit dat zij niet met eigen
ogen het geallieerde offensief mogen zien,
gedreigd dat zij op eigen gelegenheid naar
het front zullen gaan.
Zij eisen dat zij een plaatsje krijgen op de
door militairen geëscorteerde trips naar de
frontlinies die tot nu toe uitsluitend gereser
veerd waren voor Amerikaanse en Britse
verslaggevers, omdat de Verenigde Staten
en Groot-Brittannië de meeste troepen naar
de Golf hebben gestuurd.
„Wij hebben de autoriteiten tot morgen de
tijd gegeven anders stappen wij allemaal
in onze auto's en rijden erheen", aldus Ade
line Gomes van de Portugese Publico.
«Vervolg van
voorpagina)
tïBURG/TEHE-
Vandaag zijn de
van buitenland-
In van de EG in
burg bijeen om van
te wisselen
door Groot-Brit-
kritisch ontvangen
|nd een brede na-
vredesregeling in
[den-Oosten.
bij het beraad staat
pagina's tellend plan
na-oorlogse vrede-
it is opgesteld door de
irgse minister van
.idse zaken Poos, die
°pterraad dit half jaar
de blauwdruk
jop gewezen dat er in
11 Jden-Oosten verschil-
Jiet elkaar in verband
l. ïredenen zijn waarom
fed zo'n grote conflicth-
nn [Genoemd worden on-
t het gebrek aan een
telende veiligheids-
de grote bewape-
iiu een aantal Arabische
ulu"het godsdienstig fun-
llisme, de afwezigheid
I democratisch politiek
het Israëlisch-Ara-
C5 Tiflict.
tange termijn zal de re-
structuur van veilig-
ibiliteit en samenwer
kten krijgen, zoals die
In de stad Samawa, 250 km ten zuiden van Baghdad, moeten Irakezen in kleine bootjes de Eufraat
oversteken. Drie bruggen in het centrum van de stad zijn vernietigd door geallieerde bommenwer
pers.
FOTO: AFP
in Europa tot stand is geko
men", wordt in het plan-Poos
opgemerkt. Hij heeft het plan
opgesteld in nauwe samen
spraak met zijn collega's uit de
11 andere lidstaten en het
wordt onder meer onder
steund door Frankrijk, Italië,
Spanje en Portugal.
Maar de Britten voelen er wei
nig voor. Een Britse zegsman
zei aan de vooravond van de
ministerraad dat de Britten
een „pessimistische kijk op het
plan" hebben. De landen vere
nigd in de Samenwerkings
raad van de Golf, Saudi-Ara
bië, Kuwayt, Qatar, de Vere
nigde Arabische Emiraten,
Bahrayn en Oman, plus Egyp
te en Syrië zijn bezig met de
ontwikkeling van eigen ideeën
over een na-oorlogse vredesor
de. De Britse minister van bui
tenlandse zaken Hurd geeft
daaraan de voorkeur.
In de vier weken van de Golf
oorlog zijn aan Iraakse zijde al
meer dan 20.000 mensen ge
dood en ongeveer 60.000 men
sen gewond geraakt. Dat heeft
de Iraakse premier Saadun
Hammadi tegenover de Iraan-
se onderminister van buiten
landse zaken, Ali Becharati,
verklaard, zo meldde de Iraan-
se krant Jomhuri Eslami van-
Volgens het Iraanse persbu
reau IRNA zou het aantal do
den betrekking hebben op hel
aantal gedode militairen op
het slagveld. Hammadi lichtte
Becharti vorige week in ovei
het dodencijfer toen hij in Te
heran was om te reageren op
het vredesinitiatief van de
Iraanse president Rafsanjani.
De radicaal-gezinde krant
Jomhuri Eslami meldde dal
Hammadi voorts heeft ver
klaard dat Irak na vier weker
oorlog een totale schade van
200 miljard dollar kent. De
Iraakse premier liet Becharti
weten dat de Amerikanen uit
zijn op de vernietiging van
Irak.
a verwoesten
Iraakse
is per dag"
J Een Amerikaanse
'jetl heeft gisteren gezegd
cngeallieerden sinds kort
an fayt bijna 200 Iraakse
tpr dag uitschakelen. Hij
•rschillende redenen
het dagelijkse aantal
!n tanks verdubbeld is
't begin van de bom-
lenten op Kuwayt en
m een getal van onge-
tanks per dag werd
iiktf' verandering van de
r..l verbetering van het
van het doelwit,
le ervaring van de pi-
verminderde bedrei-
in luchtafweergeschut,
de laatste telling van
ieerde strijdkrachten
^"fli-Arabië zijn nu 1300
HOOO Iraakse tanks ver-
laarnaast zou 34 pro-
de artillerie en 20
van de pantservoertui-
jr bombardementen on-
r zijn geworden. Eu-
Bckl en militairen
'gezegd dat een grond-
if mogelijk wordt als de
in de Iraakse tanks ge-
ideerd is, wat zou bete-
at het offensief over
lagen een feit zou kun-
RUIM DRIE MILJOEN GULDEN INGEZAMELD VOOR ISRAËL
mmandant van de
Republikeinse Garde,
ZuiJteren weten, dat het
.onder zijn manschap-
)g is en dat de materie-
jfzen gering zijn.
DEN HAAG Na elke
raketaanval op Israël staat
de telefoon van de Solida
riteitsactie voor Israël
weer roodgloeiend. De ac
tie heeft tot nu toe 3,1
miljoen gulden opgele
verd alsmede een waslijst
van vrijwilligers die de
arbeidsplaatsen willen in
nemen van opgeroepen
dienstplichtigen.
De Nederlandse miljoenen val
len echter in het niet bij de
miljoenen dollars en marken
die Israël van regeringen heeft
ontvangen. Maar als particu
liere gift wordt het bedrag al
leen overtroffen door inzame
lingsacties in de Verenigde
Staten.
Een kwart miljoen gulden is
inmiddels overgemaakt aan
een Israëlische zusterorganisa
tie van het Rode Kruis, die het
geld besteedt aan de medische
zorg van de gewonden na een
raketaanval. Een nog onbe
kend deel van het ingezamel
de bedrag zal worden besteed
aan de bouw/herbouw van ge
troffen huizen en weer een
ander deel aan de opvang van
immigranten. „Drie miljoen is
een behoorlijk bedrag, maar
een druppel op een gloeiende
plaat als je kijkt naar de totale
oorlogsschade, die geschat
wordt op ongeveer twee mil
jard", weet directeur R. Nafta-
niël van het Centrum voor in-
formatie en documentatie Is
raël (CIDI). „De schade door
verwoesting en vernieling be
draagt ongeveer honderdvijf
tig miljoen gulden. De rest be
staat uit schade door het stil
liggen van de economie, in het
bijzonder de export. Zo kan
het fruit bijvoorbeeld niet van
het land worden gehaald".
Verbondenheid
Naftaniël: „In Duitsland en
Frankrijk is bij solidariteitsac
ties in verhouding minder op
gehaald. In België bijna niets".
Volgens de directeur zijn Ne
derlanders zich zeer bewust
van het onrecht dat Israël
wordt aangedaan: het land
wordt aangevallen terwijl het
niet direct betrokken is bij de
oorlog. Als verklaring voor de
Nederlandse 'vrijgevigheid'
wijst hij voorts op de „diepe
verbondenheid" tussen Israël
en Nederland. „Twee kleine
landen die beide democratisch
zijn, een godsdienstige, bijbelse
verbondenheid kennen en
heel veel familiebanden. Er
wonen ongeveer tien- tot
twaalfduizend Nederlanders in
Israël", aldus Naftaniël. „En
misschien dat de Tweede We
reldoorlog in de achterhoofden
heeft meegespeeld. Maar dat is
niet uitgesproken. Alleen
Duitsland heeft echt uit schuld
gegeven. Maar de Duitsers
hebben boter op hun hoofd. Ze
geven een miljard mark steun
maar waren tevens de leve-
van gifgassen".
Via de informatielijn van het
CIDI wordt niet alleen geld
maar ook hulp aangeboden.
Tot nu toe hebben zich 750
vrijwilligers gemeld om in Is
raël arbeidsplaatsen van opge
roepen dienstplichtigen in te
nemen. Mannen, vrouwen,
jong en oud, joods en niet-
joods, vakmensen en academi
ci. Slechts dertig mensen (met
een verzorgend beroep) zijn
uitgezonden. De overigen
hoopt het CIDI niet te hoeven
inzetten. Alle namen, adressen
en vaardigheden van de vrij
willigers zijn genoteerd om
hen wanneer nodig uit te zen
den.
Televisiebeelden van de situa
tie in Israël doen het aantal
steunbetuigingen oplopen,
meent Naftaniëls. Daarnaast
heeft de actie veel bekendheid
verworven door de solidari-
teitsbijeenkomsten die het
CIDI de afgelopen weken in
het gehele land heeft gehou
den.
$E EN WISKE
DE MYSTERIEUZE MIJN
BRUSSEL Een topman van
het Belgische ministerie van
defensie heeft steekpenningen
gekregen voor het vergemak
kelijken van de export van
Belgisch kruit naar Irak. Dat
kruit was bestemd voor een
Iraaks superkanon, aldus de
Vlaamse krant Het Volk.
De krant zegt zijn informatie
te hebben van de Britse inge
nieur Chris Cowley, de vroe
gere manager van het project
Baby Ion. Dat project had tot
doel Irak aan superkanonnen
te helpen. Momenteel is één
superkanon (met een kaliber
van een meter en een reik
wijdte van 900 km) intact. Het
bevindt zich volgens Cowley
in het Jabal Makhal-gebergte,
niet ver van de Iraakse stad
Baiji en staat gericht op Israël.
Het superkanon werd ontwor
pen door het in Brussel geves
tigde bedrijf Space Research
Corporation van de Canadese
deskundige Gerald Bull. Die
werd vorig jaar voor zijn huis
in het Belgische Ukkel dood
geschoten. Aangenomen wordt
dat de Israëlische inlichtingen
dienst Mossad voor die aanslag
verantwoordelijk is.
Het kruit voor het superkanon
komt, volgens Cowley, van de
Belgische munitiefabriek PRB.
Zo'n 25 ton van dat kruit werd
in mei 1988 naar Jordanië ge
ëxporteerd. Vandaar ver
dween het naar Irak. Robert
Urbain, de Belgische minister
van buitenlandse handel, werd
op 30 januari over die kruitle-
verantie geïnterpelleerd. Hij
zei toen dat er geen reden was
om de kruitleverantie niet toe
te staan omdat er tegen Jorda
nië geen embargo bestond.
BELANGRIJKE DATA VOOR GROOT GRONDOFFENSIEF
Vrijdag
Maand van Rajab j Maand van Ramadan
Geallieerde Donkere nachten
amfibievoertuigen zouden in het
kunnen beter landen voordeel zijn van de
bij vloed geallieerden
Vechten tijdens de
Rajab is volgens
Moslims zondig
Moslims vasten van
zonsopgang tot
zonsondergang tijdens de
Ramadan (soldaten zijn
uitzondering op deze regel)
Het begin van het grondoffensief hangt af van de resultaten van besprekingen over het vredesplan
van de Sovjetunie, maar ook van klimatologische omstandigheden in de Golfregio en islamitische
hoogtijdagen.
TEKENING: ANP
BEGIN GRONDOFFENSIEF KWESTIE VAN DAGEN
(Door A. H. Lind)
DEN HAAG Het is
even merkwaardig als
triest dat oorlog kennelijk
zó makkelijk went, dat de
bezorgde belangstelling
voor het gebeuren in het
Golfgebied gaandeweg
wat is afgenomen. Het ziet
er echter naar uit dat de
kranten, die het Golf-
nieuws soms al naar de
binnenpagina's hadden
verwezen, in de komende
dagen weer volop ruimte
op de voorpagina zullen
moeten inruimen. De ex
tra televisieuitzendingen
zijn inmiddels alweer te
ruggekeerd.
Want zodra Irak voldoende
gelegenheid heeft gehad te re
ageren op het Sovjet-vredes
plan, dat de Iraakse minister
van buitenlandse zaken Tareq
Aziz van Gorbatsjov heeft
meegekregen, kan het geal
lieerde grondoffensief binnen
enkele dagen losbranden. Bij
deze redenering wordt ervan
uitgegaan, dat de reactie uit
Baghdad geen onvoorwaarde
lijke aanvaarding van de reso
luties van de Veiligheidsraad
zal inhouden, gezien het feit
dat Washington zich al scep
tisch heeft opgesteld tegenover
het Sovjet-vredesplan zelf.
Voor dat grondoffensief staan
er ondertussen nog steeds
meer dan één miljoen mensen
tegenover elkaar in het gebied
van de Perzische Golf. En da
gelijks worden nog steeds dui
zenden operationele vluchten
gemaakt boven Irak en Ku
wayt om zoveel mogelijk
Iraakse militairen, hun mate
riaal en de infrastructuur uit
te schakelen.
Los van de uiteenlopende en
vage verklaringen over het
tijdstip waarop het geallieerde
grondoffensief wordt ingezet,
beginnen zich nu ook een aan
tal feiten af te tekenen. Een
vierde groot vliegkampschip,
het USS America, is in de Golf
gearriveerd. De 45.000 man
sterke mariniersbrigade kan
binnen 24 uur een landing uit
voeren. Er hebben al kustbom-
bardementen plaatsgevonden
en er zijn de nodige proeflan-
dingen uitgevoerd.
Nevelbom
De geallieerde luchtmacht is
er bovendien toe overgegaan
de mijnenvelden in de grens
strook en de Iraakse grond
troepen op een speciale manier
aan te vallen. Op grote schaal
worden bommen afgeworpen
die in de lucht een brandstof
nevel verspreiden, die op lage
re hoogte verandert in een
vlammenzee. Het effect op de
stellingen is zeer groot, maar
omdat de nevelbom een lucht-
drukgolf doet ontstaan, gaan
militaire experts ervan uit dat
ook landmijnen tot ontploffing
worden gebracht. Voorts zijn
de grondtroepen verplaatst
naar de uitvalsstellingen. Het
wachten is nu nog op de resul
taten van het Sovjet-vredes
plan in Moskou en op goed
weer.
Ondertussen beijveren de mili
taire woordvoerders zich te
benadrukken dat de Iraakse
verliezen aan materieel en in
frastructuur zeer hoog zijn.
Afgaande op de westerse in
schattingen moet de Iraakse
krijgsmacht inmiddels zo zijn
aangetast, dat de mogelijkheid
weerstand te bieden aanzien
lijk is verminderd. De geal
lieerden kunnen met hun aan
val bovendien vanuit klimato-
De Amerikaanse president Bush wandelde gisteren met krachtige
pas, omringd door pers- en veiligheidsmensen over het strand bij
zijn vakantieverblijf in de staat Maine.
FOTO: EPA
logisch oogpunt niet lang meer
wachten.
Dat men van militaire zijde
het offensief zolang mogelijk
heeft uitgesteld om de tegen
stander vanuit de lucht zoveel
mogelijk schade te berokke
nen, is begrijpelijk. Een even
tueel vastlopen van het grond
offensief zou rampzalig zijn,
omdat een verlenging van het
conflict desastreuze militaire
en politieke gevolgen zou heb
ben. President Bush heeft zijn
militaire bevelhebbers welis
waar toegezegd dat inmenging
in het geschil uit politieke
overwegingen minimaal zal
zijn om een 'Vietnam-effect' te
vermijden, hij zal zich waar
schijnlijk toch wel genoopt
zien om het politieke en mili
taire doel te koppelen. Hij
moet in de komende dagen
een snelle beslissing nemen,
wil hij bij zijn toezegging blij
ven dat de aanval snel, beslis
send en massaal zal zijn.
Naast de bevrijding van Ku
wayt, aanvaarding van alle re
soluties van de Veiligheids
raad en herstel van de legitie
me regering van Kuwayt,
heeft president Bush in zijn
State of the Union nog een
vierde oogmerk genoemd: de
stabiliteit en veiligheid in de
regio van de Golf moet wor
den gewaarborgd.
Begin en einde
Het is die laatste voorwaarde
die voor de komende tijd het
grootste probleem kan vor
men, omdat die het tijdstip
voor het beëindigen van het
offensief onduidelijk maakt.
In wezen weet men wel enigs
zins waaraan men begint,
maar niet waarmee men ein
digt. Dit is ook de zwakte van
de Amerikaanse opstelling. De
Amerikanen schijnen erop uit
te zijn niet bij de Kuwaytse
grens te eindigen met het of
fensief. Of alle 28 geallieerde
landen het hiermee eens zul
len zijn valt te betwijfelen.
Het vredesinitiatief dat Irak
eind vorige week heeft gelan
ceerd wijkt weliswaar nauwe
lijks af van vele voor die tijd
gedane voorstellen, maar de
daarbij uitgesproken (voor
waardelijke) bereidheid zich
uit Kuwayt terug te trekken,
maakt het gevaar van vertra
ging in de besluitvorming over
het begin van het grondoffen
sief niet denkbeeldig. De reac
tie op het Russische vredes
voorstel zou hetzelfde effect
kunnen hebben. Een lichtpunt
is dat uit het voorstel van Irak
blijkt, dat in Baghdad ernstige
twijfels bestaan over de moge
lijkheid het grondoffensief te
weerstaan. Hopelijk zal die
ogenschijnlijk kleine barst snel
leiden tot een brede scheur,
die het einde van de rol van
Saddam Husayn zal beteke-
(De auteur is kapitein ter zee
bd)
