'arlement IJsland
rkent zelfstandige
epubliek Litouwen
Sneeuw
Alternatieve YN opgericht in Den Haag
oormalige staten
|)ostduitland in
inanciële nood
Uiteengevallen
Burgerforum tracht
vrede te bewaren
^NËNLAND
ftjidae Gouaa/nt
DINSDAG 12
FEBRUARI 1991 PAGINA 7
door Jo Wijnen
BRUSSEL In Brussel hoort
het niet te sneeuwen. Het mag
er waaien, stormen, regenen,
onweren en bloedheet en
mistig zijn, maar sneeuwen dat
kan gewoon niet. Er is geen
stad in Europa Rome en
Madrid inbegrepen
waarvan het karakter zo
strijdig is met sneeuwval als
Brussel. Zeker, men weet hier
net zo goed hoe een pak
sneeuw geruimd moet worden
als in Amsterdam of Londen.
De ongemakken zijn er niet
kleiner of groter. Maar er is
iets in de geest en de aanblik
van Brussel dat zich tegen
sneeuw verzet.
Mogelijk heeft het iets met het
Bourgondische, zelfs Spaanse
karakter van de Belgische
hoofdstad te maken, als men
het probleem tenminste in een
historisch perspectief wil
plaatsen. Misschien warmt de
stad zich nog altijd aan het
tropisch heimwee naar de
Congo. Brussel is bovendien
geen 'noordelijkestad. Ten
opzichte van Nederland en
mogelijk zelfs van Vlaanderen,
vormt Brussel het meest
buitenlandse deel van België
dat men zich maar kan
voorstellen. Het is een stad
met een zuidelijke mentaliteit.
Brussel ligt op de een of
andere manier met de rug
naar het noorden. Daarin
verschilt de stad volkomen
van bijvoorbeeld Antwerpen
en zelfs van Luik.
Gevoelsmatig bevindt men
zich in Brussel dichter bij
Parijs dan bij Amsterdam.
Bovenstaande stelling wordt
kracht bijgezet doordat de
Brusselnaar naar lichaam en
geest niet tegen sneeuw
bestand is. Voor hem is
sneeuw een ongemak, iets wat
inbreuk doet op zijn stijl en
levenswijze. Hij kleumt in de
winter maar wat voor zich uit,
krijgt een veel te rode neus,
ziet de lol van het
sneeuwballengooien niet in,
staat niet in de rij om zijn
schaatsen te laten slijpen en
kent de vreemde drift van het
sneeuwmannen maken niet.
Met zichtbare tegenzin veegt
hij zijn stoep schoon. De
Brusselnaar hunkert niet naar
een 'witte Kerst' en ziet
zichzelf dan ook nooit in een
door een briesend paard
voortgetrokken arreslee zitten.
Hij mag dan een geboren
romanticus zijn, van de
romantiek van de winter snapt
hij in het geheel niets.
Die weerzin tegen alles wat
winters is, heeft hij dan ook in
zijn eigen stad tot uitdrukking
gebracht. Het goud tegen de
gevels van de Grote Markt
veronderstelt zon en licht en
warmte inplaats van pekel en
aangekoekt ijs. De majestueuze
koepel van het Paleis van
Justitie ademt een zuidelijke
grandeur en is dan ook niet
ontvankelijk voor miezerige
stuifsneeuw. De muren van
het koninklijk paleis lijken
kippevel te krijgen als het echt
winter wordt. De Marollen
jawel, ooit 'Klein Se villa'
genoemd huiveren. De
historische straatjes in de
schaduw van het Stadhuis en
de Beurs krijgen wintervoeten.
Het Brouckereplein was liever
binnen gebleven en de
Muntschouwburg klappertandt
inplaats van te zingen. De aan
hun voetstukken vastgevroren
standbeelden staan met hun
koppen in hun kraag
getrokken naar al dat
vijandige wit te kijken. De
rijzige gotiek van de
kathedraal van Sint Goedele
lijkt plotseling onder een soort
bontmuts schuil te gaan. En
Manneken Pis heeft zijn
altijddurend gewater gestaakt
en richt zijn nauwelijks
ontloken mannelijkheid nu
machteloos op de koude leegte
van zijn omgeving.
Kortom, dit is een stad met
dooie vingers, lopende neuzen
en koude voeten. Als de
techniek het ooit toestaat, zal
Brussel een reusachtig stel
oorwarmers opzetten die van
Anderlecht tot Wol uwe rijken,
de handen in een mof steken
zodat Waterloo en Diegem het
warm houden en een wollen
muts opzetten om de Grote
Zavel en het Heilig Eilandje
voor een verkoudheid te
behoeden.
Het enige wat de stad nog
overeind lijkt de houden is de
hoop op het voorjaar. Dan is
alles weer in orde, loopt de
Brusselse ziel weer warm,
gaan de rolluiken weer
omhoog, vloeit de tapkraan
weer en komt de stad weer tot
zichzelf.
Hoe lang nog?
tsen Zonder Grenzen gaat cholera bestrijden in Peru
fi'20 an cho-
GENÉVE Nederlandse specia
listen van de hulporganisatie Art
sen Zonder Grenzen zijn vandaag
naar Peru vertrokken om de deze
maand uitgebroken cholera-epide-
mie te bestrijden. De Nederlanse
specialisten worden vergezeld
door Belgische en Franse colle
ga's. Het team zal medische hulp
verstrekken en helpen bij het op
zetten van drinkwatervoorraden
in de krottenwijken rond de
hoofdstad Lima en rond andere
steden. De Wereld Gezondheid
sorganisatie (WHO) deelt de zorg
van Artsen Zonder Grenzen en
verklaarde gisteren te vrezen
voor verspreiding van de cholera-
epidemie over andere landen in
Latijns-Amerika. De Peruaanse
minister van gezondheid, Alberto
Galloso, zei gisteren dat de epide
mie onder controle zou zijn ge
bracht. De slechte sanitaire voor
zieningen in een groot deel van
het land zijn volgens Galloso de
oorzaak van het ontstaan van de
epidemie. Veertig procent van de
bevolking woont in huizen zonder
stromend water en zeventig pro
cent heeft geen riolering of wate
rafvoersysteem. Tot nu toe zijn
ongeveer vijfduizend besmettings-
gevallen van de ziekte gerappor
teerd sinds de cholera begin deze
maand uitbrak. Het aantal slacht
offers van de epidemie is al geste
gen tot boven' de zestig.
Drie Albanezen
vriezen dood bij
vluchtpoging
ATHENE Drie Albanezen, die probeer
den via de bergen Griekenland te berei
ken, hebben hun vluchtpoging door de
zeer lage temperaturen met de dood
moeten bekopen. Douaniers zeiden dat de
drie lichamen zondag waren gevonden
door andere vluchtelingen. In totaal gin
gen in het weekeinde 874 vluchtelingen de
grens over, 538 etnische Albanezen en 336
etnische Grieken. Sinds het begin van het
jaar, toen de Albanese regering minder
toezicht op de grens ging houden, hebben
meer dan vijftienduizend Albanezen de
wijk genomen naar Griekenland.
ANC en Inkatha
veroordelen aanval bussen
JOHANNESBURG De twee grootste zwar
te bewegingen in Zuid-Afrika, ANC en In
katha, hebben gisteren de aanval op twee
bussen in de provincie Natal veroordeeld. Bij
de aanval vielen zeker zeventien doden. In
de bussen zaten aanhangers van Buthelezi's
Inkatha-partij die terugkwamen van een vre
desbijeenkomst in Sweetwaters.
„Met afschuw hebben we kennisgenomen
van de overval op de bussen met Inkatha-
supporters", schrijven de groeperingen in een
verklaring die ondertekend is door Nelson
Mandela, vice-president van het ANC, en
Frank Mdlalose, voorzitter van de Inkatha-
partij. „We zullen de onderste steen boven
halen in onze zoektocht naar vrede en poli
tieke verdraagzaamheid onder ons volk", al
dus de verklaring.
'KJAVIK/WAS-
GTON Het parle-
t van IJsland heeft de
|^t-republiek Litou-
gisteren erkend als
staat en de
regering opge-
;en zo spoedig moge-
jU diplomatieke betrek-
1.60 (en aan te knopen.
.50L s voor de eerste keer dat
60 testers land een dergelij-
kap zet sinds Litouwen
'20 vorig jaar maart onafhan-
'50 I verklaarde van de Sov-
.00 lie. IJsland heeft de anne-
•50 van de drie Baltische sta-
(Estland, Letland, Litou-
qq in 1940 door de Sovjetu-
looit erkend.
ins en zaterdag gehouden
endum stemde 91 procent
QQ2 de 11 maanden oude on-
00 akelijkheidsverklaring
00 le republiek. Sovjet-presi-
00B Michail Gorbatsjov heeft
eferendum ongrondwettig
ojj laard. Een Moskougezinde
30 pering in, Litouwen, de
50 jlistische Federatie van
50 iwse Arbeiders, beweerde
ren dat de volksraadple-
M waarschijnlijk niet eerlijk
50 rlopen.
JO jitouwse president Vytau-
50 Landsbergis riep gisteren
westen op om politieke
aan de onafhankelijk-
van Litouwen te geven.
;ns Landsbergis staat an-
een hernieuwde ingreep
Moskou voor de deur. Vo-
maand hebben Sovjet
eden bij de bestorming
de televisiestudio's in Li-
|en en het politiehoofd-
ftier in Letland 21 mensen
|od. Onder Baltische lei-
bestaat de angst, dat de
len terug zullen komen
|het Litouwse parlement
ite vallen om zo het onaf-
lelijkheidsstreven voor-
I de nek om te draaien,
dsbergis verklaarde wei-
hoop te hebben dat Gor-
|ov zijn onbuigzame hou-
ten aanzien van Litou-
zal aanpassen zonder
t van het westen.
Litouwse parlement heeft
Ie uitslag van het referen-
1 de onafhankelijke status
het land in de grondwet
opgenomen. Het Litouwse par
lement verklaarde tevens dat
het land met alle landen diplo
matieke betrekkingen wil aan
gaan. Voorts streefde een rui
me meerderheid naar een lid
maatschap van de Verenigde
Naties van de Baltische repu
bliek.
De Verenigde Staten hopen
dat Moskou rekening houdt
met de uitslag van het refe
rendum in Litouwen en deze
meeneemt in de onderhande
lingen over onafhankelijkheid
met de Baltische republiek.
Dat heeft Witte Huis-woord
voerder Marlin Fitzwater gis
teren verklaard. „Wij hopen
dat de uitslag van het referen
dum een rol speelt in de on
derhandelingen tussen Moskou
en Vilnius die door de Sovjet
autoriteiten zijn. aangekon
digd", aldus Fitzwater.
Amerikaanse Congresleden
die een bezoek brengen aan de
Baltische republieken hebben
gisteren gezegd dat de Vere
nigde Staten waarschijnlijk
politieke of economische sanc
ties zullen treffen tegen de
Sovjetunie als de mensenrech
ten in Estland, Letland en Li
touwen blijvend worden ge
schonden. Als de toestand in
de drie Baltische .republieken
niet verbetert zal daarop een
„negatieve respons van het
Congres en de regering" vol
gen aan het adres van Moskou,
aldus het Republikeinse Con
greslid Steny Hoyer. Hoyer is
voorzitter van de Amerikaan
se Commissie voor Veiligheid
en Samenwerking in Europa
en leidt een delegatie van der
tien Congresleden die gisteren
op weg waren naar de Sovjet
unie voor een bezoek aan Est
land, Letland, Litouwen en
Moskou. Hij wilde niet zeggen
welke strafmaatregelen in
aanmerking zouden komen.
„Militaire
structuur
Warschaupact
opheffen"
PRAAG De president van
de Sovjetunie Michail Gorbats
jov wil met de Warschaupact-
lidstaten praten over ophef
fing van de militaire structu
ren van het bondgenootschap
per 1 april dit jaar. Dit heeft
een woordvoerder van de
Tsjecholowaakse president gis
teren bekendgemaakt.
Gorbatsjovs' voorstel staat in
een officiële mededeling aan
de Tsjechoslowaakse president
Vaclav Havel. Havel bekleedt
momenteel het roulerend se
cretariaat van het Warschau
pact. Vrijdag ontmoet Havel
zijn Poolse en Hongaarse
ambtgenoten in Hongarije om
de procedure van de liquidatie
te versnellen, die aanvankelijk
gepland was voor eind juni
1991. Volgens de Tsjechische
radio heeft Havel het nieuwe
initiatief geaccepteerd.
Roemenië en Bulgarije hebben
al hun bereidheid getoond het
Warschaupact eerder terug te
Michail Gorbatsjov
brengen tot een eenvoudig po
litiek overlegorgaan dat in de
loop van 1992 zou moeten ver
dwijnen. Het Warschaupact,
waarin zes landen van het
voormalige Sovjet-blok zich
eens verenigden tegen de wes
terse alliantie van de NAVO,
functioneert niet meer sinds
het instorten van de Berlijnse
Muur eind 1989. Sovjet-troe
pen worden teruggehaald uit
de voormalige communistische
landen. Op 30 juni van dit jaar
moeten alle Sovjetsoldaten uit
Tsjechoslowakije en Hongarije
vertrokken zijn.
Leden van de gisteren opgerichte UNPO rond de tafel in het Vredespaleis in Den Haag.
FOTO: AN
DEN HAAG De UNPO
is een feit. Gisteren heb
ben in het Vredespaleis in
Den Haag vertegenwoor
digers van twaalf volken
en landen hun handteke
ning gezet onder het
handvest van deze Orga
nisatie van Niet-Vertegen-
woordigende Landen en
Volken.
Hierdoor hebben nu Australi
sche aborigenes, de Kurden,
de Tibetaanse regering in bal
lingschap, de West-Papua's
(uit het door Indonesië bezette
Irian Jaya), Estland, Letland,
Georgië, de Griekse minder
heid in Albanië, Taiwan, Cor
dillera (nu nog deel uitmakend
van de Filipijnen), de Arme
niërs en de Oeigoeren een ei
gen internationaal orgaan. Tot
eerste voorzitter van de
UNPO, die kan worden be
schouwd als een alternatieve
Verenigde Naties, is de Est dr.
Linnart Mali gekozen.
Het doel van UNPO, zo staat
in artikel 1 van het handvest,
is „het bijstaan van haar leden
om hun posities, behoeften en
klachten te uiten en steun te
geven om hun doel te berei
ken met niet-gewelddadige
middelen". Want alle volken
en landen hebben het recht op
zelfbeschikking en moeten zelf
in vrijheid hun politieke status
kunnen bepalen en hun econo
mische, sociale en culturele
ontwikkeling bewerkstelligen,
aldus het handvest waarin bo
vendien wordt geconstateerd
dat vele landen en volken dit
recht wordt onthouden en lij
den onder vreemde of kolonia
le onderdrukking.
UNPO wil de mogelijkheid
bieden voor overleg en samen
werking en wil assisteren in
het gebruiken van de beschik
bare kanalen van de VN, ge
specialiseerde bureau's en an
dere internationale en regio
nale organisaties, haar leden
opleiden in het hanteren van
bilaterale en multilaterale di
plomatie en principes van in
ternationaal recht. „In algeme
ne zin wil UNPO haar leden
de middelen bieden waardoor
zij op niet-gewelddadige wijze
kunnen strijden", aldus alge
meen-secretaris de Nederlan
der Michael van Walt.
Niet uitgesloten
Dat niet-gewelddadige aspect
bleek gisteren ook bij de pers
conferentie een punt waarover
de delegatieleden het afgelo
pen weekeinde uitgebreid
hadden gediscussieerd. Want
met de aanwezigheid van een
representant van de Kurden
en de mogelijke participatie
van Palestijnen door middel
van de PLO, worden organisa
ties die geweld gebruiken niet
uitgesloten. „Alleen terrorisme
wordt zonder meer afgewezen.
Maar het is niet noodzakelijk
dat leden zich keren tegen het
gebruik van geweld als zoda
nig. Het doel van de organisa
tie is juist om middelen be
schikbaar te stellen waardoor
ze beter in staat zijn op niet-
gewelddadige wijze oplossin
gen te vinden. Maar de organi
satie meent dat mensen zelf
moeten beslissen wanneer ze
geweld denken te moeten ge
bruiken", aldus Van Walt.
„We proberen leden te krijgen
die het meest representatief
zijn voor een volk. Soms is dat
eenvoudig omdat zij een man
daat hebben van een gêkozen
parlement, zoals in Estland of
Georgië. Maar vaak is een
volk niet in staat zich te uiten
en bestaan er meerdere orga
nisaties die zeggen namens dat
volk te opereren. We zullen
dergelijke aanvragen' per geval
bekijken en misschien soms
moeten kiezen voor meerdere
deelnemers namens een volk
of land, een zogeheten para
plu-vorm", zegt de algemeen-
secretaris.
Het bureau van Van Walt zal
worden gevestigd in Genève,
maar de deelnemers zullen
zich ook in hun eigen land of
het land waarin zij in -balling
schap leven, actief inzetten
voor de UNPO. „Het moet een
wereldwijd netwerk worden",
aldus Van Walt, die nu I
leggen van contacten met de
secretaris-generaal van de VN,
Javier Perez de Cuellar, als
zijn eerstvolgende taak ziet.
Vice-voorzitter van de UNPO
Erkin Alptekin, de vertegen
woordiger van de Oeigoeren
in Oost-Turkestan (Sovjetunie)
stelt dat de organisatie
35.320.000 mensen vertegen
woordigt. „Twee dagen heb
ben we gediscussieerd; mensen
uit de meest verschillende de
len van de wereld. Gebleken
is dat we in elk geval één ding
gemeen hebben: we worden
allemaal onderdrukt".
Van Walt is ervan overtuigd
dat de UNPO nog zal groeien.
„Er zijn ongeveer 5.000 landen
en volken in de wereld, waar
van er maar 159 door de Vere
nigde Naties worden vertegen
woordigd".
[iljoenen VS voor Haïti
itSHINGTON Haïti
gt dit jaar van de Ver
gde Staten 82 miljoen
ïar (ongeveer 135 mil-
1 gulden) als „steun bij
Overgang naar een de-
{Tatie". De gelden zul-
in de eerste plaats
den besteed aan het
stten van bedrijven en
projecten in de secto-
landbouw en volksge-
Iheid.
topmilitairen dienden
gisteren op verzoek van de vo
rige week geïnstalleerde presi
dent Aristide hun ontslag in.
Aristide heeft legerbevelheb
ber Herard Abraham gevraagd
alle officieren te verwijderen
die banden onderhouden met
sympathisanten van de voor
malige dictator Claude Duva-
lier of die zich bezighouden
met drugshandel. De leiding
van de strijdkrachten is maan
dag akkoord gegaan met het
•voorstel van Aristide om le
ger- en politiemacht van el
kaar te scheiden.
tenïPZIG De vijf nieu-
lan deelstaten van Duits-
r 24d, Mekkelenburg,
!er, )rpommeren, Branden-
r0( g, Saksen-Anhalt, Sak-
r 21 en Turingen, voelen
tjesi misdeeld. De staten
ro >ben enorme financiële
orten, maar ze blijven
ggens het eenheidsver-
g vooralsnog uitgeslo-
s van de zogenaamde
Ehanzausgleich'.
t
.80t is de solidariteitsclausule
Vsen de Westduitse deelsta-
wi waarbij geld in een fonds
1 Itort wordt ten behoeve van
set minder rijke westelijke
an*lstaten, zoals bijvoorbeeld
Fut Saarland.
Oostduitse deelstaatminis-
a fc van financiën hebben het
gezamenlijke tekort becijferd
op 45 miljard mark en begrij
pelijkerwijs is niemand graag
bereid deze, volgens sommigen
bodemloze, put te vullen. De
westelijke deelstaten en de fe
derale overheid te Bonn wil
len maar al te graag deze ver
antwoordelijkheid op de ander
afschuiven. Eensgezind hopen
ze op het Westduitse bedrijfs
leven, dat vooralsnog aarzelt
om met een reeks grootschali
ge projecten over de brug te
komen. Afgelopen week dreig
de de minister-president van
de deelstaat Saksen, Kurt Bie-
denkopf (CDU), naar de recht
bank te stappen en delen van
het eenheidsverdrag voor on
wettig te laten verklaren als
de financiering van de Oost
duitse deelstaten en gemeen
ten niet verzekerd wordt.
Wachten
opgas
Roemenen in
Boedapest
staan uren
lang in de rij
bij een vul-
station voor
methaangas
dat wordt ge
bruikt voor
verwarming
en koken. De
overlast is
een gevolg
van een ener-
gieschaarste
en de heer
sende stren
ge winter.
(Van onze correspondent
Frans Wijnands)
PRAAG Het uiteenval
len van Burgerforum
de volksbeweging die in
Tsjechoslowakije de val
van het communistische
regime bewerkstelligde
zal niet tot vervroegde
verkiezingen leiden.
President Havel verklaarde
gisteren dat de situatie allesbe
halve dramatisch is. Havel is
een van de oprichters van
Burgerforum en emotioneel
nog altijd sterk met de bewe
ging verbonden.
Vorige maand besloot het Tsje
chische Burgerforum om van
pluriforme beweging te veran
deren in een politieke partij
met een duidelijk programma.
Voorzitter Vaclav Klaus, te
vens minister van financiën,
maakte van de koers van zijn
partij geen geheim. Burgerfo
rum zou een centrum-rechtse
partij worden, en zijn eigen
economische hervormings
plannen zouden onverkort uit
gevoerd moeten worden.
In de afgelopen weken heeft
de partij, volgens verwachtin
gen, te maken gekregen met
felle interne discussies, met
onderlinge meningsverschillen
en zelfs afsplitsingsverschijn
selen. Omdat de partij in veel
meer dan twee delen uiteen
dreigde te vallen is de afgelo
pen dagen koortsachtig top-
overleg gevoerd om de een
heid zoveel mogelijk te bewa-
Formeel is Burgerforum nu jn
twee groeperingen uiteen ge
vallen: de centrum-rechtse
meerderheid onder leiding
van voorzitter Klaus, en de zo
genaamde Liberale Club met
onder meer vice-premier Ry-
chetsky en minister Dienstbier
van buitenlandse zaken. Maar
in goede harmonie werd ogen
blikkelijk tot een coalitie be
sloten. Beide groeperingen zul
len binnen Burgerforum blij
ven samenwerken tot de eerst
volgende parlementsverkie
zingen, volgend jaar juni. Dan
kunnen er eventueel geschei
den nieuwe partijen ontstaan.
Afgesproken is dat geen van
die partijen aanspraak zal ma
ken op de naam Burgerforum.
Die naam blijft gereserveerd
voor een niet-politieke, cultu
rele 'paraplu-organisatie', die
buiten het parlement de ideo
logische basisideeën van Bur
gerforum in praktijk zal kun
nen blijven brengen.
Klaus heeft laten weten dat in
zijn partij geen plaats zal zijn
voor oud-leden van de com
munistische volksmilitie of
voor leden van de vroegere
geheime dienst. De gloednieu
we coalitie van Burgerforum is
van liberaal-conservatieve,
rechts-centrale snit. Maar uit
steekproeven is gebleken dat
veel Tsjechen en Slowaken
geen kant uitkunnen met dat
soort begrippen. Bij 'links'
denkt een meerderheid on
middellijk aan 'communisme',
en een kwart van de onder
vraagden zegt geen idee te
hebben wat 'rechts' in de poli
tiek betekent.
