'ronk: gasmaskers voor Palesti jnen
Irak beperkt deserties
KAREL
APPEL
VS onderschatten kracht Arabische bondgenoten
Boek voor 5 maart
^^zonder risico uw
ANVR zomervakantie.
^BUITENLAND
foictaeComo/nt
ZATERDAG 9 FEBRUARI 1991 PAGINA 7
STADHOUDERSLAAN 4
IK WOU DAT IK
EEN VOGEL WAS
AMSTERDAM rai
(Van onze correspondent)
AMMAN Kort na de
Zesdaagse Oorlog van
1967 circuleerde in Israël
en in het Westen het
grapje dat de Egyptische
president Nasser in Mos
kou nieuwe tanks had be
steld met extra grote
achteruitrijlichten.
Het tekende de triomfantelijke
stemming na die oorlog, waar
in de Arabische legers verplet
terend \verden verslagen in
een jaar dat door de Arabieren
nog steeds het „rampjaar"
wordt genoemd. Hét populaire
westerse beeld van die toen
gekraakte militairen is er tot
op de dag van vandaag door
beïnvloed. Arabische soldaten
zijn besnorde, overdreven
krijgshaftig doende mannetjes,
die bij de eerste echte klappen
om hun moeder beginnen te
roepen. Zoals bij zoveel voor
oordelen over de Arabische
wereld klopt ook dit beeld
niet.
Israël kwam daar al eerder
achter, tijdens de Yom Kip-
pur-oorlog in 1973. Toen ont
wikkelden de Egyptische en
Syrische troepen met zoveel
doodsverachting een verwoes-
tênd offensief, dat alleen een
intensieve Amerikaanse lucht
brug de joodse staat door de
moeilijke eerste dagen van die
oorlog heensleepte. Het was
een les die Israël niet gauw zal
vergeten.
Verbijsterd
In het Westen, en met name in
de VS, bleef dat beeld uit 1967
langer hangen. Te lang, zoals
week bleek bij de slag om het
Saudische kustplaatsje Khafji.
„Mijn God, die jongens kun
nen echt knokken", zei een
commandant van de Ameri
kaanse mariniers ter plekke
over het Iraakse leger. Hij was
bijna volledig verbijsterd.
Maar niet alleen de Irakezen
beten van zich af, ook de Sau
dische en Qatarese troepen die
aan geallieerde zijde vechten
lieten zich van hun beste kant
Hier wreekt zich de tè grote
afhankelijkheid van Ameri
kaanse televisiestations en
Amerikaanse militaire brief
ings. Want de Arabische troe
pen aan de kant van de geal
lieerden, die in de punt van de
aanval opereerden, haalden
hun doelen wel degelijk. Het
waren de Amerikanen, die de
Arabische flanken hadden
moeten afdekken, die in eerste
instantie in verwarring en on
der hevig Iraaks vuur terug
moesten. Waardoor de slag
langer duurde en uiteindelijk
toch nog aan ons westerlingen
werd gepresenteerd als een
puike militaire operatie na
tuurlijk vooral van de Ameri
kaanse mariniers.
Petrodollars
De Saudiërs en de Qatari's
vormen de ruggegraat van de
strijdkrachten die de Golfsta
ten aan de geallieerden heb
ben toegevoegd. Deze troepen
doen aan de Amerikaanse
westflank daadwerkelijk mee
in de gevechten, in tegenstel
ling tot de militairen van
Egypte, Syrië en Marokko aan
de oostflank, die alleen in actie
moeten komen als Irak Saud-
Arabië in hun sectoren aan
valt.
De legers van de Golfstaten
hebben veel mee. In de eerste
plaats hebben ze een hoog
waardige uitrusting. Miljarden
petrodollars zijn in de afgelo
pen jaren gestoken in de mooi
ste spullen die de wapenindus
trie maar kon opleveren. Deze
drang naar peperdure 'hebbe
dingetjes' nam zo nu en dan
zelfs absurde vormen aan.
Maar er zijn ook veel verstan
dige aankopen gedaan. Vlieg
tuigen en tanks zijn uiterst
modern, de bewapening van
de grondsoldaten ontloopt die
van de Amerikanen nauwe
lijks. Daarbij komt dat de Ara
bische Golftroepen uiterst ge
motiveerd zijn en een uitste
kend moreel hebben. Ruim
acht jaar hebben de Golfstaten
gesidderd onder het daverende
geweld tussen de twee grote
buren Iran en frak. Uit angst
voor export van de Iraanse is
lamitische revolutie stortten zij
meer dan zeventig miljard dol
lar in Saddams oorlogsmachi
ne. Dat geld waren ze kwijt,
en dat wisten ze, maar alles
was beter dan het portret van
ayatollah Khomeiny in de
straten van Dubai.
De schok was ook niet erg
groot toen Saddam vlak na de
wapenstilstand in 1988 de le
ningen soepeitjes bestempelde
tot 'broederlijke Arabische
schenkingen', maar de invasie
in Kuwayt toonde aan wat
Saddams idee van dankbaar
heid is. Die combinatie van
woede en angst in de Golfsta
ten domineert in de heilige
oorlog, nu met belangrijke
bondgenoten de grote kans be
staat om de Iraakse dreiging
misschien wel voorgoed af te
wenden.
Nadeel van de legers uit de
Golfstaten is dat ze klein zijn.
Een tweede nadeel is het ge
brek aan gevechtservaring. De
Golfstaten hebben altijd op
hun oliedollars geteerd als het
er om ging om directe militai
re betrokkenheid bij de con
flicten in het Midden-Oosten
te vermijden. Zelfs bij de oor
logen tegen Israël bleef die fy
sieke bijdrage tot de strijd be
perkt tot kleine en vooral
symbolische eenheden.
Aan de andere kant van het
geallieerde blok is de situatie
bijna helemaal omgekeerd,
daar liggen door de wol ge
verfde troepen van drie grote,
maar straatarme Arabische
landen, die officieel alleen een
defensieve rol hebben. Een ar
moede overigens die niet
wordt weerspiegeld in de be
treffende legers. Veelal uit
noodzaak is de krijgsmacht het
troetelkind van de leiders As
sad, Mubarak beiden voor
malige luchtmachtofficie
ren en koning Hassan. De
toch al krakende begrotingen
van deze landen bezwijken bij
kans onder de enorme bedra
gen die voor het leger worden
uitgetrokken. Maar het bete
kent wel dat hun arsenalen up
to date zijn en de soldaten ge
hard in de gemeenste oorlo
gen, zoals de Syriërs in Liba-
De Syrische soldaten worden
in een eventuele geregelde
veldslag zeer hoog aangesla
gen. Een compliment komt uit
onverdachte hoek: Ariel Sha
ron, de Israëlische houwdegen
en architect van de rampzalig
uitgepakte inval in Libanon,
noemde de Syriërs „de enige
echte soldaten van de Arabi
sche wereld. Ze lopen niet
Moreel
Maar juist bij deze drie leger
machten schort het weer aan
dat wat de kleine Golfstaatjes
misschien teveel hebben: het
moreel, dat schier onmeetbare
gevoel van stemming onder de
troepen. Hun leiders mochten
het dan van ultiem belang
vinden om de confrontatie met
Saddam aan te gaan, de vraag
is of Ahmed-de-soldaat er net
zo over denkt. In Syrië en Ma
rokko staat het merendeel van
de bevolking achter de Arabi
sche held Saddam Husayn. En
dat is toch ook het thuisfront
voor deze soldaten. Alleen in
Egypte ligt het iets anders:
vrijwel alle Egyptenaren ver
doemen Saddam vanwege de
slechte ervaringen die veel
van hun landgenoten hebben
opgedaan als gastarbeider in
Irak. Maar de door de oorlog
steeds inniger wordende band
tussen grote bondgenoot VS en
het immer halstarrige Israël
begint in de straten van Cairo
de nodige irritatie op te wek
ken.
De leiders beseffen die stem
ming maar al te goed, en ma
noeuvreren omzichtig, hoe
graag ze persoonlijk ook hun
troepen los zouden laten op
hun aartsvijand Saddam Hu
sayn. Zodoende toont de Ara
bische steun aan de geallieer
den een merkwaardige Janus
kop; aan de ene flank soldaten
die niet helemaal kunnen wat
ze willen, aan de andere kant
soldaten die niet helemaal wil
len wat ze kunnen. Maar ze
onderschatten, dat zal na deze
oorlog niet gauw meer gebeu-
(ADVERTENTIE)
Vlieg- en busreizen onder unieke
voorwaarden:
vakantiegangers die een vakantiereis boeken vóór 5 maart 1991
(en die na 31 januari 1991 geboekt hebben) uit het zomerpro-
gramma van de meeste ANVR vlieg- en busreisorganisatoren,
hebben recht op een aantal aantrekkelijke zekerheden.
Zekerheid 1:
U kunt gratis omboeken of annuleren tot 6 weken vóór vertrek.
Zekerheid 2;
U krijgt bij gratis annulering de premie voor de reis- en annule
ringsverzekering èn de bijdrage voor het garantiefonds volledig
De reeds verlaagde brandstoftoeslagen worden door de
chartervliegmaatschappijen gegarandeerd. Deze variëren van
bijv. 25 tot 50 gulden voor Europa of één van de andere landen
rond de Middellandse Zee.
Informatie en boekingen
Voor deze "klant is koning" 'zekerheden kunt u terecht bij alle
ANVR reisadviesburo's en reisverkopende banken.
Het initiatief voor deze aktie gaat uit van de ANVR, Air
Holland, Martinair, Transavia, Elvia, Europeesche, Schlencker
en de Stichting Garantiefonds Reisgelden.
Mandela dreigt met destabilisering
JOHANNESBURG ANC-leider Nelson Mandela heeft ge
dreigd met grootscheepse destabiliserende tactieken als de Euro
pese Gemeenschap de economische sancties tegen Zuid-Afrika
opheft. De vice-voorzitter van het Afrikaans Nationaal Congres
zei dat het ANC „behoorlijk wat druk" op de EG zou uitoefenen
om de sancties te handhaven.
Sovjetleger gaat oefenen
In de Baltische staten
Vilnius Het leger van de Sovjetu
nie gaat tussen 10 en 20 februari oefe
ningen houden in Estland, Letland, Li
touwen en in de naaste omgeving van
Kaliningrad (de Russische enclave tus
sen Polen en Litouwen).
President Vytautas Landsbergis van
Litouwen zei in een reactie dat de oe
feningen een nieuwe intimidatiepo
ging zijn met het oog op het referen
dum in de republiek over de wense
lijkheid van onafhankelijkheid, dat
j/andaag wordt gehouden. Landsbergis
riep de Litouwers op zich door de aan
kondiging van legeroefeningen niet
van de wijs te laten brengen en met
'bloemen, liederen en gebeden" naar
de stemlokalen te komen.
Tientallen doden in
wrak Grieks toestel
ATHENE Tussen de wrak
stukken van de Hercules C-130
van de Griekse luchtmacht, die
gisteren werd teruggevonden,
zijn zeker vijftig lijken aange
troffen. Het toestel verdween
dinsdag en er is tot gisteren
naar gezocht. Het Griekse leger
gaat ervan uit dat alle 63 inzit
tenden, negentien officieren en
44 dienstplichtigen, bij het on
geluk zijn omgekomen.
De wrakstukken zijn gevonden
op een van de de met sneeuw
bedekte flanken van de Othrys-
berg in het midden van Grie
kenland.
Venetiaans ijs
's Zomers is Italiaans
ijs een ware tractatie,
maar in Venetië
moeten ze er in de
winter niets van heb
ben. Zeker de gonde
liers niet, die al heb
ben geklaagd dat zij
met hun ranke boot
jes niet als ijsbrekers
willen dienen in de
dichtgevroren kanalen
van de stad. Daar is
overigens ook geen
enkele reden voor,
want er zijn nauwelijks
toeristen in de stad,
zodat de gondeliers
de lust tot zingen toch
al was vergaan.
foto: ansa
Martens wil Delors
toch niet opvolgen
BRUSSEL De Belgische
premier Wilfried Martens wil
Jacques Delors toch niet op
volgen wanneer de Fransman
eind 1992 het voorzitterschap
van de Europese Commissie
neerlegt. In een interview met
de krant La Libre Belgique
zegt Martens dat de Christelij
ke Volkspartij hem gevraagd
heeft de CVP te leiden bij de
volgende algemene verkiezin
gen in januari 1992. Behalve
Martens gold ook premier
Lubbers als kandidaat voor de
opvolging van Delors. Lubbers
heeft echter gezegd dat hij zijn
ambtsperiode (tot 1994) ge
woon wil uitdienen.
Occhetto toch leider
nieuwe partij Italië
ROME Achille Occhetto, de lei
der van de voormalige communisti
sche partij van Italië, is alsnog ge
kozen tot leider van de partij die
hij in haar plaats heeft opgericht.
Bij de eerste stemming voor het se
cretariaat van de Democratische
Partij van Links (PDS), afgelopen
maandag, kwam Ochetto, hoewel
hij de enige kandidaat was, tien
van de benodigde 274 stemmen te
kort. Hij liet weten niet in de run
ning te zijn voor een tweede ronde.
Toen zich nadien geen andere kan
didaten aandienden besloot Occhet
to zich alsnog beschikbaar te stel
len. Ditmaal kreeg hij 376 van de
524 stemmen.
ISRAËL DANKBAAR VOOR PATRIOT-RAKETTEN
Bisschoppen
Zuid-Afrika
breken met
New Nation
MET 'EXECUTIEBATALJONS'
(Vervolg van de voorpagina)
RIYAD De Iraakse lei
der Saddam Husayn
tracht met een 'executie
bataljons' de desertie on
der de Iraakse troepen in
Kuwayt de kop in te
drukken, zo heeft de com
mandant van de Saudi
sche strijdkrachten in de
Golf verklaard.
Luitenant-generaal Khalid bin
Sultan haalde Iraakse deser
teurs aan die er onlangs in wa
ren geslaagd de grens tussen
Saudi-Arabië en Kuwayt over
te vluchten. Volgens hen wil
den de meeste Irakezen zich
overgeven maar durfden zij
dat niet. „Er is zoiets als een
executiebataljon", zo zei hij.
„Die moet van hun president
alle deserteurs terechtstellen".
Een Amerikaanse legerwoord-
voerder deelde mee dat er op
nieuw Iraakse vliegtuigen het
land zijn uitgevlogen. De afge
lopen 24 uur zouden dertien
toestellen hun toevlucht heb
ben gezocht in Iran. Daar be
vinden zich inmiddels 147
vliegtuigen.
De geallieerde luchtmacht zet
te gisteren de massale bombar -
demeneten op Iraakse doelen
in Irak en Kuwayt voort.
Bruggen, olie-installaties, sche
pen en de Republikeinse Gar
de werden aangevallen. De
helft van alle bruggen waaro
ver voorraden voor de troepen
in Kuwayt worden aange
voerd zijn verwoest. Volgens
een Amerikaanse woordvoer
der zijn inmiddels meer dan
zeshonderd Iraakse tanks ver
nietigd uit een totaal van
meer dan vierduizend. Ameri-
kanse gevechtsvliegtuigen ver
nielden gisteren ook een lan-
ceerinrichting voor Scudraket-
ten van waaruit kort tevoren
een projectiel was afgevuurd
op de Saudische hoofdstad
Riyad. De Scud werd onder
schept en vernietigd door
Amerikaanse Patriot-raketten.
Niemand raakte gewond.
(ADVERTENTIE)
JERUZALEM De Is
raëlische minister van
buitenlandse zaken, David
fjevy, heeft Nederland na-
nens zijn regering be-
jdankt voor de snelle reac
tie op het verzoek alsnog
iPatriot-lanceerinrichtin-
gen beschikbaar te stel
len. Tegelijkertijd heeft
|de Nederlandse regering
gesloten tienduizend gas
maskers te geven aan de
fcalestijnen in de bezette
gebieden.
Iforige maand werd een Ne-
lerlands aanbod Patriots be-
I9.ÓÖ Schikbaar te stellen afgewezen,
[4.50 bmdat Israël toen razendsnel
anceerinrichtingen uit de VS
';reeg geleverd. Deze week is
A40 besloten alsnog op het aanbod
19.80 [n te gaan, omdat het gevaar
-an de Iraakse Scud-raketten
ilijft bestaan en er nog altijd
vw ekening wordt gehouden met
&50 mogelijke Iraakse aanvallen
0.20 (net chemische wapens. „De
6.80 Nederlandse regering zet met
,in lit besluit een lange traditie
'oort van broederlijke vriend-
:hap van het Nederlandse
7.80+volk met het Joodse volk en
Israël", aldus minister Levy in
00 zijn reactie.
tijdstip en wijze van
transport van de in totaal acht
anceerinrichtingen naar Is-
faël wordt binnenkort overleg
gevoerd met een Israëlische
flelegatie. De inrichtingen
fitaan momenteel in Duitsland.
[n de Tweede Kamer is het
isluit van de regering met in-
hemming begroet. Alleen
1.20 1
.ool i1
HET MAXICAANSE AFGODSBEELD
maal gerustgesteld is hij toch niet. Inktzwart Is de nacht, de re
gen gutst in stromen neer en tot overmaat van ramp breekt een
onweer los, zoals de schepelingen nog nooit hebben meege
maakt. Een verblindende bliksemstraal schiet opeens uit de he
mel en meteen klinkt een hevige slag: de bliksem is in de kruitka
mer geslagen en de „Sancta Lucia" vliegt In de lucht: de god der
Azteken heeft zich gewroken!
Voorzitter IOC: snelle
rentree Zuid-Afrika
1/2 [LAUSANNE Juan-Antonio
lamaranch, voorzitter van het
(Internationaal Olympisch Co
mité, voorziet een snelle ren-
3/4 tree van Zuid-Afrika in de
|olympische beweging. In een
(reactie op de jongste voorstel-
jlen van de Zuidafrikaanse pre
sident De Klerk om de apart-
'leid af te schaffen, zei de
Ipanjaard: „Nu er belangrijke
'eranderingen op til zijn, is
ien snelle oplossing van de
iportboycot in zicht.
Nederlandse Patriot-raketten staan al in Turkije, maar zullen binnenkort ook in Israël worden opge
steld. FOTO: anp
Groen Links is tegen de hulp
aan Israël, met uitzondering
van het kamerlid Paul Rosen-
möller.
Met de lanceerinrichtingen
reizen 25 Nederlandse militai
ren mee naar Israël. Die mili
tairen ondersteunen daar de
wat wordt genoemd „beheers
en instandhoudingsfacilitei
ten". Na de overdracht aan Is
raël van de operationele ver
antwoordelijkheid wordt het
aantal Nederlandse militairen
teruggebracht tot vijftien.
Vrijwel tegelijk met de aan
kondiging van het sturen van
de Patriots werd bekend dat
tijdelijk minister van defensie
Pronk tienduizend gasmaskers
beschikbaar stelt voor de Pa-
lestijnen in de door Israël be
zette gebieden (Gaza-strook en
westelijke Jordaanoever). Ook
wordt twee miljoen gulden uit
getrokken ter verbetering van
de nijpende voedselsituatie
daar. Beide vormen van hulp
lopen via de UNRWA, een
hulporganisatie van de Vere
nigde Naties, die ook van de
EG extra geld krijgt voor de
hulp aan de Palestijnen.
De combinatie Patriot-inrich
tingen voor Israël en gasmas
kers plus voedsel voor de Pa
lestijnen is volgens D. Leur-
dijk van het Instituut voor In
ternationale Betrekkingen
Clingedael een „aardige illus
tratie" van het evenwichtige
beleid dat Nederland altijd in
het Midden-Oosten heeft ge
voerd. Hij vermoedt echter dat
in de Arabische wereld de Ne
derlandse Patriots in Israël po
litiek gesproken nu toch
zwaarder zullen wegen dan de
humanitaire hulp aan de Pa
lestijnen.
De vertegenwoordiging in Ne
derland van de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie PLO wil
de gisteren niet reageren op de
jongste Nederlandse stappen in
het Midden-Oosten. De Iraak
se ambassadeur in Den Haag
had evenmin commentaar.
Nederland heeft al twee Pa
triot-squadrons gestationeerd
in Diyarbakir in het oosten
van Turkije. Die kwamen ook
uit Duitsland. Zodra de lan
ceerinrichtingen naar Israël
zijn verzonden, blijven in
Duitsland (Blomberg) nog
maar twee Patriot-lanceerin-
richtingen over.
De Nederlandse lanceerinrich
tingen in Israël staan daar tij
delijk. Na afloop van de Golf
oorlog gaan ze weer terug.
Twee dagen later, gaat de „Sancta Lucia" onder zeil,
maar al spoedig wordt het weer slecht en de harde wind wakkert
tot stormkracht aan. Met moeite bergt de bemanning de zeilen,
g ij maar het helpt weinig. Stuurloos wordt het schip voortgejaagd
door de loeiende storm. Kapitein Romeo staat radeloos aan dek
en hij denkt met angst in het hart aan het geheimzinnige afgods-
riel beeld in de kajuit. Hij heeft de zonderlinge verhalen over dit
beeld wel gehoord en al is hij dan ook een goed christen, hele-
PRETORIA De bis
schoppenconferentie van
Zuid-Afrika verbreekt de
banden met het 'zwarte'
weekblad New Nation,
dat zij vijf jaar geleden
heeft opgericht. Volgens
voorzitter Reginald Ors-
mond van de bisschoppen
conferentie is het altijd de
bedoeling geweest dat het
blad eens onafhankelijk
zou worden.
Door bombardementen beschadigde huizen in Baghdad. Volgens
verslaggevers die Irak hebben mogen verlaten is de schade aan
burgerdoelen veel geringer dan Irak wil doen geloven, foto-. afp
Het is geen gebruik, dat „een
kerk een wereldlijke krant
draaiende houdt", aldus Ors-
mond. Bovendien waren de
bisschoppen niet altijd even
gelukkig met de koers van het
blad, dat zich steeds meer op
het ANC richtte. Maar deze
kritiek heeft volgens Orsmond
geen rol gespeeld bij het be
sluit de banden te verbreken.
New Nation wordt voor een
groot deel gefinancierd door
de Europese Gemeenschap. De
bisschoppen waren formeel de
eigenaar van het weekblad. Zij
richtten het in 1986 op als al
ternatief voor de door blanken
beheerste media.
De uitgever van New Nation,
Zwelakhe Sisulu, zoon van
ANC-voorman Walter Sisulu,
kwam regelmatig in aanvaring
met de regering. Hij werd eind
1986 gearresteerd en zat zon
der vorm van proces bijna
twee jaar gevangen. Sisulu
mocht zijn werk bij New Na
tion pas begin vorig jaar her
vatten.
