Ik moest die prijs destijds wel weigeren" lAI heeft liever geen kopers Liefde voor Oosteuropese merken bekoeld MUSEUMDIRECTEUREN WILLEN GEDRAGSCODE )rie dagen motoren bekijken in Jaarbeurs UNST/RTV CeidóeSou/iant ZATERDAG 9 FEBRUARI 1991 PAGINA 19 dam Curry terug ij Veronica LVERSUM Adam Curry keert terug Veronica. Over enkele weken presen- >rt de populaire disc-jockey voor Veroni- 's 'Countdown' wekelijks een poprubriek, muit zijn standplaats New York gaat hij zoek naar typische Amerikaanse nieuw- s. arenlang heb ik met zeer veel plezier met lam samengewerkt", aldus Veronica-ra- jdirecteur Lex Harding. „Zoals een goed iwelijk ook wel eens op de klippen kan lo- n, zo werd drie jaar geleden ook onze re- ie verbroken. Ik ben blij dat hij bij ons is iuj uggekeerd". - J 1987 verruilde Adam Curry Veronica het Amerikaanse muziekstation MTV. genwoordig presenteert hij het razendpo- i/ilaire Newyorkse ochtendprogramma loming Zoo' voor het popstation Z 100. Gescheiden opleidingen in één omroep-instituut HILVERSUM Het Centrum voor Omroep en Media en de Media Acade mie willen samengaan in één instituut. Daar hebben de besturen van de om- roep-opleidingen zich voor uitgespro ken. De twee opleidingen zijn in de afgelo pen twee jaar ontstaan na de verzelf standiging van het facilitair bedrijf van de NOS. Het COM verzorgt tech nische en facilitaire opleidingen en werkt samen met de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. De Media Acade mie verzorgt de programmatische op leidingen en werkt samen met de Am sterdamse hogeschool voor de kunsten. Het ligt in de bedoeling na de zomer de opleidingen weer als één instituut te verzorgen. ALMERE VERRIJKT MET BEATLESWEG ALMERE Als een van de eerste gemeen ten in Nederland heeft Almere een aantal straten in een woonbuurt genoemd naar be kende popmusici en popgroepen. Het gaat onder meer om de Beatlesweg, Golden Ear- ringstraat, Jimmy Hendrixstraat, Bob Mar- leystraat, Elvis Presleystraat, Rolling Sto- nesstraat en Surpremesstraat. De popmuziekbuurt is in aanbouw in de Muziekwijk van Almere-Stad. Het is de vijf de en tot nu toe grootste wijk van de stad. De straatnamen hebben alle betrekking op muziek. Zo is er al een componistenbuurt en een jazzmuziekbuurt. Toekomstige straten in de Muziekwijk zullen worden vernoemd naar zangers, pianisten, dirigenten, cabare tiers, chansonniers en ook muziekinstru menten en muziektermen. Almere-Stad krijgt in de toekomst ook nog een filmwijk. AMSTERDAM Veel mu seumdirecteuren zijn voorstan ders van de invoering van een gedragscode voor directies van musea. Dat blijkt uit een en quête van de Nederlandse Mu seumvereniging (NMV) waar van de resultaten gisteren zijn gepresenteerd tijdens een sym posium in het Tropeninstituut in Amsterdam. Een meerderheid van 78,9 pro cent van de deelnemers aan de enquête is voor de invoering van een museale gedragscode in ons land. Van de voorstan ders sprak 33,2 procent zich uit voor een gedragscode zonder controle of sancties, 30,2 pro cent wil zowel controle op de naleving als sancties op niet- naleving. De rest (15,4 pro cent) wil de code invoeren met alleen controle of alleen sanc ties door bijvoorbeeld een ar bitragecommissie. De enquête werd toegestuurd aan de directies van 1108 mu sea en andere instellingen in het museum veld. De respons was 25 procent (ruim 300 vra genlijsten werden terugge stuurd), een respons die de NMV „bepaald niet slecht" noemde bij een lastig onder werp als de invoering van een gedragscode. Als uitgangspunt voor de Nederlandse code dient de 'Code of Ethics' van de International Council of Museums (ICOM), die in 1986 unaniem werd aanvaard. De "ode geldt dus officieel ook in ons land, maar wordt nog niet algemeen als richtsnoer ge hanteerd. Een van de opval lende punten uit de Neder landse concepttekst zijn de be palingen over de mogelijke verkoop van museumstukken. De discussie daarover werd aangezwengeld door directeur R. Fuchs van het Haagse Ge meentemuseum, die verkoop toelaatbaar acht als met de op brengst de collectie wordt ver rijkt door andere aankopen. Stedelijk Museum-directeur W. Beeren bijvoorbeeld heeft zich altijd fel tegen aantasting van zijn collectie gekeerd. ]£en van zijn argumenten daarbij is dat elke generatie een andere visie heeft op de waarde van een bepaalde stroming of schilder. Dat sluit verkoop op voorhand uit. In de concept tekst is vastgelegd dat verkoop is toegestaan na een 'afgewo gen beoordeling' door de con servator. „Het bestuursappa raat mag afstoting slechts goedkeuren na het inwinnen van een volledig ter zake kun dig en juridisch advies", aldus de tekst. Uit de enquête-resul taten blijkt dat 49 procent van de deelnemers vindt dat de fi nanciën die zijn verkregen door afstoting alleen mogen worden besteed aan het aan kopen van nieuwe voorwer pen. De algemene ledenverga dering van de NMV zal in het voorjaar een definitief besluit nemen over invoering van de code. 'ETER FABER GENOMINEERD VOOR LOUIS D'OR PELDOORN Het is lange zit, maar geen Mervelende. Boeiend van Jegin tot eind, vol inge- /puden spanning en door- Ibekt met humor, doet het Tneelstuk 'Het Koe- loeksnest' weinig onder p Apor de film 'One flew f y/er the cuckoo's nest'. fat is voor een groot deel j te verdienste van Peter aber, die zonder afbreuk A 4 willen doen aan de pestaties van de andere beiers een overtuigende jax Midland neerzet in |n verzet tegen het sy- |eem in een psychiatri- g the kliniek. |oor zijn spel in dit stuk (van (talles Theaterprodukties) is [aber onlangs genomineerd por de Louis d'Or, de hoogste peelonderscheiding in ons knd. „Ik vind het een eerbe- bon aan de hele groep," zegt acteur in zijn optrekje in ;|onnickendam, terwijl hij Ver het water van de haven ïtkijkt. diezelfde prijs weigerde hij perigens in 1975 in ontvangst e nemen. Terugkijkend: „Ik laakte toen deel uit van ferkteater, wat een coöpera- eve vereniging was en waar- an de leden samen verant- roordelijk waren. In dat mo ei paste geen afzonderlijk irbetoon". Iet Koekoeksnest' is zo'n suc- is, dat de speellijst met een yntigtal extra voorstellingen is uitgebreid. In dat licht zien is het vreemd dat het zo laat is opgepikt in Nederland. Een pasklare verklaring heeft Peter Faber daarvoor niet, hoogstens een mogelijke. „De originele produktie kende vijf tien rollen en dat is knap veel. Dat heeft misschien producen ten afgeschrikt," zo laat hij weten. Dan grappend: „Mis schien was er geen tweede Pe ter Faber voorhanden". Fascinatie Een vergelijking met de film is onvermijdelijk. De acteur wordt er keer op keer mee ge confronteerd. „Ik ken mensen, die wel vier keer naar de film zijn geweest. Toch hebben ze gefascineerd naar het theater stuk zitten kijken. Die fascina tie ging bij sommigen zelfs zo ver, dat, hoewel ze wisten hoe het afliep, ze toch geschokt re ageerden op het slot van de voorstelling". „Er zijn natuurlijk verschillen. Jack Nicholson is een branie achtig type, waar je al gauw voor valt, terwijl ik een tame lijk onsympathieke man speel, van wie je uiteindelijk toch gaat houden. Petra Laseur kruipt in de huid van een hoofdzuster, die zich dan wel aan het enge systeem houdt, maar de patiënten toch liefde vol probeert te behandelen. Louise Fletcher als zuster Rat- ched komt soms als een griezel over. Denk maar aan dat Mona Lisa-achtige lachje, dat door het inzoomen van de ca mera extra versterkt wordt. Dat soort nuances kun je na tuurlijk prachtig met close-ups in beeld brengen". ,Alle spelers (behalve de twee hoofdrolspelers IJf Blokker, Herman Bolten, Theo Fransz, Genio de Groot, Sylvia Hol- stijn, Wil van der Meer, Detlev Pols en Lex de Regt, H.W.) hebben een grote inbreng ge had bij het invullen en uitwer ken van hun rol. Ze hebben die in feite gemaakt en bewa ken die ook. Van een strakke regie is geen sprake geweest. In de Werkteater-periode spraken we trouwens nooit van een regisseur, maar van een stimulator. In mijn optiek is een goede regisseur iemand die mogelijkheden tot... geeft; niet iemand die zegt: 'het moet zo en zo'. De spelers moeten het immers zelf doen". Leerproces „Als ik aan een stuk begin, wil ik er minstens honderd keer mee op de planken staan", vervolgt Faber z'n verhaal. „Dan heb ik de gelegenheid me hierin te verdiepen en wordt het een soort leerproces. Sommige vakbroeders zeggen dat je in de eerste weken, als je je het stuk eigen gaat ma ken, veel moet denken. Ik heb het liever over 'voeldenken'. Denken is namelijk niet altijd de parachute waarmee je vei lig landt. Durven loslaten is ook belangrijk, waardoor het gevoel de parachute wordt". „Het is bijvoorbeeld een be kend gegeven dat als je lief desverdriet hebt, je scènes, vol verdriet en pijn, vaak een stuk beter speelt dan normaal. Ik zie wel eens acteurs waarbij alles, de tekst, de mimiek, per fect oogt, maar het spel toch saai is; het leeft niet". „De ervaring leert dat hoe va ker je een stuk speelt deste beter het gaat lopen en zo is het ook bij 'Het Koekoeksnest' gegaan. Wat dat betreft is onze groep nu vergelijkbaar met een ingespeeld voetbalteam". „Of het dan geen routine wordt? Nee, en dat zou ik ook beslist niet willen. Ik probeer telkens het maximale uit me zelf te halen en dat verlang ik ook van anderen. Als die bii de repetities niet bij de les zijn, dan krijgen ze dat onmiddel lijk te horen. Als het tijdens een opvoering gebeurt, mer ken ze dat ook. Dan verander ik bijvoorbeeld m'n spel. Hon derd procent inzet wordt altijd verlangd. Nogmaals, routine mag het nooit worden, daar voor ga ik niet een paar uur in de bus zitten". Aanklacht 'Het Koekoeksnest', dat 26 fe bruari in Leiden is te zien, wil in het Amerikaans zo veel zeg gen als 'psychiatrische inrich ting'. Auteur Kesey schreef het boek als aanklacht tegen de maatschappij en de gezags- vormen daarbinnen. In de ja ren zestig en zeventig een ac tueel thema, zeker ook binnen de psychiatrische wereld, en nog versterkt nadat de film 'One flew over the cuckoo's nest' in roulatie was gebracht. Discussies over het wel of niet toepassen van electroshocks en dwangbuizen laaiden op. In die tijd hield Peter Faber zich met Werkteater via het stuk 'Toestanden' met dezelfde pro blematiek bezig. „We wilden hiermee misstan den in inrichtingen aan de kaak stellen. Je had in die tijd nog veel gesloten tehuizen, compleet met slagbomen en portiers. We hoopten dat dit stuk zou leiden tot meer demo cratisering en een situatie, waarbij patiënten mondiger zouden worden," zo laat hij weten. Is 'Het Koekoeksnest' dan niet gedateerd? Peter Faber meent van niet en het succes van het stuk bewijst zijn gelijk. „Het is een stuk van alle tijden," meent hij. Het verhaal is inderdaad veel meer dan de belevenissen van een stel 'gekken' in een stren ge inrichting. Het staat vol gens velen symbool voor re bellie tegen iedere gezags- vorm, die gebaseerd is op machtsmisbruik, onmenselijk heid en bureaucratie. Het toont de strijd van het indivi du tegen het systeem. In een inleiding in het pro grammaboekje stelt Jan Don kers dat latere produkties (in Londen nog het meest recent in 1988) de kritiek weersprak dat het om een verouderde problematiek zou gaan. Inder daad, voor zover het stuk kri tiek inhoudt op praktijken in bepaalde inrichtingen, blijkt uit de Jolanda Venema-affaire in Assen, waar een zwakzinnig meisje naakt met een ketting aan de muur vastgebonden lag, dat het stuk weinig aan actualiteit heeft ingeboet. Pe ter Faber: „Bij dit soort geval len schuilt het grootste gevaar in onoplettendheid en onver schilligheid. Daar moet men voor waken". HENK WANINGE Peter Faber als Max Midland in 'Het Koekoeksnest'. FOTO: PIEF WEYMAN Net als in 1989 wil de RAI waarvan hier een overzicht, direct na de opening het publiek vooral informeren. FOTO: DIJKSTRA Nie denkt tijdens de Auto- RAI donderdag geopend en bezoeken tot en met zondag 17 februari de deal van zijn leven te kunnen maken en lijn huidige auto tegen een aantrekkelijk prijs in te ruilen, (tan beter thuisblijven. Net zo- in 1989 gaat het bovenal bm een informatie-tentoonstel- pg- Iet de importeurs zijn afspra- :en gemaakt dat er tijdens de :entoonstellingsdagen niet jressief wordt verkocht. In iet verleden heeft dat de sfeer lussen de importeurs aardig 'erpest, omdat alleen maar 'erd gekeken naar de loopcijfers. De RAI 'nieuwe jtijl', zoals twee jaar geleden igevoerd, is echter zo goed ivallen dat de importeurs ier graag mee willen door- jaan. Ze geven de klant liever foldertje extra mee, Ie nadruk op informatie. t.Het zou eigenlijk ook te lijn dat de importeurs op de 1AI rechtstreeks gaan concur- 'eren met hun eigen dealers', legt dealercoördinator R. van Ier Gun van de Bovag. lealers hebben vaak in jaren en bedrijf opgebouwd, een showroom ingericht, mensen 'n dienst genomen om in de ei- jen regio met z'n specifieke ei- Jenschappen werkzaam lijn. En dan zou alles wat is •pgebouwd, gedurende tien lagen overboord worden ■feet". patuurlijk wil een importeur het liefst zoveel mogelijk ver kopen, maar volgens Van der Gun is de RAI hiervoor niet zo heel belangrijk. „De ervaring leert dat er in een jaar dat er een RAI is, niet meer auto's worden verkocht. Het valt hooguit wat samen rond een bepaalde periode". Afspraken De meeste grote merken zeg gen zich aan de afspraken te zullen houden. „We gaan hier niet verkopen. Wel zullen we verkoopge sprekken houden en de klant in contact proberen te brengen met de dealer. Van het inrui len van een auto is geen spra ke", zegt een woordvoerster van Volkswagen en Audi-im- porteur Pon's Automobielhan del. BMW Nederland is net zo als in 1989 van plan de adres sen van geïnteresseerde klan ten te noteren, om die vervol gens door te spelen naar de plaatselijke dealer. De impor teur zegt dat dit de vorige keer prima is bevallen en veel nieu we klanten heeft opgeleverd. Opel Nederland heeft dit jaar geen verkopers in de stand. „Info-voorziening heeft de voorkeur", zegt een woord voerder. Potentiële kopers worden met kleine aanbiedin gen naar de dealer gelokt. „Ach, dat gaat geloof ik om een zonnebril", voegt hij er aan toe. Ford, Mazda, Volvo en Merce des blijven eveneens trouw aan de richtlijnen van de RAI. Eén van de weinige dissidente merken is het Japanse Nissan. Een woordvoerder verklaart: „Het is toch moeilijk om een koper onverrichter zake naar huis te sturen. Dat doen wij zeker niet! We willen mensen van de juiste informatie voor zien en in die zin volgen wij het RAI-standpunt, maar aan verkopen onttrekken wij ons Niet afwijzen Hoewel Opel zegt niet te zul len verkopen, stelt de verko per: „Als iemand ter plekke dertigduizend gulden uit zijn zak haalt, zullen wij dat zeker niet afwijzen". Ook Citroën is niet afkerig van verkopen, al stelt de importeur dat dit niet voorp .staat. „Als iemand wil kopen, dan koopt 'ie. Het hangt af van de klant. In prin cipe doen we niet aan verkoop en aan acties zoals vijftien pro cent korting doen we ook niet mee". Soortgelijke geluiden laat Renault horen. Mocht de zaak uit de hand lo pen, dan zal de RAI wellicht actie ondernemen. Maar als al les volgens plan blijft verlopen dan worden verkopende im porteurs niet gestraft. „We stellen geen regels. Er zijn al zoveel regels in Nederland", aldus woordvoerder Wilden berg. RICHARD SCHUURMAN JIn de Utrechtse Jaarbeurs gaat jop vrijdag 15 februari voor de zevende maal de driedaagse publieksbeurs 'Motor' open. eens de organisatoren is de -belangstelling voor motorfiet sen vorig jaar fiks toegeno men. Dat blijkt uit de verkoop die met zo'n 30 procent steeg. Op de beurs zijn de nieuwste modellen van bekende mer ken te zien. Daarnaast bestaat er een ruim aanbod van ge bruikte motoren. Verder biedt de beurs onderdak aan expo santen van motoronderdelen, helmen, kleding, banken en olie. Ook is er informatie over motorreizen, verzekeringen en financieringen. Met de teloorgang van het communisme in Oost-Eu ropa is in een tijdsbestek van minder dan een jaar ook de verkoop van Oost europese auto's enorm in gezakt. Werden er in ge heel 1989 nog 10.353 auto's uit het Oostblok in Neder land verkocht, vorig jaar waren dat er nog maar 7.561. Hoewel de auto's ondanks en kele vernieuwingen technisch niet bepaald vooruitstrevend zijn te noemen', hebben ze toch jaren veel mensen aangespro ken. Vooral de automobilisten die de auto liever kwijt dan rijk waren, maar toch wel graag van het 'blij dat ik rij- gevoel' wilden genieten, koch ten een Lada, Skoda, FSO (Polski Fiat) of Dacia. Voor niet te veel geld had men toch een auto. Ineens, in de afgelopen twaalf maanden, is de positie van de merken flink veranderd. De revolutie in het Oostblok heeft ertoe geleid dat de meeste fa brikanten problemen kregen om hun produktie gaande te houden. Daarnaast kreeg de koper in het Westen ineens ta bak van de doosvormige, vaak milieuonvriendelijke voertui gen. Zie daar de ondergang van de socialistische trots. Woordvoerder M. Timmer van de RAI verklaart het inzakken van de verkoop alsvolgt: „De Oosteuropese landen hebben enkele jaren geprofiteerd van het APK-effect. Veel mensen die hun auto bij een APK-keu- ring zagen afgekeurd, kozen een Oosteuropese auto als een goedkoop alternatief. Dat ef fect is nu uitgewerkt". Lada Eén van de merken die altijd redelijk heeft verkocht is het Russische Lada. „Voorheen waren we heel succesvol met de 1200-serie, een auto voor minder dan tienduizend gul den. De verkoop daarvan is nu beëindigd en dat heeft ons veel klanten gekost", zegt di recteur B.E.J. Pesman van Lada-importeur Gremi Auto- Import in Groningen. Lada verkocht vorig jaar 5.959 au to's, tegen 7.462 in 1989. „De Samara is voor velen toch net iets te duur, zodat we de verloren gegane verkoop niet hebben kunnen opvangen. Veel Lada-rijders hebben be sloten nog een jaar met hun auto door te rij4en of hebben een tweedehands auto van een ander merk gekocht", ver klaart Pesman het verlies ver der. De Gremi-directeur geeft nog een reden: de laatste tijd zijn er problemen met de import van Lada's. In de Sovjetunie is niet langer de organisatie Au- tovexport verantwoordelijk voor de verkoop, maar de fa brikant zelf. Dat heeft er toe geleid dat er minder auto's naar Nederland zijn geëxpor teerd, waardoor klanten in ja nuari langer op hun nieuwe auto hebben moeten wachten. Pesman is echter optimistisch dat zijn merk in 1991 beter aan de weg zal timmeren. Om dat te bereiken wil de importeur een felle campagne gaan voe ren: „Lada wil af van het ou bollige imago, dat zij alleen verouderde auto's bouwen met een lomp uiterlijk. We zijn van plan het imago van de kwali teit op te poetsen. Het uiterlijk is inderdaad wat stijfjes, maar wat veel te weinig wordt be nadrukt is dat Lada's uitste kende motoren en mechaniek hebben". Voor het Russische merk komt de Auto-RAI eigenlijk net iets te vroeg. Het echte nieuws komt pas later in het jaar. De hoekige 2105 gaat langzamer hand verdwijnen en in juli moet de langverwachte Sama ra met kofferbak verschijnen, later in het jaar gevolgd door de Tavrya. Dit model drie- deurs, 1300 cc wordt al ja ren in de Sovjetunie gemaakt, maar is tot nu toe nog niet ge ëxporteerd. „Die wagen is hier naar onze beoordeling goed te verkopen, mits er andere ban den op worden gezet en de uit voering hier en daar wordt aangepast", zegt Pesman. V eranderingen De produktieproblemen klin ken importeur Abimex van het Poolse merk FSO in Rid derkerk bekend in de oren. „Vorig jaar hebben we enkele problemen gehad met de leve ring, door veranderingen in de directie van de fabriek. De communistische leiding moest verdwijnen en er was tijd no dig om de nieuwe leiding in te voeren", zegt controller W. van Well. FSO heeft in het afgelopen jaar 530 auto's verkocht tegen 850 in 1989. Van Well ver klaart de daling alsvolgt: „Ik denk dat de ingezakte verkoop heeft te maken met de alge mene opinie die er bestaat over alles wat met Oost-Euro pa heeft te maken. Ik denk niet dat het aan de auto zelf ligt". FSO brengt in Nederland ei genlijk alleen het model Prima op de markt, dat voor de vori ge Rai een face-lift heeft on dergaan. Daaronder behoorde ook de montage van elektroni sche brandstofinjectie, ontwik keld door TNO. „Het model Prima is sinds de introductie De Lada Samara SP is voor veel Lada-rijders net Iets te duur. van de brandstofinjectie een stuk beter geworden. Met de eerste versie met carburateur van de Prima hebben we veel problemen gehad. Ik denk dat dit toch veel klanten heeft ge kost. De kwaliteit van de auto is nu niet echt een probleem. De auto's voldoen aan onze normen". Hoe moeilijk het de Oosteuro pese autoindustrie op dit mo ment vergaat, wordt treffend weergegeven door het Roe meense merk Dacia. In het af gelopen jaar werd er in Neder land geen enkel exemplaar van deze auto de vertrouw de Renault 12 met een iets an der jasje verkocht, simpel weg omdat er niets naar ons land werd geëxporteerd. De importeur zit sinds de Roe meense revolutie met de han den over elkaar. Toch ver schilde 1990 niet veel van 1989: toen werden er slechts vijf Dacia's verkocht. Impor teur Primacar is optimistisch dat de export naar Nederland later dit weer opgang zal ko- Skoda denkt zojuist een zwart hoofdstuk in de eigen geschie denis te hebben afgesloten en rekent in de komende jaren op flinke verkopen. „Ik denk dat we zevenhonderd tot duizend auto's -per jaar meer zullen gaan verkopen en in 1993/'94 uitkomen op in totaal vier- tot vijfduizend", zegt directeur J.L. van Rij van Skoda-impor- teur De Binckhorst. Zijn ver wachting komt neer op ten minste een verdrievoudiging van de verkoopcijfers: vorig jaar verkocht het merk nog 1.072 auto's, tegen 2.032 het jaar ervoor. Skoda ziet de Auto-RAI overi gens als de introductie van de Favorit. „De Rai is reuze be langrijk. Vanaf januari leve ren we alleen nog maar scho ne auto's, die meer luxe heb ben en van betere kwaliteit zijn. Zo was de deurbekleding voorheen van plastic, nu heb ben we er stof in verwerkt. Ook komen we hier met de Favorit Estate". Veel Oosteuropese merken hebben hun hoop gevestigd op samenwerking met een Wes terse fabrikant. Welk effect dat kan hebben, blijkt uit de woorden van Van Rij. „Sinds bekend is geworden dat Skoda en Volkswagen gaan samen werken is de stemming er een stuk beter op geworden. Het heeft de dealers nieuw elan gebracht. Ze hebben er weer zin in en zien dat ons merk nog voldoende toekomstper spectief biedt". RICHARD SCHUURMAN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 19