Robert Cray komt nog net op temperatuur James Dean centraal bij RTL4 Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u! JNST/RTV £ewtóe(2oma*it VRIJDAG 8 FEBRUARI 1991 PAGINA 13 ejftgelzaal in Gemeentemuseum "J N HAAG In het Haags Gemeentemu- m wordt vrijdag 15 februari het al enkele j een lopende muziekproject rond componist t Juricio Kagel afgesloten met de officiële inge- ikstelling van het befaamde 'Zwei-Mann- :hester' door Kagel zelf. Het tweemansor- t, een verzameling muziekinstrumenten die r twee man tegelijkertijd bespeeld kan wor- werd twee jaar geleden aangekocht door Gemeentemuseum en heeft een vaste plaats iregen in de Kagel-zaal. Deze zaal ligt aan de nentuin, precies op de scheidslijn van de af- Jng beeldende kunst en de muziekafdeling. iel maakte zijn instrumentarium, dat oogt een kunstwerk, in 1973 in opdracht van de DOi ïaueschinger Musiktage. Een recensent irspelde toen al dat het in een museum te lt zou komen. Het tweemansorkest wordt dag de vijftiende yanaf 17.30 bespeeld door >ph Gerritse en Ger de Zeeuw. Kagel zal een inleiding verzorgen. MCW succes De verpleegsters uit de TROS-serie Medisch Centrum West hebben plezier tijdens een infor mele bijeenkomst die donderdag werd gehou den ter gelegenheid van het herstarten van de se rie per 22 februari. De spelers hebben alle re den tot vrolijkheid: Me disch Centrum West wordt uitgezonden in Duitsland, België, Span je, Tsjechoslowakije en Turkije. Andere landen hebben een optie geno men. Bovendien zijn de vijfde en zesde reeks van de serie in de maak. foto: anp Maaskantprijs voor Neutelings ROTTERDAM De Rotterdamse architect Willem-Jan Neutelings uit Rotterdam is de winnaar van de Rot- terdam-Maaskantprijs voor jonge ar chitecten. De 31-jarige Willem-Jan Neutelings heeft volgens de jury met zijn studies van onder meer de Haag se Zuidrand en de Ring van Antwer pen op heldere wijze zowel de proble matiek als de potenties van de perife rie verbeeld. Zijn winnende ontwerp voor de prijsvraag betreffende het Europees Octrooibureau toont ook aan dat zeer grote bouwopgaven de allure van architectuur kunnen krij gen. Neutelings verdient met zijn prijs 10.000 gulden. De jury bestond uit drs. J.Rodenmond, ir. R. Uyten- haak en prof. C. Weeber. Geen boete voor NOS na SaiUuitzendingen HILVERSUM Het Commissariaat voor de Media legt de NOS geen boete op voor haar uitzendingen van de Sail-manifestatie. Het Commissariaat was aanvankelijk van plan de NOS te beboeten, omdat die zich vorig jaar dienst baar had opgesteld aan de belangen van de stichting Sail '90 en haar sponsors. Die conclusie werd afgeleid uit een overeenkomst tussen de omroep en de stichting, waarin stond omschreven in welke programma's de NOS aandacht aan de zeilmanifestatie zou besteden. De NOS zou vervolgens de banden van die opnamen tegen betaling van ruim twee ton ter beschikking stellen aan Sail '90. Volgens een woordvoerster meent het Commissariaat nog steeds dat de NOS meer heeft gedaan dan het louter verkopen van beeldmateriaal. Door het sluiten van de overeenkomst heeft de NOS zich ook verplicht tot uitzen ding en is door de Sail-organisatie de programmering beïnvloed. De Mediawet biedt echter onvoldoende aanknopingspunten om te kunnen aantonen dat de NOS zich schuldig heeft gemaakt aan een overtreding. De directie van de NOS-televisie zegt met „genoegen" kennis genomen te hebben van van het besluit van het Commissariaat. Volgens de NOS is dit een bevestiging van haar standpunt dat de journalistieke integriteit bij de uitzendingen van Sail niet in het geding is geweest. De NOS zegt het nog steeds te betreuren dat het Commissariaat de handelwijze van de NOS bij Sail „publiekelijk in negatieve zin" ter discussie heeft gesteld. „Nu het Commissariaat voor de Media echter op haar schreden is teruggekeerd, acht de NOS deze zaak gesloten i.do r^![Concërt: The Robert Cray Band 'ë1i met The Memphis Horns. Robert (Gjcray (zang, gitaar), Richard Cou- isc sins (bas), Jimmy Pugh (toetsen), dal Kevin Hayes (drums), Tim Kaihat- su (gitaar), Wayne Jackson (trom- "pet) en Andrew Love (saxofoon). varfAhoy', Rotterdam. Voorprogram- ch ma: Muskee. Gisteravond. Kil- ulHet duurde gisteravond !n- lang voordat Robert g||Cray de kou uit zijn vin- mij gers had gespeeld. De idl eerste zestig minuten van ve zijn een uur en driek- 1 sJwartier durende optre- J den (inclusief toegift) ves konden dan ook zo de as- net in. De warmbloedi- daj ge, Amerikaanse zanger- de gitarist, die zijn instru- J^.1) ment kan laten huilen als geen ander, heeft ,de echter niet alleen schuld aan die mislukte aan- loop. Het geluid stond zo allerbe labberdst afgesteld dat het niet alleen te hard, maar ook uiterst geknepen en ver vormd uit de luidsprekers kwam. Deze constante stoor zender verknoeide zo zelfs het kleinste sprankje plezier. En die technicus, die zou er bij mij als eerste uitgaan. Maar het weer had ook geen goede invloed op Robert, die voor deze keer The Memphis Horns had meegebracht naar Robert Cray:pas laat op het Rotterdamse Ahoy'. Een toevoeging die is toe te jui chen, omdat de gevoelige ma nier waarop de blues-uitstap jes van Cray een duidelijke meerwaarde krijgen. Het worden smartlappen met ka rakter en die hebben vooral de composities van zijn laat ste elpee 'Midnight Stroll' hard nodig. Op die plaat klinkt Cray een beetje té ge likt, iets dat op het podium foto: cees verkerk volledig verdwijnt. Maar een zwakke compositie wordt daardoor niet ineens een sterk werkstuk. Bovendien zat er totaal geen vaart in dat eerste uur. Ro bert en zijn veelal sterk mu sicerende groep waarin voor al hammond-organist Jimmy Pugh de show stal met zijn schitterende spel, lieten de composities absoluut niet op elkaar aansluiten, waardoor het soms pijnlijk stil was in de tot de helft teruggebrachte zaal zonder tweede ring. En ook in het materiaal was voor weinig tempo gekozen. Het moest allemaal 'low- down-and-dirty', want daar houdt Robert Cray het meest van, zo liet hij weten, en dus volgde de ene mislukte liefde de volgende op. Door zijn manier van spelen, wekte hij ondertussen sterk de indruk nieuwe gitaartech nieken uit te proberen. Het leek alsof hij was uitgekeken op zijn eigen karakteristieke snarenbezweringen en nu voor een soort House-achtige aanpak had gekozen: het klonk afgebeten, hoekig en stroef. In de laatste drie kwartier maakte Robert Cray echter veel goed. Het begon te spet teren tijdens 'Right Next Door'. Terwijl Cray kreu nend zijn ellende bezong en zijn gitaarpartijen tot volle bloei liet komen, begon Ahoy' te dansen en mee te klappen. De stemming zat erin en dat was ook op het podium te merken. In 'Labor Of Love' leefde niet alleen Jimmy Pugh zich volledig uit met breed klinkende partij en, maar toonde ook Cray zich nog even de ware mees ter van de blues. Het was toen al te laat om het nog echt goed te maken, maar hij sleepte daarmee nog wel een herkansing in de wacht. HANS PIËT ilson evenwichtig als dirigent Residentie Orkest lidentie Orkest onder leiding van Wilson in werken van Ri- ird Strauss, Mozart en Schubert. -/ list de violist Thomas Zehetmair. iteravond, Anton Philip«aal, Den I. Herhalino —navond. Amerikaan Dorian Wilson :én van de dirigenten die in lat wordt gesteld concerten chefdirigent Hans Vonk te nemen. Daardoor irdt het Residentie Orkest gelegenheid geboden ^olger voor Vonk te kiezen. ;qulson kwam naar Den Haag zul t een ambitieus programma: tu >r gisteravond en vanavond :hard Strauss, Mozart, We- ■n en Schubert, voor zater- javond en zondagmiddag 'ti< auss, Gulda, Milhaud, Bem in en Gershwin. Dat bleek eel hooi op 's mans vork en Fünf Satze van Anton We- n werden van het program- geschrapt. Weinig concert- bekers zullen dat besluit zenlijk hebben betreurd, ar met Webern waren de izikale geloofsbrieven van lson toch completer est. nuit de zaal beoordelen of mIi gastdirigent geschikt is - T>r de veeleisende functie chefdirigent is een onmo- '0( ijke opgave. Immers, een ifdirigent moet zich vooral ens de repetities waarma- lC' 1, dan blijkt of hij kwaliteit nc het orkest kan toevoegen, teravond sloeg Dorian Wil- op de bok in de Anton rilipszaal geen slecht figuur een niet echt eenvoudig igramma. hard Strauss schreef zijn tamorphosen in 1944-'45 en deed dat in een periode van -t 1 jwillige ballingschap 'gÉ itserland. Strauss was al :e*iaf 1933 „fout" geweest, hij J°nde op zijn manier het na- ;is. kr tionaal-socialisme en de com ponist wilde met zijn balling schap boete doen. Maar de mu ziekwereld heeft hem allang vergeven, iedereen acht de composities belangrijker dan de componist. De ondertitel voor Metamorphosen is 'Studie voor 23 solostrijkers' en het is dan ook echt een studie, een taaie studie. Niet zijn meest toegankelijke werk, ook niet in de zorgvuldig opgebouwde visie van Wilson die het werk klaar en duidelijk neerzette. Een vertolking „niet van alle smetten vrij", maar wel trans parant en evenwichtig. Het is voor een gastdirigent natuurlijk verrukkelijk om Schuberts vijfde symfonie te mogen verklanken. Dit zon nig, stralend en melodieus werk doet 't altijd goed en de moeilijkheden voor het orkest liggen niet echt opgestapeld. Wilson haalde het onderste uit de kan, met zijn fraaie directie inspireert hij een orkest tot wezenlijk musiceren. De Oostenrijkse violist Tho mas Zehetmair gaat in dit Mo- zartjaar de boer op met het zo genaamde zevende vioolcon cert van Mozart. Een concert met een lang verhaal als ach tergrond. 't Komt er op neer dat het misschien wel van Mo zart zou kunnen zijn, maar dat deskundigen zeggen dat de so lopartij toch in ieder geval niet van Mozart is. Het beluisteren roept de reactie op: „Het heeft er naast gelegen", want er zit ten in het concert zoveel niet- Mozartiaanse zaken (met name het Andante is wel heel won derlijk) dat het geheel eigen lijk niet meer dan curieus ge noemd kan worden. Zehet mair, geen violist van wereld klasse, deed zijn best deze .Mo zart' echt te doen klinken. ADRIAAN HAGER p lamingen brengen 'Krijtkring' da jlTTERDAM Het Gentse Speeltheater van Eva Bal brengt evidagmiddag in de Rotterdamse Schouwburg de Nederlandse imière van 'Krijtkring'. Het is een bewerking van het toneel- ik 'De Kaukasische Krijtkring' van Berthold Brecht. Na Rot- chm komt het stuk op de planken in verschillende plaatsen in t land. Het stuk van Brecht gaat terug naar een oude Chinese ende en verwijst tevens naar het Salomonsoordeel uit de bij- 1 Brecht geeft er een nieuwe wending aan want het kind Kll>rdt niet toegewezen aan de moeder maar aan een dienstmeid. Standbeeld voor Johnny ,,Dag schat", zei gisteren Tan te Leen (rechts onder) na de onthulling tegen het beeld van Johnny Jordaan. De zanger van het levenslied overleed twee jaar geleden en sindsdien is in het hart van de Amster damse wijk hard gewerkt aan een eerbetoon aan „de man die Amsterdam een stem gaf". Na de onthulling van het beeld op de Elandsgrachtstraat na men Jordaans vrienden, onder wie componist Harry de Groot (rechts) nog snel even een 'pik- ketanussie'. foto: anp Prinses zingt Prinses Christina neemt na afloop van haar recital in Amsterdam een welgemeend applaus in ont vangst. Haar optreden was het derde in een serie van vier concerten die de stichting Sotheby's Art Foundation organiseert ten bate van Uncief, het kinderfonds van de Verenigde Naties. Naast de prinses haar muzikaal begeleidster Ariane Karres. foto: anp Clichés in 'Verf drie keer doorbroken Toneelgroep Amsterdam: 'Verf' van Bert Edelenbos. Regie: Pieter Kramer. Vormgeving: Paul Gallis. Met o.a. Jacques Commandeur, Hajo Bruins, Mar- jon Brandsma, Olga Zuiderhoek. Theater aan de Haven, donderdag 7 februa ri, herhalingen t/m zaterdag. rechter die het oordeel velt over leven of dood is bovendien it de wijze koning Salomo maar de schooier Azdak. Bij het schilderclubje van Wendela van Rijn, wier man Ben een soort staalmeester speelt op het toneel, stopt zoon Frits een dosis LSD in de koffie. Als dan ook nog de actie Tomaat toeslaat in de schouwburg en Ben aangeslagen thuiskomt en joelende blote da mes aantreft, krijgt hij een lichte attack. Zeker als zijn zoon het mannelijk naaktmodel heeft omarmd. 'Verf' heet het. Dat nieuwe stuk van Bert Edelenbos is een klucht zonder deu ren. Op chaotische wijze zijn alle dooddoeners en stoplappen van de gemiddelde veijaardagsconversatie bijeengeraapt. De dubbel zinnigheid moet daarbij ook op de lachspieren werken. Voor beeld van de flauwigheid „D'r zit iets in mijn hoofd zegt ie". „Dat kan niet". „Verf" is net zo uit het leven gegrepen als de eerdere Edelen- bossen „Nadien" en „Nee Jo", maar mist de tederheid, die die tragi-komedies nog enigszins in zich hadden. Pieter Kramer maakt er met zijn regie dikke lol van en dat geeft comédiennes als Olga Zuiderhoek en Celia Nuf aar en artiesten als Hajo Bruins, de zoon Frits, de kans om uit te pakken. 'Verf' is lelijk en voor sommigen lachwekkend. Toch zijn er enkele mooie momenten, drie wel te verstaan. Twee keer komen ze uit de speakers, 'People are strange' en 'Love her madly' van The Doors. Het derde is de monoloog van Jacques Commandeur als doorgedraaide acteur Ben, die met zijn tekst uit diverse stukken citeert en snieren uitdeelt aan zijn om geving. Een cadeautje van Commandeur in een stuk vol sleur. PETER SNEL Half miljoen gulden voor Stedelijk Museum AMSTERDAM Het Stede- lijk Museum in Amsterdam krijgt met terugwerkende kracht per 1 januari 1989 een gemeentelijke bijdrage van een half miljoen gulden voor een tentoonstellingsfonds. Het Stedelijk Museum heeft inmiddels zelf een half miljoen gulden voor het fonds bijeen gebracht. „Met dit miljoen kunnen exposities worden ge realiseerd die anders te duur zouden zijn", aldus een woord voerder van het museum. Het college noemt in zijn bekend making tentoonstellingen waarvan de kosten tenminste een half miljoen bedragen. De belegging van het geld gebeurt bij de gemeente en er wordt een aparte fondsadministratie opgezet. Met deze maatregel wordt de financiële druk ver licht waaronder het tentoon stellingsprogramma van het Stedelijk Museum staat. James Dean Dag met om 17.00 uur: speciale '5 Uur Show' over James Dean; 20.25 uur 'Rebel without a cause'; 22.30 uur documentaire 'Fo rever James Dean'; 23.40 uur 'Giant'. RTL4, vanavond. Ook: 'East of Eden', 23.50, Duitsland 3. HILVERSUM Vandaag is het zestig jaar geleden dat James Dean werd ge boren. Om dat feit te her denken heeft RTL4 een speciale 'James Dean-dag' geprogrammeerd. In di verse programma's wordt aandacht besteed aan deze held van het witte doek, die al op 24-jarige leeftijd overleed. Allereerst is er een speciale editie van de '5 Uur Show' die helemaal in het teken staat van James Dean; vanavond brengt RTL4 twee speelfilms waarin Dean een hoofdrol speelde: 'Rebel without a cau se' en 'Giant'. Daarnaast is ook nog de documentaire 'Forever James Dean', over diens leven en werk te zien. James Byron Dean zag het le venslicht op 8 februari 1931 in een klein plaatsje in de staat Indiana. Hij had een sterke band met zijn moeder die hem al vroeg naar dansles stuurde. Toen James vijf jaar oud was vertrok hij met zijn ouders naar Californië. Zijn moeder werd ernstig ziek en overleed op 14 juli 1940 aan kanker. Haar dood was een flinke klap voor de kleine Dean. Zijn vader stuurde hem terug naar Indiana waar een oom en tante z'n opvoeding voor hun rekening namen. Het duurde lang voordat Dean de dood van zijn moeder had verwerkt. Al snel bleek dat hij een grote liefde voor het podi um had. In de kerk hield hij lezingen over alcoholmisbruik en op school speelde hij Fran kenstein. Zijn foto kwam voor het eerst in de krant toen hij de 'Indiana State Dramatic Speaking Contest' won door een werk van Charles Dickens met de titel 'A Mad Men's Ma nuscript' voor te dragen. Zwarte humor In 1949 vertrok hij naar Cali fornië om aan een opleiding voor acteur te beginnen. Daar na vlotte het zoeken naar werk niet zo best. Dean dood de zijn tijd met het maken van sculpturen en het tekenen van macabere, met zwarte humor doorspekte, cartoons. Zijn 'filmdebuut' maakte hij in een commercial voor Pepsi. De gage die hij daarvoor kreeg bedroeg dertig dollar. Het be viel Dean niet in Californië en in 1951 trok hij naar New York, omdat hij dacht daar sneller aan de bak te komen in het mekka van de televisie. Het lukte hem om mee te doen met de quiz 'Beat the Clock' en in oktober 1952 speelde hij zijn eerste grote rol, op Broad way, in het stuk 'See the Ja guar'. Deze uitvoering hield het maar een week uit, maar Dean kreeg goede kritieken in de kranten. Natuurlijk bleef hij screentests doen. Samen met Paul New man was hij overgebleven om een hoofdrol te gaan spelen in 'East of Eden'. Producent Ka zan koos voor Dean en daar mee was de eerste stap op weg naar legendevorming gezet. De legendarisch geworden film 'Rebel without a Cause' werd de tweede film waarin Dean de hoofdrol voor zijn re kening nam. Hierin speelde hij een rebelse tiener. Voor het eerst werd een tiener neerge zet, waarmee echte teenagers in Amerika zich konden iden tificeren. De film werd onder de jeugd dan ook een gigan tisch succes. De derde speelfilm waarin Dean een opmerkelijke rol vertolkte was 'Giant', naar een boek van Edna Ferber. Daarin speelde hij samen met Elisa beth Taylor en Rock Hudson. 'Giant' en 'Rebel without a Cause' heeft James Dean zelf niet meer in de bioscoop kun nen zien. Een van Deans hob by's was het rijden in snelle sportauto's. Hij hield van plankgas rijden, maar deed dat nooit roekeloos. Op 30 september 1955 reed hij op route 466 in Californië, sa men met de mecanicien van de Porsche die hij bestuurde. Hij naderde de kruising met route 41. Er kwam een tegen ligger die plotseling, net voor de auto van Dean, besloot om in te slaan voor route 41. Er volgde een frontale botsing. James Byron Dean overleed ter plekke aan inwendige ver wondingen en een gebroken nek. De tegenligger en de me- chanicien overleefden het on geluk. Braderie Amerika rouwde. Een held van het witte doek was de fans te vroeg ontvallen. Nu nog is er jaarlijks een evenement dat zijn dood herdenkt. Het duurt drie dagen en bevat een 'look alike contest', een braderie met James Dean-spullen en een 'automarkt' met auto's uit de jaren vijftig. De magische uitstraling van James Byron Dean zorgde er voor dat zijn beeltenis na zijn dood honderden keren werd gebruikt. Zijn gezicht ver scheen op allerlei denkbare spullen. Onlangs nog introdu ceerde een spijkerbroekcon cern een nieuwe jeans via een commercial met beelden van James Dean. Dean kan geschaard worden in het rijtje van filmlegenden als Clark Cable, die dertig jaar acteerde en 67 films maakte; Humphrey Bogart, die 27 jaar lang speelfilms maakte en in totaal in tachtig films speelde en Gary Cooper, die 35 jaar in het vak zat en zijn gezicht in 92 films liet zien. De carrière van Dean steekt daar schril bij af. Hij speelde maar zestien maanden, maakte maar drie films en is toch net zo be roemd. James Dean in 'Giant', vanavond te zien bij RTL4. foto: pr

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 13