EG: opheffen sancties
Zuid-Afrika vrijwel zeker
Brazilië bezorgd over
sterk toenemend geweld
Koukleumen in de rij voor ijsjes
Vakbondsman vermoord
Advocaten Winnie Mandel|
eisen intrekking aanklacht
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
BUITENLAND
EeidócSouoont
DINSDAG 5 FEBRUARI 1991 PAGINI-
„Liberia is
een vergeten
rampgebied"
GENÈVE De wereld
wordt volledig in beslag-
I genomen door de Golfoor-
I log en laat het door de
burgeroorlog verwoeste
Liberia aan zijn lot over.
Volgens Hans Zimmermann
van de rampenbestrijdingsor
ganisatie van de Verenigde
Naties, UNDRO, wonen in de
Liberiaanse hoofdstad Monro
via een half miljoen mensen in
een .absoluut rampzalige situ-
atie". VN-seeretaris-generaal
Javier Perez de Cuellar heeft
in december al gevraagd om
23,5 miljoen gulden hulp voor
Liberia, maar de internationa
le gemeenschap heeft hier
nauwelijks op gereageerd, al
dus Zimmermann, die op een
persconferentie in Genève
verder zei: „Ik heb gewerkt in
landen als Libanon, maar ik
heb nog nooit zo'n volledige
verwoesting van een hoofd
stad gezien".
In Monrovia is geen stromend
water, geen riolering, het vuil
wordt niet opgehaald, er is zel
den elektriciteit, vrijwel geen
eten en er zijn geen postkanto
ren, banken, scholen of zie-
1 kenhuizen.
Bijna een vijfde van de kinde
ren in Monrovia is ondervoed,
velen van hen hebben geen
ouders meer of zijn in de steek
gelaten en in de straten heer
sen de jongerenbendes.
In de burgeroorlog zijn naar
schatting tien- tot twintigdui
zend mensen omgekomen.
Van de 2,5 miljoen Liberianen
zijn er een half tot een miljoen
naar de buurlanden gevlucht.
SAO PAULO Verbijs
terd en geschokt heeft de
Braziliaanse president
Fernando Collor de Mello
zitten kijken naar de lu
gubere videoband van een
moordpartij op drie crimi
nelen diep in de binnen
landen van de deelstaat
Mato Grosso.
De beelden, gemaakt door een
amateurfilmer, laten zien hoe
drie criminelen met toestem
ming van de politie door een
woedende bevolking gelyncht
en vervolgens levend ver
brand worden. Het drietal had
zich even daarvoor aan de po
litie overgegeven na een mis
lukte gijzeling. De film is met
een vertraging van ruim twee
maanden op de tafel van de
Braziliaanse regering terecht
gekomen, nadat een pater de
band had doorgespeeld aan
een mensenrechtenorganisatie.
Amnesty International is in
middels ook in het bezit van
een kopie.
President Collor de Melo heeft
een diepgaand ondezoek ge
ëist. Liever had hij waar
schijnlijk gezwegen over het
voorval, want de regering
maakt zich grote zorgen over
de regelmaat waarmee de bui
tenlandse media schrijven
over explosief toenemende ge
weld in het land. Zo schreef
een Braziliaanse correspon
dent in Londen met schaamte
over de vertoning van de do
cumentaire „Kindermoorde
naars van Brazilië". De film
liet zien hoe doodseskaders in
de Braziliaanse steden grote
schoonmaak houden onder
zwerfkinderen, waarvan het
land er naar schatting zeven
miljoen telt.
Volgens een officier van justi
tie uit Rio de Janeiro wachten
SAO PAULO In Brazilië is Expedito Ribeiro de Souza ver
moord, een vakbondsman die actie voerde tegen schendingen
van de mensenrechten en voor het behoud van het milieu.
Souza (43) werd zaterdag door een man in het hoofd geschoten
toen hij het kantoor van de bond van landarbeiders verliet in
Rio Maria, een stadje drieduizend kilometer ten noordwesten
van Sao Paulo. Aangenomen wordt dat Souza is gedood door een
huurmoordenaar van veehouders of goudzoekers, wier praktij
ken hij dikwijls aan de kaak heeft gesteld.
nog 961 onopgeloste moordza
ken op straatkinderen in de
dossiermappen. In de docu
mentaire beschuldigt zij colle
ga's binnen het justitiële appa
raat van vertragende tactie
ken. Amnesty International
kaartte het onrecht tegen
zwerfkinderen in september
vorig jaar aan. Volgens de
mensenrechtenorganisatie
wordt per dag ten minste één
straatkind vermoord. De be
schuldigingen leidden tot de
instellingen van een onder
zoekscommissie door de rege
ring, maar veel verder dan het
erkennen van het probleem en
het opstellen van een lijstje
met aanbevelingen, is de
werkgroep nog niet gekomen.
De regering is bang dat nega
tieve berichten over Brazilië
in de buitenlandse media in
vesteerders afschrikken. Ook
de hotelindustrie betaalt een
dure rekening, omdat Ameri
kaanse en Europese toeristen
in toenemende mate het Zuid-
amerikaanse land mijden uit
angst het slachtoffer te wor
den van een roofoverval. Vo
rige maand nog plunderde
zwaarbewapende criminelen
de kluizen van gasten in een
vijfsterrenhotel in Rio de Ja
neiro.
Het geweld dreigt de Brazili
aanse samenleving in toene
mende mate te ontwrichten.
Met de regelmaat van de klok
worden hele flatgebouwen
door dieven beroofd en elke
dag wordt er in de krant mel
ding gemaakt van een ontvoe-
rings- of gijzelingszaak.
In dit klimaat van geweld
klinkt de roep om wraak
steeds luider. De lynchpartij in
Mato Grosso is daarvan niet
het enige voorbeeld. Zo ver
klaarde de voorzitter van de
winkeliersvereniging van Rio
de Janeiro vorige maand voor
de radio, dat „de moord op een
'pivetinho' (zwerfkind) een
weldaad voor de samenleving
is". Het zijn signalen dat Brazi
lië verhardt. Sociologen debat
teren over complexe achter
gronden. Complex zijn ze ze
ker, maar over een van de
oorzaken is men het eens. De
ongelijke verdeling van de
welvaart. De armste dertig
procent in het land krijgt
slechts 4,2 procent van de na
tionale koek. Daarmee zijn de
armen in Brazilië het slechtst
af in heel Latijns-Amerika.
Geharnast
Een model toont een van de jongste creaties van de Franse ont
werper Pierre Cardin. De geharnaste dressman was een van de
voorproefjes in Parijs van de internationale show voor mannen
mode. FOTO: AFP
JOHANNESBURG De
Advocaten van Winnie
Mandela, de echtgenote
van de vermaarde zwarte
leider Nelson Mandela,
hebben gisteren geëist dat
de beschuldiging van ont
voering tegen haar wordt
ingetrokken omdat bewij
zen zouden ontbreken.
Volgens de advocaten heeft
het openbaar ministerie nage
laten antwoord te geven op
vragen die voor de aanvang
van het proces door de verde
diging over de ontvoering wa
ren gesteld. Die vormfout zou
moeten leiden tot intrekking
van de beschuldiging, aldus de
verdediging op de eerste dag
van het proces.
Volgens het openbar ministe
rie werden in december 1988
vier jongens door Winnie's lijf
wacht, die als voetbalclub be
kend stond onder de naam
'Mandela United', naar de wo
ning van de Mandeia's ge
bracht en daar afgetuigd.
Stompie Seipei was de jongste
van het viertal en overleed
aan zijn verwondingen. De
jongens werden ervan be
schuldigd dat zij een seksuele
DDR probeerde gevaarlijke
medicijnen uit op zieken
BONN Het communistische bewind in de vroegere DDR
heeft miljoenen dollars van de westerse farmaceutische indus
trie opgestreken door toe te staan dat gevaarlijke medicijnen
werden uitgeprobeerd op Oostduitsde patiënten. Het Duitse blad
Der Spiegel haalt bedrijven aan die dankbaar van de gelegen
heid gebruik maakten om vaak gevaarlijke experimenten te
doen met bèta-blokkers, anti-depressiva en genetische manipu
latie. De medicijnfabrikanten konden op die manier hun prijzen
in het westen met 10 tot 30 procent verlagen. De bedrijven had
den de verzekering dat de zaak volstrekt geheim zou blijven en
dat ze niet aangesproken zouden worden als er iets fout ging. De
'deal' leverde de regering in Oost-Be rlijn grote hoe veiheden
harde valuta op.
Teken van
instemming
Salvadoraanse
guerrilla's verzamelen
Sovjet SAM-7 en SAM-
14 raketten om ze
daarna over te dragen
aan de regering van
Nicaragua. De
overdracht is bedoeld
als een teken van
instemming met
voortzetting van de
vredes
onderhandelingen. De
wapens zijn afkomstig
van de Sandinistische
troepen uit Nicaragua.
foto: afp
Be.
Die
relatie hadden onderhoi^re
met een blanke geestelijke rest
een methodistisch kerkgerde
schap. Seipei werd hovenier
voor een politieverklikkenpa
houden. De leider van dele
wacht, Jerry Richardson, Set
schuldig bevonden aan mlefi
en heeft beroep aangeteket
tegen zijn doodvonnis. }r
rechter heeft verklaard te
Winnie Mandela tijdens ddiei
weldpleging aanwezig is ha;
weest. Tijdens het proces tfen
Richardson verklaarden jEr
drie jongens die de ontvodOO
overleefden, dat Winnie Nn
dela hen met een zweep Sat
geslagen. Inv
Pnf
Alternatievf
VN in
oprichting
DEN HAAG Verte,
woordigers van Estland,
land, Litouwen, Tibet,
Amazone-indianen,
Kurdistan, West-Papua
nog een tiental landen
volken komen maandaj
het Vredespaleis
Haag bijeen om een nie
internationale organisatit
te richten: de Organii
van Niet-vertegen woord
Landen en Volken (UN
Van de organisatie kur
alle landen en volken
worden die niet verte
woordigd zijn in de Alg<
ne Vergadering van de
nigde Naties, zo meldt he
cretariaat. De UNPO,
wel de alternatieve VN
noemd, wil „in deze rot
tijden in de Baltische st;
Tibet, het Midden-OosteJ
elders" op een niet-gev.
dadige manier de noden
de aangesloten landen!
volken onder de aand|
brengen.
In het oprichtingsverf"
wordt de nadruk gelego 3
het recht op zelfbeschikK
de mensenrechten en de
scherming van het mir^
Voor haar leden verzorg
UNPO trainingen in df
matieke vaardigheden,
oplossen van conflicten,
onderhandelingstechniek^
lam
HET MAXICAANSE AFGODSBEELD
QN815 Cortés wordt met zoveel ontzag door de Indianen ont
vangen dat hij even verbaasd staat. Maar dat is wel verklaar
baar, want uit de gebaren van de Indianen begrijpt hij dat de
inboorlingen hem voor een god aanzien. Ze hebben immers nog
nooit blanken gezien en deze mannen zien er in hun vreemde
kledij zo fantastisch uit dat de Indianen werkelijk menen met go
den te doen te hebben. Het opperhoofd vertelt Cortés van het
grote riik van Motecuzoma II, heerser der Azteken, die in een
wonderschoon paleis in de stad Mexico woont. „Breng mij naar
uw koning!" gelast Corteé. De stad Mexico blijkt midden in het
meer Toxococo te liggen en is door dammen met de vaste wal
verbonden. Voorafgegaan door een vendel voetvolk trekt Cortés
de stad binnen en hij ziet verbaasd naar de rijkdommen die hier
liggen opgetast. Motecuzoma II, reeds verwittigd van de komst
der blanke mannen, wacht gespannen af welke boodschap deze
„goden" hem zullen brengen.
(Vervolg van de voorpagina)
MOSKOU Gewoontege
trouw houdt de Sovjet-over-
heid ook bij de warmtevoor
ziening geen rekening met de
individuele wensen van de
burgers. Op de radiatoren in
de woning zitten geen knop
pen, dus wie het thuis te warm
vindt zet een raam open.
Wie het te koud vindt stookt
elektrisch bij. De erbarmelijke
isolatie in de slecht gebouwde
flatgebouwen van de Russi
sche hoofdstad draagt bij tot de
toch al grenzeloze energiever
spilling.
Her en der in Moskou knapten
de afgelopen dagen heetwater-
leidingen, ondanks het feit dat
de flatbewoners jaarlijks hartje
zomer enkele weken lang
worden geconfronteerd met
het reusachtige ongemak van
afgesloten heet waterkranen.
Die moeten dicht voor een
goed doel: het winterklaar ma
ken van de buizen. Op 31 ja
nuari, tot zover de koudste dag
van deze winter, raakte de
heetwatercentrale van de Ki-
rovwijk in het noorden van
Moskou dQor haar gasvoorraad
heen. Zonder blikken of blo
zen kondigde bouw- en wo
ningtoezicht aan dat de ver
warming voor twee dagen uit
ging. Gestoken in bontmutsen,
winterjassen, laarzen en hand
schoenen begonnen de bewo
ners in hun flats aan een barre
overwintering. Van de over
heid kregen ze de waarschu
wing niet elektrisch bij te sto
ken, want als de pompen van
de heetwatercentrale door
overbelasting van het elektri
citeitsnet stil kwamen te lig
gen, zou de ramp niet te over
zien zijn.
Ook buitenlanders in Moskou
krijgen als gevolg van de win
terkou hun portie van de el
lende. Aan het Tagankaplein
staat een flatgebouw waar de
Engelse televisiemaatschappij
ITN twee kantoren heeft. In
vier dagen tijd sloegen de stop
pen ruim vijftig keer door.
„Moet je maar niet zoveel ap
paraten aanzetten", luidde de
beschuldiging van de OEPDK,
het servicebureau voor buiten
landse vertegenwoordigingen
in Moskou. De brutaliteit van
zo'n televisiemaatschappij om
er monitors en videorecorders
op na te houden! De stadsver
warming wist de temperatuur
in het allerbelabberdst geïso
leerde gebouw niet boven de
negen graden te krijgen, maar
ook voor buitenlanders gold
het advies: niet elektriscl
stoken.
Traditiegetrouw gaven de
sen anderen de schuL"
Afrikanen in het gebouw
den het gedaan, want dii
ken hun woningen met
trische kacheltjes snikhe»
het gebouw wemelt het va
kakkerlakken, maar dat L
schuld van de Indiërs. Iif
trappenhuis stinkt het
urine, maar dat komt do<^
Arabieren.
Buitenlanders die de fellei
trotseerden en bij 22 grl
onder nul het oude cenL
van Moskou bezochten, I
ven zich de ogen uit: te
kinderen vanwege de
kou niet naar school hoe$
groeide op de Arbat een t
lange rij aan voor de wh
Pinguin, waar je.ijsjes
kopen.
„CIA kocht Costaricaanse
functionarissen om"
NEW YORK Een voormalige
aanklager in de Iran-contra affaire,
Jeffrey Toobin, zegt dat de CIA Cos
taricaanse functionarissen heeft om
gekocht. Het doel van de operatie
was om in Costa Rica een landings
baan te kunnen aanleggen om de re
bellen in Nicaragua te kunnen be
voorraden. Het is de eerste keer dat
de CIA er in het openbaar van be
schuldigd wordt geld te hebben ge
stoken in de Amerikaanse steun aan
de contra's. De Iran-contra affaire
draaide rond de clandestiene ver
koop van Amerikaanse wapens aan
Iran en het doorsluizen var» de uit
deze verkoop verkregen gelden naar
de contra's.
Gorbatsjov in slag met
'georganiseerde misdaad'
MOSKOU Sovjetpresident Michail Gorbatsjov heeft
gisteren harde maatregelen tegen de georganiseerde mis
daad aangekondigd. De Sovjetautoriteiten hebben boven
dien een gerechtelijk onderzoek ingesteld tegen de voor
aanstaande hervormingsgezinde zakenman Artyom Tara-
sov, zo heeft het televisiejournaal Vremya gemeld. Mede
werkers van diens handelsfirma Istok zijn in staat van
beschuldiging gesteld wegens vermeende „afpersing van
enorme sommen geld" en malversaties met vreemde va
luta. Het televisiejournaal toonde beelden van electroni-
sche apparatuur, ikonen en wapens die zouden zijn aan
getroffen in opslagplaatsen van het bedrijf. Tarasov, die
lid is van het Russische parlement en lange tijd adviseur
was van president van de Russische fedratie Boris Jeltsin,
werd door een functionaris van het ministerie van bin
nenlandse zaken omschreven als een „puur criminele fi
guur met politieke banden".
Akkoord over brug van
Zweden naar Denemarken
STOCKHOLM Zweden en Denemar
ken zijn een stap dichter bij elkaar geko
men wat betreft hun eeuwenoude droom
over een brugverbinding. Minister van
beide landen zijn overeen gekomen dat
er over de Oresund tussen Kopenhagen
en Malmö een trein-autobrug gebouwd
kan worden. Met de bouw daarvan kan
in principe in 1993 worden begonnen. De
brug tussen Kopenhagen en Malmö
vormt een aanvulling op de vaste oever
verbinding over de Grote Belt in Dene
marken, die overigens ook nog gebouwd
moet worden. Als beide oververbindin-
gen klaar zijn hoeft het auto- en treinver
keer tussen Europa en Zweden niet meer
meer met veerboten te worden overgezet.
Amnesty protesteert
tegen processen China
LONDEN De mensenrechtenorganisatie
Amnesty International heeft bij de Chinese re
gering protest aangetekend tegen de „oneerlijke
processen" waarin de betogers van de democra
tiseringsbeweging van 1989 terecht staan. Am
nesty stelt dat de rechtszaken die in november
1990 begonnen niet voldoen aan de internatio
nale regels voor een eerlijk proces. Zo kunnen
de verdachten niet zelf kiezen door welke ad
vocaat zij verdedigd willen worden en mogen
zij geen getuigen die vóór hen pleiten oproepen.
Daardoor staat het vonnis vaak al voor het be
gin van het proces vast, aldus de mensenrech
tenorganisatie. Amnesty wijst er verder op dat
het nog steeds niet duidelijk is wat er gebeurd
is met de duizenden mensen die na de betogin
gen voor meer democratie in het voorjaar van
1989 werden gearresteerd.
Ontmoeting tussej.
leiders ANC en PAJ*
JOHANNESBURG Leij01
van de rivaliserende aPe
apartheidsbewegingen Aee.
kaans Nationaal Con|®c'
(ANC) en Pan Afrikaans
gres (PAC) hebben gisté"3'1
voor het eerst in dertig }ee
een ontmoeting gehad. Alj™
leider Nelson Mandela sp('es
van een „historische" bijene
komst. Het onderwerp vanjsc'
sprek was het bereiken |va
nauwere samenwerking tuj®"
de twee organisaties. Het
is veel radicaler dan het
De leiders riepen hun aanl)!^
gers op hun onderlinge sj^
te staken en politieke tolefn
tie te tonen t
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
BRUSSEL Het staat
vrijwel vast dat de Euro
pese Gemeenschap de eco
nomische sancties tegen
Zuid-Afrika zoniet gaat
opheffen, dan toch gaat
verzachten. Hoewel daar
over nog geen concrete
besluiten zijn genomen,
hebben de EG-ministers
van buitenlandse zaken
gisteren in Brussel de Eu
ropese Commissie op
dracht gegeven een be
sluit daarover uit te wer
ken.
De opstelling van de EG is het
gevolg van de aankondiging
vorige week van de Zuidafri-
kaanse president De Klerk,
die beloofde de laatste apart-
heidswetten in zijn land te
schrappen. Tijdens het in de
cember gehouden Europees
topoverleg in Rome is besloten
het opheffen van de economi
sche sancties afhankelijk te
stellen van het ongedaan ma
ken van die wetten.
De ministers kwamen ook met
een verklaring, waarin het
houden waarin het houden
van een referendum over in
de Baltische staten positief
werd beoordeeld. Dat referen
dum geeft de burgers van Est
land, Letland en Litouwen de
mogelijkheid zich uit te spre
ken over de eigen onafhanke
lijkheid. De EG-ministers heb
ben overigens voor een aparte
benadering van de drie staten
gekozen. Ze gaan er daarbij
vanuit dat de Baltische staten
niet op een lijn kunnen wor
den geplaatst met de andere
Sovjetrepublieken die even
eens naar onafhankelijkheid
streven. Intussen hebben de
EG-ministers hun nieuwe Sov
jetcollega Bessmertnych uitge
nodigd voor een bezoek aan
Luxemburg.
In een verklaring over de situ
atie in Joegoslavië werd er „bij
alle betrokken partijen in dat
land op aangedrongen te ste
ven naar een vreedzame en
democratische oplossing in de
huidige crisis". De EG-minis
ters vinden dat het gebruik
van geweld in het nationale
conflict in Joegolavië moet
worden vermeden en dat „de
eenheid en de territoriale inte
griteit van Joegoslavië door
middel van een dialoog tussen
de afzonderlijke republieken
en de federale autoriteiten"
gewaarborgd dient te worden.
Winnie Mandela toont haar medestanders een gebalde vuist bij het verlaten van de rechtszaJ97
Johannesburg. Echtgenoot Nelson Mandela (links) vergezelt haar. foto: ml
