„PvdA is niet
overrompeld door
uitbreken oorlog
lgIlfooRLOG
Nederlands nood
hospitaal ziet er
professioneel uit
Verhouding met Derde
gereld onder zware druk
Duizenden mensen op de been tegen Golfoorlog
Van Es: „Wel Patriots
naar Israël sturen"
Leidde Qowuvnl
MAANDAG 28 JANUARI 1991 PAGINA 3
derlandse Patriots
I Ier op de automaat
■v y^RBAKIR Het besluit tot lance-
Aivan Nederlandse Patriotraketten in
•Turkije zal weer aan de computer
eftpn overgelaten. De Nederlandse Pa-
Janceerinrichtingen werden sinds
^rdagochtend niet langer volautoma-
"fbediend. Het Patriotsysteem vuurde
Log-jtwee raketten af, naar even later
derl ten onrechte. Naar aanleiding van
hetficident besloot de NAVO-comman-
jrjin Turkije om het besluit tot lance-
jver te laten aan de bediener van het
en niet aan de computer. Daar-
rOlflreedt een vertraging van enkele se-
iijn op. Hoewel het onderzoek naar
ïgvncident nog niet is afgerond, is op-
bijt gegeven de raketten toch weer op
(tomaat te zetten.
Marineleiding: post is niet
waterdicht
A/B ZUIDERKRUIS De Nederlandse marineleiding in
Den Helder maakt zich zorgen over het uitlekken van mi
litaire geheimen via brieven en telefoongesprekken van de
bemanning van de drie Nederlandse schepen in de Golf
naar Nederland. Vice-admiraal Haver Droeze, de comman
dant zeemacht Nederland, heeft de commandanten van de
drie schepen op de mogelijke gevaren gewezen. Op de drie
schepen is de bemanning daarom nogeens op het hart ge
drukt goed op te letten wat zij het thuisfront wel en niet
vertellen. Het gaat daarbij vooral om namen, posities en
bewegingen van schepen. Commandant Hooft van de Zui
derkruis ziet echter geen aanleiding de contacten tussen
bemanning en thuisfront te controleren. „We hebben de
restricties nog eens duidelijk op een rij gezet en de beman
ning met klem gevraagd zich daaraan te houden. Per slot
van rekening gaat het om hun eigen veiligheid. Maar van
censuur is wat mij betreft geen sprake".
Nederland staat
achter Israël
AMSTERDAM De sympathie van de
Nederlandse bevolking voor Israël is na
de Iraakse raketaanvallen op dit land
sterk toegenomen, zo blijkt uit een en
quête die is uitgevoerd in opdracht van
de Krant op Zondag. Ruim zestig pro
cent van de ondervraagden staat nu po
sitief tegenover Israël. Bij een steek
proef twee jaar geleden, na het optreden
van het Israëlische leger tegen Palestij-
nen in de bezette gebieden, verklaarde
slechts dertig procent van de bevolking
achter Israël te staan. Van de onder
vraagden vindt 88 procent dat Neder
land steun moet verlenen aan Israël.
Zestig procent meent dat dit moet ge
beuren in de vorm van medische hulp
en een kwart van de bevolking vindt
dat Nederland wapens moet sturen.
Kermisbranche
is bezorgd
NULAND De Nederlandse
kermisexploitanten maken
zich grote zorgen over ernstige
financiële gevolgen van de
Golfoorlog. Dat bleek zaterdag
tijdens de jaarvergadering van
de Nederlandse Kermisbond
(NKB) in Nuland. Carnavals-
kermissen gaan in veel plaat
sen al niet door en „een finan
ciële ramp" dreigt wanneer
Koninginnedag op 30 april, zo
als de Federatie van Oranje
verenigingen al heeft aange
kondigd, sober gevierd zal
worden. Juist in die periode
vallen vele en qua opbrengst
goede kermissen.
Van den Broek
ontmoet Baker
DEN HAAG Minister Van den
Broek van buitenlandse zaken is van
middag naar de VS vertrokken voor
overleg met zijn Amerikaanse collega
James Baker over de Golfoorlog.
Volgens het voorlopige programma
ontmoet Van den Broek naast Baker
ook leden van het Amerikaanse Con
gres. Het is nog niet duidelijk of de
minister ook door president Bush zal
worden ontvangen of overleg zal
voeren met minister van defensie
Dick Cheney en hoge militairen. Het
ligt voor de hand dat Van den Broeks
Amerikaanse gesprekspartners zullen
aandringen op een grotere bijdrage
aan de Golfoorlog, mogelijk in de
vorm van zowel geld en materieel als
grondtroepen.
Politie woedend op
Krant op Zondag
AMSTERDAM De Amsterdamse
politie is woedend op twee journalisten
van de Krant op Zondag, die vrijdag
middag voor een winkel in de Kalver-
straat een zwart koffertje plaatsten om
de reactiesnelheid van de politie te tes
ten. Tegen het tweetal is procesverbaal
opgemaakt en de zaak is vandaag
voorgelegd aan de officier van justitie.
Politie-woord voerder Klaas Wilting
noemde de handelwijze van de journa
listen volstrekt „onverantwoord" en
„ongepast". Hoofdredacteur René de
Bok van De Krant op Zondag zei later
dat het de bedoeling was te kijken hoe
alert het Nederlandse publiek reageert
na de terreur-dreigementen van Sad
dam Hussayn. „Niet alert dus", is zijn
conclusie.
nef D verbaasd
j8enzjer houding
dnister Pronk
rl
HAAG De VVD-
ie in de Tweede Ka-
is stomverbaasd over
itlatingen die minister
jk (ontwikkelingssa-
iwerking) de afgelo-
va*tijd in toespraken en
tyviews heeft gedaan
*en de de Golfoorlog.
,uiJens Pronk is het wes-
mJe snel na de Iraakse
,dMl in Kuwayt begon-
1 Jj met militaire drei-
oclj. Hij vraagt zich af of
z0(duriger diplomatieke
lvrfcnningen aan wester-
§irtant een oorlog wel-
ent hadden kunnen
n- tkomen.
I-kamerlid Frans Weisglas
enianstaande donderdag, als
vcfamer met de ministers
iaj.den Broek en Ter Beek
leg voert over de stand
zaken in de Golfoorlog,
"Opheldering vragen over
":s opvattingen.
•grijp werkelijk niets van
itspraken van Pronk", zei
;las vanmorgen. „Hij
hiermee op een essen-
onderdeel af van het offi-
I kabinetsstandpunt. Vol
op het kabinet is immers wel
jp*jlijk op diplomatiek terrein
iet mogelijke geprobeerd
'e1rak tot andere gedachten
irengen. Een kabinet be-
det naar buiten toe met één
ia|d te spreken. De geluiden
.JPronk heeft laten horen
WOORDVOERDERS RECHTEN DE RUGGEN
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De PvdA
heeft zich niet laten overrom
pelen door het uitbreken van
de Golfoorlog. Integendeel: al
in een vroeg stadium was de
partij zich er terdege van be
wust dat het op oorlog kon uit
lopen.
Met deze verklaring hebben
de fractiewoordvoerders Mel-
kert en Van Traa het afgelo
pen weekeinde getracht de in
druk weg te nemen als zouden
de sociaal-democraten tijdens
de Golfcrisis te lang de koppen
in het zand hebben gestoken.
„Toen we akkoord gingen met
het sturen van fregatten naar
de Golf, hebben we wel dege
lijk geweten dat het hier op uit
kon lopen", benadrukte bui
tenlandwoordvoerder Van
Traa gisteren in het NOS-pro-
gramma „Het Capitool". Voor
de VARA-radio zei fractiege
noot Melkert dat al vanaf au
gustus „intens" over alle mo
gelijke scenario's is gediscus
sieerd „Vanaf het begin was
duidelijk dat 't zou kunnen
uitdraaien op de inzet van mi
litaire middelen", aldus Mel
kert. „Wel was er uiteraard de
hoop dat Husayr. zijn verstand
zou gebruiken".
Komende zaterdag willen de
PvdA-leden op het partijcon
gres een volle dag over de
Golfkwestie discussiëren. Een
aantal prominente partijleden,
onder wie oud-voorzitter Ien
van den Heuvel, overweegt bij
die gelegenheid een motie van
afkeuring over de opstelling
van de Tweede-Kamerfractie
in te dienen. Het zit deze initi
atiefnemers dwars dat de
PvdA-fractie het handelsem
bargo tegen Irak niet meer tijd
heeft willen geven.
De fractie zélf is intussen niet
van plan op het standpunt te
rug te komen dat de oorlog on
vermijdelijk was geworden.
Ook partijvoorzitter Maijanne
Sint heeft dit standpunt in een
brief aan de partijleden nog
eens ingenomen. PvdA-frac
tie voorzitter Wöltgens gaf op
een spreekbeurt in Arnhem
zaterdag te kennen dat de par
tij eigenlijk trots kan zijn op
de manier waarop de fractiele
den „naar eer en geweten"
hun standpunt hebben bepaald
en vervolgens toch een grote
mate van overeenstemming
bereikten.
Vertrek mijnenjagers
Opvarenden van de mijnenjagers Alkmaar en Zierikzee nemen in Den Helder afscheid van de partners vóór hun vertrek zaterdag
voor een oefenreis naar de Middellandse Zee. Samen met een aantal andere schepen uit verschillende Europese landen zullen zij
deel uitmaken van een eskader dat onder normale omstandigheden aanwezig is in Het Kanaal. De twee Nederlandse mijnenjagers
gaan de plaats innemen van schepen die naar het Midden-Oosten afvoeren. foto: anp
DUBAYY Zo'n vijftien
kilometer buiten Dubayy,
in het Chicago Beach Ho
tel aan het strand van de
Perzische Golf, lijkt het
alsof er in deze regio niets
aan de hand is. Palmen en
parasolletjes staan in de
vriendelijke zon. Zelfs aan
de horizon vertonen zich
hier geen schepen van de
multi-nationale oorlogs
vloot. Slechts een enkele
olietanker komt voorbij.
Toeristen zijn er echter niet
veel. Het gros van de bewo
ners van dit dure vakantie
oord wordt gevormd door het
Nederlands personeel van een
noodhospitaal dat door de Ko
ninklijke Marine circa twintig
kilometer verderop is geves
tigd midden in de woestijn. In
totaal 47 artsen, verpleegkun
digen en mariniers hebben
hier onder leiding van luite
nant ter zee arts Christiaanse
voorlopig hun intrek geno
men.
Voor Christiaanse komt de
oorlog wel degelijk elke dag
dichterbij. Hij zal straks lei
ding moeten geven aan de be
handeling van de oorlogsge
wonden, hetzij afkomstig van
de Nederlandse marinesche
pen in de Golf, hetzij van de
grondtroepen in Saudi-Arabië.
Daarbij zal hij onder meer
moeten beslissen welke ge
wonden voorrang krijgen, met
name als het om tijdrovende
chirurgische ingrepen gaat.
„Het basisgegeven daarbij is
simpel", aldus Christiaanse.
„De mensen met de beste kan
sen gaan voor, ongeacht func
tie, rang of nationaliteit. Je
mag bij onze beperkte capaci
teit geen kostbare tijd verlie
zen aan gevallen die waar
schijnlijk toch kansloos zijn.
Of dat voor mij pesoonlijk
moeilijke keuzes zullen blijken
te zijn, weet ik niet. Ik heb
daar in de praktijk nog geen
ervaring mee gehad".
Groter
Het hospitaal zelf is inmiddels
al enkele dagen helemaal ope
rationeel. Het is aanzienlijk
groter geworden dan aanvan
kelijk de bedoeling was. Chris
tiaanse vertrok destijds met
het idee dat hij ergens in de
haven van Jebel Ali in een
aantal opblaasbare tenten zijn
geneeskundige werk zou
moeten verrichten. Maar toen
de autoriteiten van de Vere
nigde Arabische Emiraten
hem onverwacht een andere
lokatie aanboden, kon hij daar
met behulp van een zestiental
kantoorcontainers een bijna
volwassen ziekenhuisje neer
zetten, geschikt voor de ver
zorging van tenminste vijftig
patiënten.
De opblaasbare tent staat er
ook, maar steekt nogal mager
tjes af bij het grote container
complex dat Christiaanse in
enkele dagen heeft laten ver
rijzen. „Het was hard werken
maar het staat er", aldus
Christiaanse. „We hebben de
afgelopen dagen zelfs al een
paar keer geoefend. Daarvoor
hebben we de beschikking
over enkele tientallen oefen
gewonden, militairen van de
Verenigde Arabische Emira
ten uit de kazerne waarbij het
hospitaal is gevestigd". Óver
de medewerking van de lokale
autoriteiten heeft de marine
arts toch al niet te klagen.
Electriciteit, water en andere
voorzieningen zijn hem gratis
ter beschikking gesteld. De oe
feningen hebben geleerd dat
het hospitaal nu klaar is voor
de opvang van oorlogsgewon
den.
Het Netherlands Naval Hospi
tal in Jebel Ali kan in principe
elke oorlogsgewonde behande
len en beschikt naast een vol
ledig geoutilleerde operatieka
mer ook over de mogelijkhe
den om slachtoffers van che
mische wapens te behandelen.
„Daarvoor zal ik nu met name
die opblaasbare tent reserver
en, omdat je besmette en om
besmette patiënten gescheiden
moet behandelenaldus
Christiaanse. „Onze taak is de
gewonden zo goed mogelijk te
stabiliseren om ze op die ma
nier geschikt te maken voor
verder transport. In principe is
het de bedoeling dat de men
sen hier hoogstens 48 tot 72
uur blijven. Dat aantal van
vijftig bedden is dus nogal re
latief. Als het nodig is, moeten
we in een week een veelvoud
van dat aantal kunnen behan
delen".
De koninklijke Marine heeft
twee speciaal omgebouwde
Orions voor het verdere ver
voer van de gewonden gere
serveerd. Elk van deze vlieg
tuigen biedt plaats aan acht
liggende en een groter aantal
zittende gewonden.
TOOF BRADER
FIINISTER PRONK:
Ft
HAAG Minister
nk voor ontwikke-
[ssamenwerking voor
als gevolg van de
jfoorlog een totale ver
siering in de verhou-
lg<g tussen het Westen en
s Derde Wereld ont-
•iln-
eT>lkingen in Derde Wereld-
len met name in een groot
ial Arabische en islamiti-
ini landen, lijken op een
jwe confrontatie uit te zijn,
Jat zij voelen dat het Wes-
*tzich tegen hen opzet. Dat
ietot een grote verharding
;etn. Pronk zei dat zondag
itr de AVRO-radio.
e Ie verhouding met de Der-
Wereld zijn grote stappen
Sggezet, aldus de bewinds-
Hij voorziet dat hij zijn
g*i beleid, dat is neergelegd
|e vorig jaar gepubliceerde
_J „Een wereld van ver-
sterk zal moeten aanpas-
nota was ook gebaseerd op
optimisme van het revolu-
ar 1989 en de internatio-
peresjtroika. Dat is nu te-
I gedaan. „In die zin is mijn
eld ingestort. We zullen
ieuw aan de wereld van de
p negentig moeten gaan
ken", aldus Pronk.
'stelde vast dat Irak en de
lieerden voor de oorlog
1 de ene op de andere dag
"intische bedragen hebben
"feemaakt, terwijl de landen
Tfrika, waar het ook om le-
I en dood ging, altijd heb-
moeten bedelen. „Dat zal
grijke psychologische
quenties hebben",
hk heeft vorige week ern-
fe twijfels geuit over de be
lering die het Westen in het
fconflict heeft gekozen. In
rede heeft hij een groot
aantal vragen opgeroepen,
waarop hij zelf het antwoord
schuldig moest blijven. Zo
vroeg hij zich af of het ver
standig is geweest dat vrij snel
na de inval in Kuwayt in het
Golfgebied een grote multina
tionale strijdmacht is opge
bouwd. Ook bleek de PVDA-
bewindsman er niet zeker van
of het westen signalen uit de
Arabische wereld om tot on
derhandelingen te komen vol
doende serieus heeft genomen.
Ondanks zijn twijfels is Pronk
het ermee eens dat gekozen is
voor geweld als middel om de
resoluties van de Veiligheids
raad van de Verenigde Naties
uitgevoerd te krijgen. „Dat
was rechtmatig. Er wordt ge
werkt in opdracht van de Vei
ligheidsraad, dat is de interna
tionale gemeenschap. De inter
nationale rechtsorde dient in
stand te blijven. Dat daarbij
geweld moet worden gebruikt,
beschouw ik een nederlaag
voor die internationale rechts
orde, maar het is niet anders".
Hij voegde eraan toe dat deze
door Irak gestarte oorlog van
uit de verenigde Naties gestopt
moet worden. Zolang het be
leid door en vanuit de VN
wordt gevoerd, sta ik daarach
ter, aldus de bewindsman.
Volgens hem moet er binnen
het systeem van de VN alles
aan" gedaan worden om verde
re escalatie van de oorlog te
voorkomen. „Het is van het
grootste belang dat naast de
militaire afwikkeling, waar
van ik gruw, maar die ik als
onvermijdelijk zie, politieke
gesprekken plaatsvinden". Hij
voegde eraan toe dat de ge
loofwaardigheid van de VN en
van een nieuwe veiligheids
structuur voor het Midden-
Oosten staat of valt met de
mogelijkheid om het Pale
stijnse vraagstuk snel aan te
pakken.
Ook de 'man met de zeis' die de dood symboliseert, was aanwezig tijdens de demonstratie in Amsterdam. In de hele wereld zijn hel
afgelopen weekeinde demonstraties voor vrede gehouden. De grootste demonstratie was in Bonn, waar 250.000 mensen op de been
waren. In de Pakistaanse stad Peshawar vielen drie doden toen de politie het vuur opende op pro-lraakse betogers. foto: anp
AMSTERDAM In Am
sterdam hebben naar
schatting in totaal 10.000
mensen meegelopen in de
demonstratie tegen - de
oorlog aan de Perzische
Golf. De demonstratie, die
begon en weer eindigde
op de Dam, had een rustig
verloop.
Halverwege de tocht door de
binnenstad splitste een groep
van 1500 man zich van de
hoofdstoet af om te demonstre-
l voor het Amerikaanse
consulaat aan het Museum
plein. Daar werden anti-Ame
rikaanse leuzen geschreeuwd
en werd een met benzine ge
vulde pop in brand gestoken.
Ook werden enkele stenen en
verfbommen naar het consu
laat gegooid.
De aanwezige ME kwam ech
ter niet in actie. Na een kwar
tier trokken de betogers voor
het consulaat weer weg.
De demonstratie was georgani
seerd door de initiatiefgroep
„Geen oorlog in de Golf',
waarin vele vredesgroeperin-
gen, Groen Links en de Socia
listische Partij zich hebben
verzameld. De initiatiefgroep
dringt aan op een „staakt-het-
vuren", het terughalen van de
Nederlandse oorlogsschepen
uit de Golf en het organiseren
van een vredesconferentie
over de problemen in het Mid
den-Oosten.
Begin deze week bood de
groep de voorzitters van de
Eerste en Tweede Kamer een
petitie aan waarin zij het be
treuren dat het verzet tegen
een gewelddadige oplossing
niet heeft mogen baten. Zij
stellen dat ook Nederland nu
verantwoordelijk is voor een
offensieve oorlog. „Irak moet
uit Kuwayt weg, maar niet op
deze manier".
Ook in Eindhoven is zaterdag
middag geprotesteerd tegen de
oorlog in de Golf. Honderden
demonstranten trokken door
de Eindhovense binnenstad.
De demonstratie was georgani
seerd door enkele vredesgroe-
peringen en had een rustig
verloop.
AMSTERDAM Het voormalige Tweede-Kamerlid Andrée
van Es (Groen Links) heeft er geen moeite mee als Nederland
Patriot-raketten naar Israel stuurt om dat land te helpen be
schermen tegen aanvallen van Iraakse Scuds. Zij maakte dit gis
teren duidelijk in een toespraak tijdens het opheffingscongres
van de PSP in Amsterdam. Van Es, afkomstig uit de PSP,
schopte met dit standpunt een deel van haar pacifistische partij
genoten tegen de schenen. Veel voormalige PSP'ers, onder wie
het huidige kamerlid Leonie Sipkes (de opvolgster van Van Es)
vinden dat een staakt-het-vuren de enig juiste manier is om de
Golf-oorlog te beëindigen. Volgens Van Es is het zenden van
Patriots naar Israël echter „de moeite waard, omdat daarmee
vier van de vijf Iraakse Scud-raketten onschadelijk kunnen
worden gemaakt" „Ik ben daar eerlijk gezegd wel voor", aldus
Van Es, „hoewel ik dit een waanzinnige oorlog blijf vinden".
iSPER EN HOBBES
ï'dtKmMtmi
i 5EP 5TOPPW.WM
IK Hffl HOBBES 0PPE4CHTGE
GEVEN IfPEPEEW PIE/WE
VÖÖ£ NEGEN UW? N/We
mm te stoPtN
JE SPEEIGOEPTIJGEU ZIT
IM PE WAS/MACHINE,KHAT.
JIJ WOU NOOIT
IN BAP GAAT
