De versteende
schoonheid van Praag
Sneeuw van Amadé lonkt
in Mozart-jaar tot Pasen
■B" töf»
'STAD VAN DE DUIZEND TORENS'
Tsjechoslowakije
is spotgoedkoop
Duizend torens
Kafka
Nachtmerrie
Nostalgisch
Culinair
-
CcidócSomotit
ZATERDAG 26 JANUARI 1991 PAGINA 27
PRAAG - Op de beroemde Kareis-
brug in Praag is een oude violist
bezig De Moldau van Smetana te
verkrachten. Onder de bevende
handen van de stuntelende strijker
brokkelt het beroemde fragment
uit het symfonisch monument Mé
Vlast (Mijn Vaderland) af tot een
a-tonale ruïne.
Smetana's lofzang op de zilveren rivier
met zijn witte wolken zwanen degradeert
hij tot het gejank van een kangoeroe met
gloeiende kolen in de buidel. Maar de
oude violist stopt zoveel vaderlandslief
de, hoop en toekomstverwachting in zijn
snotterend snarenspel, dat het toch diep
ontroert. De manke vertolking is als een
prehistorische pot in het Narodni Mu-
zeum op het Wenceslasplein: een ratje
toe van scherven, barsten en gaten. Ver
minkt, maar van een verbijsterende
schoonheid. Het is bijna symbolisch
voor Tsjechoslowakije. De scherven op
de vuilnisbelt van de historie worden na
de Fluwelen Revolutie van november
1989 tot een nieuwe toekomst gelijmd.
In de samenleving zijn nog overal de
barsten zichtbaar. Er ontbreekt nog veel.
Maar door de legpuzzel van scherven
schemert pure pracht.
Op de Karelsbrug illustreren kooplieden
dat Tsjechoslowakije aan een nieuwe
bladzijde in de geschiedenis is begonnen.
Zij bieden petten, horloges en onder
scheidingstekens uit het terugtrekkende
Sovjet-leger te koop aan. De militairen
die naar de dorre boezem van Moedertje
Rusland wederkeren, dumpen in Praag
hun uitrustingsstukken om zo wat geld
bijeen te sprokkelen voor voedsel. Petje
af voor de perestrojka.
Voor Westeuropeanen is Tsjechoslo
wakije een spotgoedkoop vakantie
land. Op het platteland serveert men
voor minder dan een gulden een
lunch en voor drie piek een redelijk
diner (inclusief wijn). In Praag liggen
de prijzen flink hoger, al kan men er
voor minder dan een tientje uitste
kend dineren. De privatisering die in
Tsjechoslowakije aan de gang is zal de
komende jaren echter tot prijsverho
gingen leiden. Dit jaar wordt gere
kend op een stijging van gemiddeld
vijftig procent. Op 1 januari is de
prijs van het tram- en metrokaartje
verdrievoudigd: van een kroon (circa
6,5 cent) naar drie kronen.
In het land bestaat een nijpend gebrek
aan hotelbedden. Slechts een derde
van de hotels voldoet aan de Europe
se standaard, erkent topambtenaar
Miroslav Skalicka van het Ministerie
voor Handel, afdeling toerisme, in
Praag. „Maar met hulp van buiten
landse investeerders werken wij hard
aan verdubbeling van de capaciteit.
Dit jaar komen er opk wettelijke rege
lingen die kwaliteit en service moeten
garanderen". In de drie grote steden
(Praag, Bratislava en Brno) en in hel
ongerepte, toeristisch zeer interessan
te Tatragebergte zijn redelijke tot zeer
goede hotels te vinden, zij het veel te
weinig. Een gemiddeld hotel rekent
zestig gulden per nacht.
Steeds meer particulieren verhuren
kamers of appartementen. Prijzen
vanaf tien gulden per persoon per
dag, inclusief ontbijt. Tsjechoslowa-
kijke telt zeshonderd campings. De
helft voldoet aan de Europese stan
daard. Eurocamp in Tatra Lomnica"",
die zich als de grootste en beste cam
ping van het land afficheert, rekent
drie gulden per persoon per dag en
hetzelfde bedrag voor een auto, cara
van, tent en standplaats. De huur van
een simpele vierpersoons bungalow
bedraagt vijfendertig gulden per dag.
Geldwisselen op straat heeft geen en
kele zin omdat de onofficiële wisse
laars nauwelijks meer bieden dan de
banken. Bovendien bestaat het gevaar
dat men op straat met oude of met
Poolse biljetten wordt afgescheept.
Super- en loodvrije benzine (1,72 gul
den per liter) en diesel (1,51) zijn uit
sluitend te koop met 1 O-litercoupons.
Te bestellen bij Tuzex, Postbus 563,
3430 AN Nieuwegein, telefoon 03402-
34109 of 31226.
Voor verdere informatie: Tsjechoslo-
waaks Reisinformatiebureau CE-
DOK, Leidsestraat 4, 1017 PA Am
sterdam, tel. 020-224888.
Ook toeristisch bouwt Tsjechoslowakije
aan een nieuwe toekomst. Nu door de
Fluwelen Revolutie zoveel hindernissen
Populaire
vakantiesteden als
Londen, Parijs,
Brussel, Rome en
Berlijn hebben er
een geduchte
concurrent bij:
Praag. Op de foto
de beroemde
Praagse Burcht die
het beeld van de
Tsjechoslo waakse
hoofdstad
domineert.
FOTO: PERS UNIE
zijn afgebroken, het IJzeren Gordijn is
weggerukt en de visum- en wisselplicht
zijn afgeschaft, stromen de westerse toe
risten het land binnen. Dit jaar worden
er meer dan drie miljoen verwacht. Ze
ker tachtig procent bezoekt Praag, 'de
stad met de duizend torens'. „Praag
wordt dé topper van de komende jaren",
voorspelt Karei van Gelderen, algemeen
directeur van Europa Speciaal Reizen in
Bilthoven, die al meer dan 25 jaar is ge-
pecialiseerd in reizen naar Oost-Europa.
Als eerste Nederlandse touroperator
startte hij een eigen steunpunt in de
Tsjechoslowaakse hoofdstad. „Praag
gaat Berlijn vervangen. Berlijn is groot
geworden dank zij de Muur. Voor veel
mensen was dat in zekere zin een attrac
tie. Je kon er twee totaal verschillende'
werelden leren kennen. Dat is nu voor
bij. Ik voorzie dat de mensen nu mas
saal voor Tsjechoslowakije kiezen. Het
land is er rijp voor".
Voor wie van architectuur, kunst en cul
Op de begraafplaats van de voormalige joodse wijk Josefov wachten de doden in acht lagen onder 20.000 grafstenen op het Eeuwig
Jeruzalem. FOTO: SP
tuur houdt is Praag een droom; een in
drukwekkende mengeling van al het
moois dat Europa in de loop der eeuwen
baarde. Praag is van alle tijden. Een stad
met vele gezichten: gotiek, barok, ro
mantiek, renaissance, met een tikkeltje
Parijs, een snufje Wenen en beetje Boe
dapest. En dat alles ingeraamd in 'een
Boheemse lijst vol rococo-versieringen.
Praag is een stad om dagenlang te wan
delen en je dronken te drinken aan de
vele bezienswaardigheden, als gold het
een fles Bechervoka, de vurige opkikker
die in de 1500 Praagse etablissementen
gul wordt geschonken. De stad is één
groot openluchtmuseum, dat wonderwel
nauwelijks littekens vertoont van de roe
rige tijden die het land teisterden.
Als een kroon op die versteende schoon
heid torent Prazsky Hrad, de Praagse
Burcht, hoog boven de Moldau uit. De
eeuwenoude burchtwijk rond de impo
sante Sint Vitusdom is een opeenstape
ling van kantwerken-in-steen: paleizen,
kerken, musea en standbeelden. De
burcht is de officiële zetel van president
Vaclav Havel. Maar de voormalige dis
sident heeft er alleen zijn werkkamer.
Hij woont nog steeds in zijn flatje aan
de Moldau.
Op de burcht leiden lange trappen naar
geheimzinnige steegjes. Het doodlopen
de Gouden Straatje (Ziata Ulicka) bij
voorbeeld, in lang vervlogen tijden het
domein van alchemisten. Op nummer
22 verwoordde de schrijver Franz Kafka
jarenlang zijn depressiviteit in een bij
passend somber optrekje. Het biedt nu
onderdak aan een piepklein souvenir-
annex boekwinkeltje. Met vier klanten is
de zaak barstensvol en gaat de deur op
slot.
Op gene oever van de Moldau glorieert
de oude binnenstad met z'n intieme
straatjes, indrukwekkende pleinen,
opeengepakte monumenten, winkels,
kroegen, restaurants en het Wenceslas
plein, de hartslagader van Praag, waar
een muur van kaarsvet en bloemen de
plek markeert waar de student Jan Pa
lach zich in 1969 levend verbrandde uit
protest tegen de inval van de Warschau-
Pacttroepen.
Van een ontroerende schoonheid is opk
Josefov, de voormalige joodse wijk.
Voor de oorlog woonden hier 77.000
Kinderen Israêls. Slechts enkelen over
leefden de vernietigingskampen van de
nazi's. In Josefov bevinden zich de oud
ste synagoge van Europa (gebouwd in
1270) en een van de rijkste en markant
ste joodse begraafplaatsen ter wereld. De
kleine dodenakker is bezaaid met 20.000
grafstenen. Als de gewijde plaats vol
was, werd er simpelweg een nieuwe laag
aarde op aangebracht. Zo ging dat eeu
wenlang. De doden wachten er nu in
acht lagen op het Eeuwig Jeruzalem.
Maar het kan nog macaberder. In Kutna
Hora, vijftig kilometer ten oosten van de
hoofdstad, is een complete kapel in el
kaar geflanst uit de knekels van 40.000
overledenen. Zelfs de kaarsenstandaards
en lampen zijn gevormd uit beenderen
en schedels. De geestelijke vader van die
nachtmerrie, een halfblinde monnik uit
de zestiende eeuw, wilde met zijn kne
kelkapel de aardse schepselen botweg
wijzen op de vergankelijkheid van het
leven.
Kutna Hora was in een ver verleden een
steenrijk zilverstadje. Nu geeft alleen
nog de St.-Barbara-kathedraal enige
glans aan de grauwsluier van armoede
en vervuiling, die zo kenmerkend is
voor grote delen van het Tsjechoslo
waakse platteland, waar de tijd nog veer
tig jaar achterloopt. De kapitale kerk
van Kutna Hora behoort tot de mooiste
gebouwen van het land. Mijnwerkers be
taalden in de 13e eeuw de bouw. Dus
lang voordat de halfblinde monnik in de
knekelkapel met zijn menselijk mecca
nodoos aan de slag ging, legden de bewo
ners van Kutna Hora al botje bij botje.
A\D STRUIJS
81 FLACHAU - Sport en politiek
hebben, zo menen sommigen, niets
3 met elkaar te maken. Recreatie en
cultuur zo op het eerste gezicht
li ook niet. Sneeuw en skiën daaren-
'1 tegen hebben alles met elkaar uit te
staan. Al of niet kunstmatig in poe-
dervorm gevallen neerslag is nood-
u zakelijk voor escapades op de lange
Di latten; of die nu in de min of meer
a verticale (alpine) of horizontale
(langlaufen) versie worden uitgeoe-
fend. Voor ondernemende lieden
1, biedt het Salzburgerland dit jaar de
ui uitgelezen mogelijkheid om sport/
di recreatie én cultuur met elkaar te
combineren. 1991 is immers uitge-
roepen tot het internationale Mo-
ej zart-jaar.
j Weliswaar stierf Wolfgang Amadeus
p, Mozart eind 1791 (5 december om pre-
j cies te zijn), maar dat weerhield alle be-
trokkenen er niet van om twee eeuwen
I, later een heel jaar aan de bekende com-
a, ponist op te dragen. Zodat 'breed'geo-
riénteerde mensen een verblijf in Öos-
tenrijk kunnen opbouwen tussen de 'da-
ij len met recreatief plezier' bij een dorps-
j wandeling en de 'toppen van cultureel
/fl genot' bij een muzikale uitvoering van
2 een van Mozarts werken. M'n liefje wat
j wil je nog meer?
Nu de paasvakantie dit jaar buitenge-
rowoon gunstig valt (voor het westen in
2j ons land van 29 maart tot en met 7
m april) zullen waarschijnlijk weer velen
FLACHAUWAGRAIN-STJOHANN
im Salzburger Land
overwegen met winterse bedoelingen af
te reizen naar Oostenrijk. Uit 'nostalgi
sche' overwegingen zou dan in dit Mo
zart-jaar kunnen worden besloten het
Salzburgerland te kiezen; de componist
werd immers in de Salzburger Getreide-
gasse geboren in een huis, dat nu als mu-
seum(pje) is ingericht. En wat is dan toe
passelijker dan een dorpje op te zoeken
in het gebied, dat voor wat betreft de
wintersportmogelijkheden wordt aange
duid als Sportwelt Amadé. Niet alleen in
alle concertzalen in Salzburg, fraaie stad
aan de Salzach en culturele en histori
sche toegangspoort tot het achterland,
zal dit jaar Mozarts muziek weerklinken;
dat geldt ook voor de oorden waar na de
meteorologische winter nog de nodige
'sneeuwse capriolen' kunnen worden uit
gehaald.
Flachau, met het aangrenzende Reitdorf
één van de acht plaatsen die tezamen
'Sportwelt Amadé' vormt met Alten-
markt/Zauchensee, Eben, Radstadt, Wa-
grain, Kleinarl, St. Johann/Alpendorf,
Filzmoos en Untertauern, is daarbij een
heel beste keus. Dat bleek ook vorig jaar
na een bepaald niet als sneeuwrijk aan te
duiden winter. Paasvakantievierders, die
voor het eerst Oostenrijkwaarts togen
zonder de echte gletsjers als reisdoel te
hebben, konden tot hun aangename ver
rassing vaststellen dat - vanuit het groe
ne dal - eenmaal per comfortabele cabi-
nelift over een bergrug-bobbel gesuisd
zijnde tot dat moment onzichtbare, nog
aangenaam wit ogende pistes zich voor
hen uitstrekten. Waarbij een mild voor
jaarszonnetje de entree bij en kort daar
na het verblijf in die witte wereld wel
heel erg aangenaam maakte.
Sportwelt Amadé bevindt zich een ze
ventigtal kilometers zuidoostelijk van
Salzburg, op een afstand derhalve die
het alleszins mogelijk maakt om na een
dagje (vooijaars)skiën 's avonds naar de
hoofdstad van het bondsland af te reizen
voor een culinair en/of cultureel uitstap
je. Waarbij de bezoeker zich in dat deel
van het jaar niet druk behoeft te maken
over begaanbaarheid van de wegen; het
geen 's winters nog wel eens aanleiding
tot enige zorg kan zijn.
Flachau, een klein, op 900 meter hoogte
liggend dorp met ook voor de kleinere
beurs uitstekende logiesmogelijkheden,
is het centrum van 't Amadé-gebied,
waarin Radstadt, Altenmarkt en Eben
wat meer vertier-potentie hebben. Sport
welt Amadé (voor welk skigebied één
centrale skipas' geldig is) kan worden ge
rekend tot de grootste skicentra van
Oostenrijk, maar vindt dat kennelijk nog
geen voldoende aanbeveling. Het 120 lif
ten tellende en 320 kilometer skipistes
omvattende gebied afficheert zichzelf in
de werving als 'Ein kleines Paradies' en
daarbij wordt de plank niet ver misgesla
gen.
'Amadé' meldt trots als nummer één uit
de bus te zijn gekomen bij een recent
onderzoek waarbij de tarieven van de ei
De gigantische sneeuwpop links zou een beetje model kunnen staan voor de winterse mogelijkheden ook nog rond de Paasdagen in Fla
chau en omgeving. Rechts de kabinelift-installatie, die de ski-liefhebber zelfs vanuit groene dalen naar de pistes brengt. FOTO: PR
gen regio werden afgezet tegen vijftig an
dere Oostenrijkse skigebieden. In aan
merking werden genomen het aantal
bedden en de prijzen, waaruit bleek dat
de buiten-seizoensprijzen in Amadé tot
zo'n dertig procent lager liggen dan ge
durende de hoogtijdagen; ook een punt
van overweging voor lieden die de aan
staande Paasdagen in winterse sfeer wil
len doorbrengen.
Sinds kort heeft 'Sportwelt Amadé' in St.
Johann een nieuwe 4,5 kilometer lange,
op hoogte liggende loipe, waardoor de
langlaufers ook buiten de echte winter
penode nog aan hun trekken kunnen ko
men. Vooraf informatie inwinnen via de
sneeuwtelefoon (09-43645728001 ver
dient uiteraard wel aanbeveling. Nadere
informatie kan worden verkregen bij het
Fremdenverkehrsverband Flachau tele
foonnummer 09-4364572214.
Bij Annemarie Moser-Pröll, vijfvoudig
wereldkampioene en olympisch titel-
houdster alpineskiën, kan de hongerige
of dorstige zonder op te bellen aanklop
pen. Ze runt een etablissement in Klei
narl. Op de lange latten staat ze nog
slechts voor haar plezier, zoals u en ik.
Wij kunnen, misschien eind maart met
een beetje geluk, terecht op de kunst
lichtpiste bij Flachau, waar bezitters van
een vijf-dagenpas van zes uur tot kwart
voor tien 's avonds nog een stukje ro
mantisch skiplezier kunnen beleven.
Ook dót kan in Flachau. En na afloop
een glaasje Glühwein met een stukje
Mozart op bescheiden volume uit de
luidsprekers. Kan het mooier?
FRANK WERKMAN
