Typisch
ind van
eiharde
noeder"
"reemdelingenlegioen zingend over Mexico naar de andere Golf
f
r
T'
f
ffi
ff fff
fff ff' ff ff f
ff-fffff
ff fff f
fffff<£
E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
„Liever naar de Golf dan
in saaie Engeland blijven
PA<)LFOORLOG
CcldócSommit
DONDERDAG 24 JANUARI 1991 PAGINA 5
3 V,
T(Van onze correspondent
r li van
lg LJS Of ze hun tenten nu op-
pagifin de Tsjadische woestijn, in
Ion of vlak tegen de grens van
£)^yt, de soldaten van het Franse
j - indelingenlegioen zingen altijd
Mexico. Daar, op 30 april 1963,
neel hacienda Camerone, hielden
n ejjionairs en drie officieren ge-
lijkade negen uur stand tegen een
eenbacht van 2000 Mexicanen,
aarivie er en passant 300 werden
r. >d en evenzoveel gewond. Bij
allen van de avond besloten de
eiëiverlevende legionairs tot een
iar\je met de bajonet. De naam
agqle slag staat sindsdien geschre-
te |n alle vaandels van het korps,
behj
Van de honderdduizenden geal
lieerde soldaten die dezer dagen zijn
opgeschoven richting front, gelden
de ongeveer 3000 legionairs als
meest ervaren en gehard in het
woestijngevecht. Het legendarische
korps, dat voor 60 procent uit niet-
Fransen bestaat, bouwde een spij
kerharde reputatie op tijdens de Al
gerijnse oorlog en in Tsjaad. De
'witte kepi's' gingen daar letterlijk
over lijken. In Algerije lieten 333
officieren en onderofficieren het le
ven na een veelvoud aan tegenstan
ders over de kling te hebben ge
jaagd. Eén miljoen Algerijnen kwa
men in die oorlog om Wanneer op
de nationale feestdag, 14 juli, het le-
giopn in zijn typische, trage pas over
de Champs-Elysées defileert heerst
er onder het Franse publiek altijd
veel ontzag.
Ideaal
Het beeld van het legioen is vaak
geromantiseerd. Verhalen over
woestelingen, criminelen en avon
turiers die hun verleden hebben in
geruild voor een vijfjarig contract
gaan nog maar in enkele gevallen
op. Naar verluidt heeft twintig pro
cent van de legionairs zich aange
meld vanwege een ideaal, bijna
tachtig procent had huiselijke of so
ciale problemen. De pure crimine
len zouden minder dan één procent
vertegenwoordigen. De samenstel
ling van het korps is een soort af
spiegeling van wat er zoal gaande is
in de wereld. De laatste recruten -
van de 7500 kandidaten die zich
vorig jaar aanmeldden werden er
1200 aangenomen - komen vooral
uit de voormalige DDR en Oost-Eu
ropa. Hun verleden is niet van be
lang, alleen hun kwaliteiten tellen.
In de naoorlogse jaren werden
SS'ers daarom probleemloos inge
lijfd. Ondanks alle ontberingen in
oefeningen en echte gevechten de
serteert slechts een zeer klein ge
deelte. Na berechting worden de
soldaten teruggebracht naar hun
onderdeel om het restant van hun
contract alsnog uit te dienen. Wie
uit het korps deserteert mag zijn le
ven lang niet meer in Frankrijk ko
men. Daar tegenover staat dat elke
soldaat die zijn contract uitdient
recht heeft op het Franse staatsbur
gerschap, ongeacht zijn verleden of
afkomst. Op dit moment zou het
Vreemdelingenlegioen in totaal 8500
manschappen tellen.
Voorste linie
Als het straks tot landgevechten
met de Iraakse troepen komt, weten
de ongeveer 3000 legionairs dat ze
in de voorste linies zullen staan. Met
de lichte AMX 10 RC-pantservoer-
tuigen, uitgerust met 105 mm ka
nonnen, moet het korps riskante
bliksemacties uitvoeren. Meer dan
van hun bepantsering moeten de
voertuigen het van hun snelheid
hebben, op de zandpistes kunnen
snelheden van boven de negentig
kilometer per uur worden gehaald.
Doel van de legionairs is zoveel mo
gelijk schade aan te richten in vij
andelijke gelederen. Wellicht ook
om te bewijzen dat Frankrijk se
rieus meevecht, zoals president Mit
terrand verzekerde na twijfels over
de beperkte inzet van de Franse
luchtmacht. De legionairs kennen
de prijs. Ze weten ook (Jat zware
verliezen bij het legioen in de pu
blieke opninie lang niet zo gevoelig
liggen als het sneuvelen van 'gewo
ne' Franse soldaten. Heel wat rege
ringen hebben van het anonieme le
gioen geprofiteerd wanneer Frank
rijk op vreemde bodem zijn tanden
moest laten zien. Bij wijze van com
pensatie wordt de wedde van de le
gionairs in geval van oorlog ver
drievoudigd tot ongeveer 6500 gul
den per maand.
tiesf)DAM HUSAYN BIJ PSYCHIATER
lie^DEN Saddam Hu-
evfl. Een naam die de
uitete mensen een jaar
teiden nog niets zei.
q dguit dacht men aan de
t tdne koning van Jorda-
det Maar nu kennen zelfs
iegikinderen op de basis-
het verschil tussen
„\ene en de andere Hu
ipil. De 'Dief van Bagh-
errT uit de sprookjes is tot
»roen gekomen,
j if
Oir ondanks alle publiciteit
ar t nog vrijwel niets bekend
enf de man Saddam Husayn.
'tiihij zoals de Amerikaanse
r isident Bush zegt, een mon-
en!, een oorlogsmisdadiger,
ig\ tweede Adolf Hitler? Of is
zoals de Arabische massa's
hen, een nieuwe Saladdin
Ide roofridders uit het Wes-
Ide voet dwars zet en die de
tmitische wereld tot nieuwe
Bi zal brengen?
men die vraag beant-
•rdt, hangt uiteraard af van
•lek waar men woont. De
liddelde Amerikaan zal
>or de oorlogsmisdadi-
maar de gemiddelde Pale-
in de door Israël bezette
eden zal ongetwijfeld her-
;rd worden aan de grote
lef. Daar schieten we dus
mee op.
mme houding
Lu het dan wellicht mogelijk
Saddam Husayn op de
k te leggen van de psychia-
We wenden ons tot prof.
ié Diekstra, hoogleraar kli-
he en gezondheidspsycho-
e aan de Rijksuniversiteit
Leiden. Zijn boeken over
moord gaan als warme
odjes over de toonbank en
psychologie-praatjes op de
DS-radio worden even gre-
beluisterd als vroeger de
nilie Doorsnee',
jeugdig en sportief ogende
fessor Diekstra is graag be-
Saddam Husayn in analy-
te nemen. Eigenlijk heeft
dat al gedaan. „Verminkt"
r zijn beroep, zo legt hij uit,
udeert hij de Iraakse
•hthebber regelmatig op de
evisie. „Ik ben dan steeds
ascineerd. Saddam heeft
vrijwel uitdrukkingsloos
licht. Als er een glimlach op
o rschijnt is het net alsof er
en een ander plaatje over
ufschoven wordt. Heel onecht,
heeft ook een heel stram-
houding, zelfs als-ie gaat
eften".
ils ik een diagnose op hem
moeten plakken, zou ik1
Jiggen: we hebben te maken
't iemand die innerlijk met
el wat gevoelens van span-
ng en agressie rondloopt. In
omgang met de buitenwe
reld weet hij die gevoelens
heel goed te beheersen en te
kanaliseren, maar altijd is er
de kans op onvoorspelbare uit
barstingen op het moment dat
de spanning te hoog oploopt.
Met andere woorden: Saddam
is een heel gevaarlijke man
om mee om te gaan".
Zo moeder, zo zoon
Ook als men kijkt naar de le
vensgeschiedenis van Saddam
Husayn is dat een voor de
hand liggende conclusie,
meent Diekstra. „Dan heb ik
het niet alleen over wat hij
heeft meegemaakt, maar ook
over het soort gezin waar hij
uit komt. Ik zou Saddam een
kind van z'n moeder willen
noemen. Ik herinner me het
volgende verhaal over zijn fa
milie. Op een dag wordt zijn
zuster naar een ziekenhuis ge
bracht in Baghdad, omdat er
complicaties zijn met haar
zwangerschap. De moeder gaat
mee. De zuster wordt onder
zocht door een excellente gy
naecoloog. Wanneer die terug
komt van het onderzoek, stelt
de moeder zich vierkant voor
hem op en zegt: dokter, luister
eens goed, als mijn dochter
sterft, dan richten we hier
voor het ziekenhuis een
op en de persoon die eraan
komt te hangen, bent u. Zo
maar plompverloren. Nou, ik
zou zeggen: zo moeder, zo
zoon. Saddam heeft het niet
van een vreemde".
Vanwaar die grote bewonde
ring voor Saddam Husayn in
grote delen van de Arabische
wereld
„We hebben te maken met een
man die zijn leven 180 graden
heeft kunnen veranderen. Dat
lukt niet zoveel mensen. Hij
komt uit puur ellendige sociale
omstandigheden. Opgevoed
door een heel wrede stiefvader
die hem ook voor' allerlei cri
minele activiteiten heeft ge
bruikt. Hij werd uit stelen ge
stuurd. De handel die hij thuis
bracht, werd door zijn stiefva
der verkocht. Blijkbaar was
Saddam daar goed in, anders
zou hij niet regelmatig voor dit
soort zaken op pad gestuurd
zijn. Saddam is iemand die
zich voortdurend omhoog
heeft gevochten, vaak op een
heel gemene manier. En Sad
dam is vijftien jaar oud als in
de jaren vijftig in Egypte een
jonge luitenant de monarchie
omver werpt en de macht
grijpt: Nasser.
„Voor heel veel jonge Arabi
sche jongens is Nasser een ka
talysator geweest, een soort
sticker op hun geest. Voor
Saddam heeft dat heel sterk zo
gewerkt. Het is bekend dat hij
xenofoob is, bang voor het bui
tenland. Maar er is één buiten-
c'fU
Zijn vijanden denken dat de Iraakse president Saddam Husayn verknipt is.
land waar hij toch lange tijd
heeft verbleven en dat is
Egypte. Dat had heel duidelijk
te maken met zijn verheerlij
king van de persoon van Nas
ser".
Don Corleone
Het Westen heeft zich keer op
keer door Saddam Husayn la
ten verrassen. Maar voor pro
fessor Diekstra wordt alles wat
de Iraakse dictator doet begrij
pelijk, als men maar de moeite
neemt de zaken vanuit zijn op
tiek te bekijken. „Saddam is
een persoon bij wie het er in
de eerste plaats om gaat dat
mensen met hem bezig zijn,
dat ze bang voor hem zijn.
Saddams grote voorbeeld is
Don Corleone, de maffia-baas
uit 'The Godfather'. Die film
schijnt hij tientallen keren ge
zien te hebben".
„Nou, wat voor iemand is Don
Corleone? Een man die een
passie heeft voor macht en een
gewelddadige inslag en die ie
dereen en alles om hem heen
wantrouwt. Een man voor wie
geldt dat de conversatie ver
stomt zo gauw hij een kamer
binnenkomt. Een kamer waar
Don Corleone binnenkwam is
anders dan daarvoor. Saddam
Husayn beschouwt de wereld
en zeker de Arabische wereld
als een kamer waar de dingen
anders moeten zijn zolang hij
daar rondloopt. Met andere
woorden: de bezetting van Ku-
wayt was een manier voor
hem om opnieuw heel preg
nant en bedreigend en vrees
wekkend zijn eigen positie af
te bakenen".
Zal zo iemand ooit de strijd
staken?
„Nee, het is uitgesloten dat hij
zich ooit zal overgeven. Daar
zijn allerlei redenen voor, zo
als het feit dat hij daarbij al
leen maar te verliezen heeft:
de rol die hij zichzelf heeft
toegemeten en de voorbeelden
die hij zich heeft gesteld. Dat
past allemaal niet bij overgave.
Het ergste wat Saddam kan
gebeuren is het moeten tonen
van zwakheid, op het persoon
lijke, militaire of politieke
vlak. Overgave is zwakheid.
Hij zou dan moeten zeggen: 'Ik
kan niet meer'. Ik verwacht
niet dat dat zal gebeuren. Dat
is ook het grote risico in deze
strijd. Als er een grondoorlog
komt, dan zou dat weieens een
heel erg bloedige en rampzali
ge aangelegenheid kunnen
worden. Voor beide partijen,
ook voor de coalitie dus".
„Want als Saddam in een uit
zichtloze positie komt, is er
maar één alternatief voor
hem: de martelaarspositie.
Daarvoor moest hij een opstel
ling kiezen die het individuele
overstijgt. Zowel het aanhan
gen van de Palestijnse zaak als
het zich nu plots sterk reli
gieus gedragen zie ik als een
manier om op te schuiven
naar de positie van martelaar.
Saddam zal trachten die posi
tie tot het eind -toe verdere in
vulling te geven. Als hij sterft
in een bloedige strijd in een
grondoorlog dus is het
Westen nog niet klaar met dat
gebied. Daar zullen dan grote
massa's zijn die tot in lengte
van dagen Saddam als een
martelaar vereren. Een valse
martelaar, maar dat doet er
niet toe. Daardoor zal het vuur
van het geweld telkens op
nieuw oplaaien en zullen er
nieuwe confrontaties komen".
Denkt u dat de Irakezen echt
massaal achter hem staanHoe
kunnen nu zoveel mensen uit
zijn op zelfmoord
„De zogeheten massazelfmoor
den uit de geschiedenis
denk aan het joodse Masa-
da waren in feite een groot
aantal moorden en één zelf
moord, die van de leider. De
massa werd gedwongen om
mee de dood in te gaan. Die
liet zich niet vrijwillg afslach
ten. Die wérd afgeslacht. Dat
is op alle plaatsen in de wereld
zo gebeurd. Wat hier plaats
vindt, is precies hetzelfde. Ik
verwacht dat Saddam tot het
laatst toe zal trachten zoveel
mogelijk mensen van zijn ei
gen volk mee de dood in te ne
men. Omdat hij, zoals zoveel
leiders vóór hem, geen enkele
kans heeft om ooit nog tot een
normaal bestaan terug te ke-
Net als Hitier?
„Precies. Daarom heb ik het
van Bush ook nooit verstandig
gevonden om de naam Hitier
te noemen. Want vanuit Sad
dams psychologische positie is
dat haast een compliment. Het
zal Saddam eerder in zijn hou
ding stijven dan er iets aan af
doen".
Maar de geallieerden kunnen
toch zelf bepalen wanneer de
strijd voorbij is? Als ze Ku-
wayt bevrijd hebben, is de oor
log toch automatisch afgelo
pen?
,,Ik ben geneigd te denken dat
die situatie niet zal intreden.
De bevrijding van Kuwayt zal
niet het einde van het verhaal
zijn. Als Saddam Husayn in
Irak aan de macht zou blijven,
denk ik dat er nog tot in leng
te van dagen doorgevochten
zou moeten worden, dat er an
dere regimes in het Midden-
Oosten gedestabiliseerd zou
den worden, dat we met terro
ristische acties te maken zou
den krijgen. Dan zouden er
immers nog veel mensen zijn
die bereid zijn Saddams beve
len op te volgen".
Het zou toch ook kunnen dat
de oppositie in Irak de wind in
de zeilen krijgt en dat Saddam
Husayn wordt uitgeschakeld?
„Ik denk het niet. Als je de le
vensgeschiedenis van Saddam
Husayn leest, komt steeds naar
voren dat hij tal van aanslagen
op zijn persoon heeft over
leefd. Hij moet inmiddels een
kunstenaar zijn in het aanvoe
len van dat soort situaties. Net
zoals dat bij Hitier het geval
was. Die verscheen nét niet op
de plaats waar hij had moeten
zijn om een aanslag te doen
lukken. En ook Saddam is na
tuurlijk omringd door allerlei
trawanten die hem zoveel mo
gelijk daartegen beschermen.
In deze militaire situatie zou
het heel goed zo kunnen zijn
dat Saddam niet zomaar door
de oppositie kan worden uitge
schakeld. En zolang Saddam
aan de macht is, zal de opposi
tie nooit de spreekbuis van
Irak worden".
Tot slot: hoe verklaart u dat
we in het Westen onmiddellijk
na het uitbreken van de oorlog
in zo'n euforie verkeerden?
„Dat had sterk te maken met
het feit dat wij allemaal naar
een spanningsmoment hadden
toegeleefd, dat we onrustig
waren geworden en wakker
lagen. Toen brak de oorlog uit
en waren we over de top van
die spanning heen. Dat leidt
altijd tot een soort euforie. Dat
is wat er psychologisch ge
beurt. Als dat wordt versterkt
door zeer positieve aanvangs-
berichten, dan heeft iedereen
het gevoel van: hé, 't valt toch
wel mee. Maar nu die eerste
fase voorbij is en de situatie in
kaart wordt gebracht, zakt het
moreel erg sterk. Dat is altijd
de moeilijkste periode".
RIK IN 'T HOUT
MYSTERIE VAN HET ZEVENGESTERNTE
05 Bij de sluiswachter van de Oranjesluizen informneert Rob
f hij iets weet van een motorboot, die waarschijnlijk in de vroe-
e morgenuren de sluis moet zijn gepasseerd. „Bedoelt u een
leine boot met een Chinees aan 't roer?", vraagt de man. „Ja,
lie herinner ik me heel goed. Ze wilden naar De Lemmer, maar
at halen ze nooit met dat schuitje, meneer, t Wordt ruw weer".
)e man krijgt gelijk, want de bprometer valLsnel en de lucht be
trekt, terwijl de wind aanwakkert. Maar van de motorboot is de
eerste uren niets te zien. Larry staat op de uitkijk en pas tegen
het vallen van de avond ziet hij in de verte een kleine motorboot,
die blijkbaar met pech heeft te kampen, want er komen telkens
zeetjes over. Misschien is de benzine opgeraakt. Nou, dan heb
ben de Chinezen zich wel in een hachelijk avontuur gestort.
9?
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De continupro-
gramma's die door de tv wor
den gewijd aan het verloop
van de Golfoorlog, hebben al
vast tot gevolg dat zij bij
vechtlustige Britten het ver
langen opwekken om wat te
gaan knokken in de woestijn.
Vooral jongeren van nauwe
lijks twintig krijgen plotsklaps
trek in het soldatenleven.
Maar niet alleen jongelui tre
den nu aan voor de dienst. Er
dagen ook oud-strijders op, die
van mening zijn dat het goede
vaderland hun rijke ervaring
en vakkennis nodig heeft in
de Golf. Zij verwachten eigen
lijk dat zij op het eerste be
schikbare vliegtuig met be
stemming Saudi-Arabië zullen
worden gezet. „Breng dergelij
ke heren maar aan het ver
stand dat zij nu te oud zijn
voor de dienst!", zucht majoor
Metherall, die in de buurt van
Londens Charing Cross Sta
tion de leiding heeft van een
rekruteringsbureau voor het
landleger.
Hij heeft ook de grootste moei
te sommige jonge aspirant-rek
ruten die tanks en vliegtui
gen willen besturen, kampe
ren in de woestijn en „bad
dies" (de slechteriken, de vij
and) afslachten alsof het niets
is van hun plannetje af te
houden. Waarom zij uit Enge
land weg willen? „Het is daar
zo'n saaie boel", zuchten zij.
Maar wanneer zij te horen
krijgen dat zij niet onmiddel
lijk naar de Golf zullen wor
den gestuurd en dat hun mili
taire opleiding minstens een
jaar jaar in beslag zal nemen,
voelen zij zich bitter teleurge
steld. De mooie droom, die in
de meeste gevallen helemaal
niets te maken had met pa
triottisme, is dan in een hand
omdraai precies hetzelfde als
bedrog.
door Bob van Huët
Sterrenslag
PARIJS Sinds het
uitbreken van de Golfoorlog
is ook op de Franse televisie
en radio een ware sterrenslag
aan de gang. Zoveel
gepensioneerde generaals,
admiraals en andersoortige
ex-commandanten
becommentariëren de
wapenfeiten, dat het soms
lijkt alsof er meer Franse
militairen achter de
microfoon zijn ingezet dan
aan het front.
Elk televisienet en elke radio
beschikt over een of
meerdere consultanten die de
diepere achtergrond van de
laatste knallen hebben
begrepen. Afgaande op hun
taktische pirouettes en pre-
strategische spagaten is
vooral duidelijk geworden
dat deze prima ballerina's
van de Franse krijgskunst
veel te vroeg het b.d.-stempel
hebben gekregen. Want waar
de huidige stafchef der
Franse strijdkrachten,
generaal Maurice Schmitt,
onlangs behoorlijk de mist
inging met zijn conclusie dat.
na drie dagen oorlog, de helft
van Saddams luchtmacht is
uitgeschakeld. Dan wisten de
tv-generaals aan het
thuisfront het wel beter, zij
het meestal achteraf. „We
weten al lang dat de Iraakse
luchtmacht over
ondergrondse hangars
beschikt en het is
aannemelijk dat Saddam
daarin een groot deel van
zijn vliegtuigen heeft
verstopt", doceerde
luchtmachtgeneraal b.d.
Etienne Copel op het
commerciële TF-1. De
volgens andere experts
kundigste en vooral meest
telegenieke
krijgscommentator van de
Franse tv heeft volgens de
goed geïnformeerde krant Le
Canard Enchaine een
exclusiviteitscon tract van
250.000 francs 83.333,33)
voor de duur van de oorlog.
In elk geval een aardige
aanvulling op zijn
generaalspensioen tje.
Copel en zijn met geen Scud
van het scherm te halen b.d.-
collega 's (onder wie de van
de Greenpeace-affaire
beruchte admiraal Lacoste
die zowel radio en tv als de
krant Le Figaro bijlicht)
lijken voor de Franse
televisiekijker veel beter dan
hun stamelende opvolgers.
Terwijl in de tv-studio's alle
scenario's al lang in kaart
waren gebracht en met
aanwijsstokken gepreciseerd,
kwam de Franse
opperbevelhebber in de Golf,
generaal Roquejeoffre, nog
maar over als een matig
strateeg. „Als de Franse
grondtroepen zullen worden
ingezet, zullen ze worden
ingezet daar waar ze zullen
worden ingezet", zo
verzekerde hij. Een waarheid
als een koe. maar het
omgekeerde was ook
mogelijk geweest.
Soms heeft ook het tv-b.d.-
opperbevel het toch even
moeilijk met de niet van
chauvinisme gespeende
uitleg. Een aanval van
Franse Jaguars op een
munitiedepot in Kuwayt-City
was natuurlijk prachtig, maar
het kreeg een wrang smaakje
toen in dat depot
voornamelijk Franse Exocet-
raketten bleken te zijn
opgeslagen. Andere hete
aardappel is het verlies aan
Mirages. Iraakse Mirages wel
te verstaan, want de naar de
Golf gevlogen Franse
Mirages is door het
geallieerde opperbevel
verzocht zich tot het
Saudische luchtruim te
beperken om mogelijke
verwarring met vijandelijk
toestellen te voorkomen. De
haperingen van
defensieminister
Chevènement, die zegt achter
de oorlog te staan omdat hij
dat moet van president
Mitterrand, leveren evenmin
gloedvolle analyses op.
De gêne over dat soort zaken
duurt gelukkig maar even.
En beter dan 'Norm the
Stormen zijn staf weet de
Franse b.d.-divisie weer hoe
Saddam en zijn Russisch-
Franse arsenaal zo snel
mogelijk tot zwijgen zijn te
brengen. Nog chirurgischer
bom bardem en ten
(hoofdzakelijk uitgevoerd
door Amerikanen),
bom tapijten uit Amerikaanse
B-52, vooral Amerikaanse
commando-acties tegen Scud-
installaties, een Kuwaytse
herhaling van een
Amerikaanse'D-day',
vernietigende artillerie-
offensieven en een door de
Amerikanen geleide
doorbraak op het Turkse
front: Norm hoeft de Franse
tv maar aan te zetten.
