moet de klap
bepalend zijn"
Bij
J
optreden
r_
Wordt Saddam van
„Tankachtig voertuig"
op St. Pietersplein
binnenuit ten val gebrachtr
GOLFOORLOG Ceidóe Commit DONDERDAG 24 JANUARI 1991 PA )LF
Rode Kru££
in plaats y
-WT-I^T -*"(Van
VN naar X
(Vervolg IJS
van de voorpagiiin d
ion ol
BAGHDAD DqyJ' J?
nigde Naties, dia^^
noodhulpstaf mee| hac
ben in Irak, zien ebiona
huidige gevaarlijkede n
tie in het land geeni130*1'
daar iemand naarjj?e J
zenden. Wellicht ^en
de VN, volgens eigtVerl
gen, in plaats daar^e
Rode Kruis vrag€ le 5
onderzoek in te
naar de voedselbeh-
Volgens de resoluties DD
Veiligheidsraad tegei
mogen wel medicijnen
dische benodigdhedei
het land. Maar voedsel]
is verboden, uitgezond
der humanitaire omsta
den, waarvoor dan et
het oordeel nodig is v;
nisaties zoals de Vei'
Naties of het Rode Kri
Japan
In Japan heeft het
van premier Toshiki K
sloten aanvullend niet
dan negen miljard dd
voteren voor de multirj
le Golfoperatie, maar hl
daarmee ook danig verj
het parlement te wachtl—
besluit werd bekendg^
door regeringswoordt^
Misoji Sakamoto.
Eind vorig jaar droegi
reeds twee miljard dol]
Het nieuwe parlementai
in Japan begint morge
een gezamenlijke zittiij^^
beide kamers van de vol flf
tegenwoordiging. Oppo^ I
ders hebben gedreigd ij-*
verzet tegen het plan.
Sakamoto zei dat het k
ook heeft besloten vliegDr
te zenden voor de evfl.
van vluchtelingen uiLte
Golfgebied. Het eerste Lje
moet in het weekeinde
trekken om rond 1000 V°
mezen uit Cairo terug telne
gen naar hun land. Het M
net zal eerst pogen vliegikil
van luchtvaartmaatschabo]
te krijgen, maar, als dit|l_
lijk blijkt, overwegen mf
vliegtuigen te gebruikff^-
zich ook weer problem 1
omdat de Japanse groen
elke betrokkenheid bij nl
re conflicten verbiedt. Oir
de negen miljard dollar t r
men wil het kabinet eenr d
de aanvullende begrotiihij
dienen. Het ziet ernaar isid
het bedrag zal worden],
nancierd uit belasting\ tv
ging. zo
r
t jm-
SUSKEENWISKE - DE MYSTERIEUZE MIJN
LONDEN Tijdens een
crisis gedurende het con
flict met Iran zei een
Iraakse generaal, Hamid
Al-Ward, dat Saddam Hu-
sayn niet tot een oorlog
besloten zou hebben „als
hij niet alle waarschijn
lijkheden in overweging
genomen had en tot de
perfecte overtuiging was
gekomen dat een over
winning gerealiseerd kon
worden".
De bedoeling van deze verkla
ring was het volk gerust te
stellen, maar het kan ook wor
den gezien als- een geheugen
steuntje voor Saddam dat er
een overeenkomst bestond tus
sen hem en zijn generaals. Zij
verwachtten van hem - zoals
ze nog steeds doen - dat hij
politiek en strategisch scherp
zinnig en succesvol zou zijn.
Dit verschaft hem op zijn
beurt de arena waarin de tacti
sche en professionele succes
sen die hij van hen verwacht
gerealiseerd kunnen worden.
De reeks strategische misreke
ningen van Saddam Husayn
inzake Kuwayt, vanaf de inva
sie vorig jaar augustus tot het
begin van de geallieerde aan
val, moet voor een aantal hoge
officieren reden zijn geweest
zich af te vragen of Saddam
zich wel aan de afspraken
houdt - en of hij dat, inder
daad, wel kan. Wanneer we
verder kijken dan de zuiver
militaire resultaten van de ge
allieerde aanval, is het derhal
ve de moeite waard ons af te
vragen wat de waarschijnlijke
politieke resultaten ervan zul
len zijn binnen Irak. Om pre
cies te zijn: hebben genoeg
hooggeplaatste leden van het
officierscorps dermate sterke
twijfels over Saddams greep
op de gebeurtenissen om hun
het gevoel te geven dat zij hem
kunnen, en moeten, afzetten?
Het is zelfs in de beste tijden
in Irak niet gemakkelijk om
de essentiële relatie van Sad
dam met zijn generaals onder
de loep te nemen. Er is zoveel
afhankelijk van de duistere
banden van persoonlijk ver
trouwen die bestaan tussen
Saddam Husayn en de mensen
om hem heen. Zo is een wijze
officier de officier die zijn
twijfels voor zich houdt totdat
hij er zeker van is dat een
muiterij succes zal hebben.
Desalniettemin is, gezien de
sociale afkomst van de meer
derheid van het officierscorps
en het patroon van eerdere
schermutselingen tussen Sad
dam en zijn generaals, een
aantal punten te zien waarop
de relatie mogelijk spaak kan
lopen.
Stammen
Sinds de stichting van Irak ze
ventig jaar geleden is de poli
tieke orde altijd gedomineerd
door de stammen en families
van de sunnitische Arabische
gemeenschap. Het leeuwedeel
van de politieke en militaire
posten wordt ingenomen door
mannen uit de familie-netwer
ken van Baghdad, Al-Dur,
Mosul, Samarra en tijdens dit
regime ook Takrit. Wanneer
mannen uit de gemeenschap
pen die de overige 75 procent
van de Iraakse bevolking uit
maken in een hogere positie
belanden is dat zeer opmerke
lijk; het behoort niet tot de
normale gang van zaken.
Het is niet verrassend dat
waar een dergelijke sociale
wanverhouding bestaat, de ge
wapende strijdkrachten de
steunpilaar van het regime
worden; of het nu een monar
chie of republiek is, een con
servatief of een socialistisch
regime. Het maakt deel uit
van het onuitgesproken pact
tussen een Iraakse heerser en
zijn hoogste bevelhebbers om
een dergelijk systeem in stand
te houden. Dat geldt zowel
voor Saddam Husayn als voor
zijn voorgangers.
Bij eerdere gelegenheden zijn
er stappen gedaan om dit pact
te bekrachtigen toen het erop
leek dat Saddam zich niet aan
de overeenkomst had gehou
den. In 1982, toen Iran het of
fensief inzette, riep zijn strate
gische misrekening een oorlog
met Iran te ontketenen vragen
op. Saddam werd alleen gered
door Teherans weigering te
onderhandelen met de muiten
de politiek-militaire gevestig
de orde in Baghdad.
Toen ging in 1986 na een reeks
rampen op het slagveld een
aantal generaals de confronta
tie aan met Saddam. Zij zeiden
hem vrij onverbloemd dat
Irak de oorlog zou verliezen
wanneer hij zou blijven inter
veniëren bij militaire opera
ties. Saddam zag zich gedwon
gen bakzeil te halen, maar
vergeven en vergeten was er
niet bij en al die opstandige of
ficieren zijn nu verdwenen.
In de huidige omstandigheden
kan het niet veel officieren
ontgaan zijn dat het zekere
voordelen biedt om Saddam op
te offeren om de politieke orde
te redden. Zeker daar de
meeste staten in de coalitie te
gen Irak waarschijnlijk even
zeer verontrust zijn door het
vooruitzicht van een sociale
omwenteling als dat zij tegen
een regime-verandering in
Irak zijn.
Twee Amerikanen bij
grensincident gewond
RIYAD Amerikaanse militaire functiona
rissen hebben woensdag gezegd dat bij een
grensincident, waarbij twee Amerikaanse mi
litairen gewond raakten, zes Iraakse soldaten
gevangen zijn genomen. Van een Iraaks
grondoffensief, zoals eerder was gemeld door
het Iraanse persbureau IRNA, zou geen spra
ke zijn. Luitenant-kolonel Mike Scott zei gis
teren dat zich „het afgelopen etmaal" één
grensincident had voorgedaan, waarbij het tot
een schotenwisseling was gekomen tussen
een regiment van de derde pantserdivisie en
een Iraakse patrouille. Irak heeft gezegd dat
men een Britse piloot gevangen heeft geno
men, nadat diens Tornado-gevechtsvliegtuig
bij de Iraakse havenstad Basra was neerge
schoten
BBC: Sovjet -
ingenieurs in
Irak werkzaam
LONDEN In Irak zijn nog
steeds Sovjet-ingenieurs om de
Iraakse strijdkrachten bij te
staan in hun strijd tegen de ge
allieerden. De Russen helpen
bij het onderhoud van hoog
ontwikkelde Sovjet-appara-
tuur, zo berichtte de Britse
BBC vandaag. Het zou gaan
om zo'n honderd adviseurs.
De BBC baseert zich op infor
matie van het Amerikaanse
ministerie van defensie. De
Sovjetunie heeft eerder ver
klaard dat alle Sovjetburgers
Irak hebben verlaten.
Kohl zegt Israël
250 miljoen mark toe
BONN De Duitse regering heeft gisteren beslo
ten Israël 250 miljoen mark te schenken. Bonds
kanselier Helmut Kohl maakte bovendien in
Bonn bekend dat Duitsland en de VS onderhande
lingen zijn begonnen over Duitse financiële steun
aan de geallieerde oorlogsinspanningen in de Golf.
De bondskanselier liet doorschemeren dat om die
reden een belastingverhoging tot de mogelijkhe
den behoort. Tot nu toe heeft Bonn aan Washing
ton 1,63 miljard mark toegezegd. Naar verluidt
kost de oorlog tussen een half en één miljard dol
lar per dag. Kohl benadrukte echter dat de zen
ding van Duitse troepen niet aan de orde is. De
bondskanselier verklaarde het besluit om Israël te
steunen vanuit „de bijzondere historische verant
woordelijkheid van Duitsland", daarmee verwij
zend naar de holocaust.
Syrië geeft af
op Jordanië
DAMASCUS De Syrische minister
van informatie. Mohammed Salman,
heeft gisteren gezegd dat zijn land zich
in geen geval uit de coalitie tegen Irak
terug zal trekken. De Syrische pers gaf
hevig af op Jordanië, omdat het zich
aan de zijde van Irak heeft geschaard.
Salman zei in een radiointerview dat de
Golfoorlog alleen beëindigd kan worden
als Irak zich schikt naar de wil van de
internationale gemeenschap. De minis
ter uitte kritiek op de pogingen van
Irak om door middel van raketaanval-
len op Israël te proberen Syrië in de
oorlog te betrekken. Salman zei ook dat
Israël geen recht heeft Iraakse raket-
aanvallen te vergelden.
Onzekerheid over
lot vredesactivisten
AMMAN Er bestaat onzekerheid over het lot
van de circa negentig vredesactivisten uit diverse
landen, die momenteel nog in Irak verblijven.
Volgens een woordvoerder zijn de meesten voor
het laatst gezierf in een kamp aan de Iraaks-Sau-
dische grens. Demonstranten uit vijftien landen
zijn sinds 24 december het vredeskamp bij Judayi-
dat Arar binnengedruppeld om zich tussen de
strijdende partijen op te stellen. Activisten die
zich in een 'vredes- en vriendschapsdorp' bevon
den op een eilandje in de Tigris in Baghdad, zijn
daar weggehaald omdat de ramen van hun huizen
sneuvelden bij het geallieerde bombardement van
17 januari. Ze werden overgebracht naar het Al-
Rashid hotel, waar ook CNN-verslaggever Peter
Arnett zit.
Europarlement
verdeeld over
Golfoorlog
STRAATSBURG Het
Europees Parlement is er
gisteren door grote ver
deeldheid tussen „pacifis
ten en realisten" niet in
geslaagd een standpunt in
te nemen over de Golf
oorlog.
Als eerste sneuvelde een ge
zamenlijk compromisvoorstel
van christen-democraten, li
beralen, Britse Conservatie
ven en Frans centrum
rechts, waarin de oorlog te
gen Irak wordt goedgekeurd
en onderhandelingen pas
mogelijk worden als Saddam
Husayn zijn troepen terug
trekt uit Kuwayt. Daarna
ging men over tot een stem
ming over een voorstel dat
door de socialisten en de Re
genboogfractie was inge
diend. Toen halverwege
bleek dat dit pacifistisch ge
tinte voorstel het niet zou
halen, besloten de socialisten
hun geamputeerde resolutie
in te trekken. Veel afgevaar
digden gaven toe dat zij niet
meer wisten waar precies
over werd gestemd.
ROME Een kampeerbus heeft gisteren op het St. Pietersplein
in Rome de nodige consternatie veroorzaakt. Twee uur voor de
algemene audiëntie van de paus belde een automobilist de poli
tie op om te zeggen dat er een „tankachtig voertuig" met een
geschutskoepel op het plein stond. Het bleek in werkelijkheid te
gaan om een oude Fiat 131, die zo tot kampeerbus was verbouwd
dat hij op een pantservoertuig leek. De politie sprak van een
slechte grap, maar gaf toe dat het voertuig ondanks de opge
voerde veiligheidsmaatregelen niet eerder gesignaleerd was
door patrouilles.
(Van onze correspondent
Willy Werkman)
JERUZALEM Na vier
Iraakse raketaanvallen op
Tel Aviv en andere plaat
sen laat de delicate situa
tie waarin Israël nu ver
keert alleen nog maar
ruimte over voor de vraag
hoe en wanneer de reactie
zal komen. Na de intensie
ve voorbereidingen voor
een actie tegen Irak, die
vele maanden in beslag
heeft genomen, is nu het
wachten op het startsein
en de klap.
Uit achtergrondgesp rekken
met politieke en militaire
bronnen, nog voor gisteren op
nieuw de sirenes loeiden, werd
duidelijk dat Israël niet alleen
klaar staat om 'het project' uit
te voeren. Ook wordt rekening
gehouden met een Israëlisch-
Arabische oorlog, die moeilij
ker zal zijn dan alle andere
daarvoor. De Israëlische lucht
macht is met een niet te noe
men aantal toestellen uitge
breid en extra militaire uitrus
ting is uit de depots gehaald.
Deze omgebouwde camper zorgde voor consternatie in Vati
caanstad.
FOTO: AP
Saddam Husayn.
zorg voor de generaals is de
mate waarin Saddams per
soonlijke bemoeienis met de
militaire operaties hun eigen
professionele pogingen om
Iraks defensie te organiseren
en een militaire nederlaag te
voorkomen kan schaden. Het
opgeven van Kuwayt bijvoor
beeld kan uiteindelijk militair
gezien misschien een verstan
dig besluit zijn, maar het is
mogelijk dat Saddam zich hier
tegen zal verzetten omdat hij
zich verplicht heeft Kuwayt te
zullen houden.
In dergelijke omstandigheden
zal het van essentieel belang
zijn hoe het er voorstaat met
die factoren die tot nog toe een
succesvolle samenzwering on
mogelijk hebben gemaakt. Op
het praktische vlak wordt het
werk van Iraks vele toezicht
houdende organisaties en in
lichtingendiensten in de wie
len gereden door het feit dat
veel van de communicatiesys
temen buiten werking gesteld
zijn. Als een groot deel van de
Republikeinse Garde bezig
wordt gehouden door de geal
lieerde aanval kan de zij haar
andere rol, die van 'leger om
het leger te beschermen' niet
vervullen.
Op een ander niveau is het
mogelijk dat de symboliek van
de verwoesting van het presi
dentiële paleis en het hoofd
kwartier van de Ba'ath-partij
in Baghdad niet voorbij ge
gaan is aan die officieren die
staan te springen om zich los
te maken van een regime
waarvan de dagen geteld lij
ken.
Dat wat in het geheim wense
lijk geweest kan zijn, wordt nu
denkbaar en haalbaar. Het
kan ook steeds noodzakelijker
worden geacht - om andere
klieken ambitieuze officieren
uit te schakelen - om alles
wat overblijft van de Iraakse
strijdkrachten te redden en de
huidige sociale en politieke
orde te handhaven.
Eigen clan
Om deze reden is het niet on
denkbaar dat een aantal leden
van Saddam Husayns eigen
clan bij de samenzwering be
trokken raakt. Tot dusver wa
ren zijn bloedverwanten een
kring van vertrouwelingen,
adviseurs en uitvoerders van
zijn plannen; in de revolutio
naire commando raad, de ho
gere gelederen van de Ba'ath-
partij, de inlichtingendiensten,
de regering en natuurlijk de
strijdkrachten. Hij weet dat zij
door andere Irakezen zo met
hem worden geïdentificeerd
dat wanneer hij gaat, zij alle
maal gaan. Dat is een sterke
ontmoediging voor samenzwe
ringen, hoewel er geïsoleerde
gevallen zijn geweest van on
enigheid en ongehoorzaam
heid.
Het zou echter niet zo verras
send zijn wanneer nu, gezien
de huidige druk, een aantal
„Onze neiging is wraak te ne
men met hetzelfde soort raket
ten dat de Irakezen op ons
hebben afgevuurd", aldus een
militair. „Maar we willen geen
raketteftoorlog. Wij zijn ook
niet geïnteresseerd in een
bombardement hier of daar
waarover Saddam Husayn na
afloop misschien laconiek zijn
schouders zou ophalen. Als we
optreden, moet de klap bepa
lend zijn. Er moet een defini
tief einde gemaakt worden
aan de dreiging die Irak voor
ons en voor de rest van de we
reld inhoudt".
Dilemma
De Israëlische militaire top
kampt met het pijnlijke besef
dat het doel van de geallieer
den in de Golf is de militaire
infrastructuur van Irak uit te
schakelen. Het gaat niet in de
eerste plaats om de dreiging
van de Scud-raketten in de
buurt van de H2- en H3-bases
in West-Irak. Dit militaire ge
geven, waarvoor Israël begrip
opbrengt, houdt in dat het
land nog meer raketaanvallen
zou moeten incasseren voordat
het licht op groen komt te
staan. Zelfs nu de 'Saddam-fo-
bie' nog steeds inhoudt dat een
mensen uit zijn gevolg
sluiten dat zij door nu te
delen zichzelf zouden
redden van een
gelding. Binnen
moet degene worden
die door het pantser van
dam Husayns persoon
ligheidssysteem zou
breken.
Het is tegen deze
niet onwaars
succesvolle
heel anders zou
Saddam Husayn, wat
sociale achtergrond en
ne visie. In een derm,
persoonlijkt
gaat het er echter om
een vervanging voor
Husayn zou zijn. Hij zou
om de overblijfselen
officierscorps kunnen
stellen aangaande hun
ges. Tegelijkertijd zou
uit het moeras van
strategische
kunnen trekken.
De rest van de wereld zou 1
der enige twijfel zo opgeli
zijn dat men het smeden
een nieuw pact in de oude
ditie binnen Irak over j
hoofd zou zien. Men zou 1
schien zelfs, net als eerde
gebeurd, een dergelijk
verwelkomen.
CHARLES TR
(c) The 1
De auteur is als docent 1
den-Oosten Politiek ver
den aan de Universiteit
Londen.
nieuwe aanval een chemische
kan zijn. De Scud die eergiste
ren een compleet flatgebouw
in de buurt van Tel Aviv deed
instorten, heeft Israëls rol in
het Midden-Oosten definitief
gewijzigd. Letterlijk is niet al
leen het zelfvertrouwen ka
potgeslagen, maar ook de tra
ditionele automatische vergel-
dingspolitiek. „Ons dilemma is
dat wat wij kunnen en willen
doen tegen Irak in balans
moet zijn met de belangen van
andere bij deze oorlog betrok
ken partijen", aldus regerings
woordvoerder dr. Yossi Ol-
mert. Voor het eerst in de ge
schiedenis is dit land het
slachtoffer van een oorlog
waarbij het nog niet direct be
trokken is en waarop de Israë
lische inlichtingendienst ken
nelijk niet voldoende is voor
bereid.
Begrip
Israël beschikt over een poten
tieel van spionnen dat met de
kennis van de Iraakse taal en
cultuur essentiële inlichtingen
kan verzamelen. Maar binnen
dringen in de gevoelige lagen
van de Iraakse maatschappij is
ook voor de Israëli's tot voor
kort heel moeilijk geweest.
Een Palestijn deelt lekkernijen uit in een vluchtelingenkamp.
De veelbesproken kans dat de
Amerikaans-Arabische coalitie
uiteen zou vallen als Israël mi
litair zou ingrijpen, lijkt in
middels voor het beslissingsfo
rum in Jeruzalem nauwelijks
meer een rol te spelen. Vol
gens Bahig Mansour, een
Druus, die woordvoerder is
van het Israëlische ministerie
van buitenlandse zaken,1 be
grijpt de Arabische wereld dat
Israël niet meer stil kan blij
ven zitten. „Er is in de Arabi
sche traditie een gouden re
gel", legde hij uit, „en die is
dat als je een, twee, drie keer
geslagen wordt en je niet rea
geert, je jezelf verbrandt".
Volgens hem zal de Arabische
wereld, behalve Jordanië, be
grip opbrengen voor een Israë
lisch optreden vanuit dit cul
tuurpatroon. Passief klappen
incasseren wordt uitgelegd als
zwakte.
Wraak
Zelfs de kans op een islami
tisch fundamentalistische reac
tie in de Arabische wereld is
volgens de Palestijnse politiek
commentator Jamil Hamad nu
klein. „De fundamentalisten
in Egypte of Syrië kunnen in
opstand komen als hun eigen
regeringen zich mengen in de
gevechten in de Golf", zei hij.
„Maar zolang alleen de 'impe
rialisten' de Arabische broe
ders aanvallen hebben zij geen
grond onder de voeten. Ver
geet ook niet dat de regimes in
die landen drijven op het le
ger".
Gisteravond beloofde het
rechtse parlementslid Geula
Cohen dat de dag van de
wraak tegen Irak is aangebro
ken. „Het is duidelijk 'dat Is
raël niet meer moet praten,
maar moet handelen", zei ze.
Geula Cohen is lid van de par
lementaire commissie voor
FOTO: AP
veiligheid en buitenlandse za
ken. Toen deze commissie in
de Knesset, het parlement, bij
een was, werd de commandant
van de luchtmacht, Aviahu
Bin Nun weggeroepen voor,
zoals de Israëlische tv-omroe-
per het noemde, „veel belang
rijker zaken".
De Israëlische bevolking is
nog niet massaal de straat op
gegaan om uiting te geven aan
de paniek die gisteren op
nieuw een vlucht uit de stad
veroorzaakte. Maar de drang
om op te treden wordt zowel
vanuit de bevolking als vanuit
het leger sterk.
