uren Saddam zeker van succes
e zijn er klaar voor"
Hamsterpsychose
in Zuid-Frankrijk
S
W0NTUREN VAN KAPITEIN ROB
Nederlandse mijnen jager mogelijk
met NAVO naar Middellandse Zee
'A( 'ENLAND
CcicLcSomant
MAANDAG 14 JANUARI 1991 PAGINA 5
I start
uur edit lid
nedische
n Chicago
man met
Harnas roept op tot
aanslagen tegen YS
AMMAN De fundamentalistisch islamiti
sche organisatie Harnas heeft dit weekend
moslims overal ter wereld opgeroepen aan
slagen te plegen op Amerikaanse doelen of
op doelen van andere landen die strijdkrach
ten hebben gestationeerd in het Golfgebied,
zodra er een oorlog uitbreekt. Op een bijeen
komst in de Jordaanse hoofdstad Amman zei
de leider van Hamas, Ibrahim Ghoshen, dat
de een miljard moslims in de wereld zich
moeten opmaken voor een heilige oorlog te
gen de buitenlandse troepenmacht in de
Golf. Ook drong hij er bij de Iraakse leider
Saddam Husayn op aan de aanval te openen
op „de atheïstische krachten" in de Golf,
waarbij hij onderstreepte dat „Israël het eer
ste doelwit moet zijn".
PARIJS In Zuid-Frankrijk heerst een ware hamsterpsychose.
Supermarken in Nice, Marseille, en Montpellier verkochten dit
weekeinde twee keer meer suiker, rijst, olie en meel dan ge
woonlijk. Uit vrees voor voedseltekorten als gevolg vqn een
langdurige oorlog kwamen in de stad Beziers nogal wat mensen
met twee karretjes uit de plaatselijke supermarkt: één voor de
normale boodschappen en één met noodrantsoenen, met name
olie en suiker. In de Parijse regio was de hamsterwoede minder
voelbaar. Benzinepompen registreren wel extra klanten aan de
vooravond van een mogelijke oorlog. Leveranciers van huis
brandolie kunnen niet meer voldoen aan de enorme vraag en
leveren met grote vertraging. In verband met de dreiging van
terroristische aanslagen zijn de veiligheidsmaatregelen in Parijs
verscherpt. Agenten in kogelvrije vesten patrouilleren in de me
tro, rond warenhuizen en op stations.
Wall Street tijdelijk
stil bij Golfoorlog
NEW YORK De handel op de effectenbeurs
van New York zal in geval van een oorlog bij te
sterke schommelingen tijdelijk worden gestaakt.
Het bestuur zal dan gebruik maken van de „afkoe-
lingsregels" die na de scherpe beursval in oktober
1987 zijn opgesteld. Dat is gisteren vernomen in
beurskringen Mocht de Dow Jones-index van der
tig industriële fondsen bij voorbeeld binnen een
uur 250 punten zakken, dan zal de effectenhandel
een uur lang stil worden gelegd. Zakt de beursba-
rometer daarna weer 150 punten dan zijn voor een
periode van twee uur geen transacties toegestaan.
Ook andere beurzen in New York hebben laten
weten soortgelijke plannen te hebben bij een even
tueel militair conflict in de Golf. Ook de beurs van
Amsterdam heeft voorzieningen getroffen, maar
wil daar nu nog geen mededelingen over doen.
EN TWIJFEL IN SAUDI-ARABIË EN EGYPTE
1AAG De Egyp-
n gaan onbekom-
ïun gang, de Saudi's
zich een stuk veili-
in in augustus, de
s weten dat ze deze
9 7Ó|buiten schot zullen
de Israëli's ver
in op hun defensie,
menieten gaan er,
de Omanieten,
dat het slagveld
in hun bed verwij-
3-4 lijft.
er dan geen enkele
g in de Arabische we-
eker wel. zo leert een
8_ ig langs de verschillen
slij erlandse ambassades in
fgebied. Spanning is er
aar geen onzekerheid,
gaat er vanuit dat
het onderspit zal del-
idereen, behalve Sad-
ilf. Wie dezer dagen
t te bellen naar Irak,
n mevrouw aan de
door u gekozen rich-
langdurig gestoord",
ij en dat mag een ade-
•hrijving heten van
in dat land De te-
lefoonverbinding met Saudi-
Arabië is beter, maar het is
niet gemakkelijk een zegsman
van de Nederlandse ambassa
de aldaar aan de lijn te krij
gen. Het zijn hectische tijden
voor de diplomaten. „We heb
ben het erg druk", zegt secre
taris drs G. Boon von Ochssee.
„Voortdurend onderhouden
we contact met de Saudische
overheid, we moeten allerlei
regelingen treffen in verband
met de Nederlandse marine
schepen en omdat we hier na
mens Luxemburg de Europese
Gemeenschap vertegenwoor
digen zijn we ook veel werk
zaam op het diplomatieke
front Bovendien hebben we
de taak de hier aanwezige Ne
derlanders te informeren en te
begeleiden. Een functionaris
van de ambassade is in de
oost-provincie om de Neder
landse kolonie ongeveer
750 man bij te staan. Mocht
het noodzakelijk zijn plotseling
te vertrekken, dan berust de
coördinatie bij ons. Plannen
daarvoor liggen gereed"
Gevechtsmacht
bië in augustus, na de Iraakse
inval in Kuwayt, gevaarlijker
dan nu, hoe grootschalig een
militair conflict ook dreigt te
worden. „In de eerste plaats
omdat Irak sindsdien getrof
fen is door een embargo, dat
betekent toch een verzwak
king Vervolgens omdat de
verdediging van toen inmid
dels is omgezet in een formi
dabele gevechtsmacht, die bo
vendien offensief is. Als het
tot een treffen komt, is het
Saddam die een klap op z'n
kop krijgt. Het geweld gaat
richting Irak en Kuwayt, niet
richting Saudi-Arabië. We lo
pen hier geen groter risico dan
:n Amsterdam, waar je onder
de tram kunt komen". Boon
von Ochsse heeft de indruk
dat ook de Saudi's zelf er on
geveer zo over denken; ze zijn
goed ingelicht, voorzorgsmaat
regelen zijn getroffen, er is
geen sprake van grote onrust.
De aanwezigheid van Wester
se troepen, die door Saddam
en ook wel door anderen een
belediging van de islam is ge
noemd, wordt door de Saudi's
geaccepteerd, meent de diplo
maat Zolang maar duidelijk
blijft dat het om een tijdelijke
aanwezigheid gaat en zolang
de troepen zo terughoudend en
voorkomend blijven als tot
nogtoe. Hun streven, de terug
trekking van Irak uit Kuwayt,
heeft de hartelijke instemming
van de Saudische bevolking.
„De Saudi's zijn zeer geshoc
keerd door de Iraakse agressie
en ze zijn serieus bereid een
militair conflict aan te gaan als
dat nodig is, daar schrikken ze
niet voor terug. En aan de goe
de afloop daarvan twijfelen ze
niet".
Tochtje
Ook in Egypte, dat in eerste
instantie zelf niet tot het direc
te oorlogsgebied behoort, be
staat nauwelijks twijfel aan de
goede afloop. „De mensen heb
ben allemaal goede hoop dat
het wel los zal lopen", zegt cul-
tureel-attaché Smulders, met
verbazing in haar stem. „Er is
hier helemaal niets te merken
van oorlogsdreiging. Twee van
onze medewerkers hebben een
tochtje gemaakt langs het
Suezkanaal, maar ook daar
was geen spoor van extra be
veiliging of iets dergelijks".
Volgens Smulders geloven de
Egyptenaren dat Saddams ra
ketten nimmer Cairo zullen
bereiken en ze gaan zelfs rus
tig op vakantie naar de Sinaï,
het enige gebied van Egypte
waarover de Nederlandse
overheid een 'negatief reisad
vies' heeft gegeven. De ambas
sade in Cairo onderhoudt con
tact met circa vijfhonderd Ne
derlanders, die via contactper
sonen worden ingelicht over
de stand van zaken.
Zo goed als de gehele Egypti
sche bevolking stemt in met
het beleid van president Moe
barak, zegt Smulders. „Men
heeft een geweldige hekel aan
Saddam. Zijn inval in Kuwayt
heeft veel ellende veroorzaakt
voor Egypte; Egyptische gast
arbeiders moesten terugkeren,
het toerisme is teruggelopen,
de verdiensten uit het Suezka
naal zijn geslonken".
Dun koord
Zo bereidwillig als de Neder
landse ambassades in Saudi-
Arabië en Egypte informatie
verschaffen over de toestand
in die landen, zo zwijgzaam
zijn de ambassades in de poli
tiek gevoeliger landen Syrië
en Jemen. De ambassade in
Damascus, die ook Jordanië
onder haar hoede heeft, ver
wijst voor elke toelichting
naar het ministerie van bui
tenlandse zaken in Den Haag,
en dat doet die in Sana'a ook.
Maar het mag duidelijk zijn
dat president Assad van Syrië,
die behoort tot het anti-Irak
kamp en daarmee plotsklaps
weer 'kan' praten met Ameri
ka, op een dun koord balan
ceert. Zijn tegenstand tegen
Saddam brengt hem onbedoeld
in de richting van Israel en
dat komt zijn bewind niet ten
goede. Voor koning Husayn
van Jordanië is de trapeze nog
gevaarlijker. Hij wordt niet al
leen heen en weer geslingerd
tussen zijn pro-Westerse ge
voelens en zijn islamitische be
volking, hij dreigt ook nog let
terlijk met land en al verpul
verd te worden tussen de Is
raëlische en Iraakse legers. Je
men tenslotte heeft zich, naast
Cuba, als enige achter Irak ge
schaard. Het land is echter te
ver van het strijdgewoel ver
wijderd om een rol van bete
kenis te spelen, zo zegt ook de
woordvoerder van de ambas
sade in Sana'a. Hij wil het
daar verder bij laten, ook om
dat er meegeluisterd kan wor
President Saddam Husayn in gebed in Samarrah. foto: afp
den: „Onze lijnen zijn natuur
lijk allemaal open".
Tijdelijk zaakgelastige J. Soer
in Oman kan gemakkelijker
praten, het land waarin hij ge
stationeerd is heeft de Iraakse
agressie veroordeeld en be
hoort tot het anti-Saddam-
front. Ook Oman ligt zo ver
verwijderd van Kuwayt en
Irak dat er niet al te veel ge
vaar dreigt. Wel worden er
voorzieningen getroffen om
vluchtelingen en gewonden op
te kunnen vangen. Oman had
altijd goede betrekkingen met
Irak, maar die zijn door de in
val in Kuwayt zeer vertroe
beld. In Saudi-Arabië ligt een
contingent van duizend Om-
aanse soldaten als onderdeel
van de internationale strijd
macht tegen Saddam Husayn.
STEVO AKKERMAN
({RASTE NEDERLANDERS TOCH RELAXT NAAR TURKIJE
2ENAU In het
dorpje Stolzenau
afgelopen vrijdag fi-
een bom in. Be-
)er Tees maakte in
|tzaal bekend dat
an de vier daar ge-
squadrons van de
fklijke Luchtmacht
pn naar Turkije om
et hypermoderne af-
ysteem Patriot het
jim van de NAVO-
enoot te bewaken.
htmachtbasis verander-
laf dat moment in een
ketel, en in het dorp,
meeste militairen met
nnen wonen, kwamen
ities los. ,,'t Was even
we het hoorden. Heel
Iedereen moest het op
laten werken. Maar
kwamen de vragen
los", vertelt eerste lui-
Patrick van Tent, die
i collega's naar Turkije
Pas 's avonds realiseer-
echt: we gaan", zegt
it-majoor Harry Beu-
Peel tijd om na te den-
er wat komen gaat is er
igmiddag niet voor de
>'an squadron 502 en 503
Izenau. Nadat ze zater-
itend uitgebreid zijn ge
leerd over zaken als
imstandigheden, bevol-
politieke en militaire
id in het gebied waar ze
gaan en bevelvoerder
>rse van de Koninklijke
nacht hen een hart on-
riem heeft gestoken,
167 mannen en één
(een arts) druk bezig
e praktische voorberei-
voor het vertrek. Op
is van squadron 502 zijn
mensen bezig met het
n van vrachtwagens,
(aspakken tot toiletpa-
van accu's tot doekjes
et schoonmaken van au-
in; alles verdwijnt in
De Nederlandse squadrons 502 en 503 zijn niet bang voor wat
hen in Turkije te wachten staat, maar nemen voor de zekerheid
van alles voldoende voorraden mee.
minste niet zo tegenaan te hik
ken".
snel tempo in de gereedstaan
de wagens. Ook de Patriotra
ketten zelf worden van hun
vertrouwde', op Oost-Duits-
land gerichte lanceerplaats ge
haald. Evenals cfe radar, com-
municatie-apparatuur en het
computergestuurde mobiele
commandocentrum. En tussen
de bedrijven door moeten ook
nog een hoop privézaken gere
geld worden. „Toch heb ik het
liever zo dan dat je het weken
van tevoren hoort", zegt Pa
trick van T^nt. „Het is wel
kort dag, maar je zit er ten-
Harry Beuving (een blonde,
vrolijke kop boven een groen
uniform) oogt niet alsof het
komende vertrek naar een lo
catie op 200 kilometer afstand
van de Iraakse grens veel in
druk op hem maakt. „Ach ja,
je weet dat het kan gebeuren.
En we zijn er in principe klaar
voor", neemt de sergeant-ma
joor even tijd voor een praatje.
„Ik was met verlof in Neder
land toen ik het hoorde en
moest meteen terug. M'n
grootste zorg was of ik voor
die tijd nog even naar de kap
per kon. Ja, je zal er maar een
tijd zitten zonder kapper in de
buurt. Dus zat ik vanochtend
meteen om acht uur in de kap
persstoel." Harry woont met
z'n vrouw in Stolzenau. „Mijn
vrouw is hier zelf ook in
dienst en weet dus een beetje
hoe het toegaat. Ze is heel zelf
standig, dus over haar maak ik
me niet zo'n zorgen. Zelf vind
ik het geruststellend dat we in
Turkije op een vliegbasis zul
len zitten, dus niet midden in
de rimboe".
Ook sergeant Bert Viersma
was in Nederland toen hij het
nieuws hoorde. „M'n moeder
was er helemaal onderstebo
ven van, ze is enorm bezorgd."
Zelf was hij 'verrast' door de
uitzending naar Turkije. „Ik
vind het niet leuk, maar het
moet gewoon. Je bent beroeps,
dus je weet dat het kan gebeu
ren. Angst? Nee, nog niet echt.
De spanning is er natuurlijk
wel, maar over het algemeen
minder dan verwacht. Er
heerst hier een vrij relaxte
sfeer". Echtgenote, kind en
hond van Viersma blijven in
Stolzenau achter. Zijn vrouw
heeft het niet gemakkelijk met
zijn aanstaande vertrek. „Ze
zei nog: was nou maar gewoon
timmerman geworden, dan
was zoiets nooit gebeurd. We
hebben de zaak wel goed door
gepraat en ze heeft besloten
niet naar familie in Nederland
te gaan. Hier hebben de men
sen veel steun aan elkaar. Als
er iets is, kan iedereen bij el
kaar terecht. Toch is het voor
haar heel moeilijk, want wij
zijn hier niet zoals de marine
gewend om lange tijd weg te
gaan. Onze oefeningen duren
normaal gesproken niet langer
dan een paar dagen".
Zelfs voor majoor Snoek, de
.commandant van squadron
502, was er aanvankelijk spra
ke van een steen in zijn maag.
..'t Is onverwacht, omdat we
hier in principe gericht zijn op
Oost-Duitsland. Maar we zijn
er klaar voor, omdat we ge
wend zijn om in opperste staat
van paraatheid te werken. In
geval van een oefening is het
hele zaakje hier in anderhalf
uur weg. Maar omdat je nu
met allerlei voorraden reke
ning moet houden, duurt het
langer".
Informatiecentrum
Voor de achterblijvers is in
Stolzenau een informatiecen
trum opgericht. Yolanda Wub-
ben, hoofd bureau voorlichting
van de basis: „De verwachting
bij de vrouwen dat hun man
nen uitgezonden zouden wor
den, was er wel in de periode
kort na de inval in Kuwayt,
maar toen bleek dat er geen F-
16-eenheden gingen en ook
geen mariniers, dacht men dat
het wel los zou lopen". Het in
formatiecentrum kreeg vrijdag
veel telefoontjes van veront
ruste ouders in Nederland.
„Met name ouders van dienst
plichtigen die hier gelegerd
zijn, omdat het eerste bericht
was dat er ook dienstplichti
gen mee zouden gaan. Er kwa
men ook veel praktische vra
gen van de echtgenotes".
Wubben wil de vrouwen actief
betrekken bij het hele gebeu
ren. „Het is de bedoeling om
dagelijks over en weer
nieuwsbrieven te sturen, zodat
de mannen én de vrouwen op
de hoogte blijven. Verder ko
men in het informatiecentrum
allerhande faciliteiten, zoals
faxapparaten, telefoons en te
lex, zodat er op elk gewenst
moment contact mogelijk is".
Wubben verwacht dat het in
formatiecentrum ook zal die
nen als 'emotioneel steunpunt'.
„Er zijn allerlei mensen bij be
trokken, zoals de aalmoeze
nier, een dominee, een sociaal
raadsman. Maar we verwach
ten ook dat de vrouwen bij el
kaar steun zullen zoeken. De
Nederlanders in Stolzenau
vormen een heel hechte ge
meenschap".
FRANCISCA MULLER
Boven: De
afvuurrichting
van het geleide
wapensysteem
Patriot.
Onder:
Commandant
J.D. Tees.
foto's: anp
MYSTERIE VAN HET ZEVENGESTERNTE
Skip is een prima speurhond en hij leidt zijn baas zonder
.en naar het restaurant van Wang Hang. Zo, denkt Rob, de
'de is dus hierheen gevlucht.... Maar wat voert hij in zijn
I? Hij heeft de bedreiging van Ross en Rob natuurlijk nog
fêrgeten en wie weet op welke plannen hij nou zit te broe-
.,Weet je wat", zegt Rob tegen Marga en Willy, „rijden jullie
Tjaar het kroegje op de hoek van de Prins Hendrikkade en
pldersekade; daar zitten Larry, Taaie Toon en Peer de
rmer. Laat ze direct hierheen komen, want het kan wel eens
een flinke knokpartij worden". De auto raast weg en Rob gaat
alleen naar binnen. Wang Hang begroet hem minzaam, maar
Robs hoofd staat niet naar vriendelijke praatjes. „Waar zit Lu-
pardi?", vraagt hij. Wang Hang doet alsof hij niets weet. Maar
Rob ziet Skip naar het vertrek achter het restaurant lopen. Daar
moet de professor zich dus ophouden. „Hou je maar niet van de
domme", zegt Rob, „je weet best, dat Lupardi hier is gewees-
t....of nóg is".
ZIERIKZEE/STOLZE
NAU De NAVO over
weegt haar permanente
Atlantische eskader (Stan
ding Naval Force Atlan
tic) over te brengen naar
het oostelijk deel van de
Middellandse Zee. De re
guliere oefening van het
eskader in de Noordzee is
afgelast. Van het vijf tot
tien mijnenjagers en -ve
gers omvattende eskader
maakt ook de Nederland
se mijnenjager Zierikzee
deel uit. De Zierikzee
heeft een kleine vijftig
opvarenden.
„Binnen de NAVO wordt het
niet denkbeeldig geacht, dat er
een dreiging van mijnen ont
staat in het oostelijk deel van
dé Middellandse Zee", aldus
woordvoerder H. Cornelje van
de marine in Den Helder, de
thuishaven van de Zierikzee.
Hij sluit uit, dat het eskader
doorvaart naar de Golf.
Vandaag zou het eskader van
uit de thuishavens vertrekken
naar een centrale haven. Dit
„opformeren" is voor onbe
paalde tijd uitgesteld. Ook de
Nederlandse opvarenden zijn
geïnformeerd over een moge
lijke verlegging van het oefen-
gebied naar de Middellandse
Zee. Volgens Cornelje worden
de voorraden mogelijk afge
stemd op het vertrek naar die
streken. De bewapening van
de Zierikzee. die slechts be
staat uit een 20mm mitrailleur,
zal niet worden aangepast aan
de oorlogsdreiging. Dat is tech
nisch moeilijk te realiseren.
Mogelijk zal het eskader wel
worden uitgebreid met sche
pen met zware bewapening,
die de verdediging van de mii-
nenjagers tegen luchtaanval
len op zich nemen.
De twee Patriotsquadrons van
de Koninklijke Luchtmacht
zullen waarschijnlijk niet van
daag vertrekken naar Turkije.
De Koninklijke Luchtmacht
hoopte dat er vandaag Ameri
kaanse Galaxy-vliegtuigen be
schikbaar zouden zijn, maar de
Amerikanen blijken die zelf
hard nodig te hebben. Als
transport per vliegtuig niet
mogelijk blijkt, zal het mate
rieel per schip naar Turkije
vervoerd moeten worden, wat
twee weken zal duren Een
aantal luchtmacht militairen
van de afdeling Explosieven
Opruiming (AEO) van het
kamp Princebos bij Gilze-Rij-
en is toegevoegd aan de af
vaardiging naar Turkije
